Urika-reis Strauss politiek schandaal Akkoorden Camp David basis voorstel Shamir Xai-Xai: eilandje van on twikkeling in zee van verwoesting STROEF GESPREK PAUS EN ORTEGA De ïpegoslaven openen *anval op Waldheim rs :ïm2ÖÖ<H PM2000®. M2QQ0 ^ïITENLAND ^fGOLA WIL ZUID-AFRIKA |N ONDERHANDELINGSTAFEL NDA Angola wil dat Zuidafrika deelneemt aan onderhandelin- river het beëindigen van de oorlog in het zuiden van het land en ewerkstelligen van onafhankelijkheid voor Namibië. Dit is giste- jernomen in hoge Angolese regeringskringen, trijd rond de strategische garnizoensstad Cuito Cuanavale is ge- nadat Angolese regeringsmilitairen en hun Cubaanse bondgeno- [ch daaruit hebben teruggetrokken. De garnizoensstad, 300 km ten Jen van de grens met het door Zuidafrika bezette Namibië, is nu Ddig uitgestorven omdat ook UNITA-rebellen eruit zijn weggetrok- jm niet opnieuw doelwit te worden van een aanval van de drie brigades die nog altijd in de regio zijn gestationeerd. TA strijdt al 12 jaar met de linkse regering om tot een machtsde- e komen. Het verzet wordt gesteund door de VS en Zuidafrika en september vechten Zuidafrikaanse soldaten zij aan zij met UNI- trijders. De Amerikaanse onderminister voor Atrikaanse zaken ter Crocker heeft de afgelopen dagen in Angola overleg gevoerd je regering over een politieke regeling. De belangrijkste Ameri- se eis is dat de circa 40.000 Cubaanse militairen uit Angola worden getrokken. SaidMOowiant ZATERDAG 30 JANUARI 1988 PAGINA 7 Weer rellen in Crossroads KAAPSTAD In de zwarte krottenbuurt Crossroads bij Kaapstad hebben zich gisteren massale rellen tussen bewo ners voorgedaan na de moord op één van de leiders van de gemeenschap een dag eerder. In het deel van Crossroads dat bekend staat als KTC gingen talrijke behuizingen door brandstichting in vlammen op. Bij de rellen zou ook weer minstens één dode zijn geval len. In 1986 gingen politie en leger over tot gewelddagige ontruiming van de krotten- buurt waar zich 70.000 zwar ten illegaal zouden hhebben gevestigd. (Van onze correspondent Gerard Kessels) ROME Het onderhoud van paus Johannes Paulus II met de president van Nicaragua, Daniel Ortega, heeft geen toe nadering gebracht tussen net Vaticaan en het Sandinistische regime. Het in het Spaans ge voerde gesprek, dat een half uur duurde, werd gekenschetst als afstandelijk, stroef en wei nig hartelijk. Ortega weigert de kerk meer ruimte te geven en de verdreven priesters weer in het land toe te laten. Dat de privé-audiëntie niets heeft opgeleverd is een grote teleurstelling. De afgelopen tijd is de verhouding tussen het regime in Managua en de kerk immers iets verbeterd. Ortega heeft kardinaal Oban- do Bravo een promimente rol gegeven bij de pogingen de vrede in het Middenameri- kaanse land te herstellen. Obando Bravo is president van de „Commissie van Nationale Verzoening", die met de Con tra's onderhandelt over een staakt-het-vuren. Het katho lieke radio-station dat door de Sandinisten gesloten was, mag weer zenden, zij het onder een aantal strenge voorwaarden. Toch blijft de verhouding tus sen het regime in Managua en het Vaticaan gespannen. Een heet hangijzer is ook de deel name van drie priesters aan de regering van Ortega. Het Vati caan vindt een ministerschap ongepast voor een priester. De paus heeft tegenover Ortega beklemtoond dat hij het vre desplan van de president van Costa Rica, Juan Arias, onder steunt. „De paus heeft gepleit voor een vredesregeling waar bij het fundamentele recht op vrijheid van iedereen in de re gio gewaarborgd is", zo zei de woordvoerder van Johannes Paulus II. SPANJE REAGEERT OP VOORSTEL ETA MADRID De Spaanse regering is bereid in contact te treden met de ETA op voorwaarde dat er geen aanslagen meer worden gepleegd. Dit heeft de Spaanse regerings woordvoerder, Javier Solana, gisteren gezegd als reactie op een voorstel van de Baskische afscheidingsbeweging om een bestand van twee maanden in acht te nemen. Volgens Solana is „grote voorzichtigheid" geboden. „De regering zal de realiteit in de gaten blijven houden en zich niet laten meeslepen door terroristische manoeuvres. De realiteit is dat de politie afgelopen nacht in Bilbao een bom onschadelijk heeft moeten maken. Zij heeft donder dag ook twee auto's ontdekt die gereed waren gemaakt voor aanslagen", aldus Solana. Het valt nog te bezien wat de betekenis is van het bestandsvoorstel. „De regering zal stappen nemen als er een besluit valt om af te zien van terroristisch geweld". Hij beaamde verder dat er spannin gen zijn binnen de ETA. )P KONDIGT FORSE RUZIE AAN IN BONN pdsk. &t z in onze correspondent Rink Drost) (NN De reis door zuide- Afrika van de Beierse pisterpresident en CSU- irzitter Franz Josef puss groeit uit tot een poli schandaal van formaat, ikanselier Helmut Kohl Et zich gedeeltelijk van iuss' gedrag gedistan- de regeringspartij uit wier rijen minister buitenlandse zaken Hans •trich Genscher komt, Jidigt een forse ruzie in de }FN"liitie aan; de 0PPositiepartij brengt volgende week aan 54 affaire ter sprake in de 1uur' tussen heeft Strauss zelf n nieuwe serie uitspraken daan die lijnrecht indrui- tegen het officiële Afri- d-beleid van de Bondsrepu- ek. Hij vond dat „de idio- s in Europa" onmiddellijk neten stoppen met hun noo jidelsboycot tegen Zuid- oöO rika en het door dit land De Beierse minister-president en CSU-voorzitter Franz Jo sef Strauss. FOTO: AP bezet gehouden buurland Na mibië. Bondskanselier Kohl liet gisteren via regerings woordvoerder Friedhelm Ost meedelen, dat de reis van Strauss slechts gedeeltelijk overeenkomt met de formele opdracht daartoe van de re geringsleider. Strauss' bezoe ken aan de vroegere Duitse kolonie Namibië en aan de zwarte „thuislanden" Trans kei en Bophuthatswana wa ren tevoren niet afgesproken. De secretaris-generaal van de FDP, Helmut Hausmann, verklaarde dat Strauss de principes van de Duitse bui tenlandse politiek minacht. Hausmanns partijgenoot en Bondsdaglid Ulrich Irmer wees op de ontrechting en de knechting van de als „Unter- menschen" behandelde zwar te meerderheid in Zuidafrika en op het willekeurig gevan gen zetten, folteren en doden van zowel haar leiders als anderen, onder wie kinderen. Irmer haalde vervolgens fel uit: „Hierover echter geen woord van Strauss, die afge lopen zomer in de folterstaat Chili toch nog „onfijne me thoden" had kunnen vaststel len. Inderdaad: ons springen de tranen in de ogen en we zijn stomverbaasd over deze omkering van alle waarden in het wereldbeeld van Franz Josef Strauss. Geen woord van kritiek van een demo cratisch gekozen Duitse poli ticus aan het adres van een regime, dat cynisch en mens onterend de meest elementai re rechten van de meerder heid der bevolking met voe ten treedt, geen woord van medelijden voor de slachtof fers uit de mond van een man die zich christelijk noemt en die een zich even eens christelijk noemende partij aanvoert. Strauss heeft zich door dit optreden tot medeplichtige van het apart heidssysteem gemaakt". In een interview met de Keulse krant Express stelt FDP-Bondsdaglid Hildegard Hamm-Brücher, dat Strauss met zijn Afrika-reis funda mentele misstappen heeft be gaan. „Deze buitenlandse ne- venpolitiek, met passering van de minister van buiten landse zaken onder de dek mantel van de opdracht van de Bondskanselier, zal gega randeerd leiden tot een con troverse over de buitenlandse politiek binnen de coalitie". nationaal als onwettig be schouwde regering in dit land scherp veroordeeld. In een in Bonn uitgegeven persbericht van de SWAPO staat: „Zoals de meeste rechtsgerichte politici in de Bondsrepubliek Duitsland lijdt Strauss aan koloniale nostalgie. Zij proberen de on afhankelijkheidsstrijd actief en agressief in hun zin te be ïnvloeden. Hun werkelijke sympathie ligt bij de Zuida frikaanse marionetten. Zij wensen een oplossing die de ware Namibische patriotten in de omgeving van de SWA PO benadeelt. Daarom leg gen zij slechts lippenbekente nissen af iegens resolutie 435 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties (op dracht aan Zuidafrika, vrije verkiezingen in Namibië, uit te schrijven en zich uit dat land terug te trekken - red.), terwijl ze in werkelijkheid maatregelen nemen met het doel, de resolutie te omzei len". /4547(gRADO De Joegosla- ie televisie heeft een uit- eid programma aangekon- IE) over „de monsterachtige famili*tPartij in het Kozara-ge- ïr rec$e waaraan Kurt Wald- n in de meest directe zin d na^t meegewerkt, en waar- hij is onderscheiden". In 1075iuitzending werden een itbijt iere Joegoslavische in- Tngenchef in Wenen en [militaire historicus ten to- f4547# gevoerd die scherpe kri- leverden op het oorlogs- eden van de Oostenrijkse ident. voormalige inlichtingen- i Anton Kolendic werd r de televisie omschreven Ie man die in 1947 een of- !el verzoek heeft ingediend j de uitlevering van Wald- n als vermoedelijke oor- misdadiger in de A-catego- Joegoslavie heeft de uitle- i5-43f1gsProcedure nooit door- tt, en heeft sinds de kwes- ngs. »|an Waldheims oorlogsver- in maart 1986 werd op- I ^jkeld nooit aanstalten ge- zetten. Zelfs officiële vragen in het parlement werden ge negeerd. Kolendic heeft in 1986 gezegd er zeker van te zijn dat Wald heim na de oorlog in Wenen door de Russen was geronseld. Later zwakte hij deze uitspra ken om onbekende redenen af, maar in het televisieprogram ma van nu trok hij opnieuw fel van leer tegen de vroegere VN-secretaris. Dusan Plenca, een gepensioneerde kolonel die onderzoek heeft gedaan naar oorlogsdocumenten, toon de een document waarin Waldheim wordt genoemd als één van drie officieren aan wie twaalf boodschappers van het met de Nazi's collabore rende Kroatische bewind wa ren toegevoegd als kenners van de plaatselijke situatie. Deze „boodschappers" waren doorgaans degenen die de mensen aanwezen die ver moord moesten worden en be paalden welke huizen moesten worden verbrand, zei Plenca. astbare hoop" »or gijzelaars S1TRUT Alle buitenlandse ïlaars in Libanon zijn in le en goede gezondheid. Dit ft een vooraanstaande shi- bhe geestelijke in Libanon iMftren verklaard. „Volgens IRIinformatie die ik heb zijn Wl gijzelaars in leven", ver- irde sjeik Mohammed m w-jSdi Shamseddine tegenover televisie-persbureau Vis- lie rs. De gijzelaaars worden (gehouden in de zuidelijke jenwijken van Bayrut, zei geestelijke. Ook de Angli- hse gezant Terry Waite, i wie eens de dood werd ge- f ld, „is volgens mijn infor- ie in leven en goede ge- dheid". aldus Shamseddine. tsridfgeestelijke wilde nietSi zeg- over een mogelijke ter- n waarop de 25 westerse elaars in Libanon zouden jnen vrijkomen. Maar hij |k van „tastbare hoop". Gewonden en chaos Minstens 24 mensen raakten gisteren gewond toen de Amerikaanse „Nachtuil-trein" in Chester (Pennsylvania) ontspoorde. Oorzaak van het ongeluk was een werkwagent je dat In de weg reed. Alle wagons raakten van de rails, enkele kantelden. (Vervolg van de voorpagina) JERUZALEM - De medewer kers van Shamir verklaarden dat het voorstel van de Israëli sche premier voor het grootste deel is gebaseerd'op de Camp David-akkoorden van 1978. die door de Arabische wereld zijn afgewezen. Bij de wijzigin gen die erin zijn doorgevoerd is vooral rekening gehouden met de Jordaanse belangen. De Jordaanse politie zou in de bezette gebieden gaan pa trouilleren. zoals is vastgelegd in de akkoorden van 1978, al dus de medewerkers. Een andere medewerker gaf san dat een belangrijk verschil tussen het nieuwe plan en de Camp David-akkoorden is dat de tussenperiode van autono mie tot een uiteindelijke rege ling korter zal zijn in Shamirs voorstel. Het plan van de pre mier voor „volledig" zelfbe stuur voorziet in overleg over land en water, de twee onder werpen waarop de Israëli sch /Egyptische autonomie-be- sprekingen in 1982 stukliepen, aldus de medewerkers. Medewerkers van de minister van buitenlandse zaken, Shi mon Peres. Shamirs coalitie- SKE EN WISKE DE EDELE ELFEN (c> SWnöaard U«9®v«ri|/Wavefy Product tons partner en politieke rivaal, voorspelden dat het plan van Shamir nergens toe zal leiden. Ze zeiden dat het moeilijk voor te stellen is dat Jordanië plannen zal aanvaarden die het jaren geleden verwierp. Peres stuurde zijn 'adviseur Nimrod Novik naar de VS om vredespogingen te bespreken met Amerikaanse functiona rissen en medewerkers van de Egyptische president Mubarak, die in Washington sprak met president Reagan. Jordanië zal niets minder ac cepteren dan een internationa le vredesconferentie over het Midden-Oosten, voorspelden de medewerkers van Peres. De minister is daar ook voor stander van. Shamir ziet niets in zo'n conferentie omdat daar naar zijn mening Israël zal worden gedwongen zich terug te trekken uit de bezette ge bieden, waarna zijn grenzen onverdedigbaar zijn. Politieke voorkeur De Israëlische bevolking is door de zes weken durende Palestijnse onrust nauwelijks veranderd in haar politieke voorkeur, zo blijkt uit een opi niepeiling. De peiling in het massa-blad Yedioth Ahronoth toont een lichte verschuiving van premier Shamirs rechtse Likud-blok naar extreem rechtse partijtjes, die voorstan der zijn van Israëlische an nexering van de bezette gebie den of de verdrijving van Ara bieren. Maar het evenwicht tussen links en rechts in de Is raëlische politiek is praktisch ongewijzigd, wat zou kunnen betekenen dat de algemene verkiezingen van november opnieuw in een patstelling ein digen en kunnen leiden tot de vorming van opnieuw een re gering van nationale eenheid. Meer geld voor Zuidelijk Afrika ARUSHA De landen van Zuidelijk Afrika mogen reke nen op groeiende steun van de donorlanden bii hun streven hun economische samenwer king te versterken en hun eco nomieën minder afhankelijk te maken van Zuidafrika. Naast bestaande toezeggingen zijn voor de komende vier jaar extra middelen in de orde van grootte van een miljard dollar in het vooruitzicht gesteld, zo blijkt uit het slotcommuniqué van de jaarlijkse conferentie van SADCC (een samenwer kingsverband van negen lan den in Zuidelijk Afrika). De internationale gemeenschap beschouwt SADCC als een uit stekend voorbeeld van zowel Zuid-Zuid als Noord-Zuid sa menwerking, zei minister Piet Bukman van ontwikkelingsa menwerking gisteren in zijn slotwoord in Arusha. Maar waar andere delegaties ap plaus oogsten met toezeggin gen van extra hulp, had Buk man niets meer achter de hand. Gelijkspel Bush-Rather WASHINGTON De woor denwisseling tussen vice-presi dent Bush en tv-programma- leider Dan Rather van CBS News over Bush' rol in het Iran-Contra-schandaal is wat het publiek betreft geëindigd in gelijkspel. Volgens een opi nie-onderzoek van het bureau Gallup werd de vraag of Bush tijdens het vraaggesprek met Rather eerlijk was behandeld door 44 procent van de onder vraagden bevestigend en door 44 procent ontkennend beant woord. Slechts 29 procent zei de uitzending zelf te hebben gezien, maar 78 procent zei er over gehoord te hebben. Aspirine voorkomt hartinfarct niet LONDEN Een onderzoek onder meer dan 5000 Britse artsen, dat zes jaar duurde, heeft niet aangetoond dat het dagelijks slikken van aspirine de kans op een hartinfarct zou verminderen. De aspirineslik kers zouden zelfs een iets gro tere kans hebben op een her senbloeding. Het onderzoek lijkt regelrecht in strijd te zijn met het onderzoek onder 22.000 Amerikaanse artsen waaruit deze week bleek dat een aspirientje, om de dag, de kans op een hartinfarct met bijna de helft kan doen ver minderen. Hollands bloed stoort Botha WINDHOEK De Zuidafri- kaanse minister van buiten landse zaken, Roelof Botha, zoals alle Boeren van Holland se afkomst, heeft op speciale wijze aangegeven hoe slecht de betrekkingen tussen Preto ria en Den Haag op het ogen blik zijn. Op een bijeenkomst in Windhoek in Namibia, waar Botha de Beierse premier Franz-Josef Strauss ontving, zei de minister: „Het maakt mij niet uit of bloed van ge kleurde mensen door mijn aderen stroomt. Wat mii stoort is (pijn Hollandse bloed De produktle van waterblikken In Xai-Xal te Mocambique. Een vol waterblik weegt 30 kg en wordt meestal door de vrouwen op het hoofd getransporteerd. XAI-XAI Mooie stran den, redelijke hotels en goed bereikbaar over een asfaltweg vanuit Ma puto, zo staat er in de reisgids over Xai-Xai, de provinciehoofdstad van de Mocambikaanse pro vincie Gaza. De stranden zijn nog steeds schitte rend, de hotels staan al jarenlang leeg en langs de 220 km lange weg lig gen uitgebrande vracht- wagenkarkassen. Bezoe kers wordt met klem aangeraden de reis uit sluitend per vliegtuig te maken. „De massaslachting die hier gaande is, overtreft die in Homoine, die vorig jaar in ternationaal de voorpagina's haalde. Sinds Nieuwjaar zijn hier 18 dorpen overvallen, de meeste ten noorden van Xai- Xai, 1500 huizen platgebrand en meer dan 500 doden ge teld. God weet hoeveel er nog in het bos liggen", zegt Charles de Monchy, een Ne derlandse ingenieur die hier werkt aan de drooglegging van moerasgronden langs de rivier de Limpopo. Later keert een onderzoeks- missie terug van een bezoek aan Guija, 100 km ten noord westen van Xai-Xai, met de mededeling dat daar na een overval door Renamo-rebel- len 81 doden waren geteld. Bij veel mensen waren ar men of benen met kapmes sen afgehakt Alle openbare gebouwen waren met dyna miet opgeblazen. Het tiental Nederlanders dat in Xai-Xai werkt voor Novib en de Mondlane-stichting mag zich niet verder dan 20 km buiten de stad wagen. In Xai-Xai zijn de „gewapende bandieten", de aanduiding voor Renamo-rebellen, het gesprek van de dag. Weer is er een dorp overvallen, een medewerker ontvoerd, een vrachtwagen niet aangeko men, een voedselopslag ge- Elunderd, een coöperatiege- ouwtje in puin geschoten. „Ik ga hier twee zondagen per maand naar een begrafe nis". Novib-coördinator An- dré Vonk heeft al verschei dene goede vrienden moeten begraven. De Nederlanders vragen zich af hoe lang er hier nog zinvol gewerkt kan worden. Weggaan heeft iets van opgeven, maar als je de stad niet meer uit zou kun nen, kan er nauwelijks nog gewerkt worden. De provincie Gaza bestaat nog maar uit twee districten. Xai-Xai en het meer weste lijk gelegen Chokwe. De rest begint buiten de nationale economie te vallen. Daar le ven de mensen, voorzover ze niet wegvluchten, van de op brengst van hun droge ak kertjes en van noodhulp. De provinciaal directeur van het staatsbureau voor ram penhulp, zegt dat vaak on middellijk na het afleveren van een voedselzending de rebellen het dorp overvallen om de voedselschuur te plun deren. Hij kampt met een groot tekort aan vrachtwa gens. Eigenlijk heeft hij er 83 nodig, maar sinds 1985 zijn er slechts 31 afgeleverd, waar van er slechts 15 in gebruik zijn. Zeventien vrachtwagens zijn overvallen, uitgebrand of op mijnen gelopen. Vorig jaar heeft hij vijf chauffeurs en vijf andere medewerkers verloren: dat betekende tien familiebezoeken met de tries te mededeling dat de kost winner niet meer thuis zou komen. Toch heeft hij weinig moeite bij het vinden van nieuwe chauffeurs. „Natuur lijk zijn de mensen bang, maar we hebben geen keus, we moeten wel". Onafhankelijkheid Na de onafhankelijkheid stak de Mocambikaanse regering alle geld en inspanning in grote staatsbedrijven, waar mee de „grote sprong voor waarts" gemaakt zou moeten worden. Coöperaties werden officieel ook aangemoedigd, maar kregen nauwelijks hulp. Kleine boeren, de over grote meerderheid van de be volking, hoefden niet te re kenen op steun van de rege ring. De gevolgen waren rampzalig. De staatsbedrijven verslonden kapitalen, terwijl de produktie van voedsel en van exportgewassen terug liep. De velden langs de Limpopo zijn nu deels weer overwoe kerd met riet, waarin grote kerkhoven van Oosteuropese tractoren en combines ver scholen liggen. De laatste ja ren nemen westerse deskun digen de plaats in van hun Russische, Oostduitse en Noordkoreaanse voorgangers. Het nieuwe beleia geeft voorrang aan kleine en mid delgrote boeren, en ook de grote boeren zijn tegenwoor dig in de gratie Vóór alles moet de produktie worden opgevoerd. De moerasgron den. die nu met Nederlandse hulp worden ontgonnen, zijn bestemd voor kleine boeren. Daarop is de landbouwvoor lichting tegenwoordig ook gericht, al staat die nog in de kinderschoenen omdat daar nooit eerder aandacht aan is besteed. Men hoopt te leren van de ervaringen van Zim babwe, waar vanouds een goede landbouwvoorlich- tingsdienst bestaat. (ADVERTENTIE) i combineer cultuur met zon en water Tientallen eilanden voor toenstische tochten. 01 gewoon naar Kreta ol I Rhodos in een rustig appartement. En wilt u een culturele vakantie. I besteedt dan een week ol meer aan I bijvoorbeeld een bezoek aan Athene. VRAAG NAAR DE REISGIDS VOOR GRIEKENLAND OF INFORMATIE OVER ANDERE BESTEMMINGEN BIJ I reisburo Zoutmanstraat 26b Den Haag Tel. 070-469498 Tel. 070 Zuidkorea waarschuwt Noodkorea voor verstoring Spelen SEOUL De president van Zuidkorea, Chun Doo Hwan, heeft Noordkorea gewaar schuwd de Olympische Spelen niet te dwarsbomen. Volgens Chun zal Zuidkorea alles doen om de veiligheid van de deel nemers aan de Spelen te waar borgen. Het was gisteren voor het eerst sinds zijn aantreden in 1980 dat de huidige Zuidko- reaanse president, die in fe bruari zal worden opgevolgd door Roh Tae Woo, met bui tenlandse journalisten sprak. Volgens hem zal Noordkorea alle „geweldsinstrumenten", zoals terroristische aanslagen, benutten om de Olympische Spélen te verstoren. Pas in het begin van de iaren negentig, aldus Chun, zal een „ernstige dialoog" tussen beide landen weer op gang gebracht kunnen worden (ADVERTENTIE) :bm2000T GENIET VAN DE ZON EN BREDE STRANDEN Met M2000 kiest u een rets die het best bij u past. Rondzwerven door Portugal ol net dat beetje extra ontdekken dat een strandvakantie interessant maakt. M2000 zet accenten met hoog kwalitatieve accommodaties tegen relatief lage popen- reisburo "zoutmanstraat26büen Haag I k Tel 070^46^9^

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 7