k
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
kerk
wereld
Nederlandse Salesianen mikken op de jeugd
„Godsdienstonderwijs van een of twee
uurtjes heeft langste tijd gehad"
CeidocSouAo:
Arrogantie van de macht",
QaidócQowuvnt
zaterdag 30 januari 1988 pa<
IKV bouwt muur voor DDR-ambassade
DEN HAAG Pax Christi Nederland en het Interkerkelijk
Vredesberaad (IKV) bouwen maandag een muur van kartonnen
dozen voor de ambassade van de DDR in Den Haag. De muur
als symbool van de Berlijnse muur moet de bezorgdheid van bei
de vredesbewegingen duidelijk maken over de arrestatie van de
deelnemers aan een protestbetoging bij de officiële herdenking
in Oost-Berlijn van de moord op twee communistische voor
vechters. Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht. Samen met Jus-
titia et Pax Nederland en de Stichting Informatie over Charta 77
willen Pax Christi en IKV blijk geven van hun solidariteit met
het Roemeense volk dat gebukt gaat onder honger en kou zon
der weerga in Europa.
Positie pastoraal werker onopgelost
ROTTERDAM De Romeinse Congregatie voor de clerus acht
zich niet bevoegd het Nederlandse statuut voor een rechtsposi
tieregeling van pastoraal werk(st)ers goed te keuren. Dat hebben
de Nederlandse bisschoppen eerder deze maand tijdens het ad
liminabezoek in Rome te horen gekregen. Het statuut is sinds
1984 in alle bisdommen behalve het bisdom Roermond van
kracht, maar is nooit door het Vaticaan officieel goedgekeurd.
Kardinaal Simonis noemde begin dit jaar de angst voor het ont
staan van 'alternatieve priesters' en het feit dat een dergelijke
regeling van „minimaal" belang is in de wereldkerk als redenen
voor de houding van het Vaticaan. In slechts enkele Westeuro-
pese landen zijn pastorale werk(st)ers actief.
Het ideaal is niets
anders dan de
waarheid op een
afstand.
Alphfonse de Lamartine
door Marinus van der Berg
Scheiden
De laatste tijd zijn er artikelen
verschenen over echtschei
ding, die opvielen door hun
toon van mildheid en begrip.
Een vooraanstaande kerkelij
ke functionaris, werkzaam bij
de kerkelijke rechtbank, heeft
gesproken over scheidings-
moed. Er is een groeiende
overtuiging dat er eerder
lichtzinnig wordt gehuwd dan
gescheiden. „Echtscheiding
is een teken van gebroken
heid van de mens", heeft pa
ter Ter Reegen geschreven.
Ik denk dat het goed is dat
deze milde geluiden te horen
zijn. Ze zijn een tegenstem te
gen allen die zeggen: „leder
een scheidt tegenwoordig
maar. Als het even niet zo
leuk is, gaat men maar uit el
kaar". Het zijn vaak stemmen
van hen die ver van de erva
ring afstaan.
Wel is bij mezelf de vraag op
gekomen of er niet wat meer
onderscheid aangebracht
moet worden. Er zijn ook ge-
scheidenen die geen begrip
kunnen opbrengen voor
woorden als echtscheidings-
moed. Dat zijn de mensen die
het gevoel hebben dat hun
partner wel te gemakkelijk
van hen is weggegaan. Ik zou
hen de veriatenen willen noe
men. Mannen en vrouwen en
de kinderen niet te vergeten
die het meemaakten dat hun
partner van de ene dag op de
andere dag vertrok. Voor wie
de scheiding kwam als een
donderslag bij heldere hemel.
Hier is nauwelijks sprake van
scheiding, maar veel meer
van verlaten-zijn. De ander
laat zich niet aanspreken op
zijn besluit. De zakelijke
kwesties worden geregeld via
een advocaat. Er vindt geen
emotionele scheiding plaats.
Ds. Sytze de Vries heeft een
soort kerkelijk echtschei
dingsritueel ontworpen. Een
ritueel kan een hulp zijn bij
een belangrijke overgangssi
tuatie in het leven. Zo'n echt
scheidingsritueel kan ook een
helende en vergevende bete
kenis hebben, als de uit el
kaar gegane partners zo met
elkaar in gesprek hebben
kunnen komen, dat er een
bevestiging van het verder
gaan op eigen wegen kan
groeien.
Waar er slechts sprake is van
verlating, dreigt eerder een
levenlang verwijt, rancune en
boosheid. Voor hen moet er
misschien nog een ander,
aangepast ritueel ontworpen
worden, opdat men niet een
levenlang de gevangene blijft
van een afgebroken verbond.
Nog een tweede kanttekening
zou ik willen maken bij het
groeiende begrip. Het groei
ende mildere klimaat, dat ge-
scheidenen minder stigmati
seert, uitstoot en veroordeelt,
is een winst. Het is geen
winst als er ook een klimaat
groeit waarin er luchthartig
over echtscheiding wordt ge
sproken. Luchthartigheid die
zelfs trekken heeft van onver
schilligheid. Er is een verschil
tussen verdraagzaamheid die
bereid is tot mee-dragen en
een mentaliteit die zegt: alles
kan, als ik er maar geen last
van heb. Een mentaliteit die
heel open en vrij klinkt en
zegt: „niet erg, het komt zo
vaak voor, tot in de beste fa
milies". Deze vrijheid dreigt
de ander die de crisis van de
scheiding moet doormaken in
de steek te laten. Zowel de
scheiding als verlaten worden
en zelfs het verlaten kunnen
een zeer ernstige levenscrisis
zijn die om een serieuze aan
dacht vragen. De mens die
door een scheiding alleen is
komen te staan, kan zeer
kwetsbaar zijn en een drin
gend beroep doen op een be
trokken luisterende ander. De
nieuwe openheid en mildheid
dient nauwkeurig onderscnei-
den te worden van de open
heid die niets anders is dan
onverschilligheid. Niet licht
zinnig over gescheidenen
oordelen is niet hetzelfde als
hen hun ook maar aan hun
eigen lot overlaten.
DON BOSCO STIERF HONDERD JAAR GELEDEN
In november 1829 raakte pastoor Giovanni Calosso.
op de terugweg van een missiepreek in de buurt
van bet Italiaanse dorpje Muriaudo, in gesprek met
een jongen van veertien jaar die met hem mee terug
liep. Plagend zei Calosso: Van die preek zul jij wel
niet veel begrepen hebben. Weet je wat: als je er
vier woorden van na kunt zeggen, krijg je vier stui
vers van me.Tot zijn grote verbazing begon de jon
gen vrijwel de gehele preek letterlijk weer te geven.
De ontmoeting zou voor de later heilig verklaarde
Giovanni Bosco een beslissend keerpunt in zijn nog
jonge leven vormen. Morgen is het honderd jaar ge
leden dat Giovanni Don Bosco op 73-jarige leeftijd
in Turijn overleed.
LEUSDEN Giovanni
Don Bosco was een een
voudige priester, zonder
eretitels en zonder hoge
kerkelijke functie. Des
ondanks haalde zijn dood
in 1888 de internationale
pers: zijn naam was bui
ten Italië onder andere
bekend in Frankrijk,
Spanje, België, Oosten
rijk en Argentinië. Hij
liet achthonderd jongens
achter die bezig waren
met een ambachtsoplei
ding of studie. Dank zij
Don Bosco hadden ze
een thuis gekregen en de
mogelijkheid om te stu
deren. En dank zij zijn
bezieling was een com
plete congregatie ont
staan met op dat moment
773 Salesianen, verspreid
over 64 huizen in zes lan
den.
Giovanni Bosco werd op 16
augustus 1915 geboren als
jongste kind van een boeren
gezin. Op tweejarige leeftijd
overleed zijn vader en de
kleine Giovanni werd al iong
ingeschakeld bij het werk op
het boerderijtje. Geen tijd
noch geld voor studeren dus,
tot zijn grote verdriet, want
hij wilde graag priester
worden. Toen hij dat aan
pastoor Giovanni Calossa
vertelde tijdens die gedenk
waardige ontmoeting, nam
Calossa zijn jonge naamge
noot onder zijn hoede. Een
jaar lang kreeg Bosco van
hem privéles, wat echter
wreed onderbroken werd
door de plotselinge dood van
Calossa.
Ondanks het tegensputteren
van zijn jaloerse broer Anto
nio mocnt Giovanni Bosco
van zijn moeder verder stu
deren. Giovanni betaalde zelf
gedeeltelijk zijn studie door
allerlei bijbaantjes aan te ne
men. Dank zij de financiële
hulp van een aantal priesters
en leken kon hij in de herfst
van 1835 naar het Seminarie
van Chieri gaan. Na zijn
priesterwijding op 5 juni 1841
wist Don Bosco nog niet pre
cies wat hij wilde. Hij trok
daarom naar Turijn waar hij
samen met andere priesters
werd onderwezen in de ziel
zorg en de praktijk werd in-
festuurd. Zo maakte Don
losco kennis met alle proble
men die een stad als Turijn
kende, met de trek van plat
teland naar de stad en aan
het begin van de industriële
revolutie.
Op 8 december 1841 zag Don
Bosco hoe de koster vlak
voor de mis een arme jongen
de kerk uitjoeg onder het
mom dat hij niet eens de mis
kon dienen. Don Bosco liet
de jongen terug halen. De
iongen bleek geen ouders te
hebben, hij kon niet lezen of
schrijven en had zelfs zijn
eerste Communie nog niet
gedaan. „Kun je dan zin
gen?", vroeg Don Bosco hem.
Verlegen zwijgen. „Maar
fluiten, dat kun je toch?" De
jongen schoot in de lach; het
ijs was gebroken. Zondags
kwam hij terug met negen
vrienden, die ook niet wisten
hoe ze met de rustdag aan
moesten en tegen de zomer
was het aantal uitgegroeid tot
tachtig.
Opvoeder
De reactie van Don Bosco op
de 'nietsnut' zou de basis vor
men voor de opvoedingstheo
rie die later internationale
vermaardheid zou krijgen.
Don Bosco hamerde er niet
op dat de negatieve kanten
moesten veranderen, maar
begon met het ontplooien
van de positieve dingen in
een mens. Hij liep daarmee
een eeuw vooruit op de be
vestigingstheorie van Anna
Terruwe en de 'pedagogiek
van de hoop' van Lea Das
berg. Hij moedigde kinderen
aan zichzelf te ontdekken, de
grenzen van hun eigen mo
gelijkheden te gaan ontdek
ken, de eigen bronnen aan te
boren. Door die zelfontplooi
ing leerden kinderen zichzelf
te accepteren.
Zo begint Don Bosco met zijn
jeugdwerk, ziin 'Oratorium',
wat letterlijk bidplaats' bete
kent, maar tegelijkertijd een
instuif, ontspannings- en
scholingscentrum was. Elke
zondag vierde hij met de jon
gens de eucharistie en hield
een aangepaste preek. Na de
mis zorgde hij voor een ont
bijt en 's middags gaf hij tij
dens de middagdienst cate
chese. Daaarnaast organiseer
de hij gezellige dingen, zoals
wandeltochten, zangles en to
neel en in de avonduren
konden leergierige jongens
bij hem terecht voor lees-,
schrijf- en rekenles. Het ora
torium was overigens geen
exclusieve uitvinding van
Don Bosco. Priesters in Mi
laan en Brescia waren hem al
voorgegaan.
Om zijn opvang-gevallen,
van wie een derde deel wees
was, te verzekeren van een
goede toekomst, begon Don
Bosco vanaf 1853 met vakon
derwijs: een schoen- en
kleermakerij, een boekbinde
rij en een drukkerij. Ook be
zocht een deel van 'zijn' jon
gens middelbare scholen in
Turijn.
In de zomer van 1857 zocht
Don Bosco minister Katazzi
van Binnenlandse Zaken op.
Die drong bij hem aan dat de
priester de toekomst van zijn
werk zou verzekeren. „U zou
mensen uitkiezen, die in uw
geest opleiden, een organisa
tie moeten stichten!" Hij wist
niet dat Don Bosco dat al of
ficieus had gedaan. Vier jon
gens, onder wie Don Bosco's
latere opvolger Michiel Rua,
besloten in 1854 zich, in na
volging van Don Bosco, te
wijden aan hun medemens.
Ze noemen zich, naar St.
Frans van Sales, 'Salesianen'.
Een jaar na het gesprek met
Ratazzi reisde Don Bosco
naar Rome en legde daar aan
paus Pius IX zijn plan voor,
een gemeenschap te stichten
waarvan de leaen voor de
staat gewone burgers zouden
blijven. Pius ging akkoord
mits de Salesianen geloften
zouden afleggen, zodat zij
voor de Kerk echte religieu
zen zouden zijn. Pas een jaar
later, op 9 december 1859,
stelde Don Bosco aan zijn in
middels negentien Salesianen
voor, formeel een congrega
tie te stichten. Twee van de
negentien haakten af, maar
de congregatie was een feit.
Nu honderd jaar later is er
eigenlijk weinig veranderd in
het werk van 'de Salesianen
van Don Bosco', zoals ze te
genwoordig heten. De Salesi
anen zijn vooral in de Derde
Wereld zeer actief in het on
derwijs. En straatkinderen
hebben nog steeds het hart
van de 'boscianen'. In Monte
video worden straatkinderen
zondags opgevangen door Sè-
lesianen, die daar ook twee
jongensgemeenschappen heb
ben gesticht. In Trelew kun
nen de krantenjongens, nadat
ze hun kranten hebben rond
gebracht, ontbijten bij pater
Lucio. Zo'n vierhonderd
zwerfkinderen in het Indiase
Bangalore worden in de
weekends opgevangen door
Salesiaanse theologiestuden
ten. Van het Braziliaanse
Belo Horizonte tot het Filip
pijnse Cebu City en van Bo
gota tot het New Yorkse Har
lem hebben Salesianen hart
voor de straatkinderen.
Aantrekkingskracht
In een verwend welvaarts
land als Nederland hebben
de Salesianen zich op hun
andere doelstelling gewor
pen: het doorgeven van het
geloof. In het hoofdkwartier
in Leusden huist weliswaar
nog een Lagere Technische
School met zo'n 350 leerlin
gen, maar daar blijft het te-
fenwoordig bij. Vadertje
taat heeft de onderwijsrol
overgenomen.
De Nederlandse Don Bosco-
tak is een van de weinige rk
organisaties in ons land die
nog jeugd weet te trekken.
Omstreeks 1977 pakten de
Salesianen het jeugdwerk
weer op, nadat eigenlijk ie
dereen in de rk kerk ermee
was gestopt. De Salesiaan Sa-
ris: „Toen we er meer begon
nen, zeiden ze: 'Dat is alle
maal EO-werk'. We zouden
te lief met die kinderen om
gaan. Maar het is helemaal
geen EO-werk. We willen
een plek van bezinning bie
den voor gelovig zoekende
jongeren. We zijn geen goed
kope massabeweging die
smijt met het evangelie.
De paters W. Saris en W. van
Luyn op het hoofdkwartier van
Don Bosco in Leusden waar
een tentoonstelling over Don
Bosco is ingericht. Don Bosco
kijkt goedkeurend toe.
FOTO'S: PERS UNIE
Openbaar biechten is tegen
de fijngevoeligheid van het
geestelijk leven."
Dat jeugdwerk bestaat uit
reizen naar Afrika voor klei
ne groepen iongeren die daar
verschillende ontwikkelings
kampen bezoeken, er zijn
Don Bosco-reizen naar Italië;
de Deebeetje-kampen in As-
sel op de Veluwe trekken ie
der jaar meer deelnemers en
op ruim veertig plaatsen in
ons land ontmoeten jongeren
elkaar regelmatig om over
het geloof te praten. Op de
'marktdagen' in Leusden
vindt er een ontmoeting tus
sen die jongerengroepen
plaats. Met Pinksteren wordt
ter gelegenheid van het Don-
Boscojaar in Leusden een
Pink-Jot-Derde-Wereldfesti-
val gehouden.
En ook de Don Bosco-paro-
chies (o.a. in Apeldoorn,
Hoogland en Lauradorp)
staan bekend om hun jeugdi
ge gezindheid. De parochies
kenmerken zich doordat ze
zich in een „volkrijke buurt"
vestigen, aandacht hebben
voor de jeugd en de gemeen
schap met elkaar centraal
staat. „In Nederland is de
jeugd uitgeschakeld", zegt
Wim Saris. „De parochies
zijn volkomen jeugdonvrien-
delijk, jeugdvijandig zelfs.
Wij geloven niet in kinderne-
vendiensten. Ga in godsnaam
geen apart jeugdwereldje
scheppen." In Don Bosco-pa-
rochies „ziin de jongelui de
feitelijke leiders". En dat
werkt, aldus Saris, want „wij
hebben veel meer meedraai
ende jeugd dan de doorsnee
Nederlandse parochie."
Wat is dan het geheim van
Don Bosco anno 1988? Saris
wil in ieder geval niet meer
terug naar het rijke roomse
leven. „Voor liturgie krijg je
de jeugd niet meer, alleen
een paar misdienaartjes,
meer niet." Waar je jongeren
wel voor krijgt, zijn „vele ta
ken tot opbouw van een bete
re wereld". Zo zijn de Don
Bosco-parochianen actief in
de felicitatiedienst, de Zonne
bloem, bejaardenhulp, in de
buurt en samenleving, collec
teren voor de Vastenactie,
milieubescherming, Amnesty
International en de vredesbe-
de honderdste sterfdag van
Don Bosco in ons land. De
ruim negentig salesianen en
tien zusters vergrijzen. Er is
welgeteld één jonge Salesi
aan. En dat ondanks het suc
ces van het jeugdwerk. „De
jeugd wil wel meedoen, maar
zich niet binden", zegt Saris.
„Het is tegenwoordig niet in
de mode om voor de rest van
je leven een bepaalde rich
ting in te slaan en daaraan
trouw te blijven." Een pro
bleem wat Giovanni Bosco
ook niet vreemd was. Over
de tijd kort voor zijn priester
wijding schreef hij later: „Ik
beefde bij de gedachte mij
voor het hele leven te bin
den."
RUUD VAN HAASTRECHT
DR. CIL WIGMANS, DIRECTEUR ZONDAGSSCHOOLVERENIGING:
ZWOLLE - Het vak gods
dienstonderwijs als enige
drager van de identiteit van
een school, heeft z'n langste
tijd gehad. Dat verwacht dr.
Cil Wigmans, directeur van
de Nederlandse Zondags
school Vereniging.
„Je kunt het niet volhouden
om gedurende een of twee
uren per week met succes
jongeren ander onderwiis -
met andere doelen - aanbie
den dan wat ze in de overige
uren leren, horen en doen",
betoogde dr. Wigmans. Hij
spraK .n Zwolle op een mani
festatie voor godsdienston
derwijs, georganiseerd door
het Christelijk Pedagogisch
Studiecentrum. Aan minister
Deetman werd het eerste
exemplaar aangeboden van
„Levende Godsdienst", een
nieuwe methode voor het
godsdienstonderwijs in de
eerste fase van het voortgezet
onderwijs. De methode is de
vrucht van een project van
het CPS van de afgelopen ze
ven jaren, het zogeheten
Logo-project.
In zijn toespraak keerde dr.
Wigmans zich tegen gods
dienstonderwijs als „deel van
het vormingsaanbod", aange
boden op scholen die functio
neren als instituten waar jon
ge mensen via diverse cur
sussen de vereiste kwalifica
ties voor de arbeidsmarkt
kunnen halen. Godsdienston
derwijs dient dan om kennis
van en inzicht te krijgen in
„het verschijnsel godsdienst"
en de mogelijke functies er
van voor individu en samen
leving. „Ik meen dat scholen
die zich in deze richting ont
wikkelen, de onrechtvaardig
heid in onze samenleving be
vorderen en de menswording
van grote groepen kinderen
in de weg staan", aldus dr.
Wigmans.
Onderwijs en (geloofs)opvoe-
Christus voeren. Geloofsop
voeding kan zich niet beper
ken tot één vakgebied. Ken
nisoverdracht is ondenkbaar
zonder dat kindèren en jonge
mensen daarmee een nieuwe
oriëntatie krijgen op de we
reld om hen heen en op zich
zelf. Voor het godsdienston
derwijs betekent dit dat het
niet langer de last van het
identiteitsgebonden vak al
léén te dragen heeft. De
godsdienstige vorming wordt
dan een aspect van het gehe
le proces van leren en onder
wijzen, dat plaats vindt bin
nen het kader van een peda
gogisch concept voor de
school als leerhuis van mens
wording".
Verhalen
Dr. Wigmans hield een plei
dooi voor het biibelse verhaal
als aspect van het pedagogi
sche omgeving waaraan kin
deren zich kunnen oriënte
ren, zich kunnen wortelen.
„Kinderen in de negentiger
jaren moeten verhaal kun
nen halen in het godsdienst
onderwijs. De bijbels messi-
aanse traditie leeft van ver
halen die de vanzelfspre
kendheden van de alledaagse
werkelijkheidsbeleving kun
nen doorbreken. Die traditie
roept op tot geloven dat men
sen geroepen zijn om de we
reld te herscheppen tot men-
senland, waar geen vertrou
wen meer wordt gesteld in
macht en geweld, maar waar
het recht heerst van de
vreemdelingen, de kleinen,
de verslagenen en de verach
ten".
Wie kiest voor godsdienston
derwijs waarin de verhalen
van de messiaanse traditie le
vend worden gemaakt, zal
zich er ook voor inzetten dal
in de rest van van het school
se leerplan onderwezen en
geleerd wordt vanuit diezelf
de bevrijdende oriëntatie op
mens en wereld. „Daarmee
wordt elk mogelijk isolemenl
van het godsdienstonderwijs
voorkomen", aldus Wigmans
LÜTSEN KOOISTRA
Minister Braks op
privé-audiëntie
ROME Paus Johannes
Paulus II heeft gistermorgen
minister Braks van landbouw
en veeteelt in privé-audiëntie
ontvangen. Braks werd
maandag in Rome gekozen
tot voorzitter van de elfde
jaarvergadering van het In
ternationale fonds voor land
bouwontwikkeling Ifad, die
deze week in Rome is gehou
den.
vuu
k
NADAT het Israëlische leger al wekenlang, zondfvui
maar ten koste van tientallen doden en honderdenn d>
den onder de Palestijnse bevolking, toenemend straSosii
met groeiend tegengeweld heeft beantwoord, wordt]10-
nationale roep om een vredesconferentie over het
Oosten met de dag krachtiger. Na de Westduitse ue
van buitenlandse zaken Genscher heeft de Egyptiscjens
dent Mubarak getracht een dergelijk beraad van de
krijgen. Daarnaast poogt Mubarak een einde te m|
het geweld over en weer op de westelijke JordaanfT
de Gazastrook, de door Israël bezette gebieden. ijl
Het Midden-Oosten is al veertig jaar een kruitvj*v]
absolute noodzaak van een vredesconferentie bestaa
wel net zo lang. Deelname van Israël aan dat overle^l,
noodzakeliojk als de medewerking van de omringep*1
bische landen. Gaandeweg is de situatie ontstaan, da
Palestijnen als gesprekspartner onmisbaar zijn vlll
vreedzame oplossing van het probleem.
de PLO, de bevrijdingsorganisatie van Yasser (I H
werpt zich op als dé vertegenwoordiger van het Pai 's
volk. De oorsprong en de samenstelling van „het Pare*
volk" is zo complex, dat daar best iets voor te zeggenUg
al was het maar bij gebrek aan een andere, duidelijke
genwoordiger. Daarbij dient zich evenwel het oude pft or
aan, dat de PLO bij herhaling te kennen heeft gegi di
vernietiging van de staat Israël na te streven en tot[P l<
heeft geweigerd zich duidelijk van dat standpunt te tjPjJ
in de rest van de wereld schijnt men zich inmiddel#1'0'
meer te herinneren van terreuracties van PLO-aft® r
tegen volmaakt onschuldige buitenstaanders (schiet/|<U1
en acties met handgranaten op vliegvelden, kapingertn
bomaanslagen op vliegtuigen, gijzelingen, ontvoeringwei
gewelddadige acties tegen vooral burgers in Israël zijp
zo talrijk en doen zich zo geregeld voor, dat de bevoj
het trauma van de jodenvervolging in de tweede wede I
log scherp in het geheugen gegrift die nieuwe gr^"
den voortdurend en maar al te duidelijk voor ogen
zijn goede contacten tussen gematigde Israëliërs en g!^
de Palestijnen, maar voor de overgrote meerderheid|en.
Israëlische bevolking is de PLO als gesprekspartnerjncii
vaardbaar. ien
rotii
Die achtergrond verklaart veel, maar wettigt uitera?
de gewelddadige manier waarop het Israëlische let
voor een andere taak is opgeleid, met de arrogantie,^
macht heeft getracht het straatgeweld van de PalijtKïi
soms in de meest letterlijke zin neer te slaan. De tr$ en
dat ook de Palestijnen al veertig jaar lang zwaar en (ond
selijk worden beproefd. Zij vormen een volk zondek
kundige indentiteit. i k?
r de
y-v duk
JJE Palestijnen" zijn van hun land verdreven vluien
gen van sterk uiteenlopende komaf. Zij stammen nie
uit Israël, maar ook uit Libanon, Syrië, Jordanië en
staten in het Midden-Oosten. Hun Palestijnse identiteLn
nen zij aan het besef één volk te zijn, dat echter (sr
opheffing van het Britse gezag over het voormalige qtr
Volkenbond in het leven geroepen mandaatgebied Pai®
en de vestiging van nieuwe, onafhankelijke staten in
bied) overal, ook in Arabische landen, als ongewensfajRj
beschouwd. Ook de Arabische staten hebben door dit Di
heen geweigerd grondgebied af te staan ten behoeve vtte E
Palestijnse broeders, die nu al tientallen jaren met tFre'
zenden in mensonterende omstandigheden in vluchteida'
kampen wonen. rïpj
Groi
de Israëlische bezetting van de linker Jordaan-oeveif? v
Gazastrook wordt de laatste tijd nog al eens vergelekP^*
de Duitse bezetting van ons land. De wijze waarop helzw
lische leger het straatgeweld van Palestijnse jongeren f de
in tracht te drukken werkt dat beeld ongetwijfeldu N
hand, maar dat neemt niet weg dat er een groot versg v;
Wij zijn bezet nadat de Duitsers ons land hadden aa»®z€
len; de bezetting van de linker Jordaan-oever en de[
strook vloeit voort uit Arabische aanvalsoorlogen té|en
raël, waarbij de joodse staat bijna onder de voet werce n
pen, maar in een tegenoffensief de tegenstanders totng t
hun grondgebied terugwierp. De teruggave aan Egyp) erl
op een kleine strook na het uitgestrekte woel
bied van Gaza, toont aan dat zo'n bezetting niet Pern[|Jj
hoeft te zijn.
or
De oplossing die de Egyptische president MubarakL«
staat om een eind te maken aan de gewelddadigheden
bezette gebieden, lijkt in al zijn eenvoud wellicht d{Kil
haalbare mogelijkheid: een afkoelingsperiode voor beid
tijen. Als van Arabisch/Palestijnse zijde een einöNE
worden gemaakt aan het straatgeweld en de provocatiis M
de jongeren hoeft het Israëlische leger er niet meer te£ens
te treden. Een blijvende oplossing zal dat echter niet kc"
zijn. Er zal'onrust blijven in de bezette gebieden, aanggns.
kerd door de uitzichtloze situatie waarin de Palestijn«daa
bevinden, de onvrede over werkloosheid, slechte beh< coi
en gebrek aan toekomstperspectief, ook voor een vo|n
generatie. Indien er een adempauze komt zal Israël di<Tdsl
tig moeten benutten om verbetering te brengen in die' eJ
tie. Daarbij zou de arrogantie van de macht wel eens y e
grootste struikelblok kunnen zijn. staai
DE BILT (KNMI) - De ko
mende dagen komt er maar
weinig verandering in het wis
selvallige en zachte weer. Na
een actieve storing die gisteren
Via Oost-Engeland naar de
Noordzee trok, wordt het weer
vandaag beheerst door een
buienstoring, die in de loop
van de dag over ons land
trekt. Deze buien kunnen ge
paard gaan met onweer, hagel
en windstoten, maar de groot
ste activiteit zal waarschijnlijk
boven Frankrijk zijn. Bij ons
komt af en toe ook wat zon.
De temperatuur loopt vanmid
dag tot ongeveer 7 graden op.
De wind is zuidwestelijk, vrij
krachtig, 5, aan de kust en op
het IJsselmeer krachtig tot
hard, 6 a 7.
Wetr Max. Neer-
temp slag
regen 10 5
Dublin
Frankfur
Cenève
h.bew.
