Itoriginals
lebben weinig
ie vieren
Bosnegers
slachtoffer
„schoonmaak-
operaties"
Minder mi jnenjagers in Golf kan, maar alleen na goed overleg
■^TTENLAND"
EfiidócSomant
^rtig doden
.mijnongeluk
Universiteit Zuidafrika
versoepelt apartheid
Bl-CENTENNIAL MARKEERT
ilLTUURMOORD EN RACISME"
Amsterdam krijgt schuld
heroïneprobleem Parijs
1
I
WOENSDAG 27 JANUARI 1988 PAGINA 7
Een mijnongeluk in
45 uuorden van Mexico heeft ver-
jlijk het leven gekost aan
Wan veertig mijnwerkers, zo
8954® een woordvoerder van Si-
89.08X, de eigenaar van de mijn,
36.6bn mee. Het ongeluk gebeur-
'jg^andag in de kolenmijn „Cua-
557^edia" op 160 kilometer van
iO2O0»ns met de VS. Door kortslui-
^ntplofte op een diepte van
J®$2.800 meter een hoeveelheid
4fl'ojas, waarna brand uitbrak.
i89%eer honderd mijnwerkers
iü" *n worden gered.
Angola verliest
belangrijke basis
LISSABON Het Angolese leger
heeft de slag om een belangrijke basis
met vliegveld in het zuidoosten van het
land verloren. Dat heeft de verzetsbe
weging Unita bekendgemaakt. Unita
wordt gesteund door Zuidafrika en de
VS, de Angolese regering door een
troepenmacht van 40.000 Cubanen.
Unita vecht tegen de linkse regering
van Angola sinds de onafhankelijkheid
van Portugal, dertien jaar geleden. De
basis was altijd een belangrijke uitvals
basis voor acties van het regeringsleger
tegen bolwerken van het verzet. Er lig
gen grote voorraden Sovjetmunitie en -
materieel opgeslagen. De val van de
basis is nog niet van onafhankelijke zij
de bevestigd.
VS: China toch
niet vijandig
WASHINGTON De Verenigde Sta
ten beschouwen China toch niet als
een vijandig land. Dit heeft het min-
sterie van defensie gisteren bekendge
maakt. China is ten onrechte van een
lijst van „preferentiële-" ofwel voor-
keurslanden gehaald, maar deze fout
wordt binnenkort hersteld, aldus een
woordvoerder van het Pentagon. De
New York Times schreef een dag
eerder dat het Pentagon China be
schouwt als een land dat „tegengestel
de belangen" heeft als de Verenigde
Staten, vrij vertaald „vijandig" is. De
krant beriep zich daarbij op anonieme
regeringsfunctionarissen.
JOHANNESBURG De universiteit van Stellen
bosch, de bakermat van Zuidafrika's apartheidsleer,
heeft zwarte studenten voor het eerst toegelaten op
haar slaapzalen. Zwarte studenten mochten al colleges
bijwonen, maar hadden nog geen toegang tot de slaap
zalen.
Dit jaar krijgen tien zwarten toestemming zich op de
campus te vestigen. De meer liberale Zuidafrikaanse
universiteiten openden hun slaapzalen al zeven jaar
geleden voor zwarten. In Stellenbosch, dat in de buurt
van Kaapstad ligt, ontwikkelden veel blanke politici
hun theorieën over rassenscheiding. Op de universi
teit van Stellenbosch wordt Afrikaans gesproken,
waardoor zij weinig zwarten trekt.
VS WOEDEND OP
EL SALVADOR
SAN SALVADOR De Verenigde
protest tegen een uitspraak van een
Salvadoraanse rechtbank. De rechter
gelastte de vrijlating van drie linkse
guerrillastrijders, die waren veroor
deeld wegens een aanslag in 1985 op
een bar in San Salvador. Onder de
dertien slachtoffers van die aanslag
bevonden zich zes Amerikanen, van
wie vier mariniers. De rechtbank ge
laste de vrijlating in het kader van
een amnestie voor politieke gevange
nen, die voortvloeit uit het vredesak
koord voor Midden-Amerika. Volgens
de rechter was de aanslag een „poli
tiek misdrijf".
Slot Eszterhaza
wordt luxe hotel
BUDAPEST Het slot Eszterhaza, een
van de grote barokke landhuizen van
Europa, wordt waarschijnlijk verbouwd
tot luxe hotel. Een Zwitserse belegger
heeft zich met plannen hiervoor ge
meld bij de Hongaarse „Monumenten
zorg". Als voorwaarde is gesteld dat de
delen van het slot die museum zijn be
houden moeten blijven. Het slot Eszter
haza, waarin gedurende vele jaren de
componist Joseph Haydn woonde en
werkte in dienst van de prinselijke fa
milie Eszterhózy, ligt vlak bij het Neu-
siedlermeer en de Oostenrijkse grens.
In toeristenfolders wordt het veelal
omschreven als het „Hongaarse Ver
sailles".
205.50
47.60
117.50
171.50
74.50
19.801
115.00
'JJJJ HAAG Kapitein
24ooem Janszoon van de
♦ooos de Duyfken, va-
2 onder de vlag van
39 8oVerenigde Oostindi-
jJ J Compagnie, was in
7750 de kluts kwijt. Niet
^onderlijk want wie
i4oo oo» in die dagen verder
^oojostwaarts gevaren
J^Nieuw Guinea? Jans-
15 80 legde aan langs de
van wat nu bekend
3670s Australië, maar dat
j*]*}tertijd de naam
250ooiw Holland kreeg.
107.40
300.0ojntvangst door de bewo-
ii?50van dit onbekende Terra
72 50ralis Incognito, waarvan
TT.oo bestaan werd vermoed
i30.00i niet was bewezen, ver-
^ktormachtig. Negen abori-
24 50t <eerste_ °f oerbewo-
1660 5 lieten het leven en de
21.60 fken voer verder. De
90.50 anders brachten de vol-
'4350 decennia de kustlijn in
lgm|, maar lieten de bevol-
165.006* d'e daar vermoedelijk al
116.50 tens 50.000 jaar het land
37-50 |t met rust. Abel Tasman
ekte in 1642 de oostelijke
van het continent en zou
volgens aboriginals een
deel van de bevolking
:n uitgeroeid,
ritse kapitein Cook, die
'70 voet aan zuidelijke
ette, verklaarde zijn ont-
|ing, onbekend met de in-
ie grootte ervan, Brits
^jjdeel. Onder koning Geor-
27^75 il werd voorts de deporta-
27^50 ip gang gebracht van het
I5.80jlense uitschot, van krui-
lieven tot prostituees. Zij
4^50;en vanaf 1788 het Au-
ojwische volk gaan vormen,
2,83 de aboriginals.
«mensen, in de zeven-
e eeuw omschreven als
rte, naakte wilden" „hei-
a" en „biina-dieren"
en met honderdduizen-
vermoord. Zij stierven in
Slregens, waartegen zij
hun speren geen verweer
ien. stierven door slechte
j^Jndeling jn gevangen-
^Hgp, stierven als slaven op
^^velden. En zij stierven
Hi alcoholmisbruik en ge-
153jitsziekten.
153 1/t
42 saomwereld
37 s/peel bewoners Australië
58 voor de Duyfken aanleg-
44 is niet bekend, honderd-
jenden of ruim anderhalf
nu nog zo'n driehonderddui
zend aboriginals zijn, van wie
ruwweg de helft halfbloed
Maar veilig zijn zij nog steeds
niet. Sinds 1980 zijn naar
schatting honderd aboriginals
omgekomen in de gevangenis.
Zelfdodingen? Stervensangst
door opsluiting of toch mis
handeling door de federale
politie? Premier Bob Hawke
gelastte in augustus vorig jaar
een diepgaand onderzoek,
maar het is nog maar de
vraag of dat resultaat ople
vert. j
De aboriginals of, zoals zij
zichzelf noemen koories,
worden door het merendeel
van de Australische bevolking
nog steeds geminacht. Gebrek
aan goede scholen en beurzen
in de reservaten verhinderen
dat zij hooggeschoolde banen
kunnen krijgen. De werkloos
heid is groot onder aborigi
nals, evenals het percentage
alcoholisten en sterfgevallen
door ziektes. De sociale voor
zieningen en de huisvesting in
de reservaten zijn volgens de
bewoners slecht en een deel
van koories belandt in de goot
in de grote steden.
Voor de aboriginal is het land,
de grond, heilig. Daar hebben
de voorouders hun „sporen"
doorgetrokken, die je niet met
graafmachines, wegen, spoor
lijnen of mijnschachten mag
doorkruisen. De koories be
schouwen zich evenals indi
aanse- maar in tegenstelling
tot de westerse opvattingen,
als èên geheel met water,
lucht en bodem. Zij willen
deze elementen niet uitbuiten.
Geschat wordt dat
Omgeven door talloze kleinere schepen varen zeventien grote zeilboten de haven van Sydney
binnen. Rondom het operagebouw (op de voorgrond) verzamelden zich meer dan twee miljoen
mensen om de tweehonderste verjaardag van Australië te vieren.
De schrijver en acteur Burnum Burnum plaatste gisteren een
vlag in het zand nabij het Britse Folkstone en eiste daarmee het
hele eiland op. Deze vooraanstaande aboriginal drukte daar
mee de „waanzin" uit als zou door het planten een vlag recht
worden verkregen op een ander land.
FOTO: AP
maar in geringe mate „in
bruikleen" nemen. Andersom
geredeneerd: aardse dingen
hebben iets menselijks; van
alles ligt een hoeveelheid in je
besloten. Dat is voortgekomen
uit het „dromen" (geloven) en
de „droomwereld" (begin der
tijden).
Mijnbouw
De Droomschepsels sterven
nooit; zij hebben het land en
de natuur gevormd en zullen
er altijd deel van uit maken.
Tenzij hun heilige plaatsen
worden aangetast door (wes
terse) industrialisatie. Maar
tot dusver hebben de aborigi
nals weinig van hun heilige
gronden kunnen behoeden
voor „cultivatie". Hoewel zon
der geweld verklaarden zij de
oorlog aan de mijnexploitan
ten, die de heilige gronden
wilden „verscheuren" om het
kostbare uranium te bemach
tigen. De markante Ayers
Rock werd onlangs als hun
heiligdom erkend, maar al
leen op voorwaarde dat de re
gering het mocht pachten
voor het toerisme.
Gisteren, de openingsdag van
de bi-centennial, markeerde
voor de koories „tweehonderd
jaar cultuurmoord en racis
me". Tijdens de optocht waar
aan ruim tienduizend aborigi
nals deelnamen en evenzo
veel blanke sympathisanten,
werd onder meer gesteld dat
„de historische nabootsingen
die dit jaar op het programma
staan moeten worden afgelast
vanwege hun beledigende en
huichelachtige karakter". Dit
was overigens ook de kern
van een petitie, die gisteren
door demonstranten werd
aangeboden aan de Australi
sche ambassadeur Grimes in
Den Haag.
Uit „respect" voor de gevoe-
Lady Diana, die met haar man
kroonprins Charles de bi-cen
tennial bijwoont, is de hitte
even te veel geworden. Leu
nend tegen een mast van de
HMS Cook, aanschouwt zij de
Parade ot Sail.
FOTO: AP
lens onder de aboriginals was
afgezien van de nabootsing
van de landing van de eerste
achthonderd Britse strafge-
vangenen door kapitein Ar
thur Phillip. Premier Hawke
verklaarde evenwel dat Au
stralië zich niet collectief
schuldig moest voelen over
het onrecht dat de aboriginals
in het verleden is aangedaan,
omdat dat „weinig zin" zou
hebben. Voor de radio gaf hij
toe dat de koories in het ver
leden verschrikkelijk onrecht
is aangedaan en dat zij inder
daad weinig reden tot feest
vreugde hebben.
JOOS PERSOON
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG De meeste
slachtoffers in Suriname
waren bosnegers „die
werden gedood tijdens de
,schoonmaakoperaties' die
het regeringsleger onder
nam en na de herovering
van Oost-Suriname door
de regering." Dat schrijft
de VN-rapporteur Amos
Wako in een zijn verslag
voor de commissie van de
mensenrechten in Genè-
Wako schrijft dat „willekeuri
ge en standrechtelijke execu
ties nog steeds voorkomen in
Suriname, maar voegt eraan
toe dat „het aantal onschuldige
burgers dat is omgekomen, in
clusief vrouwen, kinderen en
bejaarden, in de honderden
loopt en niet in de duizenden
zoals sommigen beweren".
In het rapport worden meer
dan twintig gevallen behan
deld waarbij burgers willekeu
rig werden vermoord. Een van
de ergste gevallen vond plaats
op 29 november 1986 in Mooi
Wana, Alfonsdorp en Neger-
kreeg. Daar werden meer dan
veertig burgers, onder wie
vrouwen, kinderen en bejaar
den, vermoord door regerings
soldaten.
Enkele maanden eerder, op 1
augustus 1986 werd in het
dorp Morakondre een 3-jarige
jongen, Cakwa Castiel, door
regeringssoldaten doodgescho
ten. In september 1986 werd
een geestelijk gehandicapte
jongen vermoord door rege
ringssoldaten op de vliegstrip
van Albina.
De VN-rapporteur hoorde ge
detailleerde verklaringen van
een aanzienlijk aantal mensen
die beweerden dat zii getuige
waren geweest van de moor
den of dat zij de lijken van de
slachtoffers hadden gezien.
Volgens de getuigen waren de
slachtoffers weerloos, werden
sommigen op een rij gezet en
doodgeschoten, en werden
sommigen in hun huizen ge
dood. waarna hun bezittingen
werden vernield. Wako zal be
wijzen dat zii volstrekt bij ver
rassing werden overvallen.
Zo werden volgens het VN-
rapport op 19 juni 1987 zeven
mensen gearresteerd en ver
volgens in Berg en Dal door
regeringssoldaten doodgescho
ten. Op 21 juni 1987 werden
opnieuw twee mensen naar de
Marshall brug gebracht en ge
dood. Wako noemt ook enkele
voorbeelden van moorden die
door rebellen van Ronnie
Brunswijk werden gepleegd.
Het ging daarbij om 32 solda
ten die werden geëxecuteerd
nadat zij waren gevangen ge
nomen.
Tussen juni 1986 en augustus
1987 trokken naar schatting
15.000 mensen uit het oosten
van Suriname naar de hoofd
stad Paramaribo, terwijl nog
eens 8.500 mensen naar Frans
Guyana vluchtten. De vluch
telingen voornamelijk bosne
gers trokken weg om niet be
kneld te raken tussen het le
ger en de rebellen an Ronnie
Brunswijk.
(Van onze correspondent Bob van Huët)
PARIJS De narcotica-brigade van de Parijse politie
klaagt steen en been over de „laksheid" van de colle
ga's in Amsterdam. „Als ze daar eindelijk eens hun
werk zouden doen, zou de Franse heroïnemarkt veel
minder aanvoer hebben", aldus een politiewoordvoer
der in de populaire Franse krant France-Soir.
Onder de kop „Heroïne en cocaïne vrij verkocht in de straten
van Amsterdam" wijdde dit blad deze week een paginagroot ar
tikel aan de drugsproblematiek in ons land. Volgens de Parijse
politie draagt de situatie in Amsterdam elke dag een beetje meer
bij aan „het verrotten van Parijs".
De schrijver van het artikel heeft in de drie dagen die hij in ons
land heeft doorgebracht overigens meer gezien en meegemaakt
dan menig Nederlander in vele jaren. Zo trof hij 15-jarige meis
jes aan „met de injectienaald nog in de arm. Ik was getuige van
een veldslag tussen rivaliserende bendes, gewapend met snoei
messen en Indonesische hakmessen". Verder ontdekte hij in een
goot het lijk van een dealer en werd hij bedreigd door een
groepje agressieve dealers. De politie in Amsterdam deed niets,
volgens de verslaggever. Enig tegengas wordt in het artikel ge
geven door de consul-generaal op de Nederlandse ambassade in
Parijs. Von MUhlen. Volgens hem bewijzen de cijfers dat ons
land voorop loopt in de internationale drugsbestrijding.
)Er<
EN HAAG De lan-
Jen die marine-eskaders
1 Rebben in het gebied van
vode Perzische Golf vragen
""i'tch steeds meer af, of en
welke wijze een meer
nomische inzet van
No|un schepen mogelijk is.
deta leidde een inspectie-
t»cht van de Amerikaan-
D je minister van defensie
lec?arlucci langs Ameri-
t^aanse eenheden in en
ran'ond de Golf enige tijd
OJeleden al tot speculaties
le )ver een vermindering
g Jfan de Amerikaanse aan
dek
eeipergelijke geluiden zijn met
3r fo verwonderlijk, als men be-
Senkt dat de Amerikaanse
QQ^ijdrage aan de bescherming
van de scheepvaart in de Golf
de Amerikaanse schatkist da
gelijks zeker een miljoen dol
lar kost. Minister Carlucci
heeft zich echter nog niet tot
een duidelijke uitspraak laten
verleiden en behield zo vol
doende ruimte voor een even
tuele vermindering van de
Amerikaanse aanwezigheid.
Intussen hebben Italië en Bel
gië al laten weten dat zij hun
bijdrage zullen verminderen
en mogelijk zal ook Groot-
Brittannië twee van de vier
aanwezige mijnenjagers .terug
roepen. België heeft een van
de twee mijnenjagers terugge
roepen, al speelden daarbij
ook technische perikelen een
rol.
Een eskader
De ministers van defensie van
Nederland, België en Groot-
Brittannië hebben inmiddels
overleg gevoerd met het
klaarblijkelijke doel te komen
tot een gemeenschappelijk es
kader onder Britse leiding,
waaraan Nederland en België
dan elk één mijnenjager zou
den leveren. De formatie van
zo'n gecombineerd Brits-Bel
gisch-Nederlands-eskader is
toe te juichen, omdat het zal
leiden tot een doelmatiger op
treden. De marines kennen
elkaar door en door en heb
ben gezamenlijke procedures
veelvuldig in NAVO-verband
beoefend. Bovendien zal sa
menwerking met de Britten
zorgen voor een betere bevei
liging.
De vraag is echter of een ver
mindering van de mijnenbe-
striiding op dit moment ge
rechtvaardigd is. Op het eer
ste gezicht is het acute mij
nengevaar, zoals zich dat in
de tweede helft van 1987 ma
nifesteerde langs en in de in
ternationale vaarroute in de
Golf en in de Golf van Oman,
minder dreigend. Ook al va
ren de Amerikaanse konvooi
en met Kuwaytse tankers nog
met mijnenvegers voorop
door de Golf.
Weliswaar hebben diverse
mijnenbestrijdingseskaders de
vaarroutes ten oosten van de
51e lengtegraad „mijnenvrij"
verklaard. Zo'n verklaring
geeft echter geen honderd
procent zekerheid dat er op
deze vaarroutes geen mijnen
meer aanwezig zijn. Boven
dien kunnen elke dag nieuwe
mijnen worden gelegd, zodat
controle noodzakelijk blijft.
Succes
In elk geval kan gesteld
worden, dat het zenden van
de mijnenbestrijders een suc
ces is geworden. Het Belgisch-
Nederlands eskader heeft een
stevig
Het feit
geen mijn heeft gevonden
doet daar niets aan af. Wie
zich daar negatief over uit
laat, doet de eskaders onrecht
aan. Het gaat bij een operatie
als in de Golf immers niet zo
zeer om het jagen op mijnen,
maar om zekerheid te verkrij
gen dat bepaalde vaarroutes
mijnenvrij zijn. Onze schepen
en hun bemanningen hebDen
hiertoe ruimschoots hun
steentje bijgedragen.
Belangrijk is nu, dat door con
trole vanuit de lucht en op zee
een nieuwe Iraanse mijnenle-
goperatie kan worden tegen
gehouden. Het succes dat de
Marine stuurt geen fregat naar Golf
DEN HAAG De regering zal geen eigen fregat(ten) naar
de Perzische Golf sturen ter bescherming van Nederlandse
koopvaardijschepen. Dit hebben de ministers Van Eekelen
(defensie) en Van den Broek (buitenlandse zaken) gisteren
meegedeeld aan een delegatie van de Nederlandse Vereni
ging van Kapiteins ter Koopvaardij. De kapiteins hadden
aangedrongen aan op bescherming, omdat de laatste tijd
herhaalde malen Nederlandse schepen in de Golf ziin aan
gevallen. De ministers hopen wel dat er in het kader van
de Westeuropese Unie een gemeenschappelijk bescher
mend eskader gevormd kan worden in de Golf. Van Eeke
lens gedachten gaan uit naar een eskader in wisselende sa
menstelling van tenminste vijf schepen. Een woordvoerder
van Defensie sloot niet uit dat daarover nog deze week een
beslissing wordt genomen. De twee Nederlandse mijnenja
gers zullen in elk geval tot eind april in de Golf blijven.
Amerikanen in dit opzicht
boekten met de aanhouding
van de Iran Ajr, de Iraanse
mijnenlegger, heeft kennelijk
heilzaam gewerkt, want een
dergelijke poging heeft zich
tot nu toe niet herhaald.
Een en ander betekent echter
ook, dat de aandacht niet mag
verslappen. Een mijnenlego-
peratie is immers sneller uit
gevoerd dan ongedaan ge
maakt. Waakzaamheid blijft
geboden.
Maar omdat de controle van
een eenmaal „mijnenvrij"
verklaard gebied sneller kan
worden verricht dan de feite
lijke bestrijding, is enige ver
mindering van het aanwezige
mijnenjagers-potentieel ge
rechtvaardigd. Zeker als de
activiteiten worden voortge
zet in een samenwerkingsver
band. Bij het overleg daarover
zal echter gewaakt moeten
worden voor een soort uit
tocht van mijnenjagers uit de
Golf. Want als de schepen
eenmaal weg zijn en de mij-
nendreiging zou weer toene
men, zal het in politiek op
zicht toch zeer moeilijk
worden de schepen naar de
Golf te laten terugkeren.
(De auteur is als stafmede
werker verbonden aan het
Nederlands Instituut voor In
ternationale Betrekkingen.
Clingendael).
