Bisschoppen en Acht Mei in gesprek
Liberaal bestek is
amateuristisch verhaal"
J>weer
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
kerk
en
wereld
Gesprek Vaticaan
en Tsjechoslowakije
vastgelopen
brieven
lezers
U/
EeidódOowiant
woensdag 27 januari 1988 pag:
1
Hulp Unesco gevraagd tegen afbraak Roemeense kerken
AMSTERDAM Christian Solidarity International, een in
terkerkelijke organisatie voor vervolgde christenen, heeft de
Unesco gevraagd bij de Roemeense regering aan te dringen
op stopzetting van de sloop van kerkgebouwen. Ook de We
reldraad van Kerken is door de Roemeense priester dr. Ion
Dura met hetzelfde verzoek benaderd. Volgens CSI zijn de
afgelopen jaren tientallen kerken afgebroken of verplaatst,
vaak ondanks heftige protesten van de bevolking. Diverse li
turgische voorwerpen zijn overgebracht naar het klooster
vam Cernica. Als reden voor de sloop geeft de Roemeense re
gering dat het centrum van veel steden „geherstructureerd"
moet worden. Voor dit jaar staan al vijftien kerken op de no
minatie voor sloop.
Zuidafrikaanse bisschoppen:
geen ontmoeting met Strauss
PRETORIA De rooms-katholieke bisschoppenconferentie
in Zuid-Afrika heeft een uitnodiging voor een officiële ont
moeting met Franz-Josef Strauss, de minister-president van
de Westduitse deelstaat Beieren, afgeslagen. De bisschoppen
zijn wel bereid tot een niet-officieel privégesprek met Strauss,
die tevens voorzitter van de CSU is. De drie bisschoppen,
wier namen niet bekend zijn gemaakt, willen in dat gesprek
de houding van de Zuidafrikaanse kerk tegenover de staat en
de apartheid duidelijk maken. Ze hebben bovendien als voor
waarde gesteld dat na afloop geen mededelingen worden ge
daan over het gesprek.
Een kus knalt niet zo
hard aan als een kanon
maar zijn echo duurt heel
wat langer.
Olivier Wendell Holmes
RECTOR-MAGNIFICUS
DATEMA:
Vrije Universiteit
niet aan
kerkelijke
traditie gebonden
LEEUWARDEN De Vrije
Universiteit is geen confessio
nele instelling die aan een be
paalde kerkelijke traditie is
gebonden. Dan zou de univer
siteit over tien jaar haar deu
ren kunnen sluiten. Dat zei
rector-magnificus van de
Vrije Universiteit in Amster
dam, prof. dr. C. Datema
dinsdag tijdens de jaarlijkse
ledenvergadering van de Ver
eniging van Christelijk We
tenschappelijk Onderwijs in
Leeuwarden.
Hij hield een toespraak over
de toekomst en de identiteit
van de Vrije Universiteit.
Door bezuinigingen werd de
VU de laatste jaren volgens
Datema „flink door elkaar ge
schud". De afgelopen tijd
pleitte minister Deetman voor
een grotere samenwerking
tussen verschillende Neder
landse universiteiten. „Voor
de VU met haar eigen signa
tuur vormen die voorstellen
een probleem want we heb
ben een heel eigen prote
stantse traditie", aldus Date
ma.
Hij gaf toe dat de Vrije Uni
versiteit van Abraham Kui
per niet meer dezelfde is als
de VU in 1988. „We zijn er in
middels wel achter gekomen
dat er niet iets als een objec
tieve christelijke wetenschap
bestaat. Het eigene van de VU
bestaat uit iets anders. Het
vak dat gedoceerd wordt,
wordt door studenten geleerd
maar we doen meer. We bera
den ons ook over hetgeen aan
de wetenschap ten grondslag
ligt. We beraden ons over
onze houding ten aanzien van
de resultaten van de weten
schap. De mate waarin op de
universiteit een intellectuele
discussie wordt gevoerd is
voor ons een graadmeter voor
het al dan niet functioneren
van de VU. Daardoor hebben
we nu juist geen kerk nodig
die een strikt kader aangeeft
waar binnen we uitspraken
mogen doen. Dan bloeden dis
cussies dood", aldus Datema
die er nog eens op wees dat de
VU nooit met de Gemeentelij
ke Universiteit van Amster
dam zal fuseren.
TEGENSTELLINGEN LUKEN MOEILUK OVERBRUGBAAR
UTRECHT De Acht
Mei-beweging is wellicht
slechts het topje van een
ijsberg waar de bisschop
penconferentie tegen
aangevaren is. Het is zaak
het schip een tijdje stil te
leggen om vast te stellen
hoe groot de ijsberg pre
cies is. De organisator van
het pausbezoek, H. van
den Biggelaar, gaf bij zijn
afscheid eind 1985 dit ad
vies aan de Nederlandse
bisschoppen mee ter
overweging. Lang heb
ben de Nederlandse bis
schoppen om die ijsberg
heen gecirkeld, maar
vanavond is het dan ein
delijk zo ver. Dan praten
op de Maliebaan in
Utrecht vijf bisschoppen,
kardinaal Simonis, zijn
hulpbisschop De Kok en
de bisschoppen Bar, Ernst
en Bomers onder leiding
van de Bossche vicaris E.
van Montfoort met een
delegatie van de Acht-
Mei-beweging, geleid
door mevrouw Wies
Stael-Merkx.
De ijsberg is in de achterlig
gende jaren niet geslonken,
maar hoe groot de invloed
exact is in het kerkelijk ach
terland blijft moeilijk vast te
stellen. Dat de Acht Mei-be
weging gedragen wordt door
ruim negentig organisaties
zegt op zich evenmin iets over
de reikwijdte, want daar be
vinden zich werkgroepen on
der, maar ook een instantie
als de Nijmeegse theologische
faculteit of parochies, alles bij
elkaar genomen een heel di
vers geheel. Wel is duidelijk
dat het allemaal om instanties
gaat die midden in de rk-kerk
staan en zich daardoor onder
scheiden van vroegere opposi
tiebewegingen in de kerk, die
zich veelal ter linker of ter
rechterzijde bevonden en
daarom eerder geneigd waren
haar te verlaten.
Met zijn duizenden sympathi
santen, vooral ook in kerkelij
ke kaders, heeft de Acht Mei-
Kardinaal Simonis
beweging niet aan kracht in
geboet. Er wordt binnenska
mers al druk gewerkt aan de
vierde ontmoetingsdag, dit
maal in Utrecht. Per definitie
heeft de beweging een zwak
ke structuur en is daardoor in
de praktijk erg kwetsbaar.
Wie er voor uitkomt een sym
pathisant te zijn van de Acht
Mei-beweging, kan voor ker
kelijke functies op een bis
schoppelijk veto stuiten, zoals
pater Piet Nelen en de theolo
ge Liesbet Huijts onlangs heb
ben ervaren.
Voor de bisschoppen is het
echter onmogelijk de bewe
ging te negeren. Als zij zich
van haar zou ontdoen, bete
kent dit dat de rk kerk het
meest vitale deel van de
kerkgemeenschap kwijt raakt.
Alleen bisschop Gijsen, die de
Acht Mei-beweging ooit „le
vensgevaarlijk" noemde, is
daar wellicht toe bereid. De
andere bisschoppen, met
name Ernst en Bar, staan dui
delijk positiever tegenover de
beweging. De Bredase bis
schop zei vorige maand dat
het „de grote opdracht van
nu" om als bisschoppen con
tacten te onderhouden met
kritische groepen in de kerk"
Hij zal zich duidelijk gesteund
weten door de oproep van de
paus tijdens het ad-limina-be-
zoek tot een vruchtbare dia
loog te komen met kritische
groepen „die zich dreigen te
verwijderen van de volledige
communio." De afspraak om
met de Acht Mei-beweging te
praten was overigens toen al
gemaakt. Ook bisschop Bar
liet onlangs weten dat hij zich
door de paus gesterkt' voelt
om met de Acht Mei-bewe
ging contacten aan te gaan, al
was het maar om te zeggen
„wat ik tegen ze heb". Het af
schrijven van deze groep is
waarschijnlijk het laatste dat
hij zou willen, want, aldus
B&r, een bisschop dient uit te
gaan van hun geloofstrouw en
die staat zeker niet ter discus-
FOTO: MILAN KONVALINKA
stroming. „De Acht Mei-be
weging moet zich houden aan
de leer van het Tweede Vati
caanse Concilie en niet tegen
de leer van de kerk ingaan",
zei hij in het najaar tot de
Diocesane Pastorale Raad van
het aartsbisdom.' Probleem
daarbij is dat het Tweede Va
ticaanse Concilie zeker niet
voor één uitleg vatbaar is en
dat ook de leer van de kerk
voortdurend aan wijzigingen
onderhevig is. De kardinaal
beklemtoont verder ondub
belzinnig de hiërarchische
structuur, waarbinnen de be
weging zijn plaats moet we
ten. De Acht Mei-beweging
vroeg van meet af aan aan
dacht voor een pluriforme
niet-autoritaire wiize van ge
loven, een praktijk die werd
bevorderd aoor die bisschop-
Leerstellig
De meerderheid van de bis
schoppen verzette zich in de
afgelopen drie jaar echter om
leerstellige redenen tegen een
gesprek. Kardinaal Simonis
maakte zich herhaalde malen
tot woordvoerder van deze
pen die het concilie hadden
bijgewoond.
De leerstellige benadering
won het echter steeds van de
pastorale aanpak, zo ook vorig
jaar toen een voorbereidings-
gesprek tussen vertegenwoor
digers van de bisschoppen en
van de Acht Mei-beweging
strandde op een ultimatum
van de priester dr. J. Hen
driks, verbonden aan het se
minarie Rolduc. Deze eiste
onderwerping aan het gezag
van de bisschoppen. Het ulti
matum werd door de bis
schoppen overgenomen en het
gesprek waar van de kant
van de Acht Mei-beweging zo
nadrukkelijk op was aange
drongen, werd opnieuw ge
blokkeerd.
Angst
Waarschijnlijk mede als ge
volg van de protesten die het
regende bij het bisschoppen
college naar aanleiding van
het ontslag van pater Piet Ne
len uit de bisschoppelijke ad
viescommissie voor de missie
(op grond van zijn Acht-lid-
maatschap) komt het nu als
nog tot een gesprek, maar de
kardinaal liet, toen hij in het
najaar akkoord ging met het
gesprek, opnieuw weten dat
de Acht Mei-beweging "zich
niet rechtsstreeks tegen de
leer van de kerk mag opstel
len".
In hoeverre er vanavond een
werkelijke opening wordt ge
boden naar een overbrugging
van de tegenstelling is zeer de
vraag. De meerderheid van
de bisschoppen staat zeer de
fensief in het gelid. Zij zijn
benoemd op basis van een
programma dat eruit bestaat
orde op zaken te stellen in or
thodoxe zin. De omstandighe
den die leidden tot het ont
staan van de Acht Mei-bewe
ging zijn evenmin veranderd.
De tegenstellingen zijn boven
dien van persoonlijke aard.
Het gebrek aan communica
tievaardigheid van de bis
schoppen vormde de directe
aanleiding voor het ontstaan
van de Acht Mei-beweging.
De weigering van kardinaal
Simonis in het programma
van het pausbezoek ook een
plaatsje in te ruimen voor
theologen als Tine Halkes of
Edward Schollbeeckx werd
volgens Van den Biggelaar in
gegeven door angst. De kardi
naal realiseerde zich toen niet
hoe wijd verbreid hun aan
hang was en hoe sterk veran
kerd deze mensen zijn in de
structuren van de rk kerk.
Die breuk nu alsnog herstel
len lijkt daarom erg veel ge
vraagd.
PAUL VAN VELTHOVEN
Mr. Struik: onderwijspassage rammelt aan alle kanten
DEN HAAG - „Een ram
melend stuk, een cocktail
van ongelijkwaardige in
grediënten". In dergelijke
bewoordingen laat mr.
A.L. Struik, voorheen di
recteur van het Centraal
Bureau voor het Katho
liek Onderwijs, zich uit
over de onderwijspara-
graaf van „Liberaal Be
stek", een schets van een
studiecommissie van de
VVD.
Een van de meest markante
zinnen in de onderwijspara-
graaf is die waarin de opstel
lers zeggen dat „bevorderd
moet woreen dat instellingen
van openbaar onderwijs de
status krijgen van bijzonder
neutraal onderwijs".
„Als je zo'n zin leest, lijkt het
heel wat. Maar in het vervolg
van het stuk blijkt dat die op
merking nauwelijks serieus te
nemen is. Want even later
staat dat „de grondwettelijke
vrijheid van onderwijs geres
pecteerd moet blijven. Maar
hoe moet dat als je net hebt
gezegd dat het openbaar on
derwijs moet verdwijnen? Ar
tikel 23 van onze grondwet,
waarin het gaat over de vrij
heid van onderwijs, speelt
zich af in de verhouding tus
sen openbaar en bijzonder on
derwijs. Opheffen van open
baar onderwijs betekent dus
minstens een fundamentele
discussie over hoe je die vrij
heid van onderwijs dan vorm
wilt geven en hoe de grond
wet dan veranderd zou
moeten worden", aldus mr.
Struik.
Hij blijkt overigens geen
voorstander te zijn van het
opheffen van het openbaar
onderwijs. „We kennen in ons
land zeer gedifferentieerde
opvattingen over onderwijs;
niet iedereen kan zich vinden
een taak, net als het bijzonder
onderwijs".
Mr. Struik kan uit „Liberaal
Bestek" niet precies halen
welke motieven de opstellers
hebben voor hun pleidooi
voor verbijzondering van het
openbaar onderwijs. „Een mo
tief kan zijn de decentralisatie
zijn, dat wellicht volgens de
opstellers een bezuiniging kan
opleveren. Ze willen immers
ook daarom afslanking van
het overheidsapparaat.. Een
ander motief kan zijn: het
massaal invoeren van bijzon
der neutraal onderwijs be
strijdt als het ware het confes
sioneel bijzonder onderwijs.
Ik kan er niet echt achter ko
men wat de achtergronden
zijn van de wens tot verbij
zondering. Daarvoor is het
stuk te fragmentarisch en,
eerlijk gezegd, te amateuris
tisch van opzet en uitwer
king".
Mr. Struik heeft niet zo'n
hoge dunk van de liberale
liefde voor de grondwettelijke
vrijheid van onderwijs. Dat
komt door zijn jarenlange er
varing in de (onderwijs)poli
tiek waarin steeds bleek dat
de VVD geen echt principieel
verhaal houdt over wat de
partij nu werkelijk met het
onderwijs wil. Ook in Libe
raal Bestek overheerst de
vaagheid. De opstellers zeg
gen: wij respecteren de grond
wettelijke vrijheid van onder
wijs, maar even lager staat:
moet dit begrip niet ter dis
cussie komen voor het voort
gezet en hoger onderwijs?
Mr. Struik wijst nog op de re
denering dat verzuiling een
belemmering is voor schaal
vergroting, die geld oplevert,
nodig voor kwalitatieve ver
beteringen van het onderwijs.
„In deze redenering worden
uitspraken gedaan zonder eni
ge argumentatie. Wie zegt dat
schaalvergroting geld op
brengt? Het is een onbewezen
stelling. Inmiddels is wel dui
delijk dat Liberaal Bestek aan
alle kanten rammelt en dat de
liefde van de VVD voor de
vrijheid van onderwijs uiterst
verdacht is".
LÜTSEN KOOISTRA
PRAAG De onderhandelingen tussen het Vaticaan
en de Tsjechoslo waakse regering over de verhouding
tussen kerk en staat zijn gisteren zonder duidelijke re
sultaten beëindigd. De voorwaarden van de Tsjecho-
slowaakse staat zouden onaanvaardbaar zijn voor het
Vaticaan, zo melden kerkelijke waarnemers in Praag.
De sfeer tijdens de gesprekken was bovendien voort
durend „ijzig".
Belangrijkste onderwerp van gesprek was de kwestie van de
tien vacante bisschopszetels in het land. Benoemingen zijn tot
nu toe uitgebleven omdat het regime alleen priesters van de
staatsgetrouwe vereniging Pacem in Terris acceptabel vindt,
terwijl het Vaticaan deze priestervereniging niet erkent. Tij
dens de jongste onderhandelingen zou Praag aan deze eis heb
ben vastgehouden. Het Vaticaan heeft er van zijn kant op ge
wezen dat bisschoppen het vertrouwen van de gelovigen
moeten genieten.
In kerkelijke kringen in Tsjechoslowakije is verder bekend ge
worden dat onder controle van de staat staande priestervereni
ging Pacem in Terris fel gekant is tegen de petitie van kardi
naal Tomasek die in het land rondgaat en waarin wordt aange
drongen op een scheiding van kerk en staat alsmede herstel
van de godsdienstvrijheid. Zo heeft de tijdelijke administrator
van Jiet bisdom Roznava, Zoltan Belak, de priesters in zijn dio
cees verboden gelovigen op te roepen tot ondertekening van de
petitie. De administrator van het bisdom Kosice, Stefan Onder-
ko, heeft er bij de regering op aangedrongen kardinaal Franti-
sek Tomasek te „isoleren".
Uit Bratislava komen inmiddels ook meldingen van politie-ac-
ties tegen ondertekenaars van de petitie. Twee iongeren en een
aantal vrouwen die na een kerkdienst zondag handtekeningen
voor de petitie verzamelden, zijn gearresteerd. De reeds ver
kregen lijsten met namen zijn in beslag genomen. In kerkelijke
kringen is erop gewezen dat dergelijke acties in strijd zijn met
wettelijke bepalingen rond het petitierecht.
£eidóe Gouacli0
Reagans laatste jaar
111
HA/
leleg
WlE de televisiebeelden heeft gezien van Ronald loon
bij het uitspreken van de Amerikaanse „troonrede", <^ties
of the Union, kon vaststellen dat de 77-jarige presidf^1'
steeds zeer vitaal is. Hij is ook niet van plan het wat r"ri
aan te doen tijdens zijn laatste jaar als president, rna^j m
aangekondigd in de komende maanden nog wat succes e
willen boeken. Het is onwaarschijnlijk dat hem datyerit
belangrijke kwesties die hij aansneed zal lukken. dit
imst
De vraag of de Contra's in Nicaragua meer of mindere n
dienen te krijgen zal in de VS een zeer omstreden lisch
blijven. Dat geldt ook voor SDI, het defensieschil<fe l<
ruimte. De weerstand daartegen zal, ook in het buitf
in Reagans laatste jaar als president eerder toenem^ i
verflauwen.
OOK het astronomische begrotingstekort van de VeP^
Staten zal de Amerikaanse president in eigen land ejrwö
buiten danig parten spelen en hem verhinderen de sur
te boeken waarop hij bij zijn vertrek zo graag zou L.L
terugzien. De armoede in de VS, een uitvloeisel van Pp*
begrotingsaanpak, zal in een jaar ook niet ingrijpend v
derd kunnen worden.
el i
TOEN Reagan in zijn State of the Union herinnerde ies
akkoord dat hij met de Russische partijleider GorK^
heeft bereikt over de afschaffing van de kernrakette115^
de middellange afstand, bracht het Congres hem een |°°r
neel applaus. Het ziet er naar uit dat dit akkoord otott
belangrijkste wapenfeit zal zijn, wanneer de presideneelc
een jaar plaats zal maken voor zijn opvolger. m z
tjaj
r c
Opheffing pensioenbreukp
Het ziet er naar uit dat het eindelijk toch zal gebeur^
pensioenbreuk gaat verdwijnen. Enkele tientallen jar& \e
gepraat over dit onrecht voor mensen die bij het veraVD
van baan een breuk in hun pensioenrechten opliepentel
de nieuwe baas opnieuw moesten beginnen met het tv0<
wen van rechten. Wie de moed had of de noodzaak oij!
of drie keer van werk te veranderen, moest dat zeei
betalen. Tallozen hebben langs die weg vele duizend^oi
dens pensioen per jaar minder gekregen toen zij de rvet
den volgemaakt. |eli<
b
A.LTIJD waren de premiebetalers het slachtoffer. [fv<
werd de premie minder als ze van baan veranderden, Etai
loren alleen maar rechten. De pensioenverzekerings^k
ven streken het geld op en hebben er vele, vele mill,
aan overgehouden. De pensioenbreuk is een maatschap
kwaad geworden dat zeer nadelig heeft gewerkt op o
wikkeling van onze economie. De onder anderen door
ter Ruding van financiën in zijn Tante Truus-intervi^|i
pleite mobiliteit van werknemers is er ernstig door I
merd, waar ook bedrijven schade van hebben ondervj r
als ze veelbelovende kandidaten niet konden aantrek' A
GEDWONGEN door de overheid hebben bed rijf speil^"
fondsen onlangs besloten de pensioenbreuk op te h
Voor enkele miljoenen Nederlanders is dat een gevP^
opluchting. Voor vele andere miljoenen is het een bitttf°"
varing dat zij niet meer zullen profiteren van deze vefcaa
ring, die na veel touwtrekken zo laat tot stand komt. i ja
Mogelijk regen.
DE BILT (KNMI) Boven
Denemarken handhaaft zich
een depressie, terwijl een lage
drukgebied boven de Golf van
Biskaje zijn invloed langzaam
over Frankrijk in onze rich
ting uitbreidt. Vannacht zijn
er nog opklaringen, waarbij de
temperatuur tot circa 1 graad
daalt. In' het binnenland kan
het plaatselijk onder het vries
punt komen. Hier en daar
kunnen mistbanken ontstaan.
Overdag neemt de bewolking
van het zuiden uit toe. Vooral
in de zuidelijke provincies kan
daaruit later wat regen vallen.
De temperatuur loopt in de
middag tot ongeveer 5 graden
op. De wind is zwak tot matig
en draait naar zuidoostelijke
richting. De komende dagen
neemt de kans op sneeuw toe.
Weersvooruitzichten voor de
Europese landen geldig voor
morgen en vrijdag:
Zuid-Scandinavië: Vooral in
Zweden af en toe sneeuw, in
Noorwegen opklaringen, en
overwegend droog. Middag-
temperatuur van om het vries
punt aan de Noorse kust tot
circa min 5 graden in Zweden.
Britse Eilanden: In het alge
meen veel bewolking met in
het noorden af en toe natte
sneeuw, in het zuiden regen.
Middagtemperatuur van 4 gra
den in Schotland tot 8 graden
zuid-Ierland.
Benelux en noord-Duitsland:
Veel bewolking en perioden
met regen. Middagtempera
tuur morgen 5 graden en vrij
dag tot 8 graden.
Midden- en zuid-DuPei
Veel bewolking en pe?"
met regen. Middagtet
tuur ongeveer 8 graden.
Frankrijk: Half tot zwa?c^
wolkt en perioden met£ei
Middagtemperatuur van
den in Bretagne tot 15 far
aan de Riviera.
Spanje en Portugal: Hi 1
zwaar bewolkt en nu él
regen of buien. Middagfr
ratuur van 13 graden $5
noordwestkust tot 18
aan de zuidoostkust. Tl
Italië en Joegoslavische
Morgen droog en zonnr
rioden. Vrijdag wisselenc
wolkt en enkele buien; 0
dagtemperatuur van 5 f0'
in de Po-vlakte tot 14 f,s
aan de Joegoslavische 1? r
17 graden aan de ItaL
zuidkust.
Griekse kust: Droog en
den met zon. Middagteif
tuur circa 17 graden.
Alpengebied: Half tot f
bewolkt en perioden nine
gen, boven 2000 meter sir,
Middagtemperatuur in i/'
len van 8 graden in Zv
land tot 4 graden
rijk.
Tl
Brieven graag Kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten
Staten Generaal
De feestelijke herdenking van
het feit, dat op 20-1-1588 de
Staten Generaal voor het eerst
te 's-Gravenhage als hoge
overheid bijeenkwamen
vraagt een nadere toelichting.
Historisch gezien moet men
deze periode in twee hoofdde
len splitsen: de periode van
1588 tot en met de Franse tijd
en het tijdvak van 1813 tot he
den. De eerste periode omvat
in hoofdzaak de tijd van de re
publiek der Zeven Verenigde
Nederlanden, toen de Staten
van elk der zeven gewesten
afgevaardigden naar Den
Haag stuurden om zaken van
algemeen belang te bespreken
en te regelen. Elk gewest
bracht één stem uit. Men kan
deze vergaderingen beter met
„Algemene Staten" of Genera
le Staten aanduiden dan met
Staten Generaal. In de huidige
provincies Noord-Brabant,
Limburg en Zeeland zal men
deze herdenking niet hebben
gevierd, omdat deze gebieden
toen werden aangeduid als
Generaliteitslanden (Staats-
Brabant, Staats-Limburg en
Staats-Vlaanderen) en door de
Generale Staten werden be
stuurd als veroverd gebied. Na
de oprichting in 1813 van het
Koninkrijk der Nederlanden
regelt de grondwet van 1814
de instelling van een Eerste en
Tweede Kamer. Het heeft ech
ter tot 1917 geduurd alvorens
het algemeen kiesrecht voor
mannen werd ingevoerd en tot
1919 vooraleer ook vrouwen
kiesrecht kregen. Eerst de
Franse tijd maakte een einde
aan het bestaan van de Gene
raliteitslanden waarbij deze
gebieden staatsrechtelijk ge-
lijkgsteld werden met het ove
rige grondgebied van de Staat.
Als Haags initiatief kan men
voor deze herdenking begrip
opbrengen, maar landelijk ge
zien zou zo'n herdenking in
het zuiden des lands onaange
name herinneringen wakker
hebben geroepen en tot uiting
zijn gebracht. Dat is gelukkig
niet gebeurd.
Voedingsbodem (1)
Voedingsbodem voor geloof
verdwenen, noteert uw ver
slaggever in een verslag over
katechese op de middelbare
school. Een voedingsbodem
voor geloof aan leerlingen
meegeven houdt toch op de al
lereerste plaats in hen erop te
wijzen wat goed en kwaad is.
Bovendien zou een bewuste
uitleg van de Twaalf Artike
len van het Geloof geen
kwaad kunnen.
M.H. v.d. Horst-Van Vilsteren,
DEN HAAG.
Voedingsbodem (2)
De katecheet J. Albers stelde
in zijn visie op het middelbaar
godsdienstonderwijs alles wel
heel somber voor. Van pater
dr. H.J. van Dijk lazen wij een
heel wat moediger verhaal.
Allereerst moet volgens hem
de jeugd aan de leraar kunnen
zien en voelen dat hij of zij
wel degelijk gelooft. Hij
schrijft dan onder meer: „Als
U spreekt in Zijn naam, staat
de Heer achter U, en sterkt U
zodat U niets hoeft te vrezen.
Menselijk gesproken is deze
zending zwaar, want Gods
woord is niet meer in tel. Men
zegt dat wij in een andere tijd
leven en dat wij alleen moeten
letten op wat ons bindt, niet
wat ons scheidt. Dat is ten dele
waar, maar het leidde wel tot
een bepaalde onverschilligheid
tegenover de vraag wat wel en
met geoorloofd is. Velen zien
in het geloof alleen een bood
schap van medemenselijkheid,
maar vergeten dat ons geloof
eisen stelt ten aanzien van de
eerbied jegens Gods geboden,
jegens het menselijk leven, on
geboren of oud; dat de Heer
onderlinge trouw verlangt van
hen die het sacrament van het
huwelijk ontvingen; dat men
moedig voor zijn geloof moet
uitkomen, dat men in de we
reld rein en heilig moet leven.
In deze tijd echter heeft men
het licht onder de korenmaat
geplaatst en wil men twee
Heren dienen, God en het
geld."
H. Rutges, DEN HAAG.
fig
9WC
-20^/
f,
Istanboel
Las Palma:
Beiroet