België leverde Pakistan
;ennis voor atoombom"
NAVO KAN ZONDER KERNWAPENS
„Duiven" bedreigen
eenheid in Likud-blok
Ectdócëöüöotïr
EUWE BESCHULDIGINGEN INNUKEM-SCHANDAAL:
[itstel gevraagd in
joces Bende Nijvel
Feodaal heerser folterde
zijn slaven in Sovjetunie
paTENLAND
DONDERDAG 21 JANUARI 1988 PAGINA 5
■He landbouw
jaren last
isjernobyl
f4 De gevolgen van de kern-
Tsjernobyl zijn voor de Britse
ïonkergjeel ernstiger dan de regering hen
plete hfcrgespiegeld. Beperkingen op bij-
ndustrÉI slachten van schapen zullen in
de s» delen van het land waarschijn-
orst infe de komende dertig jaar van
robleennoeten blijven. Dat zegt de Britse
eft geering van Landeigenaren in een
dat h; verschenen rapport. Volgens
an blijfeft de regering de aanvankelijke
beeldvan de ramp in april 1986 schro-
oudenpnderschat. Op veel weilanden.
p het noorden van Wales, Schot
binder, Engeland, wordt nog steeds een
ysmanstoge concentratie cesium gemeten.
rond
t volgeL.—
chte
tisemief'
et waa^
i. drie n
Zestien
miljoen valse
dollars in VS
HOUSTON De autoriteiten
in Houston in de Amerikaanse
staat Texas hebben beslag ge
legd op vals geld ter waarde
van meer dan zestien miljoen
dollar, de grootste vangst uit
de geschiedenis. De 16.660.000
dollar in valse coupures met
een gewicht van meer dan
vijfhonderd kilo werden aan
getroffen in de garage van een
huis in Houston. Daar stonden
ook drie drukpersen en ander
materieel voor het maken van
vals geld.
Amal-militie heft
beleg kampen op
BAYRUT Strijders van de sji'itische Amal-mi
litie hebben de drie jaar oude belegering van de
Palestijnse vluchtelingenkampen Shatila en Bour
Barajneh, ten zuiden van Bayrut, opgeheven. Sy
rische troepen namen stellingen rond de kampen
over. Volgens de Amal is het beleg beëindigd als
„eerbewijs aan de Palestijnse demonstranten in
de door Israël bezette gebieden" De blokkade
van de Palestijnse kampen werd in mei 1985 in
gesteld om te trachten de machtsbasis van PLO-
leider Arafat in te perken. De zogenoemde ..oor
log der kampen" tussen de Amal en de Palestij-
nen kostte tot vorig jaar april zeker 2.500 men
senlevens en leidde tot hongersnood in de kam
pen. De Palestijnse mannen konden het kamp
drie jaar niet verlaten uit vrees door Amal-strij-
ders te worden gedood of ontvoerd.
„AMERAZIATEN,,
MOGEN NAAR VS
BANGKOK De Verenigde Staten en
Vietnam zijn in principe overeengeko
men om de komende twee jaar alle kin
deren die tijdens de Vietnamoorlog door
Amerikaanse militairen bij Vietnamese
vrouwen zijn verwekt de gelegenheid te
geven tot vestiging in de VS. Hierdoor
zullen naar schatting 8.000 tot 12.000 zo
genaamde Ameraziaten en zo'n 20.000
naaste familieleden uit Vietnam vertrek
ken. Tot dusverre hebben ongeveer 4.000
Ameraziaten zich in de VS gevestigd. De
kinderen die nu nog naar de VS komen,
zijn ten minste 17 jaar oud. In de geval
len waar het mogelijk is de vader te ach
terhalen, zal de regering contact met hen
opnemen en hun de kans geven de kin
deren te adopteren.
Resten van mammoet
met smakelijk vlees
MOSKOU Goudmijnwerkers in
het verre oosten van de Sovjetunie
hebben de resten gevonden van een
voorhistorische mammoet waarvan
het vlees er nog zo goed uitzag dat
het eetbaar leek, berichtte Radio
Moskou gisteren. De 4.3 meter lange
mammoet, die 32.000 jaar geleden
werd gedood, werd op de goudvelden
van Bilibin op het schiereiland Tsjoe-
kotka uit bevroren grond opgegraven
door een bulldozer. De mijnwerkers
stonden versteld van de goede kwali
teit van het vlees en zij hadden even
de aanvechting om er een smakelijke
hachee van te maken, volgens de
plaatselijke overheid die zich over
het kadaver ontfermde.
VS willen Italië
72 F-16's schenken
ROME De Amerikaanse regering is bereid
Italië 72 F-16- jachtbommenwerpers te schen
ken. De vliegtuigen, die nu nog in Spanje gesta
tioneerd zijn, moeten binnen drie jaar uit dat
land worden teruggetrokken. De Italianen krij
gen de kapitale vliegtuigen echter niet voor
niets. Als tegenprestatie moet Italië afzien van
ook wordt deelgenomen door West-
Duitsland, Engeland en Spanje. De VS doen al
les om dit project de grond in te boren, omdat
zij vrezen dat het Europese vliegtuig een grote
concurrent zal worden van de nieuwe F-18 van
McDonnel Douglas. De Amerikanen vinden
overdracht van de toestellen aan Italië boven
dien een prima oplossing voor een betere ver
dediging van de als zwak beschouwde zuidoost
flank van de NAVO.
te bes»
i luncr
us Mij
r prate
I wetej
ieerst")
1 hPt^'onze correspondent)
dermifSEL - België
rij Ni Pakistan in de af-
?rhaal|en jaren onbedoeld
de sjjnnis geleverd voor
!°g."'}oductie van atoom-
e Actins- De eontacten
jen heil kabinetsleden, het
Je hetucleaire technologie
wee a«cialiseerde bedrijfs-
Ïaalfï en de universitei-
en vafïn veel te hecht ge"
Ie hetfl-
lengtes de stelling van de Bel-
SP-Kamerleden De
aëe Pllier en Sleeckx. Beide
[eren jemenergie gespeciali-
lun oje volksvertegenwoordi-
lten Shebbenhun beweringen
e hu[^orgen op een persconfe-
Sonjap nader onderbouwd,
mindkffjciele zijde zijn de be-
I" Mdigingen van beide par-
ienserntariers inmiddels reso-
s netontkend. Minister Zowel
stonier Tindemans van Bui-
°Pstajndse Zaken als staatsse-
dat fyis Aerts (energie) bena-
doodslten dat voor een derge-
1 »k J kennisoverdracht geen
metroj bewijs is. „Maar het
•ht int bepaalde groepen nu
ht valval goed uit op dit mo-
t zoveel mogelijk geruch-
EWfcond te strooien", aldus
ArBatselier en Sleeckx, die
•n dat België nu onmid
dellijk besluit af te zien van
de bouw van een nieuwe,
1200 MegaWatt zware kern
centrale bij Doel verwijzen in
een nota naar de missie die
minister van buitenlandse
handel De Croo begin '87
naar Pakistan ondernam. De
liberale bewindsman had
daar contacten met rege
ringsvertegenwoordigers en
specialisten uit de nucleaire
wetenschap en industrie.
Maar al langer was er een
nauwe betrokkenheid van
Belgische bedrijven en uni
versitaire instellingen bij de
ontwikkeling van de nucleai
re technologie in Pakistan.
Die samenwerking leidde
ook tot de plaatsing van een
groot aantal Pakistaanse sta
giaires in het in opspraak ge
raakte Studiecentrum voor
Kernenergie in Mol.
Ook Europarlementariër
Staes, voorheen zeer actief in
de particuliere milieubewe
ging, wees er al op dat deze
Pakistaanse studenten van
tijd tot tijd „met armen vol
fotokopieën" hun stageplaats
verlieten. Maar hij gaat niet
zover als zijn sociaal-demo
cratische collegae in het Bel
gische parlement, daaruit
zonder meer te concluderen
dat België Pakistan kennis
voor het niet-vreedzaam ge
bruik van atoomsplijting
heeft aangereikt.
Nederland
De beweringen van Staes dat
ook Nederlandse bedrijven of
instellingen betrokken zijn
bij het Westduits-Belgische
schandaal rond kernsplijt
stoffen en radioactief afval,
zijn inmiddels ten stelligste
weersproken door iedereen,
die iets te maken heeft met
de verwerking of het trans
port van kernmateriaal of de
afvalprodukten ervan.
Het Ministerie van Economi
sche Zaken, dat de verant
woordelijk heeft voor de
energievoorziening en dus
ook de kerncentrales, zegt
geen enkele aanwijzing te
hebben dat Nederland op
enigerlei wijze betrokken is
bij de beweerde illegale han
del of transport. Het Neder
lands-Westduits-Britse con
sortium Urenco in Almelo
voor de verrijking van urani
um heeft volgens het minis
terie geen connecties met de
Westduitse firma Nukem.
Wel werd aan Urenco in 1974
door de Pakistaanse atoom
deskundige Abdel Khan ge
heime informatie over urani
umverrijking ontfutseld.
Khan, die een spion bleek te
zijn, werd in eigen land ge
huldigd en in Nederland bij
verstek tot vier jaar gevange
nisstraf veroordeeld.
Een directe link met de Nu-
kem-affaire, waarbij in elk
geval 16 kilo atoomafval is
zoekgeraakt, is er ook vol
gens het ministerie van mi
lieubeheer niet. De Europese
organisatie voor atoomener
gie Euratom en het interna
tionale agentschap voor
kernenergie IAEA, die bei
den controle uitoefenen op
het vervoer van splijtstofma
teriaal, hebben in Nederland
evenmin onregelmatigheden
ontdekt. De door Staes ge
noemde dochtermaatschappij
„Smet Jet" in Barendrecht
die bij de Nukem-affaire be
trokken zou zijn houdt zich
volgens de directeur van dit
bedrijf alleen bezig met
schoonmaakwerkzaamheden,
„en zeker niet met radioac
tief afval".
Controle
In het Europees Parlement is
een spoeddebat dat vandaag
aan het kernafvalschandaal
zou worden gewijd van de
agenda afgevoerd, nadat
eerder deze week in Straats
burg al werd besloten tot de
instelling van een eigen en
quêtecommissie. Dit onder-
zoekscomité werkt los* van
het team deskundigen dat de
Europese Commissie, het da
gelijks bestuur van de EG,
deze week al naar Mol heeft
gestuurd, en dat morgen de
Bondsrepubliek aandoet.
In Brussel tenslotte vindt
vandaag hernieuwd overleg
plaats tussen de Westduitse
milieuminister Töpfer en de
staatssecretarissen Smet (Mi
lieu) en Aerts (Energie). Het
overleg met Smet is bedoeld
om af te spreken onder wel
ke voorwaarden de 231 vaten
plutoniumhoudend Belgisch
afval die momenteel in de
Bondsrepubliek liggen, terug
naar België kunnen worden
getransporteerd.
Het Westduitse kabinet
kwam gisteren na een uitge
breid spoedoverleg tot de
conclusie dat er geen bewij
zen zijn voor de vermeende
levering van splijtbaar mate
riaal aan Pakistan en/of Li
bië. Dinsdag werd al duide
lijk dat deze berichten geba
seerd waren op geruchten die
een journalist had doorge
speeld naar de deelstaatmi
nister van milieu in Hessen.
De regeringspartijen CDU/C-
SU en FDP zijn overeenge
komen een parlementaire en
quêtecommissie te benoemen
die voor volledige ophelde
ring moet zorgen.
Jr L
ij. n0|e zogeheten Bende van
strevi heeft de verdediging
louwd1 u'tste' voor onbepaal-
roer I gevraagd. Aanleiding
n Ndverzoek z«jn de verras-
hebfcx verklaringen van de
naaronderzoeksrechter
ziin r6r' ^'e ^et onderzoek
ii opruwe we°ding zouden
lams P 8even-
'St bufert zorgde gisteren
iinanfrote °Pschudding toen
ireefP verhand legde tussen
de supermarktover
vallen uit 1982, waarvoor de
zogeheten Borinage-groep nu
terecht staat, en de moord op
een manager van de Luikse
wapenfabriek FN, Juan Men-
dez, vier jaar later. Hoofdver
dachte Michel Cocu en zijn vijf
handlangers zaten toen al ach
ter de tralies.
Verbindend element in deze
zaken is een pistool dat vrijdag
boven water is gekomen. Het
wapen was verborgen in een
pan ingevroren tomatensaus,
in de woning van een ex-rijks
wachter die al enige tijd vast
zit in verband met de moord
op Mendez. Hij kreeg vrijdag
gezelschap van zijn vriend en
voormalig collega C. Armory,
die zich enige tijd blijkt te
hebben beziggehouden met het
N ijvel-onderzoek.
Een en ander bevestigt het
bange vermoeden dat er direc
te lijnen lopen van de bende
naar het gerechtelijk apparaat
in België. Het mag met andere
woorden niet worden uitgeslo
ten dat het onderzoek in deze
zaak gedeeltelijk in handen is
geweest van de daders zelf.
Of het proces, dat drie weken
zou gaan duren, inderdaad
wordt verdaagd zou vandaag
beslist worden. Over de motie
ven voor het uitgesproken ge
welddadige optreden van de
bende, dat in 1985 een hoogte
punt bereikte met overvallen
op de supermarkten in onder
meer Overijsse en Aalst, tast
men nog steeds volledig in het
duister.
Lachende
sneeuwman
Het gebrek aan
sneeuw deze winter
maakt de mensen
vindingrijk. Deze na-
maak-sneeuwman bij
Zürich draait z'n kop
om als mensen aan
hem voorbijgaan en
giert het werkelijk uit
van het lachen, dank
zij de lachzak die in
zijn buik is verbor
gen. Welke echte
sneeuwman doet dat
na?
FOTO: EPA
•>1
ïure tlINGTON Vijf
li voordat in de Ame-
inse Senaat het debat
it over de ratificatie
het INF-vërdrag,
e^le I de subcommissie
Spuide strijdkrachten la-
ing i^eten dat het bondge-
Pas ichap in geval van
- rei)g met de landen van
in tel
het Warschau Pact kan
winnen, zonder de inzet
van kernwapens.
Volgens het rapport moeten
tijdens de discussies over het
militaire evenwicht in Europa
meer zaken betrokken worden
dan een eenvoudige numerie
ke superioriteit van het War
schau Pact in de verschillende
categorieën wapens. Critici
van het INF-verdrag hebben
altijd gezegd dat de NAVO
door de afschaffing van de
kernraketten voor de middel
lange afstand in Europa veel
kwestbaarder wordt, omdat
het Warschau Pact op de over
blijvende terreinen een nume
riek overwicht heeft. Maar
DE EDELE ELFEN
volgens senator Carl Levin is
de ware krachtsverhouding
niet het resultaat van „zomaar
een eenvoudige optelsom". Als
voorbeeld noemt hij dat de
Sovjetunie en haar bondgeno
ten drie keer zoveel tanks
hebben dan de NAVO. Maar
de meeste tanks aan de oostzij
de zijn van veel oudere make
lij dan de tanks van de
NAVO-landen. Het westerse
bondgenootschap heeft vol
gens de senatoren als belang
rijkste pluspunten: de betere
kwaliteit van de wapens, de
bereidheid van de troepen een
oorlog in te trekken, de kwali
teit van de troepen, de be
trouwbaarheid van de bondge
noten en de industriële sterk
te.
(c) Standaard Ultgeverl|/Wavery Productions
MOSKOU Het voormalige hoofd van een landbouwcomplex
in Uzbekistan in de Sovjetunie zal worden veroordeeld voor het
oprichten van een eigen feodaal systeem. De man had een eigen
rechtbank en liet een ondergrondse gevangenis bouwen. Werk
nemers van het collectief werden als slaven behandeld en wie
tegensputterde werd door het privélegertje van de man wel mo
res geleerd.
Het Russische weekblad Literaturnaya Gazeta publiceerde giste
ren delen uit het onderzoek naar deze zaak. Akhmadzhan Ady-
lov verzamelde arbeiders, managers van boerderijen en „nutte
loze mensen" om zich heen voor het zware werk in de onder
grondse gevangenis. De persoonlijke rechtbank van Adylov ver
oordeelde mensen tot dwangarbeid van 12 tot 15 uur per dag,
aldus het onderzoek.
De verhalen die getuigen vertelden waren afschuwelijk, aldus
het weekblad. Zo had Adylov de gewoonte iemand die volgens
hem straf had verdiend een heet ijzer op de huid te zetten en
zwangere vrouwen af te ranselen. Hij dwong oude mannen voor
zich te buigen alsof hij een god was, met de handen over de
borst gekruist. De man wenste met Allah Akhbar (God is groot)
te worden aangesproken. Volgens Literatoernaja Gazeta had
Adilov 15 huizen op het land, een stal met volbloeds, een mobie
le keuken met altijd een lam klaar om geslacht te worden en
talrijke vriendinnen.
Adylov werd in 1984 gearresteerd. Het onderzoek is nog steeds
niet afgerond, maar hij zal nu spoedig worden berecht, aldus de
Literaturnaya Gazeta.
Ook gisteren was het op verscheidene plaatsen in de bezette gebieden onrustig. In Jeruzalem
raakte een Palestijnse jongen gewond toen hij werd aangereden door een jeep. waarvan de be
stuurder de macht over het stuur verloor omdat hij door een steen werd getroffen.
FOTO EPA
JERUZALEM Het we
kenlange protest van de
Palestijnse bewoners in de
door Israël bezette gebie
den lijkt ingrijpende ge
volgen te krijgen binnen
het rechtse Likud-blok
van premier Shamir. Ter
wijl de regeringsleider
vasthoudt aan de „harde
lijn" zijn er steeds meer
„afvallige" partijgenoten,
die pleiten voor volledige
terugtrekking van Israël
uit de bezette gebieden, in
ruil voor veilige grenzen.
Een van de eerste „afvalli
gen" was de burgemeester
van Tel Aviv, generaal Shlo-
mo Lahat. Hij verklaarde dat
Israël „alle gebieden aan ko
ning Husayn moet terugge
ven". „Men wil dat ik me al
leen bezig houd met de pro
blemen in mijn gemeente en
niet die van de nationale po
litiek. Maar, als men mijn
standpunt vraagt, geef ik dat
en niemand brengt me tot
zwijgen", aldus Lahat.
Hij is niet het enige vooraan
staande lid van het Likud-
blok die niet langer geheim
maakt van zijn kritiek op de
politieke lijn van premier
Shamir. De uitlatingen van
deze „duiven" (voorstanders
van de minder harde lijn)
hebben op hun beurt weer
kritiek opgeroepen vanuit
het puur-conservatieve
kamp. „Dergelijke voorstel
len staan gelijk aan het opge
ven van ons vaderland", al
dus een van de woedende re
acties. Ook premier Shamir
heeft de houding van de
„duiven" ernstig bekriti
seerd.
Het Likud-blok, dat voor de
verkiezingen van 1977 werd
gesticht, is tegen elk territo
riaal compromis voor het ge
bied ten westen van de rivier
de Jordaan en wil in het ka
der van de akkoorden van
Camp David, die in 1978
werden gesloten met Egypte,
slechts weten van een „ad
ministratief zelfbestuur"
voor de Palestijnen in de be
zette gebieden.
Maar ook binnen de Arbei
derspartij, de huidige coali
tiegenoot van Likud, zijn er
tegenstellingen. Minister van
defensie Rabin geldt als een
vertegenwoordiger van de
harde lijn, zijn college van
buitenlandse zaken Peres is
de voorman van de gematig
de stroming.
De positie van Rabin bleek
gisteren opnieuw in het Is
raëlische parlement. Tijdens
een debat over het optreden
van het leger tegen de Pale
stijnse demonstranten ver
klaarde Rabin dat zijn solda
ten een nieuwe tactiek vol
gen. Die komt er op neer dat
Palestijnse demonstranten
met knuppels in elkaar
worden geslagen. Ook mas
sale uitgaansverboden gelden
als wapen tegen het geweld
Rabin: „De eerste prioriteit
van de veiligheidstroepen is
het gebruik van macht,
kracht en in elkaar slaan om
demonstraties en geweld te
voorkomen. En ik conclu
deer dat het aantal betogin
gen is teruggelopen Dit is
het beleid en we zullen dat
handhaven tot de rust is te
ruggekeerd, en die zal terug
keren. Van slagen en stom
pen gaat niemand dood en er
zijn ook minder gewonden"
Volgens VN-functionarissen
in Gaza patrouilleerden gis
teren met honkbalknuppels
gewapende soldaten door de
kampen in de Gazastrook.
Daarbij werden meer dan
vijftig inwoners van het
Palestijnse vluchtelingen
kamp Jabalya volgens VN-
bronnen in elkaar geslagen.
Een Reuter-verslaggever zag
hoe soldaten met stokken in
het kamp Kadurah bij Ra-
mallah op de westelijke Jor-
daanoever deuren insloegen,
Arabische jongeren naar bui
ten sleurden en hen dwon
gen de barricaden in de stra
ten op te ruimen.
Waar minister Rabin kiest
voor de politiek van de „ijze
ren vuist", heeft minister Pe
res zijn hoop gezet op ver
vroegde verkiezingen, waar
bij de Israëlische bevolking
een oordeel zou moeten ge
ven over het te volgen be
leid.
„De huidige regering nadert
haar einde. God zij dank",
aldus leidde Peres gisteren
min of meer de verkiezings
campagne in. De verkiezin
gen staan nog voor novem
ber op het programma, maar
Peres is er veel aan gelegen
om ze eerder te laten plaats
vinden.
Intussen blijven de winkels
in het Arabische oosten van
Jeruzalem dicht, als gevolg
van de staking van de mid
denstand. Israël heeft ermee
gedreigd de winkeliers met
geweld te dwingen hun deu
ren te openen, als zij hun ac
tie niet snel afblazen.
Aan Israëls noordgrens dron
gen gistermorgen drie Pale
stijnse guerrillastrijders van
uit Libanon binnen, nadat zij
de hekwerken aan de grens
hadden doorgeknipt. Ze wa
ren op weg om „in opdracht
van PLO-leider Arafat per
soonlijk" een aanval uit te
voeren, aldus een Palestijnse
woordvoerder in Bayrut. De
Palestijnen stuitten echter op
een Israëlische patrouille en
werden na een vuurgevecht
gedood.
