Nukem-schandaal blijft
drijven op „beweringen
Schaakpartij om
vredeskansen
Midden-Amerika
Hart kan
itte Huis al
ijna proeven
Sjevardnadze biedt
derde O-optie aan
Deense prins verliefd
op dochter van smid
PAG1TENLAND
Ccidóc Couoant
DINSDAG 19 JANUARI 1988 PAGINA S
a P Ibgsmisdadiger
kovic overleden
ast ziqADO Andrija Artukovic,
jen tejmalige minister van binnen-
;t en ijaken in de nazi-marionetten-
die in mei 1986 in Joe-
ter dood werd veroordeeld
oorlogsmisdaden, is afgelopen
de wij in de gevangenis overleden,
een geit het officiële persbureau
is hij|bekend gemaakt. Artukovic
de Het doodvonnis is nooit aan
wij ïjtrokken omdat hij ziek werd
nauufd, waardoor de executie
eutiscltgesteld. Artukovic, de „Sla-
middde Balkan", werd in februari
ling eior de Verenigde Staten uitge-
een Artukovic heeft de beschuldi-
Steeds van de hand gewezen.
VERKEERSLEIDING
VERANTWOORDELIJK
VOOR DOOD GAGARIN
MOSKOU Een nieuw onderzoek
naar het vliegtuigongeluk dat in 1968
het leven kostte aan 's werelds eerste
mens in de ruimte, Joeri Gagarin, lijkt
erop te duiden dat de verkeersleiding
verantwoordelijk was, omdat zij andere
straalvliegtuigen toeliet in de lucht-
strook waarin hij een testvlucht maak
te. De Pravda in Moskou schreef dat
daardoor „een ontoelaatbare situatie"
was ontstaan. Eerst haalden twee
MIG21's Gagarins toestel in en vervol
gens kwam een andere MIG15 er vlak
bij in de buurt, waardoor de straaljager
in een kolk raakte. Het vliegtuig, een
MIG 15 stortte neer ten noordoosten
van Moskou.
Ook Raymond Barre wil
Mitterrand opvolgen
(Van onze corespondent
Bob van Huët)
PARIJS Nog geen 48 uur na de kan
didatuur van premier Jacques Chirac
heeft de liberale oud-premier Raymond
Barre laten weten dat ook hij meedoet
aan de Franse presidentsverkiezingen.
Niemand in Frankrijk die overigens
twijfelde aan de deelname van de nog
steeds populaire oud-premier, al is het
voor de eerste keer dat zijn aanstaande
kandidatuur met zoveel woorden wordt
aangekondigd. Barre geldt als de favo
riet van rechts en wordt algemeen be
schouwd als de man die het in de twee
de verkiezingsronde zal moeten opne
men tegen de socialistische kandidaat,
hoogstwaarschijnlijk Mitterrand.
BONN Na het INF-akkoord over de wereldomvattende ver
wijdering van twee categorieën middellange-afstandsraketten
heeft Sovjet-minister van buitenlandse zaken Edoeard Sjevard
nadze in Bonn opgeroepen tot een derde nul-optie. Hij stelde de
„totale afschaffing" voor van de tactische kernwapens (SNF),
die een bereik hebben tot 500 km. „Zo'n eliminatie zou in het
belang zijn van alle Europeanen", verklaarde Sjevardnadze in
een tafelrede op de eerste dag van zijn bezoek aan West-Duits-
land. De Bondsrepubliek voelt wel voor onderhandelingen over
de SNF, die vanwege hun korte dracht ingeval van oorlog voor
al het grondgebied van de twee Duitslanden bedreigen. De VS,
Groot-Brittannië en Frankrijk willen voorlopig nog niet praten
over een reductie van de korte-afstandswapens omdat zij vrezen
dat dit zal leiden tot een kernwapenvrij Europa.
Geen tien procent
Haïtianen stemde
PORT-AU-PRINCE Aan de ver-
kiezingen op Haïti heeft nog geen
tien procent van de stemgerechtigde
bevolking meegedaan. Volgens de
oppositie moeten de verkiezingen
dan ook nietig worden verklaard. De
Kiesraad, een door de junta aange
stelde controlecommissie, noemde de
verkiezingen „succesvol". Blijkens
de laatste tellingen zou de junta-kan
didaat Manigat de nieuwe president
moeten worden. Gisteren echter
meldden journalisten het uitdelen
van steekpenningen door aanhan
gers van Manigat en fraude. Overi
gens heeft Manigat zelf ook gezegd
het idee te hebben dat de verkiezin
gen niet geheel eerlijk zijn verlopen.
ft ov<
de K|
gem
Dpnie
rei'
««si,
[ramr
pUg
te zr
ft hij
Vt
d
1987 betekende een boottocht met het fotomodel
Rice het einde van de presidentiële ambities van de
•raat Gary Hart. Bijna negen maanden later is hij toch
"terug in de race om het Witte Huis. Zonder grote cam-
staf en eigenlijk ook zonder geld, maar in het voortdu-
gezelschap van zijn echtgenote Lee reist hij de staten
jar binnenkort voorverkiezingen worden gehouden,
eer gevraagd wordt naar zijn buitenechtelijke escapa-
dt het standaard-antwoord van Gary Hart dat als zijn
hem heeft vergeven, hij daarover tegenover de Aroe-
ïse bevolking geen verantwoording meer hoeft af te
Een portret van de vrouw naast de kandidaat.
INGTON Met
hoofd werpt ze
ike tóevisiecamera's een
RO vl grijns toe. Fier en
uidelig verzorgd staat ze
bestapn zijde, in haar kar-
menj>de vrouw-van-de-
'H^lentskandidaat jas.
va„ )er klinken haar fra-
f. „Geweldige steun-
heel erg diep be-
bij dit land...Gary
het in zich om ons
.moeilijke tijden te
i .moei
■ldQn...".
èeft Lee Hart bewogen
teer aan de zijde van
Helfan te scharen na Donna
mag n die bedriegerij? Na in
en on-
naar de rechter
ma» zijn gerend voor een
ijieiding? Verslaggeefster
gGerocimas, die als ex-
Upjoli van een senator weet
aangier ze praat, verklaart:
aor U| voor Lee de enige ma-
»en Bm te zegevieren over
pjohn minnaressen". Een
en gdin van mevrouw Hart
bloed wat dieper: „Kijk, Lee
ïl deig politiek geëngageerd
en eoral ambitieus. Zij kan
Huis al bijna proe-
)m daar te kunnen wo-
Du ze alles willen opoffe-
je heeft negenentwintig
y an haar leven geïnves-
in Gary Hart en ze is ab-
niet van plan dat in één
leg te gooien. Geloof me,
eft deze campagne niet
it Het is haér idee".
ireners
litiek zit Lee Hart in het
Ze groeide op als Oletha
ig in Kansas City, Mis-
pdra(en was lid van de Naza-
de cierk. Alcohol, dansen,
okkeup, films en radio wordt
nderdeze fundamentalistische
e eri met in totaal 870 dui-
chtvUeden, strikt verboden,
/ereihool ontmoette ze mede-
•echtit Gary Hartpence, zoals
„menen nog heette. Zij was
en gkkelijk, populair en
i mejeel aan diverse campag-
zijor het studentenbestuur;
id flaporen, was verlegen
Gelgroen als gras.
de rin Garry trouwden twee
dm na het behalen van
in 1958. Lee
„z<e als schooljuffrouw om
soonïaan de Yale universiteit
il mtn studeren. Tien jaar la-
Ie seëlemaal in de ban van de
den £k, was Gary campagne-
edisc} voor presidentskandi-
iris jGeorge McGovern. Ter-
itig |,ee thuis op hun kinde-
uitenpaste, leerde Gary alles
n af^ij bij de Nazareners had
:iet fèn missen over het
e" leven, seks en
1 van acteur Warren
V, die ook campagne
Ie voor McGovern. Gary
;n zdiiet meer te temmen en
i hei072 vertrouwde hij een
Igenaggever toe: „Laten we
aing'r maar op houden dat ik
emtén modern huwelijk ge-
Deze uitspraak heeft
Lee sindsdien voortdurend
achtervolgd, maar bleek in '74
voor Gary geen beletsel tot se
nator van Colorado gekozen te
worden.
Dartelen
Tijdens zijn senatörschap wist
hij altijd wel een excuus te
verzinnen om naar Los Ange
les te vliegen, waar hij kon
ronddartelen met topless film-
sterretjes in Warren Beatty's
zwembad. Iemand die hem in
die tijd kende, vertelde: „Het
vreemde was dat Gary niet zo
maar wat losse avontuurtjes
had, hij had mini-verhoudin
gen". Maar ook maxi-affaires.
Bekend was dat hij gedurende
zijn officiële scheidingen van
tafel en bed van Lee, in 1979
en in 1981, omging met actri
ce/zangeres Barbara Dixon. Zij
zou onlangs gezegd hebben:
..Gary vertelde me dat hij
twee maal tot president geko
zen zou worden daarna zou
den we samen zijn".
„Daar zit wat in", meent een
senatorsvrouw, „want als dat
gebeurt heeft Lee gekregen
wat ze zo graag wilde. Vrij
heid, bewondering, macht en
lol alles wat Gary wel heeft
gehad. Tot nu toe is het maar
voortdurend geven, geven en
nog eens geven. Ze speelt het
spel, maar de knikkers wil ze
ook. Als First Lady, kan ze
zich natuurlijk permitteren
overal naar toe te gaan en al
les te doen waar ze zin in
heeft. En, net als Jackie, Rosa-
lynn en Nancy vóór haar de
den, kan ze haar eigen stempel
op het land drukken".
Makelaars
Niet iedereen kan Lee's hou
ding waarderen. Charles Pe
ters, uitgever van een trendy
tijdschrift dat Gary Hart ooit
naar voren schoof als „de goe
roe van het neo-liberalisme",
vindt: „Ze zou werkelijk alles
doen om maar presidents
vrouw te worden. Ze zou het
land een veel betere dienst be
wijzen als ze zich tegen Gary
keerde, in plaats van zich zó te
vernederen".
Lee is echter geenszins van
plan te scheiden. Ze heeft het
geprobeerd, maar het beviel
absoluut niet. In die tijd werk
te ze aan een carrière in de
onroerend goed branche. „Als
er iets zwaarder is dan tien
uur per dag campagne voeren
met je echtgenoot, dan is het
wel het proberen op te boksen
tegen andere makelaars", ver
klaarde ze.
Maar, om welke reden ze dan
ook aan een carrière als First
Lady werkt, „Gary wordt nu
beslist de trouwste echtgenoot
van heel Amerika", grijnst een
Congreslid. Journalisten door
het hele land zitten met ge
spitste oortjes. Als ze ergens
iets horen fluisteren over een
nieuw schandaal, hoe klein
ook, wordt het direct breed
uitgemeten over alle voorpagi
na's. Misschien is Lee's inves
tering van 29 jaar toch niet
voor niets geweest.
DIANA McLELLAN
(c) The Sunday Times
DEN HAAG De offi
cier van justitie Albert
Farwick uit Hanau heeft
verklaard nog geen harde
bewijzen te hebben voor
de beweringen dat Nu-
kem of de dochteronder
neming Transnuklear ille
gaal splijtstoffen aan het
buitenland Libië en
Pakistan hebben gele
verd. Op zijn beurt heeft
SPD-fractievoorzitter Vol-
ker Hauff afstand geno
men van zijn bewering
bewijzen te hebben dat
vanuit de Bondsrepubliek
illegaal plutonium aan het
buitenland is geleverd,
waarmee dat land het
non-proliferatieverdrag
zou hebben geschonden.
Hauff had eerder gezegd
deze informatie uit welin
gelichte bron te hebben
vernomen.
Vanuit het centrum voor ker
nonderzoek in Mol (België) is
daarentegen wel splijtstof aan
het buitenland geleverd zon
der dat Westduitse bedrijven
daarbij waren betrokken. Al
thans dat beweren anonieme
bronnen in Bonn. Pakistan
werd genoemd als een van de
landen waar de splijtstof naar
toe ging. Bedrijfsleider Paul de
briek in Mol gezegd er voor
procent zeker van te zijn dat
Nukem geen verrijkt uranium
uit Mol geleverd heeft gekre
gen. Voorts benadrukte hij dat
zijn bedrijf al jarenlange con
tacten onderhoudt met Pakis
tan voor de levering van
onder meer kobalt maar
het non-proliferatieverdrag
niet één maal is geschonden.
Kernstaven
De kerncentrale Borssele
krijgt kernstaven van de Duit
se onderneming RBEU, een
bedrijf waarin Nukem veertig
procent aandelen heeft. Beide
bedrijven zijn in het Duitse
Hanau gevestigd. Bij het trans
port van de kernstaven uit
Westduitsland naar Borssele is
ook de omstreden Nukem
dochter Transnuklear betrok
ken. Borssele-directeur Den
Boer heeft gisteren voor de ra
dio toegegeven dat de kern
centrale een relatie heeft met
de betrokken onderneming.
Daarbij zijn echter, aldus Den
Boer, nooit onregelmatigheden
geconstateerd. Wel is in Bors
sele besloten de relatie met
Transnuklear te verbreken en
naar alternatieven te zoeken.
Op het ministerie van VROM
is gisteren een onderzoek ge
start naar de transporten van
radioactief materiaal door ons
land. Minister Nijpels heeft de
Kamer daarover vandaag nog
ingelicht.
Demonstranten blokkeerden gisteren de toegangspoorten tot de haven van Lübeck,
dioactief materiaal door Transnuklear naar Zweden wordt getransporteerd.
vanwaar ra-
FOTO: EPA
(Van onze correspondent)
WASHINGTON De
Verenigde Staten en Nica
ragua Tijkert steeds meer
verzeild geraakt in een
schaakpartij, met als inzet
de vredeskansen in Mid
den-Amerika.
Het jongste aanbod van pre
sident Ortega van Nicaragua
rechtstreekse onderhan
delingen met de rebellen in
zijn land, opheffing van de
staat van beleg, een algeme
ne amnestie en herstel van
de burgerlijke vrijheden
is een meesterzet, die de VS
in een lastig parket heeft ge
bracht. Het Amerikaanse
Congres zal nu moeten doen
wat het met grote nadruk
heeft geprobeerd te vermij
den: het nemen van de be
slissende stap in het Midden-
amerikaanse conflict.
Ortega deed zijn zet het afge
lopen weekeinde in San José
in Costa Rica, waar de vijf
Middenamerikaanse presi
denten bijeen waren om de
voortgang te bespreken van
hun vredesplan.
Op 3 februari gaat het Ame
rikaanse Congres stemmen
over het al of niet geven van
nieuwe hulp aan de Contra's.
Tot de vorige week zag het
er naar uit dat het Congres
tenminste bereid zou zijn een
zeker bedrag aan de Nicara
guaanse rebelen te geven,
vooral omdat de Sandinisten
zich weinig scheutig hadden
getoond met het nakomen
van de bepalingen van het
vresdeplan.
President Ortega frustreerde
het werk van de nationale
verzoeningscommissie zoveel
mogelijk, Tiet slechts een be
perkt aantal gevangenen
FOTO: AP
vrij, gaf de oppositionele pers
in zijn land beperkte armslag
en liet afgelopen weekeinde
zelfs nog enkele leden van
de oppositie arresteren. Orte
ga verborg zich achter het
argument dat de VS nog
steeds van zins waren de
Contra's te steunen. En zo
lang dat gebeurt, voelt Nica
ragua zich vrij de regels van
het vredesplan naar eigen
goeddunken te interpreteren,
laar juist nu een geïrriteerd
Congres op het punt leek te
staan de hulp te hervatten,
heeft Ortega op de valreep
concessies gedaan. De vraag
is alleen of de stap van Orte
ga moet worden gezien als
een offer als uiting van pure
vredeswil, of dat hij alleen
een tactische zet heeft ge
daan.
Maar ook voor de VS gelden
tactische overwegingen.
Stemt het Congres begin fe
bruari tegen de hulp aan de
Contra's, dan kan president
Reagan niet meer met een
nieuw verzoek om hulp ko
men en wordt de hele zaak
„doorgeschoven" naar de
volgende president. In dat
geval wordt het Contra-leger
zodanig verzwakt, dat het
voorlopig geen partij is voor
het Sandinistische leger. Bo
vendien heeft Ortega dan
minstens voor een jaar de
vrijheid te bekijken wat hij
met het Middenamerikaanse
vredesplan doet. Alle goede
beloften ten spijt gelooft nie
mand dat de Sandinisten
voetstoots hun machtspositie
in Managua zullen prijsgeven
en vrije verkiezingen zullen
toestaan.
Stemt het Congres wel in
met de hulp eventueel
met een bescheidener bedrag
dan Reagan nu wil dan
blijft de druk op de Sandinis
ten bestaan en kunnen de
VS hen min of meer dwin
gen hun beloftes na te ko
men. Reagan houdt dan een
soort stok achter de deur om
te slaan, zodra de vredeswil
van de Sandinisten een poli
tieke farce blijkt te ziin.
De vraag is echter of presi
dent Reagan bereid is tot een
dergelijk subtiel politiek
schaakspel, of dat hij er op
uit blijft de Sandinisten te
verpletteren en dat is het
meest aannemelijk. Boven
dien wil hij de Contra's tot
elke prijs overeind houden.
Daarom zal Reagan waar
schijnlijk alle zeilen bijzetten
om het Congres tot hulp aan
de rebellen te dwingen. Maar
of de Amerikaanse president
het weerspannige Congres,
dat geen militaire confronta
tie in Midden-Amereika
wenst, naar zijn hand kan
zetten, blijft tot 3 februari de
vraag.
KOPENHAGEN De jongste zoon van koningin Margre-
the en prins Henrik van Denemarken, de 18-jarige prins
Joachim, is verliefd op de 19-jarige dochter van een smid,
het enig kind Charlotte Oersted. Zij is sergeant in de ka
zerne van Soenderborg waar Joachim zijn militaire dienst
plicht vervult en wil een militaire carrière, waarvoor zij de
fysieke en psychische proeven met vrucht heeft afgelegd.
Intussen heeft haar familie geen rustig uur meer. De vader
wordt sinds een week door journalisten en fotografen bele
gerd en de moeder heeft de vuilnisemmer naar binnen
moeten halen, omdat zij een keer iemand aantrof die erin
aan het rommelen was, waarschijnlijk op zoek naar een
weggegooide liefdesbrief. Hoe koningin Margrethe over de
romance denkt is niet bekend. Zij heeft zich een keer laten
ontvallen dat zij zich niet met de keuze van haar kinderen
zal bemoeien, als zij maar gelukkig worden. Zelf is zij ge
trouwd met de Fransman Henri de Laborde de Monpezat.
Joachims 19-jarige broer Frederik is de troonopvolger.
k
Prins Andrew heeft al langer
een voorliefde voor het toneel.
Op de foto speelt hij veiigheid-
sagent tijdens een schooluit-
Prins Edward
stapt
theaterwereld
binnen
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De droom van de
Britse prins Edward (23) gaat
in vervulling. Hij heeft een
baan gevonden in de wereld
van het theater. Buckingham
Palace deelde gistermorgen
mee dat Edward volgende
maand in Londen produktie-
assistent wordt bij de „Really
Useful Theater Company" van
componist Andrew Lloyd
Webber, wereldberoemd van
wege zijn musicals „The Phan
tom of the Opera", „Cats",
„Starlight Express" en „Evi-
ta".
Als produktie-assistent zal de
prins steeds achter de scher
men werken en niet op bühne
zelf. Edward kent al iets van
theater. Als student in Cam
bridge speelde hij geregeld to
neel; afgelopen jaar was hij be
trokken bij de organisatie van
een soort „Spel zonder Gren-
zen"-programma voor de
BBC-tv, waaraan werd deelge
nomen door andere leden van
de Britse koninklijke familie.
Edward stopte vorig jaar on
verwacht zijn zware opleiding
bij de Koninklijke Mariniers.
Hij is een beetje het buiten
beentje van de Britse konink
lijke familie. Koningin Eliza
beth en prins Philip vinden
hun jongste zoon een lastig
nummer, met wie zij niet goed
weten wat te beginnen. Maar
dat probleem schijnt dus nu
opgelost te zijn.
Invalide door
vergeten verband
PARIJS Een 44-jarige
vrouw in Frankrijk heeft tien
jaar zwaar moeten lijden om
dat chirurgen die haar hadden
geopereerd wegens baarmoe
derkanker een verband had
den vergeten weg te nemen.
Een uroloog ontdekte bijna
een jaar geleden de oorzaak
van de pijn die Geneviève Le-
vet sinds 1978 had. Tien jaar
lang dachten de dokters dat de
kanker was teruggekomen. Er
volgden daarmee samenhan
gende pijnlijke behandelingen,
onderzoeken en opnames in
ziekenhuizen. Nu is Geneviève
Levet voor honderd procent
invalide. Zij heeft een klacht
ingediend tegen de chirurgen
van indertijd.
Proces tegen Bende van Nijvel
Zes verdachten onder wie vijf mannen en een vrouw, nemen plaats in de rechtszaal in het Belgi
sche Bergen waar zij terechtstaan in het zogeheten Nijvelproces. De verdachten staan terecht voor
vier moorden, maar de Bende van Nijvel heeft in totaal 28 moorden op haar naam staan, onder wie
zestien mensen die werden gedood bij overvallen op Delhaize-supermarkten.
FOTO: EPA
