Slapport Atoombureau
>laat in als een bom
A
Israël heft noodtoestand
in Palestijnse kampen op
Steun Contra's onzeker
door voorstel Ortega
^ukem via Uranit partner in Urenco
Amazone niet de long,
maar haard ter wereld
DUIVEMEST
TTENLAND
Unlokalen open
^Filipijnen
>SG^LA Op de Filipijnen zijn
,'htend de stembureau's openge-
voor de lokale verkiezingen,
-.stations in Manila maakten
hg van een hoge opkomst. In de
jn van de hoofdstad werd druk
rouilleerd door militairen, ter-
ok in andere delen van het land
e en leger in staat van paraat-
waren. Omdat de verkiezingen
lirecte bedreiging vormen voor
js-aanhangers, bestaat de vrees
ichtse militairen een staatsgreep
h. President Aquino verwacht
[rote winst, maar het vertrou-
in haar is de laatste maanden
'edaald.
£eidóe@ou/umt
MAANDAG 18 JANUARI 1988 PAGINA 5
dve
INNEj
Sjevardnadze: Hoop op Duits Russische top
BONN „Ik heb grote hoop dat
mijn bezoek aan Bonn zal bijdra
gen tot een verdere positieve ont
wikkeling in de relaties tussen
Oost en West en dat het kan leiden
tot een topontmoeting van Sovjet
leider Michail Gorbatsjov en
bondskanselier Helmut Kohl in
Bonn". Dat zei minister Sjevardna-
ze gistermiddag bij zijn aankomst
in Westduitsland. Bonn en Moskou
denken ook over een jaarlijks te
rugkerende ontmoeting tussen de
beide ministers van buitenlandse
zaken Sjevardnadze en Genscher,
versterking van economische sa-
menwerking krachtens het ver- Min|ster Sjevardnadze staat de pers te woord
drag uit 1978 en versteviging van na aankomst in Bonn; achte"r hem luistert
de banden op het gebied van eul- minis»,er Genscher mee
tuur, wetenschap en milieu. FOTO: AP
VS verzwijgen
117 kernproeven
NEW YORK De Verenigde Staten
hebben de afgelopen 25 jaar zeker 117
kernexplosies in ondergrondse proef-
bases in Nevada verzwegen. Dit heeft
de New York Times gisteren gemeld.
Het bericht wordt toegeschreven aan
de Raad voor Bescherming van Na
tuurlijke Bronnen, dat een rapport
heeft gechreven waarin seismologi
sche gegevens zijn opgenomen. Het
gaat om kleine explosies van minder
dan een kiloton, wat gelijk staat aan
duizend kilo dynamiet, maar ook om
circa twintig procent van alle Ameri
kaanse kernproven, aldus het rapport.
Voorts wordt gezegd dat de VS en de
Sovjetunie elk rond de duizend kern
proeven hebben gehouden.
China: 40 miljoen
nieuwe fietsen
PEKING China heeft vorig
jaar veertig miljoen fietsen ge
produceerd, een recordaantal,
zo heeft het Engelstalige dag
blad China Daily gemeld.
Er zijn in China ruim 400 fa
brieken die fietsen maken.
Met elkaar bieden ze werk aan
250.000 mensen. Volgens Kang
heeft de fietsenmarkt nog
steeds enorme mogelijkheden,
omdat steeds meer mensen
hun ouderwetse fietsen willen
vervangen door nieuwe. Een
fiets kost in China ongeveer
twee maandsalarissen. Een op
de vier Chinezen heeft een
fiets.
VS willen Abbas
niet berechten
WASHINGTON De Vere
nigde Staten hebben het ar
restatiebevel tegen de Pale
stijnse guerrillaleider Abu
Abbas laten vallen. Abbas
werd ervan beschuldigd in
1985 het Italiaanse cruise
schip Achille Lauro te heb
ben gekaapt. Tijdens die ka
ping werd een gehandicapte
Amerikaan vermoord. Het
ministerie van justitie in
Washington heeft niet vol
doende bewijsmateriaal kun
nen verzamelen tegen Abbas,
die inmiddels in Italië bij
verstek tot levenslang is ver
oordeeld.
•rvolg van de voorpagina)
jNCHEN De ont-
jlling van „Der Spie-
is in Westduitsland
yi een bom ingeslagen.
I jet „geheime" IAEA-
I jpport versterkt name-
I jk het vermoeden dat
et Atoombureau ook bij
k e controle op het in op-
Sfc iraak geraakte Nukem-
)ncern tekort is gescho
ten. Vrijdag werd gesug
gereerd dat via Nukem
direct of indirect verrijkt
uranium aan Pakistan
en/of Libië zou zijn gele
verd. Zowel Nukem als
Pakistan hebben dat in
middels ontkend.
De IAEA is door de Verenig
de Naties belast met het toe
zicht op nucleaire brandstof
en op de naleving van het
non-proliferatieakkoord dat
de verspreiding van atoom
wapens verbiedt. Volgens
Der Spiegel komen de 250
controleurs van het bureau
nauwelijks toe aan hun taak.
In 1986 zou slechts bij 19 pro
cent van de 306 grootste
kerncentrales over de hele
wereld „bescheiden inspec
tie-doelstellingen" gereali
seerd zijn. Voorts hebben de
II (Van onze correspondent)
lIDNN Het in opspraak geraakte Nukem is
I centrale in een groot netwerk van nucleai-
chemische en stroomproducerende bedrij-
Rn in de Bondsrepubliek en ver daarbuiten.
Ink naar Nederland lopen draden, naar het
faniumverrijkingsbedrijf Urenco en Ultra-
entrifuge Nederland (UCN) in Almelo. Eén
ander blijkt uit het bedrijfsprofiel, dat aan
hand van officiële stukken is op te maken,
likem zélf houdt zich hoofdzakelijk bezig
(et de fabricage van kernbrandstof-elemen-
jn van hoogverrijkt uranium, dat ook ge-
Slikt is voor de produktie van kernwapens.
Gewone" brandstofelementen worden ge
laakt bij RBU in Hanau, waarin Nukem een
flang heeft van 40 procent. Er dergelijke
constructie geldt ook voor Nukems andere
„buurvrouw", het plutoniumverwerkende be
drijf Alkem.
In totaal staan er in Hanau acht nucleaire be
drijven, waar Nukem direct dan wel indirect
de bestuurlijke scepter zwaait. Behalve Nu
kem zelf en dc genoemde RBU en Alkem zijn
dat onder meer de inmiddels overbekende
transportfirma Transnuklear (Nukem-belang
66,66 procent), Hobeg (100 procent) en Deca-
tox (100 procent). Buiten Hanau strekken de
directe belangen van Nukem zich uit naar
Transnucléaire SA in Frankrijk (25 procent)
en naar Uranit (37,5 procent), de Duitse part
ner in het Nederlands-Brits-Duitse Urenco-p-
roject. Uranit heeft 33,33 procent van de aan
delen van Urenco in bezit.
controleurs geen toegang tot
zes grote kerncentrales, om
dat de verdragen nog niet
helemaal rond zijn, aldus het
blad.
„Inderdaad, we hebben
voortdurend met lacunes te
maken, maar we hebben ze
steeds kunnen opvullen", zo
reageerde een woordvoerder
van het bureau. „De proble
men vloeien hoofdzakelijk
voort uit het feit dat de in
dustriële belangen van lan
den die over kerncentrales
beschikken verschillen met
die van het IAEA". De West-
duitse regering heeft het bu
reau inmiddels gevraagd alle
relevante informatie over
Nukem over te dragen. Ook
is de internationale politie
organisatie Interpol bij het
onderzoek naar Nukem inge
schakeld.
Op verschillende plaatsten is
in Duitsland het afgelopen
weekeinde tegen kernenergie
gedemonstreerd. Ongeveer
200 demonstranten blokkeer
den bij de grensplaats Lü-
beck een transport van kern
afval uit Frankrijk. Eerder
namen daar ongeveer 4500
mensen deel aan een protest
mars. Bij Wackersdorf de
monstreerden 2000 mensen.
sr kiezingen
ffaïti
Istig
_prlopen
RT-AU-PRINCE De
j [ste Haïtianen hebben
Jcbren geweigerd deel te
*"|en aan de verkiezin-
1 waarmee een nieuwe
tident, een nieuw par-
~~Jent, en nieuwe burge-
(Jsters moeten worden
gewezen. Een brede
r ftntie van boeren, bur-
i, geestelijken, en poli-
- P P had eerder opgeroe-
de verkiezingen te
fcotten, en lijkt erop
^daaraan door de mees-
Haïtianen daaraan ge-
g hebben gegeven.
duizenden inwoners ha-
overigens de hoofdstad
aten uit angst voor een
taling van de slachting op
•lovember, de dag waarop
Ier de verkiezingen zouden
:esaüen gehouden. Dè katho-
genfc kerk had de missen gis-
Ji afgelast. De straten ble-
verlaten; het openbaar
rijtoer reed niet, en de wei-
«»ic[ motorvoertuigen die door
graten reden, vervoerden
jaten of journalisten. Hoe
rde laatste melding maak-
van diverse gevallen van
de, waren er weinig te-
dat burgers gedwongen
Ben aan de verkiezingen
te nemen, zoals door de
psitie was
Een automobilist wordt in Port-au-Prince door een soldaat gefouilleerd. Het leger richtte op diverse
plaatsen wegversperringen aan „om de veiligheid tijdens de verkiezingen te vergroten".
(c| Standa'ard Uitgeverij/Wavery Productions
Demonstranten eisen de vrijlating van een Israëlische reserve-officier, die weigerde te dienen in de
bezette gebieden. De betoging vond plaats vlak bij de grensovergang naar de Gazastrook.
FOTO: AP
GESPANNEN RUST IN BEZETTE GEBIEDEN:
JERUZALEM Israël
heeft in een aantal Pale
stijnse kampen de nood
toestand opgeheven, nadat
het de afgelopen dagen
onder de bevolking in be
zet gebied betrekkelijk
rustig vyas. In het meren
deel van de vijftien kam
pen op de westelijke Jor-
daanoever zijn de beper
kende maatregelen opge
heven. De Israëlische tele
visie meldde dat het leger
overweegt om ook de toe
stand in de acht vluchte
lingenkampen in de
Strook van Gaza spoedig
te normaliseren.
Israëlische soldaten kwamen
zaterdag wel in het geweer
met traangas en rubberkogels,
toen Palestijnen zich verza
melden rond Marrack Goul-
ding, een hoge gezant van de
Verenigde Naties. Goulding
stelt een onderzoek in naar de
leefomstandigheden van Pa
lestijnen. Hij werd niet ge
raakt door de rondvliegende
kogels en verliet het kamp na
het incident.
Het Israëlische Hooggerechts
hof heeft gisteren de deporta
tie opgeschort van vier Pales
tijnen. Rechter Shlomo Levin
bepaalde dat het leger eerst
moet aantonen waarom de
vier Palestijnen het land uit
moeten worden gezet. Volgens
het leger zijn de vier mannen
leiders van de Palestijnse
volksopstand op de Westelijke
Jordaanoever en in de Gaza
strook. Vorige week werden
vier Palestijnen, die beschul
digd werden van rebellie, over
de grens met zuid-Libanon ge
zet. Het Hooggerechtshof heeft
in het verleden wel vaker de
portatiebevelen opgeschort,
maar zich doorgaans in tweede
instantie akkoord verklaard
met uitwijzing.
Scholieren
Scholieren gaan binnenkort de
plaats innemen van Palestijnse
pendelarbeiders die sinds het
uitbreken van de onrust in de
bezette gebieden van hun
werk zijn weggebleven. De Is
raëlische minister van onder
wijs, Yitzhak Navon, zei giste
ren voor de radio dat dit
slechts een voorlopige oplos
sing is om de sinasappeloogst
veilig te stellen. De .maatregel
neemt geenszins alle economi
sche problemen weg, die het
gevolg zijn van het wegblijven
van de circa honderdduizend
Palestijnse werknemers.
Een vooraanstaande politicus
van het rechtse Likud-blok
heeft zich uitgesproken voor
terugtrekking van Israël uit de
bezette Westelijke Jordaanoe
ver. De burgemeester van Tel
Aviv, Shlomo Lahat zei in een
interview dat de voortdurende
bezetting van de Gaza strook
en de Westelijke Jordaanoever
een last is voor Israël: „We be
vinden ons in een gebied,
waar we niet geliefd zijn, waar
de bevolking ons behandelt als
bezetters. Onze soldaten zijn
bereid Israël te verdedigen,
hun leven zonodig op te offe
ren maar zij houden er niet te
gen vrouwen en kinderen te
vechten". Het is voor het eerst
dat premier Shamir dergelijk
harde kritiek vanuit eigen
partij ontvangt.
SAO JOSE De Amazone
blijkt geen „long" van de we
reld, zoals jaren is veronder
steld, maar is eerder een
soort „haard", die warmte
over de wereld verdeelt. Het
gebied produceert per saldo
meer koolzuur dan zuurstof,
maar blijft met de tropische
regenwouden in Congo, In
donesië en Noord-Australië
bepalend voor de verdeling
van de warmte over onze
planeet. Verdere ontbossing
zou een daling van de tempe
ratuur in de gematigde stre
ken tengevolge hebben en
een nieuwe ijstijd veroorza
ken, zo menen klimatologen
en deskundigen van het Bra
ziliaanse Instituut voor
Ruimte-Onderzoek, INPE, en
het Amerikaanse ruimte
vaartbureau NASA. Uit on
derzoek is voorts gebleken
dat planten en bomen die het
dak vormen van het tropisch
regenwoud vanaf het mid
daguur zoveel zon krijgen dat
het proces van fotosynthese
stopt en zij ook geen zuurstof
meer produceren. Om te
voorkomen dat zij door de
warmte teveel water verlie
zen sluiten de planten name
lijk hun huidmondjes, waar
door zij ademen.
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
WASHINGTON Presi
dent Ortega heeft het af
gelopen weekeinde niet
alleen zijn vier Midden-
amerikaanse collega's ver
rast, maar vooral ook
Washington waar de poli
tieke strijd voor nieuwe
militaire en financiële
hulp aan de Contra's, die
de steun van de VS genie
ten, al in volle hevigheid
was losgebarsten.
Behalve opheffing van de
noodtoestand en overleg met
de Contra's, beloofde Ortega
bovendien dat hij de burger
lijke vrijheden in zijn land
volledig zou herstellen en
tweeduizend politieke gevan
genen vrij zou laten. Een
staakt het vuren in de burge
roorlogen van Nicaragua, El
Salvador en Guatemala is
een van de eerste voorwaar
den van het vredesplan voor
Midden-Amerika.
De met veel gejuich aange-
kondigde vredesbesprekin
gen liepen de afgelopen
maanden evenwel volledig
vast. De presidenten van de
betrokken landen, Costa
Rica, Honduras, Guatemala,
Nicaragua en El Salvador,
kwamen dit weekeinde in
San José bijeen voor een
laatste poging het vredesplan
overeind te houden. De sterk
op de VS georiënteerde lei
ders van Honduras en El Sal
vador in Costaricaanase
hoofdstad toonden opmerke
lijk weinig bereidheid zich
opnieuw tot het naleven van
het zogenaamde Arias-plan
te verplichten.
De delegaties van beide lan
den toonden zich aanvanke-
lijk zelfs niet bereid op de
verassende voorstellen van
Sandinistische leider Ortega
in te gaan. Maar onder druk
van de Costaricaanse presi
dent Oscar Arias Sanchez,
die voor het door hem ont
worpen en gepropageerde
plan de Nobelprijs voor de
Vrede kreeg, ondertekenden
ze tenslotte toch de slotver
klaring waarin ze beloofden
zich aan de uitgangspunten
van het vredesplan te hou
den.
Met zijn volkomen onver
wachte stap heeft de politiek
opnieuw zeer vaardige Orte
ga het groeiend legioen van
tegenstanders de Sandinisten
in de VS de wind uit de zei-
leifr genomen. De stemming
in het Anmerikaanse Con
gres over nieuwe hulp aan
de Contra's wordt op 3 fe
bruari verwacht. De proce
dure is daarbij van die aard
dat aan de stemming nauwe
lijks een politieke discussie
vooraf kan gaan. Het is niet
uitgesloten dat het Congres
als gevolg van de stap die
Ortega nu heeft gezet, het
debat niet houdt of het Rea-
gans verzoek om nieuwe
hulp aan de Contra's geheel
afwijst. In Washington wordt
dan ook gezegd dat Ortega
de VS volledig heeft klem
gezet en van die situatie han
dig gebruik zal maken om
het Middenamerikaans vre
desproces zoveel mogelijk
naaj fcijn hand te zetten.
door Roger Simons
LONDEN Hoewel van Dale
en de Grote Koenen het woord
duivemest niet langer als
hedendaags Nederlands
beschouwen, zijn in Londen
dergelijke excrementen nog
steeds bijzonder actueel. In
februari gaan de vroede
vaderen van de 32
gemeentelijke districten zelfs
elkaar ontmoeten voor een
heuse conferentie, gewijd aan
het eeuwigdurende onderwerp
van „pigeon droppings".
Want in Londen is duivemest
geen lachertje. Krijg je op
Trafalgar Square wat van die
drek op je hoed. dan roep je
niet monter: „Dit cadeautje
brengt mij een fortuin!". Je
grijpt integendeel naar je
denkbeeldige karabijn en
begint als een dolleman in de
lucht te schieten. De duiven
van Londen worden niet voor
niets „vliegende ratten"
genoemd. Zij zijn openbare
vijand numero 1. Alleen de
gladde jongens die op
Trafalgar Square heel kleine
zakjes voer verkopen,
beschouwen deze vogels als
hun beste vriendjes.
De aanstaande
duivemestconferentie is
volkomen apolitiek. Het
probleem van de vele
tienduizenden postduiven die
in Londen rondfladderen staat
boven alle partijbelangen. De
heren van de respectieve
gemeentebesturen hebben het
in de eerste plaats gemunt op
de directies van de boven- en
ondergrondse spoorwegen, die
het zouden nagelaten hebben
maatregelen tegen de duiven-
overlast. De plaatselijke
autoriteiten zijn dan ook van
plan alle spoorwegdirecties een
proces aan te doen.
Er is veel geld gemoeid met de
affaire duivenmest Het
opruimen van de viezigheid
kost de stad Londen jaarlijks
één miljoen pond. Bovendien
moeten aanzienlijke
schadevergoedingen worden
betaald aan Londenaren die
door de mest zijn uitgegleden
en één en ander gebroken
hebben. Sommige slachtoffers
hebben al geklaagd dat
Londen één grote openbare
glijbaan is geworden. Bij zo'n
rechtzaak in Chelsea werd
zelfs een expert gehoord, die
had vastgesteld dat een dozijn
duiven het trottoir vijf- tot
zesmaal had „bevuild" op de
plaats waar eerder Mary
McMahon was gevallen.
Juffrouw McMahon ontving
5.866 pond schadeloosstelling.
British Rail van de
bovengrondse spoorwegen en
London Reginal Transport van
de ondergrondse spoorwegen
en autobussen maken zich niet
druk over de uitkomst van
dergelijke processen. British
Rail dat recentelijk door één
van de 32 gemeentebesturen
werd gewezen op haar
veran t woordelijkh eid inzake
de onafgebroken stijgende
duivenbevolking van Londen
liet een van haar employees
antwoorden„Die duiven zijn
niet onze eigendom. Wij zijn
ook niet hun bewakers en
kunnen ze niet eens in toom
houden. Zij installeren zich op
en onder spoorwegbruggen en
hebben het daar naar hun zin
zonder dat BR er iets tegen
kan doen". De
gemeentebesturen zijn het daar
echter niet mee eens. De
spoorwegdirecties zouden
netten moeten spannen onder
alle spoorbruggen, om te
voorkomen dat de duiven daar
de nacht doorbrengen. De
Zuidlondense aannemer die
onlangs op Trafalgas Square de
zuil en het standbeeld van
admiraal Nelson
schoonmaakte, stelt voor onder
alle bruggen een soort stopverf
aan te brengen. Dat zou de
duiven het gevoel geeft dat zij
er diep in wegzakken. Zij
vertrekken dan op staande
poot.
De autoriteiten van Londen
hebben nog niet beslist dit
nieuwe afschrikmiddel op de
proef te stellen. Zij zouden ook
het voorbeeld van koningin
Elizabeth kunnen volgen, die
op het kasteel van Windsor
met gulle hand chilipoeder
uitstrooit over de inhoud van
haar vuilnisemmers. Het is
namelijk bekend dat wilde
duiven praktisch alles eten wat
in dergelijke bakken wordt
gedeponeerd, maar aan
chilipoeder hebben zij een
grondige hekel. De
gemeentebesturen voelen er
echter weinig voor de chili-
producenten pardoes schatrijk
te maken.
