Duitsland geschokt
door Nukem- schandaal
Zomervakantie
BOEK
NOG NIET
PROEF
EERST
Justitie heeft harde
bewijzen tegen Hamadei
dachten
E^ion
ten
>en met
aar
£eidó&(2owia/nt
Democratie Filipijnen
eist tientallen levens
VAKANTIE '88
ARI
TENLAND
CcidócSommit
ZATERDAG 16 JANUARI 1988 PAGINA 7
)>elprijswinnaar
iBride overleden
and bjj c^an MacBride, in 1974 winnaar van
of iryprijs voor de Vrede wegens zijn inspan-
>p het gebied van de mensenrechten, is gis-
83-jarige leeftijd overleden in zijn woning
jn MacBride begon zijn loopbaan als staf-
het Ierse Republikeinse Leger, de IRA.
mp lserd hij advocaat en minister van buiten
vlaken in Ierland. Hij was enige jaren voor-
n, m Amnesty International, waarvan hij me
iter was en is tevens ondersecretaris van
jen jnigde Naties geweest. Van 1974 tot 1976
cBride Hoge Commissaris voor Namibia,
d daarbij bekend om zijn keiharde kritiek
jfrika. Daarna trad de prominente jurist en
[iter van de vrede op als voorzitter van een
iet ;ie van de Unesco, die onderzoek verrichtte
or rol van de media.
Sean MacBride.
VS sluiten basis
nabij Madrid
BARCELONA Na maandenlange
onderhandelingen zijn de Verenigde
Staten gezwicht voor de eisen van
Spanje de Amerikaanse luchtmachtba
sis Torrejon nabij Madrid te sluiten.
Het akkoord is gisteren door de Spaan
se minister van buitenlandse zaken Or
donez bekend gemaakt. Het voortbe
staan van de overige Amerikaanse mi
litaire bases in de Spaanse steden Zara-
goza, Rota en Moron wordt door Ma
drid niet ter discussie gesteld. Volgens
Ordonez betekent het sluiten van de
belangrijke luchtmachtbasis Torrejon
geen verzwakking van de westerse de
fensie. Bijna de helft van de Ameri
kaanse militairen zal Spanje nu verla
ten. Met name de aanwezigheid van die
militairen, zat de Spanjaarden dwars.
Aanslag Noordkorea:
„Allemaal leugens"
TOKYO Noordkorea heeft vandaag ontkend
dat het betrokken is geweest bij de bomaanslag op
een Zuidkoreaans verkeersvliegtuig op 29 novem
ber, waarbij alle 115 inzittenden om het leven
kwamen. Gisteren bekende een 26-jarige vrouw,
dochter van een hoge Noordkoreaanse functiona
ris, dat zij de bom in het vliegtuig had geplaatst in
opdracht van haar regering met als doel de Olym
pische Spelen te dwarsbomen. In een verklaring
van het officiële persbureau KCNA „het zijn al
lemaal leugens" wordt gedreigd met vergeldin
gacties als Zuidkorea „niet ophoudt met de provo
caties". Gisteren had juist Zuidkorea met wraak
gedreigd als Noordkorea niet haar excuses zou
aanbieden voor het neerhalen van het KAL-toe-
stel. Zuidkoream heeft inmiddels 600.000 militai
ren, die aan de grens met het noordelijke buurland
zijn gelegerd, in staat van paraatheid gebracht.
Premier Sovjetunie
wil vredeszone
OSLO De Russische premier Ni-
koklai Ryzhkov, die op bezoek is in
Noorwegen, heeft gisteren onder
handelingen voorgesteld met het
Westen over een vredeszone in
Noordeuropa. Hij heeft hiertoe een
voorstel ingediend bij zijn Noorse
gastheren, dat moet dienen als basis
voor toekomstige besprekingen. De
bedoeling is in ieder geval zee- en
luchtmacht oefeningen van zowel
het Warschaupact als de Navo te be
perken tot eens in de twee jaar. Ma
noeuvres van de marine zouden niet
meer moeten plaatsvinden in zee
vaartroutes en in gebieden waar vis
wordt gevangen.
Hof VS: Kind
naar Zimbabwe
WASHINGTON Het Hoogge
rechtshof in de Verenigde Staten
ziet geen mogelijkheid de terugkeer
tegen te houden van de negen-jarige
zoon van een Zimbabwese diplo
maat, die door zijn vader was mis
handeld. De vader van de jongen is
op 28 december het land uitgewezen.
De zoon wilde in de VS blijven,
maar moet nu ook terug naar Zim
babwe. De sociale dienst van New
York meende dat het belang van het
kind bovenal ging, maar het ministe
rie van buitenlandse zaken stelde
dat aan de onschendbaarheid van di
plomaten niet getornd mag worden.
De laatste kreeg van het Hof gelijk.
pifaai0Ct0
ma.
^™*onze correspondent
*Bob van Huët)
De belangrijkste
jden in het proces tegen
n sympatisanten van de
tische organisatie Ac-
jirecte, hebben deze
tijf hun mond gehou-
thans, tegen de rechter,
geduldig vragen stelde
ir zij steevast met een
woord niet" op reageer
ing bleken de verdach-
»1 wat bij te praten na
ïnlange eenzame op-
j. Aan het begin van de
procesweek brak enig
■uit, toen de verdachten
»t eens bleken met de
p die zij kregen in de
S kogelvrije kooien. Om
hg rustig te laten verlo-
ing de rechtbank ak-
met de gewenste zit-
n. En zo bleek de op-
ng van acht moorden en
len aanslagen Jean-
Rouillan, de oprichter
•tion Directe, niet in het
te storen in zijn keuve-
met mede-verdachten.
;e verdachten wekten
het proces eigenlijk
Evoerd en al helemaal
irom er zoveel politie
en was.
an belang was deze eer-
fcesweek voor diegenen.
1 de aanhang van Action
te worden gerekend. Een
»\e, een schrijver en een
Verslaggeefster ver-
den onder ede dat ze wel
iduele leden van Action
te hadden geholpen,
nooit steun hadden gege-
ïn de terreurgroep. Deze
lathisanten" riskeren
iettemin tien jaar gevan-
traf.
(Vervolg van voorpagina)
BONN In de Bonds
dag heeft minister Töp-
fer van milieuzaken tij
dens een emotioneel
spoedberaad verklaard
dat hij de bedrijfsvergun-
ning van Nukem niet
heeft laten intrekken
wegens de verdenkingen
van schending van het
nop-proliferatieverdrag
(een internationale af
spraak ter voorkoming
van verdere verspreiding
van kernwapens). Uit
sluitend het feit dat de
directie heeft gezwegen
over de haar bekende il
legale praktijken van
Transnuklear was de
aanleiding tot de intrek
king.
In het Bondsdagdebat
drong de oppositie, de so
ciaaldemocratische SPD en
de Groenen, bij de regering
aan op een verbod op de
toepassing van kernenergie.
Het vertrouwen van het
Westduitse publiek in de
nucleaire industrie, die gro
tendeels in particuliere
handen is, is tot een diepte
punt gedaald sinds het afge
lopen jaar allerlei wantoes
tanden aan het licht kwa
men bij Nukem en haar
dochteronderneming
Transnuklear. v
Minister Töpfer maakte een
groot aantal maatregelen
bekend om na te gaan wat
er waar is van de verden
kingen. Onder meer laat hij
nagaan welke bedrijven in
en om Ltlbeck over atoom-
rechtelijke vergunningen
beschikken. Dit om ophel
dering te krijgen omtrent
geruchten, dat verboden
transporten naar Libië of
Pakistan via Zweden zou
den zijn uitgevoerd. De di
rectie van een Zweedse on
derzoeksreactor, die werkt
met materiaal van Nukem,
staat op de smeergeldliist
van Transnuklear. Die di
rectie heeft al laten weten,
dat het hoogstens om een
fles whisky kan zijn ge
gaan.
De directie van het Ker
nonderzoekcentrum in Mol
heeft beschuldigingen van
de hand gewezen dat dit be
drijf betrokken zou zijn bij
illegale transporten van
splijtbaar materiaal naar
Libië of Pakistan. Wel had
een woordvoerder het over
legale transporten naar die
landen, van kobalt en caesi
um voor medische doelein
den.
Nukem heeft dat laatste
ook gisteravond toegege
ven. Blijkens een verkla
ring heeft het bedrijf via
dochteronderneming
Transnuklear nucleair ma
teriaal heeft vervoerd naar
Pakistan. In opdracht van
derden zou een lading ko-
balt-60 voor medisch ge
bruik zijn verstuurd naar
de provincie Punjab, die
grenst aan India.
Controledienst
Maar volgens Nukem is
„nooit" sprake geweest van
een overtreding van het
non-proliferatieverdrag:
„Nukem en Transnuklear
hebben nooit verrijkt mate
riaal of wapen-uranium ge
leverd aan of getranspor
teerd naar Libië, Pakistan
of Sudan," aldus de verkla-
Zijlstra (PvdA) wil opheldering
DEN HAAG Uit onderzoek door het ministerie van econo
mische zaken is gebleken dat er geen enkele verband bestaat
tussen Nederlandse bedrijven of instellingen en Transnukle
ar. Nukem of het Belgische centrum in Mol. Desalniettemin
wil het PvdA-Kamerlid Zijlstra van de ministers De Korte
(Economische Zaken), De Koning (Sociale Zaken) en Van den
Broek (Buitenlandse Zaken) opheldering over de eventuele
Nederlandse betrokkenheid bij het Duitse kernschandaal
rond de bedrijven Transnuklear en Nukem. De sociaal-demo
craat Zijlstra wil een bevestiging van de stelling dat hoogver
rijkt uranium uit de VS via Nukem geleverd wordt aan ECN
in Petten en de Hoge onderwijsreactor bij de TH Delft. Zijl
stra vraagt tevens inzicht in de relatie tussen Nederlandse be
drijven en instellingen met het Belgische centrum voor de
verwerking van kernafval in Mol.
ring. Wel zei het bedrijf dat
in 1978, bijna tien jaar gele
den, 19,45 kilo uranium was
verkocht. „Die verkoop
werd begeleid door de con
troledienst van Euratom,"
aldus Nukem. Aan wie dat
uranium was verkocht,
werd in de verklaring niet
gezegd, maar navraag leer
de dat het aan Pakistan was
geleverd.
In Bonn kwamen ook
Westduitse en Belgische on
derzoekers gisteren in
spoedberaad bijeen. Het
Onderzoekscentrum voor
Kernenergie (SCK) in Mol
stelt een diepgaand onder
zoek in. Maar adjunct-di
recteur Paul de Jonghe ver
klaarde het vooralsnog voor
„onmogelijk" te houden dat
er verrijkt uranium is ver
dwenen.
„Wij staan onder perma
nent toezicht van Euratom
(het EG-bureau voor
atoomenergie) en het IAEA
in Wenen". Een woord
voerder van de Europese
Commissie, onder wie Eu
ratom ressorteert, zei dat
ook deskundigen van Eura
tom voorlopig geen reden
hebben om te geloven in
een plutonium-lek. Bij Eu
ratom werd gisteren gezegd
dat er niets is dat het ver
moeden toelaat dat er splijt
stof is verdwenen. In We
nen liet ook het IAEA we
ten dat bij de geregelde in
specties van Nukem en Mol
niets aan het licht is geko
men dat wees op het ver
dwijnen van splijtbaar ma
teriaal.
aanse vloot
edewerkers van het Plymouth Museum in Groot-Brlttannië
maar druk mee. Zij ontvingen uit Spanje een aantal waar-
ganfe relikwieën die ooit onderdeel vormden van de Armada,
'ore/een kanon en medaillon. De voorwerpen worden getoond
intern grote expositie, over de neergang van de Spaanse vloot,
?me/*rhonderd jaar geleden. FOTO'S: AP
irtuSKE EN WISKE
DE EDELE ELFEN
(c) Standaard Ultgevari|/wavery Production»
V
Op de zaterdagen 6 en 20 februari 1988.
verschijnt deze krant met extra pagina's
informatie over Zomervakanties.
Informatie over de adverteermogelijk-
heden op deze speciale pagina's wordt u
graag verstrekt door Nico Jungschlager.
bereikbaar onder nummer 071-122.244
Opstandige generaal ontvlucht Alfonsin
BUENOS AIRES De opstandige Argentijnse luitenant-kolo
nel Aldo Rico is gisteren gevlucht nadat het leger tanks had la
ten uitrukken om hem te arresteren. Rico was eerder aangehou
den wegens zijn leidende rol bij de zogheten Paasopstand van
vorig jaar. Onder druk van de militairen zette president Alfon
sin ae celstraf om in huisarrest. De poging om Rico te arresteren
veroorzaakte een golf van onrust onder de aanhangers van de
opstandige militair. De positie van burgerpresident Alfonsin kan
in gevaar komen door Rico's ontsnapping.
Driemaster gezonken
De masten van de Regina Maris, een van de oudste klippers in de VS, steken als ijspegels boven
het water van de haven in Boston uit. De driemaster zonk gisteren in het dok waar het werd geïn
specteerd.
RECHTER: „IK MAG U TOCH WEL ABBAS NOEMEN?"
DUSSELDORF Geheel in
tegenstelling tot de ernst van
de situatie, heerst er een ont
spannen sfeer in de Duitse
rechtszaal waar het proces
dient tegen de 29-jarige Duits
Libanese terrorist Abbas Ha
madei. Verdacht van chantage
van de Bondsregering, gijze
ling en verboden bezit van ex
plosieven, maakt de beklaagde
grapjes met zijn bewakers. „Ik
mag u toch Abbas noemen?
Dat is gemakkelijker dan die
lange naam," stelt rechtbank-
resident Arend voor. En Ab
as Hamadei knikt beminne
lijk.
Hoe vriendelijk het ook moge
lijken, het proces houdt direct
verband met het lot van de
ontvoerde Westduitser Rudolf
Cordes in Bayrut. Onder de
ontvoerders, leden van een fa
natieke religieuze moslem-
groep. bevinden zich waar
schijnlijk enkele familieleden
van de verdachte. Bovendien
zit in de gevangenis van
Frankfurt Abbas' 26-jarige
broer Mohamad in voorarrest,
die een dagvaarding tegemoet
ziet wegens vliegtuigkaping,
gijzeling, moord op een Ameri
kaanse staatsburger en illegaal
bezit van springstoffen.
Het lot van Cordes hangt
mede af van de afloop van het
proces tegen Abbas Hamadei,
zo hebben de ontvoerders van
uit Bayrut laten weten. Rech
ter Arend heeft daar op de
tweede zittingsdag fel stelling
tegen genomen. De magistraat
heeft duidelijk gemaakt dat de
rechtbank zich door dergelijke
intimidaties volstrekt niet kan
laten beïnvloeden, wat ook de
consequenties voor Cordes mo
gen ziin. Abbas Hamadei heeft
vervolgens de ontvoerders op-
geroepen Cordes vrij te laten,
•verigens ontkent Abbas Ha
madei iets te maken te hebben
gehad met de ontvoeringen
van Cordes en de inmiddels
vrijgelaten Siemens-zakenman
Alfred Schmidt.
Maar het openbaar mihisterie
heeft een paar ijzersterke troe
ven in de hand, zoals de brief,
die Schmidt kort na ziin ont
voering naar zijn moeder had
mogen schrijven en waarop de
vingerafdrukken van Abbas3
Hamadei staan. Voorts is er
een opname van een afgeluis
terd telefoongesprek met ie
mand in Bayrut waarop wordt
gevraagd: „Hebben jullie de
Duitser?" En Abbas antwoord
de: „Ja we hebben hem", en
vervolgens „We scheren hem
droog" wat zoveel wil zeggen
dat iemand wordt geslagen
zonder dat er bloed vloeit.
Verwacht mag worden, dat
het openbaar ministerie de ko
mende weken nog meer belas
tend materiaal tegen Abbas
Hamadei op tafel zal leggen.
In totaal worden 69 getuigen
en vier getuigen-deskundigen
gehoord. De laatste zittingsdag
zou op 10 februari zijn; wan
neer het vonnis wordt gewe
zen is niet bekend.
DEN HAAG Na campagnes waarin de afgelopen anderhalve
maand meer dan zestig doden vielen, worden overmorgen op de
Filipijnen provinciale- en gemeenteraadsverkiezingen gehou
den. De stafchef van het leger, Fidel Ramos heeft toegegeven
dat de regering vrijwel machteloos staat tegenover de golf van
geweld.
Het leger bleek niet in staat alle kandidaten 150.000 voor
ruim 1600 functies afdoende bescherming te bieden, aldus Ra
mos. Maar hij merkte ook op dat voor Filipijnse begrippen de
campagne niet buitengewoon gewelddadig was. Tijdens de cam
pagne voor de parlementsverkiezingen in mei vorig jaar vielen
65 doden. In de aanloop naar de vorige lok?.e verkiezingen, in
1980, kwamen meer dan negenhonderd mer en om. Voor de Co-
melec, de toezicht houdende kiesraad, is het geweld echter aan
leiding geweest de verkiezingen in tien van de 73 provincies uit
te stellen.
De verkiezingen vormen de derde en laatste fase in het demo
cratiseringsproces op de Filipijnen. Toen Aquino in 1986, na de
val van Marcos, president werd, beloofde zij de democratie te
herstellen. De eerste stap hiertoe was de invoering van een
nieuwe grondwet. Deze kreeg vorig iaar februari tijdens een re
ferendum de steun van een overweldigende meerderheid van de
bevolking. De tweede fase werd drie maanden daarna voltooid
met de verkiezingen voor twee kamers van het parlement. Ook
die verkiezingen gaven grote steun voor Aquino te zien.
Kort nadat zij als president was aangetreden ontsloeg Aquino
duizenden plaatselijke functionarissen en wees plaatsvervangers
aangewezen. Dit leidde in veel provincies tot onrust, omdat de
ontslagen aanhangers van Marcos weigerden hun plaats af te
staan en het kwam tot bloedige confrontaties met de door Aqui
no aangewezen opvolgers. De keus van Aquino was bovendien
niet altijd even gelukkig: in een aantal steden kwam het tot pro
testen omdat zij incapabele en corrupte mensen had benoemd.
Coupplannen
Maar deze verkiezingen kunnen een einde maken aan deze ge
schillen en zo bijdragen tot een grotere stabiliteit. Waarnemers
in Manila wachten in spanning af of de verkiezingen opnieuw
een grote zege voor de regeringscoalitie te zien geven. Opinie
peilingen voor de verkiezingen zijn er niet. Maar wel vroeg een
Filipiins dagblad haar lezers de mening over de president en
haar beleid. In mei keurde nog zeventig procent van de onder
vraagden het beleid van de president goed. Maar in het najaar
was de populariteit van Aquino teruggelopen: toen was nog
maar 55 procent tevreden over de gevolgde politiek. En hoewel
het om lokale verkiezingen gaat, kan er nu toch voor de rege
ring heel wat op het spel staan.
Een nederlaag, of zelfs een middelmatige prestatie, van de kan
didaten van de regeringspartijen kan worden uitgelegd als een
teken dat de bevolking Aquino de rug toekeert. En dat kan
rechtse militairen aanmoedigen opnieuw een poging te wagen
de macht naar zich toe te trekken. Bij de parlemensverkiezingen
stemden de militairen immers in meerderheid vodr Enrile, die
in november 1986 uit de regering-Aquino werd gezet na geruch
ten over coupplannen waarbij hij betrokken zou zijn geweest
(ADVERTENTIE)
Kom eerst naar de gezel
lige vakantiebeurs in
Utrecht. Dat is voorpret op
zYi best Warlt vrijwel alle
vakantielanden ter wereld
presenteren zich op
Vakantie '88 met een schat
aan informatie.
Reis om de wereld via een
leuk dagje uit. Want er
zijn attrakties voor het hele
gezin. Zoals een skibaan,
delta-vliegen, schietbaan,
modeshow, en gastro
nomische verrassingen uit
alle windstreken.
13-17 januari.
U JAARBEURS
UTRECHT/HOLLAND
Geopend: 13 januari van 14.00-
18.00 uur 14 t/m 17 januari van
10.00-1800 uur.
Toegang:! 10.- p.pi
Een dagje vakantiebeurs. Daar
heb je straks weken plezier van.
