Succes 06-nummers tikt door
kraanvogel moet weer
Voeden in ons land
HANENLAND EcidócSouoant ZATERDAG 16 JANUARI 1988 PAGINA 5
SEKS OOK HUMOR, RODDELS, MUZIEK EN TIPS
Daar waren ze weer! Hoewel
het kerstreces van de
Tweede Kamer officieel pas
maandag ten einde loopt,
vertoonden zich de afgelopen
week alweer vele
kamerleden aan het
Binnenhof. Rustig onder het
genot van een bakje koffie
de ingekomen post
doornemen, wat rapporten
lezen, debatten voorbereiden
en een beetje bijpraten met
collega's. Heel verstandig.
Niet op de eerste
vergaderdag van het nieuwe
jaar vanuit het niets de stress
induiken, maar kalmpjes op
gang komen. In de tot voor
kort nog vrijwel uitgestorven
wandelgangen waren dan
ook menigmaal prachtige
dialogen te beluisteren.
„Hallo jongen! Ik zie dat je
de feestdagen weer heelhuids
bent doorgekomen. Hoe is
het?"
„Lekker joh, niks te klagen
hoor. Overigens nog de beste
wensen hè?"
Van 't zelfde. Heb jij nog
sneeuw gehad?"
„Geen centimeter".
Waar zat ie?"
„Oostenrijk. Kitzbühl".
„Foute boel. Je had naar
Zwitserland moeten gaan,
net als ik. Bij Interlaken.
Prima piste hoor".
„Ja, maar dan moest je zeker
wel aardig omhoog".
„Meterje of acht-/
negenen t win tighonderd
„Zie je wel. Enfin, we
hebben heerlijk gewandeld
hoor. Da 's ook wel eens leuk.
Alleen Jammer dat er
nauwelijks zon was".
InderdaadMaar ach. over
een paar weken is het alweer
Krokusreces, nietwaar? Kun
je de schade inhalen
„Zo is 't maar net!".
Toch vormden de al dan niet
mislukte
wintersportvakanties niet
hèt gesprek van de week. In
de ontspannen keuvelarijen
ging de meeste aandacht uit
naar de nieuwjaarstoespraak
die kamervoorzitter Dick
Dolman op 4 januari
tegenover de
vertegenwoordigers van de
parlementaire pers had
gehouden. Dolman had de
vinger gelegd op een zere
plek die vele journalisten
vorig jaar al meermalen
hadden aangewezen: het is
de laatste tijd zo saai in de
politiek.
Volmondig erkende de
voorzitter dat de media gelijk
hadden. „De spanning in
onze vergaderingen hield
niet over", zei hij,
terugblikkend op het jaar
1987. Volgens Dolman wordt
er wel hard gewerkt, maar
ontbreekt het te veel aan
vibratie, frisheid en
vrolijkheid. De 'sjeu' is eraf.
Hij herinnerde aan zijn
voorganger Vondeling, die in
de jaren zeventig een boek
schreef met de titel „Tweede
Kamer: lam of leeuw?"
Woordkunstenaar Dolman
zou Dolman niet zijn als hij
daar geen variatie op had
gevonden. „Tweede Kamer,
mier of stier?" maakte hij
ervan. „Mieren zijn nuttige
beesten, maar ze vervelen
eerder dan stieren", aldus
Dolman.
De les was duidelijk: het
moet in 1988 maar eens uit
zijn met het saaie gemier. De
Kamer moet de horens
opzetten en af en toe flink
uit de neusgaten blazen. En
als het kabinet met een rode
lap de wei in komt, moeten
de stieren van de
regeringspartijen niet meer
ongein teresseerd
wegdren telen om het dollen
aan de oppositiestieren over
te laten, want dat schouwspel
hebben we nu al vaak
genoeg gezien.
Volgende week kan de
Kamer direct al tonen wat zij
waard is, want er staan een
paar pittige onderwerpen op
de agenda, zoals de begroting
van volksgezondheid en
wegens succes
geprolongeerd) de
paspoortenaffaire. We
hebben een goeie tip. De
kamerleden zouden aan het
begin van elke
vergaderweek het zichzelf
opgelegde
alcoholmatigingsbeleid éven
moeten vergeten. Voortaan
drinke men eerst
gezamenlijk een glas van die
heerlijke volle Hongaarse
wijn: Stierenbloed. Proost'
Op een onstuimig politiek
jaar!
TRUBBELS
reidlif-
al in1 g
ie beooc
mei
ir in4va:
2.0} HAAG - 06-
22.02. Aan de lijn
Holthuis. Begeleid
*een vrolijk muziekje
}lt de roddeljournalist
het weekblad Week-
■""*de laatste nieuwtjes
iet beroemdhedencir-
Jules Croiset heeft
contact met zijn
_w Puck, Bob Goed-
uit de musical Max
ïlaar heeft zijn been
!js9bpken en op de bezit-
van Johan Cruijff
beslag gelegd door
inca Catalana. van-
»njde een schuld van
^'ÏOO gulden.
na volgt een kort inter-
tje met Dolf Brouwers, in-
els al 51 jaar getrouwd
lijn Greet. Hoe doe je dat
„Je aanvaardt het ge-
Ik kan niet zeggen dat
gelukkig ben met haar,
joort gewoon bij het le-
uur »Het mooiste vind ik dat
®nde)0 steeds om me kan la-
Onbedoelde humor,
dt wat morgen op de
jvard-lijn te verwachten
irry Hay bloot voor de ca-
*s. Dat wordt weer smul-
ae^jbelooft Ben. Koop Week-
zegt een vrouwestem aan
gespind van het bandje. En
ïdemok vooral de andere 06-
mers van Teleservice.
secop zorgen Freek de Jon-
c°m(enk Spaan en Harry Ver-
jen, Dolf Brouwers en
rulnf Inbar voor de andere
we"jke noten in het door
teln$jnen gedomineerde 06-
eer.
i ook maar, met enige
zo'n sekslijn gebeld. Wat
mmjen de mensen te horen?
^net geduld kan opbrengen
'door een tegen het debiele
ïunende dialoog heen te
telen, raakt langzaam het
bijster in een hoop gehijg
ip hoge toon uitgesproken
mpel. Ook hier: onbe-
lumor. Het duurt voor-
ig, want tijd is geld in
business, en hoe langer
tller blijft hangen, hoe
t de kassa tikt.
chten
lummers. Wie nu nog
kt een gat in de markt te
moet even wachten. Er
nog vierhonderd 06-aan-
Wrs voor u. Variërend van
lapioitanten tot eerzame
^nputerleveranciers, postor-
Kfbedrijven en politieke par-
h. U waagt, de PTT levert,
{eacht of de boodschap nu
weer betreft of een oproep
Jerland weer blank te ma-
X iedereen die aan zijn be-
3gsverplichting voldoet
In vroeger tijden, ver voor de 06.-rage, raakte een centrale al overbezet als er
meer dan één gewoon telefoontje binnenkwam. In de toekomst van de 06.-num-
mers moet het dank zij de beeldtelefoon mogelijk zijn de persoon te zien wiens of
wier stem via een bandje te horen is.
kan een 06-nummer krijgen.
En wie meent dat via de num
mers de goede zeden worden
geschonden, of zich geschokt
voelt door het gebodene, moet
de exploitant aanpakken en
niet de PTT. zegt voorlichter
Lenderink van het staatsbe
drijf.
Sinds in 1986 de eerste 06-lij-
nen werden ingesteld, is er
een explosieve groei geweest
in het aantal aanvragen. Meest
in het oog springend zijn de
sekslijnen, die echter een rela
tief klein deel uitmaken van
het totale aanbod. Het waren
die lijnen, die na publiciteit in
een actualiteitenrubriek op te
levisie zorgden voor totale
chaos in de PTT-centrales.
Meer dan drie miljoen mensen
belden de dag daarop seks-
nummers. waardoor het ande
re 06-verkeer, gebruikt voor
autotelefoon en semafoonver-
foto's: pb
keer. totaal in de verdrukking
kwam De PTT heeft er in
middels voor gezorgd dat her
haling niet meer mogelijk is
Vergenoegd
Het staatsbedrijf moet zich
vergenoegd in de handen wrij
ven over de explosieve groei
van het aantal 06-nummers.
Cijfers over wat het oplevert
kan de PTT niet geven, maar
worden, moet ook het staatsbe
drijf uitermate gelukkig zijn
met deze uit Amerika overge
waaide vorm van telefoneren.
Voor de eigenaars van de 50
cent per minuut kostende
koopnummers, waaronder de
seks- en lachlijnen, staat er per
minuut een vergoeding varië
rend van vijf cent tot een
kwartie tegenover. De rest is
voor de PTT.
Er zijn echter ook nog veel an
dere 06-nummers, zoals de
gratis nummers van dienstver
lenende bedrijven, de infor
matienummers, en de reser
veringsnummers van bijvoor
beeld bungalowparken. Die
nummers leveren de PTT ook
nog eens minimaal 20 en
maximaal 40 cent per minuut
op. „Maar je moet daarbij wel
bedenken dat we een groot
deel van dat geld weer inves
teren in nieuwe lijnen", klinkt
het bijna verontschuldigend
uit de mond van PTT-voor-
lichter Lenderink.
Aan de andere kant van de
lijn staan vooral de exploitan
ten van de koopnummers
grinnikend te wachten tot het
schip met geld letterlijk bin
nenvaart. Vierentwintig uur
per dag, met soms wel vijftig
lijnen, zijn ze bereikbaar voor
een sexy verhaaltje. De ont
wikkeling dat nu ook confe
rences van bekende humoris
ten als Sief van Oekel en
Freek de Jonge op een 06-lijn
worden gezet, is nieuw. De ex
ploitanten zijn hard op zoek
naar nieuwe vormen van com
merciële telefoonexploitatie,
nu het aantal gegadigden voor
een 06-seksnummer nog steeds
toeneemt en de dreiging van
een neergang in de hausse gro
ter wordt. En naar verluidt
staan de artiesten die deze
bandjes moeten volpraten in
de rij om van deze ook voor
hen aantrekkelijke nieuwe
loot aan de geldboom een suc
cesnummer te maken.
Teleservice
Harold Skene (32) is de man
achter Teleservice. Een op het
oog nieuwe onderneming, die
echter al jaren blijkt te wer
ken onder 'inspirerende' na
men als seks-o-foon, sekslijn
Nederland en lesbifoon. Nu de
onderneming zogenaamd eer
zaam geworden is door allerlei
artiesten in het pakket op te
nemen, een beurslijn te ope
nen en een telefonische rod
delrubriek te starten, is geko
zen voor de firmanaam, Tele
service. „De belangstelling
voor de sekslijn neemt niet
echt af, maar er komen er na
tuurlijk wel steeds meer bij.
Toen wij indertijd met Tele
service begonnen hadden we
al het idee om een soort week
blad-pakket te bieden, met hu
mor, informatie, roddel en
erotiek. Maar omdat het aantal
lijnen beperkt was hebben we
ons in eerste instantie vooral
gericht op iets waarvan we ze
ker wisten dat het een succes
zou worden: de sekslijnen. Nu
ons aantal lijnen zich uitbreidt
kunnen we ook met andere
items komen".
Veel moeite om de humoristen
tot medewerking aan Teleser
vice te bewegen heeft Skene
niet gehad. „Artiesten houden
van vernieuwing, van het ver
leggen van grenzen. Voor hen
is het een uitdaging. En ik kan
zeggen dat we ze goed betalen.
Maar ze leveren ook goed
we/k: dagelijks andere verha
len en sketchjes. Freek de
Jonge heeft hier in onze eigen
studio een heel programma in
elkaar gezet, voor zestig tr
publiek. Het is allemaal nieuw,
geen compilatie van zijn one-
man-shows".
Skene wordt „doodmoe" van
de verhalen dat de 06-lijnen
zo'n goudmijntje zijn voor de
exploitanten, „ledereen die dat
denkt ziet die foto van tante
Mien op de hoek voor zich, die
met een cassetterecorder van
honderd gulden een 06-num
mer exploiteert en inderdaad
geld als water verdient. Maar
wat je met een bedrijf als het
onze alleen al aan advertentie-
kosten kwijt bent, aan studio
ruimte en aan loonkosten, dat
is enorm.We verdienen
goed, maar niet zo goed als
men wel wil doen geloven".
Hoger tarief
Misschien wordt dat anders als
straks de mogelijkheid bestaat
de tarieven verder te laten va
riëren. Gesprekken van tien
of vijftien gulden per minuut
bijvoorbeeld, gereserveerd
voor de kapitaalkrachtige Ne
derlanders die wat sjieker aan
hun telefonisch gerief willen
komen. Of die hun advocaat of
notaris bellen voor advies en
gelijk, met het verstrijken van
de minuten, de rekening voor
dat advies betalen. Een moge
lijkheid die eind dit jaar met
de ingebruikname van een
nieuwe 06-centrale werkelijk
heid wordt.
De bedrijven die de PTT heb
ben verzocht een barrière in te
bouwen voor het gebruik van
06-nummers door werkne
mers, hebben een vooruitzien
de blik gehad. Talloze bedrij
ven zagen hun telefoonkosten
huizenhoog oplopen. Want hoe
onpersoonlijk de telefoon ook
is, hij blijkt een onweerstaan
bare aantrekkingskracht uit te
oefenen op lust- en sensatie-
zoekers. Harold Skene weet
het gelijk aan zijn zijde, als hij
droogjes opmerkt: „Dit is nog
maar het begin. Het einde is
nog lang niet in zicht".
KOOS VAN WEES
)e terugkeer van de kraanvogel als inheemse
Voed vogel is het doel van het Plan Kraanvogel dat
ntwikkeld is door verschillende instellingen. Bij
let plan zijn betrokken het maandblad Grasduinen,
Ie Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders en de Am-
Iterdamse dierentuin Artis.
in de eerste plaats wordt er gewerkt aan een kraan-
togel-vriendelijk klimaat in het Natuurpark Lely-
itad. Dit park staat onder beheer van de Rijksdienst
in de kraanvogels die er verblijven zijn van Artis.
Er is een programma ontwikkeld om de vogels aan
te moedigen zich voort te planten. Elk broedpaar
krijgt een ruimte van ongeveer vijftien hectare.
Voor bezoekers die nieuwsgierig zijn naar de gedra
gingen van de vogels wordt een telescoop opge
steld.
Redacteur Jaap Loohuis van Grasduinen stond aan
de wieg van Plan Kraanvogel. Hij heeft er enkele
jaren over gedaan voordat hij enkele stappen dich
ter bij zijn doel kwam. Maar het lijkt er nu op dat
zijn droom werkelijkheid gaat worden.
I'TySTAD - De kraan-
Hel leeft in moerassige
te streken. Internatio-
°Pll worden die gebieden
s (geduid met de naam
itlands'. Op veel plaat-
l worden die wetlands
jgonnen en droog ge-
Tö. Dat vormt een be-
(iging voor veel planten
.diersoorten. De kraan-
tel is een van die he
ugde soorten.
ele eeuwen geleden broed
er nog volop kraanvogels
fwis land. In de moerassige
leden in Groningen en
(nthe en ook in Brabant
f de kraan een normale
Schijning. De vogel is op
"schillende schilderijen van
|e oude meesters terug te
iden. Naarmate de moeras-
I en veengebieden werden
toggelegd en ontgonnen
/d de kraan in de verdedi-
'g gedrongen.
fcgzaam maar zeker ver-
"een de vogelsoort uit -ons
d en ging op zoek naar
"Issige gebieden in andere
_jden waar ze wel de kans
igen zich in alle rust voort
-"Planten. Nu doet de kraan-
_jel ons land alleen nog aan
de trek van Scandinavië
»r Spanje en Noord-Afrika.
Sflf> traditionele pleisterplaats
gie Brabantse Peel. Ook daar
preigt de industriële veront-
iniging de vogels.
'1 Plan Kraanvogel wil trek-
Pde vogels er nu toe bren-
niet langer in De Peel te
Bden maar in de Oostvaar-
P*plassen in Flevoland, een
drassig gebied van 5.600 hecta
re. De plassen die ontstaan zijn
bij de inpoldering zijn in de
laatste twintig jaar uitgegroeid
tot een prachtig natuurreser
vaat met talloze vogelkolonies.
Studenten en wetenschappers
bezoeken regelmatig de grote
groepen aalscholvers, reigers,
lepelaars en zilverreigers.
Vlakbij de Oostvaardersplas-
sen ligt het Natuurpark Lely
stad. Een uitgestrekt park, 500
hectare groot. Het is de woon
plaats van bizons, herten, wil
de paarden en een groepje
kraanvogels van de Amster
damse dierentuin Artis. Die
zijn gekortwiekt en kunnen
niet vliegen. Maar ze hebben
in de afgelopen herfst wel een
aantal wilde kraanvogels die
van het Noorden op weg wa
ren naar warmere streken
naar de grond gelokt.
Als die groep vogels, afkom
stig uit Artis, zich gaat ver
meerderen kunnen meer con
tacten ontstaan met de wilde
trekkers. Het is de bedoeling
dat dit gebied eerst een vaste
pleisterplaats wordt voor de
trekkende kraanvogels en la
ter het nieuwe en meest zuide
lijke broedgebied van de vo
gels in West-Europa.
De Nederlandse toekomstplan
nen voor de kraan zijn ont
wikkeld in nauwe samenwer
king met de International Cra
ne Foundation, een organisatie
die de belangen van de vogels
op wereldniveau behartigt. De
kraan is in veel landen voor
werp van grote zorg. In West-
Duitsland bijvoorbeeld is de
vogel het troetelkind van de
natuurbescherming. Alleen om
de weinige broedparen in
Noord-Duitsland ter wille te
zijn, worden hele moerassen
op een grondige manier op
nieuw ingericht.
Er worden broedgebieden aan
gelegd door kunstmatige ei
landjes te vormen en het ge
bied er omheen onder water te
zetten. Berkenopslag wordt ge
kapt en er wordt gezorgd voor
plekken waar ouders met jon
ge vogels voedsel kunnen zoe
ken. Omdat de kraan gesteld is
op absolute rust, worden de
Duitse broedgebieden langs de
Elbe en in Sleeswiik-Holstein
in de broedperiode hermetisch
afgesloten. Vogel wachters
werken in ploegendienst om
gedurende net hele etmaal
geen mens en geen hond bin
nen het gebied te laten.
Deze methode heeft succes.
Enkele jaren geleden kwamen
op een bepaalde locatie niet
meer dan vier broedparen
voor, verleden jaar was dat
aantal gegroeid tot 38. De Ne
derlanders die ijveren voor de
terugkeer van de kraan als
broedvogel in ons land, steken
van de Duitse vogelwachters
op dit gebied het nodige op. Er
zijn al verschillende bezoeken
geweest om de kunst van het
kranen lokken af te kijken en
er volgen er zeker nog een
aantal.
De meeste broedparen komen
voor in de Scandinavische lan
den, Oost-Duitsland, Polen en
Rusland. In de daar aanwezige
uitgestrekte drassige gebieden
worden in het voorjaar de eie
ren gelegd en uitgebroed.
Bekend is dat kranen zich erg
hechten aan hun geboorteland.
De eerste jaren vliegen de jon
ge vogels die dan nog geen
artner hebben steevast naar
un geboortestreek terug.
Rond hun vijfde of zesde jaar
kiezen ze een partner en die
blijven ze hun leven lang
(twintig tot dertig jaar) trouw.
Ook de eerste eieren die een
kranenpaar produceert,
worden meestal gelegd in de
geboortestreek waar ze zelf uit
het ei zijn gekropen.
De vogels die overzomeren in
Noord-Europa verzamelen
zich in de herfst massaal in het
noorden van Oost-Duitsland.
Het eiland Rügen staat bekend
als halteplaats voor duizenden
kranen. Na de eerste strenge
vorst trekt een groot deel
daarvan naar het zuiden. De
trekbaan van de vogels die
naar Spanje vliegen raakt de
oostgrens van ons land. Die
baan loopt grofweg van Ant
werpen via Deventer naar
Bremen.
Afhankelijk van windrichting
en -sterkte komen sommige
groepen trekkende vogels ver
der het land in. Dat gebeurde
onder meer in 1982 toen tot in
Zeeland honderden kraanvo
gels werden gezien die even
aan de grond kwamen uitrus
ten op hun lange reis naar
Spanje. In 1960 werd een
groep van dertig stuks waarge
nomen in Friesland en enkele
iaren geleden landden 18
craanvogels voor een rustpau
ze in de omgeving van Em-
men.
De kraanvogel is een grote sta
tige vogel met een grijs veren-
pak dat aan kop en hals typi
sche zwart-wit tekeningen
vertoont. De kruin is rood. Het
is een grondvogel die een aan
klop moet nemen om in de
Hoewel kraanvogels graag in afzondering broeden, kunnen ze met mensen toch goede relaties
aangaan. Deze kraan dans van plezier bij het zien van zijn verzorger foto ap
lucht te komen. Hij kan dus
niet zoals een reiger dat bij
voorbeeld doet, uit stilstand
opvliegen. Trekkende kraan
vogels vliegen meestal in een
V-vorm. Daarmee sparen ze
veel energie op hun lange
vlucht omdat ze als het ware
samen een gestroomlijnde wig
vormen in de lucht. Bij het
vliegen maken ze vaak een
trompet-geluid dat ver klinkt.
Tijdens de vlucht maken ze
geen gebruik van thermiek zo
als andere grote vogels (ooie
vaars bijvoorbeeld) dat doen,
maar ze vliegen een stuk en
zeilen dan zonder de vleugels
te bewegen een ander deel van
de reis.
De vogels zijn op hun vijfde of
zesde jaar zover dat ze zich
kunnen voortplanten. Het
wijfje bouwt midden in het
moeras een nest van planten
en legt daar meestal niet meer
dan twee eieren in. Die zijn
grijsgroen met donkere vlek
ken. Het paren van de vogels
wordt vooraf gegaan door de
balts: mannetje en wijfje dan
sen dan om elkaar heen waar
bij de vleugels gespreid
worden. Ook daarbij trompet
teren ze stevig.
Het uitbroeden van de eieren
neemt ongeveer dertig dagen
in beslag, mannetje en vrouw
tje broeden om de beurt. Ook
de verzorging van de jongen
als die eenmaal uit het ei ge
kropen zijn, wordt door beide
ouders gedaan. Tijdens het
broeden en de eerste weken
d$j ze jongen hebben, blijven
de kraanvogels zo ver moge
lijk weg van soortgenoten. In
andere delen van het jaar zijn
ze graag in grote groepen bij
elkaar. Alleen of in te kleine
groepen zouden ze ook niet de
enorme trektochten kunnen
maken die ze twee keer
jaar ondernemen. Als voedsel
voor deze vogels dienen plan
ten, insekten, wormen en
weekdieren maar als ze de
kans krijgen verschalken
ook wel kikkers, muizen en
jonge vogels.
In India zijn kraanvogels een
symbool voor een gelukkig
huwelijk omdat mannetje en
vrouwtje elkaar nimmer meer
verlaten als ze eenmaal voor
elkaar gekozen hebben.
JAN VAN KOOTEN
