Vhortaan zijn i i\v gi robe taal kaarten e
kascheques veiliger te verzilveren.
Jk maak graag ongewone films
Monsterlijke wraak voor slippertj
De giromaatpas. Makkelijken veilf1
FILM
QeidteQowiant
DAGBOEK VAN EEN OUDE DWAAS" TWEEDE SPEELFILM LILI RADEMAKERS
VEIIDAG 15 IANUARI 1988 PAGIN^y
AMSTERDAM - Een Ja-
pans boek, twee Britse
hoofdrolspelers, verfilmd
in België, in de Engelse
taal, onder leiding van
een Nederlandse regis
seur, Lili Rademakers,
vrouw van Oscarwinnaar
Fons. Het zijn de interna
tionale ingrediënten van
Lili Rademakers' tweede
eigen speelfilm, „Dagboek
van een oude dwaas".
,.Ik heb deze film gemaakt
omdat er innerlijke dingen ui
terlijk in vertaald worden.
Daar houd ik van en datzelfde
heb ik feitelijk met mijn eerste
speelfilm, „Menuet" gedaan"
zegt Lili Rademakers.
We zitten op het hoofdkantoor
van Cannon in Amsterdam,
mede-financier en distributeur
van haar film. Lili Radema
kers is een mooie, elegante, als
door een etsnaald neergezette
vrouw, al een leven lang met
film bezig. Ze studeerde om.
bij het Centro Sperimentale in
Rome (waar ook Frans Weisz
een opleiding kreeg), was
script-girl bij Fellini's „La
Dolce Vita", assisteerde bij
Hugo Claus' „De vijanden" en
bij al de films van haar echt
genoot. In '82 maakte ze haar
eerste film. Ook een Belgisch-
Nederlandse co-produktie.
naar een boek van Louis-Paul
Boon. In België verguisd, in de
Franse pers een „succes d'esti-
me". Zes jaar later haar twee
de. Naar een ongewoon boek
over een ongewone erotische
relatie. Ze omschrijft het the
ma als: „Het gaat over iemand
die beseft dat hij binnenkort
dood zal gaan en die een soort
surrogaat-levenskracht put uit
de erotische opwinding van de
verhouding tot zijn schoon
dochter." Een boek van de be
roemde Japanse schrijver Ju
nichiro Tanizaki: Een ziekelij
ke grijsaard voelt zich hevig
aangetrokken tot zijn schoon
dochter. Deze doorziet zijn ge
voelens en speelt er een spel
mee. Ze geeft gedeeltelijk toe
aan zijn wat merkwaardige
neigingen haar voeten aan te
raken en te adoreren, laat zich
voor haar kleine diensten be
lonen met riante cadeaus. Lili
Rademakers: „Ik was eerst op
een ander boel» van dezelfde
schrijver gevallen. „De sleu
tel". Maar dat bleek al in Italië
verfilmd door Tinto Brass.
Daar gaat het ook over onge
wone erotische spanningen,
maar die film is naar een wat
duister milieu overgeplaatst en
soft-porno geworden Jammer.
Ik vind het juist zo mooi dat
die dingen gebeuren in een de
gelijk milieu, dat hele steile
mensen ook hun noden heb
ben".
Meer smeerlapperij
Lili Rademakers praat voor
zichtig, een beetje afwachtend
en afstandelijk-nieuwsgierig
naar wat er gaat komen. Niet
iemand die pats-boem met de
boel op tafel komt. maar dui
delijk overgehaald moet
worden. Over haar eigen film
zegt ze: „Ik denk dat sommige
mensen misschien een beetje
teleurgesteld zullen zijn dat ik
niet groots uitpak met allerlei
apotheotische dingen. Wat er
in „Dagboek van een oude
dwaas" gebeurt, is in feite
steeds een beetje frustrerend.
Het komt er maar niet van.
Maar dat is exact de situatie
van die oude man. Ik denk dat
sommigen een beetje meer
smeerlapperij verwachten".
Haar stijl is opvallend inge
houden, het acteurswerk mag
er wezen. De oude man is de
Engelse acteur Ralph Michael.
Lili Rademakers: „Toen we in
België over de subsidie voor
mijn film praatten, werd er
vanuit het ministerie voor cul
tuur gezegd: „Dat moet je niet
met Vlaamse acteurs verfil
men. Dat moet een man als Sir
John Gielgud spelen". Maar ik
had geen behoefte aan het
type acteur waarvan je ziet dat
hij mooi staat te spelen. Ik
zocht iemand waarin je echt
kan geloven. Ralph Michael
heeft vooral televisiewerk ge
daan. Ik zag hem in een tv-
spel over een ouder echtpaar.
Een allercharmantste rol. Een
acteur die alles heel klein
houdt. In Engeland heb ik zijn
agent benaderd. De moeilijk
heid is dat die oude man in het
verhaal zijn gebit moet uit
doen. Nou. verzekerde de
agent. Ralph Michael kon dat
technisch gezien. Want dat is
natuurlijk ook nog maar de
vraag. En misschien zou hij
het wel durven óók. Toen ik
hem benaderde riep hij, „I've
been waiting for you all my
life". Hij had z'n hele leven
lang op een echte hoofdrol ge
wacht. Toen hij het script had
en ik na een paar dagen nog
niets hoorde, werd ik bang dat
hij het maar een rare boel
vond. Maar het werd ja. Heel
moedig, want een acteur is ui
teraard ijdel. Op de set haalde
hij dat gebit uit z'n mond en
begon er gekke dingen mee te
doen. „Popeye"-monden te
trekken. Om er maar aan te
wennen, er mee om te leren
gaan tussen z'n collega's. Door
een gelukkige omstandigheid
kon ik die scène die dag niet
opnemen. De volgende dag
ging het prima: hij had z'n
vuurdoop al gehad".
Slecht Engels?
„Het moeilijkste en het opwin
dendste van filmen is dat je
wel iets in je hoofd hebt, maar
tijdens het maken moet ont
dekken wat dat precies is. En
als je dan de film gaat monte
ren komt eindelijk het Uur
van de Waarheid. Dat we deze
film in het Engels gemaakt
hebben, was geen probleem
Wanneer ik een dialoog an
ders wilde hebben, zei ik hóe
en vroeg erbij: of is dat soms
slecht Engels? Een nagesync
hroniseerde versie had voor
Nederland nauwelijks moge
lijk geweest. In tegenstelling
tot Frankrijk en Italië is het
publiek er hier niet aan ge
wend. En bij zo'n teer onder
werp kan je absoluut niet heb
ben dat de kijker van de per
sonages verwijderd raakt
Hugo Claus schreef het scena
rio. Hij kende het boek al en
ik heb een lijstje gemaakt van
de dingen die ik beslist in het
scenario wilde hebben. Daarin
zijn we gaan rangschikken,
gaan ordenen en we besloten
de film in een flashback te
vertellen. Laat je die verhou
ding chronologisch zien dan is
het gewoon een verhaal van
een oude man die achter z'n
schoondochter aanzit. Nu zie je
eerst dat hij in een rolstoel zit.
Niet meer kan lopen, niet
meer kan praten. Je weet dat
hij gaat sterven. Dat reflectie
ve kader moet je hebben.
Daardoor kan je de ironie van
die man, die als het ware naar
zichzelf kijkt, in de film bren
gen. Dat is ook de dramatiek
van de film." Wat beweegt de
jonge vrouw (gespeeld door de
Engelse Beatie Edney, dochter
van actrice §ylvia Syms) in te
gaan op de avances van die
oude schoonvader? „Dat is
tweeledig" zegt Lili Radema-'
kers. „Aan de ene kant voelt
ze wat die oude man wil, en ze
speelt het spel een beetje mee.
Aan de andere kant vindt ze
het leuk zo een zekere macht
over hem uit te oefenen. Die
beloningen voor de aanrakin
gen zijn niet zo belangrijk, die
horen bij het spel. Ze leeft ten
slotte toch al in dat rijke mi
lieu".
Hier paradijs
Over het feit dat ook dit geen
film voor een groot publiek is,
zegt Lili Rademakers: „Ik film
graag ongewone dingen. Mijn
volgende plan is een film naar
de verhalen van Jan Arends.
Basis wordt het verhaal „Vrij
gezel op kamers". Daar bren
gen we dan een aantal van die
visoenen uit andere verhalen
van Arends in. Het is toch fan
tastisch dat je in een land leeft
waar je zulke films kan ma
ken. Waarin je door die subsi
die niet hoeft te verfilmen wat
iederéén al verfilmt. Neder
land en België zijn wat dat be
treft toch een paradijs? Deze
film had toch nooit in Ameri
ka gemaakt kunnen worden?"
..Dagboek van een oude
dwaas" werd dit jaar op de
Quinzaine des Réalisateurs in
Cannes gedraaid. „Dat viel
wat tegen" zegt Lili Radema
kers nu. „Op dat festival zijn
zoveel films te zien, dat zelf de
grote films uit het hoofdpro
gramma soms met twee regels
worden afgedaan in de pers.
Maar in Parijs gaat de film
straks uit met een redelijk
aantal kopieën. Dat zou al vo
rig jaar september gebeurd zijn
als er niet zoveel verschuivin
gen bij Cannon-Frankrijk wa
ren geweest. Er hingen al
enorme affiches in de metro.
Het is wel gek, als je zo'n film
gemaakt hebt, er voorlopig
niets mee gebeurt en je weer
thuis komt. Opeens ben je
weer gewoon huisvrouw. Net
of je helemaal niets gedaan
hebt".
Fons Rademakers
„Jammer is dat je volgende
film maken altijd afhankelijk
is van het succes van je huidi
ge film. Op de filmset zijn re
gisseurs meestal de mensen
met de minste ervaring. Ac
teurs spelen het hele jaar door.
Regisseurs maken maar om de
zoveel tijd een film. Daarom
blijf ik ook met Fons samen
werken bij zijn films. Ik ben
zijn regie-assistente, maar die
samenwerking loopt door. Je
praat thuis over de film waar
je mee bezig bent." Fons Rade-
makers is mede-producent van
haar film. Werkt het omge
keerd net zo? Lili Rademakers
lacht: „Ik bemoei me meer
met de films van Fons, dan hij
zich met mijn films bemoeit".
En met zijn volgende film?
„Ook daarmee", zegt zij, „als
die ervan komt". Onderwerp
is het boek van de Zuidafri-
kaanse schrijver Andre Brink,
„Instant in the wind", over de
relatie tussen een blanke
vrouw en een zwarte man. Lili
Rademakers: „Zoveel Ameri
kaanse actrices (en een Ameri
kaanse ster is noodzakelijk bij
zo'n dure produktie) hebben al
afgezegd omdat ze „de tijd niet
vrij konden maken om zo lang
in een ver land te filmen". Het
is heel duidelijk dat ze gewoon
niet aandurven om in een film
een relatie met een zwarte
man te hebben. Dat is schade
lijk voor hun carrière. Wat dat
betreft is het in Amerika nét
zo erg als in Zuid-Afrika. Fons
roept af en toe moedeloos dat
hij die film maar zal vergeten.
Omdat het zo moeilijk is 'm
van de grond te krijgen. Maar
ik vind dat hij door moet gaan.
Die moeilijkheden bewijzen al
leen maar, dat het nodig is
zo'n film te maken. Dat hij de
eerste zal zijn die dat doet".
BERT JANSMA
„Fatal attraction"
met Michael Douglas,
Glenn Close en Anne Ar
cher. Regie: Adrian Lyne.
Een man. een vrouw en een
minnares. Al jarenlang stof
voor honderden films en niets
bijzonders. Maar scenario
schrijver James Dearden (zoon
van de Britse regisseur Basil
Dearden) en regisseur Adrian
Lyne (ook al een Brit) maken
er een soort Laatste Oordeel
van de Eeuwige Driehoek van.
Een Slippertje dat een Nacht
merrie wordt. „Fatal Attrac
tion" werd in Amerika de hit
film van het jaar.De man is
succesvol en getrouwd met een
poezelig ogend schatje. Maar
natuurlijk gaat de stommeling
op dat ene weekend dat z'n
vrouw bij haar ouders is voor
de buitenechtelijke bijl. Een
niet zo mooie, maar wel zo
snelle juffrouw met wild krul
letjeskapsel en een voorliefde
voor het ritsloze nummer
palmt hem in. Okay, over en
uit. Nee, zeggen de makers
van „Fatal attraction" met fil
misch zichtbaar genoegen, nu
gaan we écht verder: De
dame-voor-één-nacht heeft
eindelijk beet. Dit is haar man.
Deze laat ze niet meer los. Ze
verandert van meegaande
minnares in een wrede wraak
godin. De (niet zo onschuldige)
man is ditmaal het slachtoffer.
Hij wordt bedreigd, gechan
teerd tot op het bot, tot hij ten
einde raad bij zijn vrouw met
de billen bloot moet. Inmid
dels is dan de dreiging een
complete nachtmerrie gewor
den. Het kind van het echt-
paar-in-de-verdediging wordt
ontvoerd en de minnares 1
in hun badkamer opduika
een levensgroot monstert
het dodelijk mes in de
Het slot is een slim gen-
optelsom van „Vrijdag c'
tiende", „Repulsion" en j
diaboliques" tezamen,
thriller van het seizoen, <1
werkelijk hartkloppingen!
spanning bezorgt. Zelfs all
de makers aan dat slot®
beetje over de schreef. Mid''3
Douglas is voor het eerst,
de o zo sympathieke L p
maar krijgt kans een vUi-i
gezonde tegenzin te cret
Glenn Close is onherkerj
uit vorige films („The u
according to Garp", „ThaÉ""^
chili") als de Heks die
een huwelijk en daarnj
huwelijkspartners om zeejP
helpen. „Fatal attraction'
een angstig makend ple^
voor huwelijkstrouw.
BERT JAN*
rnt
"ll
HA
die i
legd
bal 1
Rekeninghouders van de Postbank krijgen een
beter beveiligde pas: de giromaatpas. Hiermee kunnen
ze onder andere veiliger girobetaalkaarten en kas
cheques verzilveren.
Dankzij de giromaatpas kan beter geconstateerd
worden of de juiste persoon geld van een rekening
opneemt
De giromaatpas.
De giromaatpas is bovenal veilig. Achterop de
giromaatpas zit namelijk een blauwe magneetstrip waar
in een aantal persoonlijke gegevens zit opgeslagen.
Samen met de zogenaamde PIN-code maakt die
magneetstrip misbruik van de giromaatpas nagenoeg
onmogelijk.
PIN: geheime code van vier cijfers.
PIN is een afkorting van Persoonlijke Identificatie
Nummer. Een geheime code van vier cijfers die alleen de-
houder van de giromaatpas zelf kent.
Zonder die PIN-code kan er met de giromaatpas
geen geld worden opgenomen.
Hoe kunt u veiliger verzilveren?
Aan de loketten van postkantoren en grenswissel
kantoren staan zogenaamde PIN-controle apparaten.
U overhandigt uw girobetaalkaart of kascheque met uw
giromaatpas aan de loketmedewerker.
Behalve de handtekening op girobetaalkaart of
kascheque, geeft u een elektronische handtekening door
uw PIN-code op zo'n controle-apparaat in te toetsen.
Klopt de PIN-code met de gegevens op de pas,
dan wordt er uitbetaald. Veiliger kan niet.
Dag en nacht geld opnemen. qia
over
In de buitenmuur van een aantal postkante^"
zitten giromaten. Apparaten waaruit u dag en nacht,ais't
zeven dagen per week geld kunt opnemen. Met de g^p"
maatpas kan dat tot f 500,- per dag. jj® kjj
Zonder dat daar girobetaalkaarten of kascheqe'k hr
aan te pas komen. U heeft alleen uw giromaatpas en
PIN-code nodig.
pomn
n wa
ig m<
die
fngen
Stenv
Betalen met alleen de giromaatpas.
Met de giromaatpas kunt u betalen zonder fefn,
daar contant geld of girobetaalkaarten aan te pas konS
U betaalt met alleen uw giromaatpas en PIN-code.^.
Momenteel kan dat al bij zo'n 350 tankstatife8
door heel Nederland. In de nabije toekomst bij de iïmmu
uiteenlopende zaken en winkels. 'n he
bodi
Meer informatie? "BsC
Wilt u meer weten over de giromaatpas?
dan de folder giromaatpas op het postkantoor of
gratis 06-0400. Dan krijgt t
u de folder thuisgestuurd. POSTBANK
