Israël ziet niets
in aanbod Arafat
Palestijnse pers zucht
onder censuur en represailles
EeidócSomont
ek
België wijst drie Zuidafrikanen uit
Actie tegen Sellafield
I fas weloverwogen keuze
*ïukem heeft een geschiedenis van ongelukken en schandalen
Ayatollahs
hebben
miljoen
vrouwen
onder de
wapenen
TENLAND
VRIJDAG 15 JANUARI
t a
el vrij glas
l diplomaat
nieutLA De Franse ambassadeur
eerstffilipijnen, Jacques Le Blanc, is
w vanavond aan de dood ontsnapt,
u heejewapende man hield Le Blancs
tad Gjogelvrij glas voorziene Renault
te uitl toen hij de ambassade verliet.
DikLan vuurde één schot af en
andpi|te daarna. De kogel ketste af op
iplaatjas. De aanslag kwam na waar-
eeft i
ringen
van de communistische
creafen dat zij Amerikaanse instellin-
en vfc, de Filipijnen zullen aanvallen,
t ..Dq die volgens hen betrokken zijn
tn vo, militaire acties tegen het com-
'ij deltische volksleger. Maar waarom
jgt mjanse diplomaat werd aangeval-
in dajj niet bekend.
Leger Haïti pakt
oppositieleden op
PORT-AU-PRINCE Het Haïti-
aanse leger heeft deze week tiental
len personen opgepakt die zich
openlijk hebben uitgesproken voor
het boycotten van de verkiezingen1
die aanstaande zondag worden ge
houden. Vooral leden van kerkelij
ke basisgroepen, boerenorganisaties
en andere groeperingen werden
aangehouden. Volgens radioberich
ten zijn sommige arrestanten slecht
behandeld. De Haïtiaanse oppositie
noemt de presidents- en parle
mentsverkiezingen een „schijnver
toning", die slechts bedoeld is de
macht van de militairen te legitime-
IN VERBAND MET ZAAK-PASSTOORS:
JOHANNESBURG De Bel
gische regering heeft drie le
den van de Zuidafrikaanse
ambassade in België gelast
eind januari het land te verla
ten. Dit is gisteren in Brussel
en in Johannesburg bekend.
Het Belgische ministerie van
buitenlandse zaken heeft nog
geen reden opgegeven voor de
uitwijzing.
Volgens de Zuidafrikaanse mi
nister Pik Botha houdt het ge
dwongen vertrek echter ver
band met gevangenschap van
de Belgisch-Nederlandse Hélè-
ne Passtoors. die in mei 1986
tot tien jaar werd veroordeeld
wegens hoogverraad. Passtoors
was werkzaam voor het verbo
den Afrikaans Nationaal Con
gres. Volgens Botha heeft de
Belgische regering „sterke
druk" op Pretoria uitgeoefend
om Passtoors naar België uit te
wijzen, vooral nadat de Neder
lander Klaas de Jonge, haar
ex-echtgenoot, naar Nederland
was uitgewezen in het kader
van een ingewikkelde gevan-
genenruil. Botha noemde de
beslissing om de Zuidafrika
nen uit te wijzen „contra-pro-
duktief". Hij zei dat de Zuida
frikaanse regering bereid was
om het geval van Passtoors op
nieuw te bezien, in verband
met „bijzondere omstandighe
den", daarmee doelend op be
richten dat Passtoors depres
sief zou zijn en heeft gepro
beerd te ontsnappen. Volgens
Botha zal de uitwijzing door
België de onderhandelingen
over Passtoors vertragen.
Ware Tijd zit
zonder papier
PARAMARIBO De Ware Tijd. de grootste
krant van Suriname, zal opnieuw een tijd niet
verschijnen wegens papiergebrek. Volgens
hoofdredacteur Leo Morpurgo is ruim de helft
van een scheepslading krantepapier uit Brazi
lië door inwerking van vocht tijdens zwaar
weer op zee onbruikbaar geworden. Pas eind
deze maand wordt nieuw papier verwacht en
tot die tijd zal het dagblad niet verschijnen.
Verleden jaar kon de krant ook al een maand
of drie niet verschijnen omdat er geen harde
deviezen meer waren om papier te kopen De
krant krijgt nu slechts voor een maand dollars
toegewezen en kan daarom benodigdheden als
papier niet in grotere hoeveelheden in hét
buitenland bestellen.
#tNSGUYT VAN GREENPEACE VRU NA CELSTRAF:
-ilver
wJjlDEN Het was
Jj pretje, de 45 dagen
de Nederlandse
^gjjnpeace-activist Hans
zanJt in de oude Londense
l mjingenis in Pentonville
i ft moeten doorbren-
ïn Q Toch zal hij „als het
3peqg is" niet nalaten op-
iw te kiezen voor ac-
irmen waaraan het ri-
g van een gevangenis-
4 kleeft.
nog steeds achter wat
leb gedaan Het was een
verwogen keuze. Van het
af aan was ik me bewust
jde gevolgen die de actie
Tkunnen hebben. Die con-
Jenties heb ik nu gedragen
Klat zal ik ook in de toe-
lst blijven doen", aldus
erd in oktober vorig jaar
de rechter in Londen
irdeeld tot drie maanden
ngenisstraf wegens
(name in juni 1987 aan de
tkade van de lozingspijp
ensi de Britse Nucleaire op-
zijr"
werkingsfabnek Sellafield.
Hoewel hij bij het uitspreken
van dit vonnis niet aanwezig
was, meldde hij zich een
maand later zelf bij de Britse
autoriteiten om de gevangenis
straf te ondergaan. Wegens
„goed gedrag" mocht hij giste
ren. na zes weken weer ver
trekken.
In de gevangenis bleek bijna
iedereen hem. de milieuorga
nisatie Greenpeace en de actie
waarvoor hij uiteindelijk ach
ter de tralies belandde, te ken
nen. „En het leuke is dat ze al
lemaal - van overvaller tot ci
pier - een positief oordeel over
Greenpeace en de acties had
den. Dat was echt hartverwar
mend". vertelt de activist.
Schadevergoeding
Guyt hoopt dat de Britse rege
ring gezien de enorme hoe
veelheid steunbetuigingen uit
eindelijk in zal zien dat aan de
lozing van radioactief afval
water van Sellafield op de Ier
se zee echt een eind moet ko
men. Zo niet dan moet deze
zaak van grensoverschrijdende
vervuiling maar eindelijk voor
het internationaal gerechtshof
worden gebracht, vindt Guyt.
Behalve de gevangenisstraf
die Guyt en zijn mede-actie
voerder W. Beekman, die bin
nenkort ook zijn straf zal uit
zitten, kregen opgelegd, hangt
Greenpeace ook nog een scha
devergoeding van vier ton bo
ven het hoofd. Guyt noemt dat
bedrag echter „volstrekt bela
chelijk en uit de lucht gegre
pen". De schade bedraagt vol
gens hem hooguit twee- a drie
duizend gulden.
Maandag komt Guyt terug
naar Nederland. Voorlopig zal
hij het even rustig aan doen
om bij te komen van de in
drukwekkende ervaring in de
gevangenis. „Het gaat je toch
niet in je kouwe kleren zitten.
Ik heb niet geweten dat een
dag soms zo verschrikkelijk
lang kan duren". Maar daarna
gaat de strijd voor een beter
leefmilieu onverminderd
voort. „Ik denk dat ik in de
wieg ben gelegd voor oproer
kraaier. Het bloed kruipt nu
eenmaal waar het niet kan
gaan".
esident Costa Rica met de dood bedreigd
JOSE De Costaricaanse president Oscar president Daniel Ortega vandaag deelneemt
is heeft gezegd dat hij en zijn familie in aan de besprekingen over het vredesplan voor
fnieme brieven en telefoontjes met de dood Midden-Amerika. Arias beklaagde zich ook
I bedreigd. Arias zei te geloven dat de be- over het gebrek aan politieke wil tot vrede te
ligingen van conservatieve Costaricanen ko- komen. „Als we de hoop begraven is het enige
h. die erop tegen zijn dat de Nicaraguaanse alternatief dat overblijft, oorlog."
JERUZALEM Israël
hecht weinig waarde aan
de uitspraak van PLO-
leider Arafat, dat hij on
der voorwaarden bereid
is het bestaansrecht van
de staat Israël te erken
nen. Arafat zei gisteren
vanuit de Iraakse hoofd
stad Baghdad dat hij tot
deze stap bereid is, mits
de Verenigde Staten en
Israël akkoord gaan met
het houden van een vre
desconferentie over het
Middenoosten waaraan
ook de PLO zou moeten
deelnemen.
De Israëlische regering staat
op het standpunt dat zij nooit
zal onderhandelen met de
PLO, omdat deze organisatie
een terroristische beweging is.
„Het voorstel van de PLO is
een nieuwe demonstratie van
de dubbelzinnige praat van de
heer Arafat". aldus een
woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken
in Jeruzalem.
De VN-Veiligheidsraad heeft
gisteren met 14 tegen nul
stemmen bij één onthouding
geëist dat Israël de deportatie
van vier Palestijnen ongedaan
maakt. De VS onthielden zich
nu van stemming. Vorige
week stemden zij bij een
soortgelijke resolutie tegen Is
raël. De vier uitgewezen Pa
lestijnen zijn in Libanon over
gedragen aan het Volksfront
voor de Bevrijding van Pales
tina van George Habash in de
Beka'a-vallei. die onder con
trole slaat van Syrië. Na hun
uitwijzing hadden zij ver
klaard te willen worden over
gedragen aan het Rode Kruis,
de PLO of front.
Bij een vluchtelingenkamp in
Gaza beletten Israëlische mili
tairen gisteren dat een
vrachtwagen van de VN
voedsel aanvoerde voor 3.000
kinderen in het kamp. Het Is
raëlische leger zei dat de zes
dagen geleden in het kamp
ingestelde noodtoestand niet
toelaat dat door wie dan ook
voedselhulp wordt geboden.
TEL AVIV De meeste
Israëliërs menen dat
Palestijnse journalisten in
de bezette gebieden geen
reden hebben tot klagen.
Genieten zij immers niet
een grotere persvrijheid
dan in welk Arabisch
land ook? De Palestijnen
op hun beurt hebben al
tijd hetzelfde antwoord
klaar. Natuurlijk, zeggen
zij, zijn wij volkomen vrij
in het leveren van kritiek
op Arabische regeringen.
Maar het gaat ons om het
uiten van kritiek op de
Israëlische bezetter, en in
ieder Arabisch land is die
vrijheid groter dan hier.
De arrestatie, gisteren, van
zes vooraanstaande Palestijnse
journalisten, laat nog eens
zien dat de vrijheid van de
pers in Oost-Jeruzalem be
trekkelijk is. In tijden van
spanning, zoals nu. kunnen de
Israëlische autoriteiten de
duimschroeven naar believen
aanhalen.
Neem bijvoorbeeld de klach
ten tegen Hanna Siniora van
Al Fajr (De Dageraad). De po
litie maakte gisteren bekend
dat er juridische stappen te
gen hem worden onderno
men, onder meer omdat hij op
een persconferentie in Was
hington in 1986 steun zou
hebben uitgesproken voor ter
reur. Verder bad hij een niet
door de autoriteiten goedge
keurde persconferentie willen
beleggen bij de start van een
campagne voor burgerlijke
ongehoorzaamheid in de be
zette gebieden.
Vooral de eerste klacht doet
nogal gekunsteld aan. omdat
het gaat om iemand die een
paar jaar geleden is gekozen
in een Palestijns-Jordaanse
delegatie naar eventuele vre
desonderhandelingen. en die
als zodanig de zegen had van
de toenmalige premier, Simon
Peres
Invloed
De arrestaties van gisteren la
ten zien dat niet langer alleen
Palestijnen worden opgepakt
die hebben deelgenomen aan
gewelddadige demonstraties.
De pers in Oost-Jeruzalem, zo
erkent Israël, heeft een groe
ende invloed. Niet alleen or
der de bevolking van de be
zette gebieden, maar ook on
der Israëlische en buitenland
se journalisten. Palestijnse
kranten en redacteuren vor
men een belangrijke bron van
informatie voor gebeurtenis
sen in de bezette gebieden.
Het is geen toeval dat tot de
arrestanten van gisteren ook
Ibrahim Kara'in behoort. Hij
is niet alleen mede-hoofdre
dacteur van het in het Engels
en het Hebreeuws verschij
nende Palestijnse weekblad
Al Awdah, maar ook van de
Palestijnse Nieuwsdienst, een
van de best geïnformeerde
nieuwsbronnen in bezet ge
bied
Kara'in is gisteren in de loop
van de dag vrijgelaten, maar
het is duidelijk dat ziin aan
houding een waarschuwing
inhoudt. De Israëlische rege
ring zal zich niet populair ma
ken bij de buitenlandse pers
als ze ertoe zou overgaan Ka-
ra'ins kantoor te sluiten. Maar
de ontwikkelingen van de af
gelopen weken hebben laten
zien dat minister Rabin van
Defensie er niet op uit is zich
populair te maken in het bui
tenland. De behandeling van
VN-afgevaardigde Marrack
Goulding en de deportaties
hebben dat nog eens duidelijk
bevestigd.
Spanning
In de journalistieke wereld
van Oost-Jeruzalem wacht
men met spanning af wat er
nu verder zal gebeuren. Voor
al de drie journalisten die nog
gevangen zitten, moeten zich
ernstig zorgen maken. Zij
worden volgens de Israëlische
pers beschuldigd van het lid
maatschap van een vijandige
organisatie. En in het verle
den hebben dergelijke be
schuldigingen wel eens geleid
tot de sluiting van kranten. In
1986 vaardigden de Israëli
sche autoriteiten een verban-
ningsbeval uit tegen Akram
Haniyeh, hoofdredacteur van
het PLO-gezinde dagblad A-
Sha'ab. De journalist besloot
uiteindelijk geen beroep aan
te tekenen tegen dat besluit
en vertrok naar Europa. Al
leen de militaire rechters we
ten waarvan Haniyeh precies
werd beschuldigd. Zelfs een
advocaat mocht het geklassifi-
ceerde bewijsmateriaal niet
Er verschijnen in de bezette
gebieden in totaal vijftien tijd
schriften. Het journalistieke
niveau is niet bijster hoog en
stuk voor stuk identificeren
ze zich met bepaalde groepen
binnen de PLO. Volgens de
militaire autoriteiten komt
veel van het geld voor de
Palestijnse pers van Israël-vij-
andige organisaties in het bui
tenland. Harde bewijzen daar
voor ontbreken, maar de op
lagen van de bladen zijn zo
klein dat ze moeilijk kunnen
worden gefinancierd uit de
inkomsten van abonnementen
en advertenties.
Husam Uthman Hadar, een van de vier door Israël verbannen Palestijnen. wordt door Israëlische
militairen op Libanese bodem gezet.
volg van de voorpagina)
iBADEN Het
indaal rond de illegale
isporten van radio-ac-
afval in de Bondsre-
•liek door Transnukle-
is in een stroomver-
J^lling geraakt nu de
'denking is gerezen dat
moederbedrijf Nukem
^sjHanau rechtstreeks of
lelings betrokken is ge
lest bij de levering van
,ium voor kernwapens
Pakistan en Libië.
I geschiedenis van het Ha-
nause atoomimperium is ver
geven van ongelukjes, storin
gen, nalatigheid bij het veilig-
heidstoezicht en omkoop
schandalen, terwijl nog altijd
niet genoegzaam is vastgesteld
of het bedrijf wel beschikt
over de noodzakelijke vergun
ningen. Nadat CDU en FPD in
april vorig jaar de regering
van de deelstaat overnamen
van de rood-groene coalitie
van SPD en Groenen is Nu
kem niet meer uit het nieuws
geweest.
Terwijl in november 1986 in
Hanau maar liefst 11.000 te
genstanders van de atoomin
dustrie demonstreerden, kreeg
de Nukem-dochter Alkem
vergunning om zijn capaciteit
aan uranium-verrijking uit te
breiden van 460 kilo naar 2,5
ton. Dertien maart vorig jaar
werd echter bekend dat Al
kem met een veelvoud van de
toegestane hoeveelheid urani
um had gewerkt. Bovendien
hadden zich grote storingen
voorgedaan. Twintig mede
werkers waren besmet geraakt
met plutonium, en bij Alkem
was een man met de splijtstof
in aanraking gekomen.
Eind april meldde het blad
Der Spiegel dat meer dan 100
medewerkers van atoomfa-
brieken en energiefirma's door
de Transportfirma Transnuk-
lear waren omgekocht. Het
transportbedrijf zou de afgelo
pen vier jaar minstens zes mil
joen mark smeergeld hebben
betaald. Een dag later werd
bekend dat een ingenieur van
het elektriciteitsbedrijf Preus-
senelektra die bij de affaire
betrokken scheen te zijn, zich
van het leven had beroofd. Bij
Transkuklear en Nukem wer
den vijf medewerkers met
verlof gestuurd, en in de we
ken daarna volgden nog meer
verloven en ontslagen.
Ook Nukem komt weer in het
nieuws. Op 10 juni verklaart
Weimar in het Hessische par
lement aanwijzingen te heb
ben dat de veiligheidsoor
schriften niet worden nage
leefd. Kort daarna wordt ook
RBU nalatigheid verweten
Een container van de firma
blijkt 25 kilo zwak radio-actief
uranium-oxide te bevatten, dat
twee jaar eerder is opgeborgen
en daarna vergeten. Uiteinde
lijk verbiedt milieu-minister
Klaus Topfer op 17 december
alle transporten van Transnu-
clear. In de afgelopen weken
zijn maar liefst 2438 vaten met
kernafval opgespoord die zon
der correcte papieren waren
vervoerd. Gisteren werd voor
het eerst de verdenking geuit
dat Nukem ook kernmateriaal
geleverd zou hebben aan Pa
kistan en Libië.
Volgens de Nukem-directie
wordt de 16 kilo kernafval
vermist sedert Nukem totaal
110 kilo afval uit twee vaten
heeft overgeslagen in veertien
kleinere vaten. Bij meting zou
echter een gewichtsverschil
van 16 kilo zijn opgetreden.
De Groene afgevaardigde Otto
Schily in het Westduitse parle
ment zei in Bonn dat hij blij
was dat het ministerie van mi
lieu Nukem had stilgelegd. De
oppositie in de Bondsdag rea
geerde ook verrast op het
nieuws uit Hessen dat de deel
staatregering daar bewijzen
meent te hebben voor het
overtreden van het non-proli-
feratieverdrag. Gisterochtend
nog had milieuminister Topfer
in de Bondsdag een verklaring
afgelegd, waarin hij daarvan
geen melding had gemaakt
SPD-woordvoerder Harald
Schafer sprak van „eerste
rangs bedrog' als zou blijken
dat Topfer dat feit met opzet
verzwegen had.
FDP-woordvoerder Gerhart
Baum sprak van een „nieuw
schandalig hoogtepunt", ter
wijl SPD-ontwapeningsexpert
Hermann Scheer zei dat de
verdwijning van' het afval bij
zonder ernstig was in een tijd
dat terroristen in staat moeten
worden geacht daarmee in een
garage een atoombom te kun
nen maken De Groene frac
tiemedewerker Wolfgang Da
niels zei dat 15 kilo uranium
genoeg is voor de bouw van
een atoombom
NICOSIA Tot dusverre
hebben ruim een miljoen
Iraanse vrouwen een mili
taire training ondergaan.
Zij nemen vele taken van
hun mannelijke collega's
over zodat dezen aan het
front kunnen worden in
gezet voor een nieuw of
fensief tegen Iraq.
Opnieuw marcheren talloze
„basij" (vrijwilligers) naar het
front, vervuld van een heilig
voornemen om martelaar te
worden. Jongetjes en oude
mannen worden geronseld om
als kanonnenvlees te dienen in
de nu zeven jaar oude oorlog
tegen aartsvijand Iraq. Veelal
worden de jongens, soms niet
ouder dan een jaar of tien, als
eersten over vermoede mij
nenvelden gestuurd om een
pad te banen voor hun oudere
lotgenoten. In de rijen „basij"
marcheren nu ook vrouwen
door de straten van Teheran
en andere steden; volgens
streng islamitische traditie van
top tot teen gehuld in de zwar
te chador. maar met een AK-
47 geweer over de schouder
Vorig jaar november ging de
tot nu toe grootste mobilisatie-
campagne van start. Teheran
gaat er prat op over zeker vijf
miljoen geoefende soldaten te
beschikken. Vier jaar geleden
werd voor het eerst een trai
ningsprogramma voor vrou
wen afgekondigd. Sindsdien
zijn minstens vijf divisies
vrouwelijke militairen ge
vormd. De vrouwen, in leeftijd
variërend tussen de 18 en de
35. worden geoefend in het ge
bruik van automatische wa
pens. machinegeweren, mor
tieren en raketgranaten.
Volgens Teheran zijn er ver
spreid over het land 90 militai
re trainingscentra vooor vrou
welijke „basij". Zo'n tweedui
zend vrouwen zijn inmiddels
werkzaam als instructeur. Zij
worden ingezet bij de oplei
ding van nieuwe lichtingen
vrouwelijke vrijwilligers. Voor
zover bekend zijn tot dusverre
nog geen vrouwen naar het
front gestuurd.
Mohsen Rafiq-Doust, de minis
ter onder wie de Revolutionai
re Garde ressorteert, zei on
langs dat Iran deze vrouwen
niet naar het front hoeft te
sturen „omdat er genoeg jonge
mannen zijn die deze taak van
harte op zich nemen". De
vrouwen worden volgens hem
voornamelijk getraind met het
oog op de verdediging van de
steden.
In kringen van westerse mili
taire experts wordt veronder
steld dat het groeiende aantal
vrouwen in de Iraanse gelede
ren alleen maar betekent dat
Teheran steeds meer moeite
heeft mannen zo ver te krijgen
dat zij zich als kanonnenvlees
naar het front laten afvoeren
Sinds het begin van de oorlog,
in september 1980, zijn meer
dan een miljoen mensen ge
sneuveld en zijn een kleine
twee miljoen anderen meer of
minder ernstig gewond ge
raakt.
Voor de Iraanse -„basij". van
wie het merendeel uit funda
mentalistische sji'itische mos
lims bestaat, betekent sneuve
len in de strijd voor de ver
spreiding van de islam en te
gen de aartsvijand Iraq als het
ware een directe reis naar de
hemel. Volgens het Iraakse le
ger hebben vele van de op de
slagvelden gesneuvelde Ira-
nièrs een ketting met een plas
tic sleuteltje om de hals, in de
kennelijke overtuiging dat zij
hiermee de hemelpoort kun
nen openen om daar als mar
telaar te worden opgenomen
De Iraanse «televisie toont da
gelijks beelden van onafzien
bare rijen jonge „basij" die
langs de mullahs (heilige man
nen) paraderen om vervolgens
de Koran te kussen en daarna
hun dreigend martelaarschap
tegemoet te gaan.
Inmiddels zijn verspreid door
het land zo'n 20.000 recrute-
ringscentra opgericht. Ook dit
duidt er volgens westerse
waarnemers op dat het steeds
moeilijker wordt om nieuwe
vrijwilligers onder de wape
nen te krijgen, ondanks het
feit dat diegenen die niet in
dienst zijn geweest in principe
geen baan krijgen en vaak
achter de tralies verdwijnen
Onlangs werd de militaire
dienstplicht van 24 naar 28
maanden verlengd. De recru-
teringsofficieren slaan geen
stad of dorp over in hun niet-
aflatende druk op de Iraanse
bevolking om zich vrijwillig
voor de dienst te melden. De
afgelopen weken werd mel
ding gemaakt van massale
troepenbewegingen in de rich
ting van het front, hetgeen al
leen maar kan betekenen dat
Iran zich wederom op een of
fensief tegen Iraq voorbereidt
ED BLANCHE
