JU Ontluisterend beeld over Vlaamse kerk £eidóc6owcü GEESTELITK LEVEN/OPINIE kerk wereld Statenbijbel blijft steeds vaker in kluis Viering jubileum onmogelijk door verdeeldheid brieven lezers Ecidae Qowuvnt VRIJDAG 15 JANUARI 1988 PA< Moslims willen Latijns-Amerika bekeren BOGOTA Publikaties van gedeelten uit de Koran, nieuwe moskeeën en mond-tot-mond reclame. Onderdelen van de campagne die de islam wat meer bekendheid moeten geven in het overwegend rooms-katholieke Latijnsamerika. Zo'n 250 Latijnsamerikaanse moslims besloten hiertoe tijdens de tweede internationale islamitische conferentie die deze week in de Co- lumbiaanse hoofdstad Bogota werd beëindigd. Tot nu toe ontbrak een duidelijk plan voor de verspreiding van de islam, omdat Latijns-Amerika zo'n diepgewortelde rooms- katholieke traditie heeft, aldus Jaime Salim, een van de deel nemers. De religieuze scheidslijnen beginnen volgens hem ech ter te vervagen. In Brazilië leven de meeste moslims: twee mil joen. Argentinië staat met 200.000 islamieten op de tweede plaats. Vietnamees privésecretaris paus VATICAANSTAD De Vietnamese priester Vincent Iran Ngoc Thu is benoemd tot de nieuwe, tweede privésecretaris van paus Johannes Paulus II. Ngoc Thu volgt hiermee Emery Kabongo op die in zijn moederland Zaïre aartsbisschop is ge worden. De 69-jarige Vietnamees, geboren in Noord-Vietnam en daarvandaan gevlucht uit angst voor communisten, leefde tot de val van het toenmalige Saigon in 1975 in de Vaticaanse nuntiatuur in die stad. Daarna woonde hij in het Vaticaan. Hij was de laatste jaren werkzaam in het Vaticaanse staatsecretari- aat (ministerie van buitenlandse zaken). De eerste priveéecre- taris van de paus is de Pool Stanislav Dziwisz, die al met de paus werkte toen deze nog aartsbisschop van Krakow was. Schoonheid uit zich in de kracht van de materie. Joods kerkgenootschap wil miljoen terug van plaatselijke gemeente AMSTERDAM Het N ederlands-Israëlietisch Kerkgenootschap (NIK) wil via een arbitrage commissie de onlangs op geheven gemeenten in Doetinchem en Terborgh bewegen hun bezit met een geschatte waarde van een miljoen gulden te storten in de kas van het opperrabbinaat in Utrecht. De twee ge meenten, met samen in totaal 29 leden, zijn uit protest tegen hun ophef fing uit het kerkgenoot schap gestapt en hebben samen de nieuwe ge meente Achterhoek ge vormd. Het geld hebben ze meegenomen. Het kerkgenootschap besloot vorig jaar dat alle gemeenten met minder dan 25 leden moesten worden opgeheven. Hun bestaan drukt te zwaar op het opperrabbinaat dat als gevolg van financiële proble men over onvoldoende man kracht beschikt. Het opper rabbinaat in Utrecht draagt de zorg voor de gemeenten in de 'mediene' (alle gemeenten buiten de Randstad). Het is de bedoeling dat het geld dat vrijkomt door de opheffing van kleine gemeenten in een 'gemeenschapsfonds' van het opperrabbinaat wordt gestort, van waaruit noodlijdende ge meenten worden geholpen. Mochten de gmeenten blijven weigeren het geld naar Utrecht te storten, dan over weegt het kerkgenootschap de rechter in te schakelen. Het is volgens secretaris drs. Sanders onzin dat dergelijke kleine gemeenten blijven be staan, terwijl ze nauwelijks nog een functie vervullen. „Voor bijna alles wat ze wil den doen, moest hulp van buitenaf worden ingeroe pen." Het herstructeringsplan van het NIK stuitte al eerder op bezwaren in den lande. Ook gemeenten, die tussen de 25 en 100 leden hebben, moeten zich aanpassen. Zij zijn drin gend aangeraden samen te gaan werken met andere ge meenten om op die manier hun huishouden „voldoende" te onderhouden. Onder huis houden wordt onder meer bedoeld de pastorale en rab binale zorg, het regelmatig houden van synagogedien sten en het onderhouden van de eigen gebouwen. De joodse gemeente Zaandam nam daarop in juli vorig jaar het initiatief tot een federatie van kleine gemeenten. Deze moest „uitgaand van de zelf standigheid van gemeenten" de belangen van de dertig ge meenten met minder dan honderd leden in Nederland behartigen. Zuster Burle Wateringen WATERINGEN De ka tholieke charismatische ver nieuwingsbeweging heeft de Amerikaanse zuster Philip Marie Burle naar Nederland uitgenodigd. Op woensdag 20 januari om 20.15 zal zij een preek houden in de rooms- katholieke St. Jozefkerk („kolenkit") in Wateringen. In Amerika heeft zuster Bur le grote bekendheid gekre gen door een vormingspro gramma waarin zij de gene zende krachten beklemtoont die uitgaan van katholieke traditie, de H. Schrift, de sa cramenten en het gebed. Met haar vorming wil zij het Pinkstergebeuren en de ga ven van de H. Geest naar vo ren brengen. Dit alles heeft zij neergelegd in een boek. Al jaren reist zuster Burle met haar vormingsprogram ma de wereld af tot groot en thousiasme van de deelne- Op de Filipijnen namen meer dan vijftigduizend mensen deel aan deze vorming. Zus ter Burle, die in de Verenig de Staten lid is van de com- munauteit van het Kostbaar Bloed in St. Louis, heeft voor haar werk ondersteuning ge kregen van de paus en van verscheidene kardinalen en bisschoppen. Behalve in Wateringen komt zij komende week voor een vormingsweekend in het centrum van de Charismati sche Vernieuwing in Hel mond. HILVERSUM Hoe ka tholiek is Vlaanderen nog? Programma-maker Ad Zonneveld heeft in de documentaire God in Vlaanderen (a.s. maan dag KRO, 21.30 - 22.22 uur, Ned. 2) een aantal clichés doorgeprikt over de Vlaamse geloofsbele ving zoals katholiek geo riënteerde programma makers het waarschijn lijk zelden doen. De documentaire geeft fraaie beelden van de vaak wat folkloristisch getinte geloofsbeleving van de Vlamingen. Pro cessies, een kruisgang, of uitstelling van de mon strans trekken daar nog veel kijkers. De kerken die getoond worden zijn echter vaak leeg behalve op hoogtijdagen. De beelden worden veelal becommentarieerd door kri tische buitenstaanders en een deskundige als de Leuvense katholieke godsdienstsocio loog Dobbelaere. Over de kerkgang zegt hij dat slechts twintig van de tachtig pro cent Vlamingen die zich ka tholiek noemen, geregeld in de kerk komen. Bij hen be staat ook nog het geloof in een levende God. Voor die overigen die zich katholiek noemen is dat niet het geval. Toch noemen zij zich na drukkelijk katholiek. Zij ko men slechts in de kerk voor, zoals Dobbelaere dat noemt, de „rites de passage": doop, eerste communie, trouwen en begrafenis. Vele katholieken zijn ont heemd geraakt omdat de meer opzichtige kanten van de geloofsbeleving na het concilie nogal op de achter grond zijn geraakt. Dobbelae re: „Velen kunnen hun gods dienstigheid niet calvinistisch Deelname aan rituele kerke lijke gebeurtenissen heeft per definitie een sociaal karak ter. Er komen nogal wat mensen aan het woord die zich daar. met de nodige pro blemen weliswaar, aan ont trokken hebben. De groep die daar niet aan mee wil doen. is echter nog steeds be trekkelijk klein. De docu mentaire signaleert ook het feit dat vrijdenkersbewegin gen, een onvermijdelijke re actie in een samenleving waarin door katholieken de toon wordt aangegeven, bij gelegenheden als eerste com munie een alternatief feest organiseren. Want het wordt door de meerderheid nog steeds als een groot manco ervaren wanneer men niet aan kerkelijke hoogtijdagen, zoals bijvoorbeeld een eerste- communiefeest, kan deelne- Voor een toenemend aantal jongeren zijn ook de „rites de passage" niet langer een re den om in de kerk te komen. Dobbelaere voorziet dat in het jaar 2010 nog maar tien procent van de katholieke Vlamingen zich in de kerk zal laten zien. Nu geldt dit cijfer al voor een stad als Brussel. Katholieke zuil De verminderde betrokken heid van veel Vlamingen bij het kerkelijk leven weerspie gelt zich niet in de macht van de katholieke zuil. Die is er in de naconciliaire periode zeker niet kleiner op gewor den. Juist omdat veel mensen daar van afhankelijk zijn, sluiten zij zich in hun uiter lijk gedrag aan bij katholieke standpunten. Wie zich niet conformeert, kan zijn baan verliezen of komt helemaal niet in aanmerking voor be paalde banen. Een aantal sectoren van die zuil wordt in de documentai re belicht: het onderwijs, de ziekenhuizen en de politiek. Mensen die er openlijk voor uitkomen dat zij gescheiden zijn, worden ontslagen (meestal in het onderwijs). De abortusproblematiek in de ziekenhuizen komt ter sprake. Alleen in Gent worden min of meer ooglui kend abortussen gepleegd. Dat gebeurt in een centrum dat niet valt onder het gezag van een katholiek zieken huis. Vele vrouwen wijken daarom uit naar Nederland. Alles bij elkaar genomen is het beeld van de Vlaamse kerk en de al dan niet offi cieel met haar verbonden in stellingen tamelijk ontluiste rend. Soms heeft men de in druk dat men niet naar een uitzending van de KRO zit te kijken maar naar die van de vrijdenkersomroep. Komen toch niet vooral de buiten staanders aan het woord? Niettemin: wat getoond wordt is ongetwijfeld waar. De manier van kijken van de samenstellers leidt er toe dat het verschijnsel macht heel nadrukkelijk in het vizier komt. De kerk is daar zeker niet vies van, maar bij de ambtsdragers is het een witte vlek: zij spreken er liefst niet over. Komt het misschien daarom dat kardinaal Dan- neels geweigerd heeft voor de camera te verschijnen? Zonneveld zegt dat aan de kardinaal - die bekend staat als een communicatief man - een groot aantal vragen is ge steld, maar dat deze geen tijd had om daar op in te gaan. Natuurlijk hoeft een kardi naal zich niet te laten som meren door een journalist, maar het blijft onbegrijpelijk dat hij in deze documentaire niet aan het woord komt. Pausbezoek Dobbelaere zegt dat het paus bezoek - dat in tegenstelling tot Nederland in België heel goed aansloeg - niet doorge werkt heeft in de geloofsbe leving ondanks het geloofs boek - een katechismus in moderne taal, die in een op lage van 200.000 exemplaren is verkocht en door sommi gen onder de clerus is opge vat als een uiting van ver- Kerk in Vlaanderen: folklore of ook diepgang? nieuwd geloofsbeleven. Vol gens Dobbelaere is het laag geprijsd via de parochies aan geboden en daarom zou die hoge oplage niet verwonder lijk zijn. Het boek geeft geen antwoord op vragen waar ge lovigen van vandaag mee zit ten, zo stelt hij. De sociologische manier van zien het belichten van de manier waarop de katholieke Vlamingen zich in het dage lijks leven gedragen - leidt er toe dat andere benaderingen onderbelicht blijven. Gaat het er uitsluitend om hoe ge lovigen zich gedragen en met elkaar om gaan of ook om wat ze inhoudelijk geloven - en dat gaat verder dan fol klore - en wat ze in de kerk en daarbuiten mee doen? Van dat laatste is in de docu mentaire weinig terug te vin den. Het is maar wat men het belangrijkste vindt, maar voor dat laatste aspect had den de samenstellers toch' ook wel enige aandacht mo gen opbrengen. PAUL VAN VELTHOVEN AMSTERDAM Uit angst voor diefstal nei gen steeds meer prote stantse kerken ertoe hun oude statenbijbel of defi nitief of in ieder geval doordeweeks in een kluis op te bergen. Dit blijkt uit een onderzoek van het Bijbels Museum onder ruim vijfhonderd reformatorische kerken. In bijna tachtig van de 460 kerken die over een bijbel in de statenvertaling beschik ken, ligt deze doordeweeks in een kluis. Een aantal ge meenten haalt de Statenbij bel er ook voor de kerkdien sten niet meer uit. In slechts ruim vijftig van de vijfhonderd ondervraagde reformatorische kerken wordt nog regelmatig gelezen uit de statenvertaling. In deze kerken ligt de bijbel ook gewoon op de kansel. Een aantal gemeenten leest bo vendien nog de oorspronke lijke, zeventiende-eeuwse vertaling. Het merendeel ge bruikt echter een herziene vertaling. In zo'n 25 gemeen ten leest men „soms" uit de Statenbijbel. Nog wel in de kerk, maar niet meer op de kansel ligt de Statenbijbel in ongeveer 90 van de ondervraagde ge meenten. De bijbel is ver huisd naar de avondmaalsta fel of de lezenaar naast of voor de kansel. De lege plaats op de kansel is ingeno men door een vertaling van het Nederlands Bijbelsge nootschap (1951). Zeven van de ondervraagde kerken bleken een eerste druk uit 1637 van de Staten bijbel te hebben. Vier kerken beschikken over een tekst uit 1657. Van de ongeveer 27.000 exemplaren die in de zeven tiende eeuw van de Staten bijbel zijn gedrukt, zijn erin de loop der tijd nogal wat in het buitenlandterechtgeko men. zo heeft het Bijbels Mu seum ontdekt. Ze werden meegenomen door emigran ten. Een dael bevindt zich verder in particulier bezit of maakt deel uit van collecties van bibliotheken en musea. Het merendeel van de bijbels is echter verloren gegaan door brand, verwaarlozing of doordat ze zijn stukgelezen. Kardinaal Tomasek hekelt vervolging WENEN De rooms-katho lieke primaat in Tsjechoslo- wakije, kardinaal Frantisek Tomasek (88), heeft de gelo vigen in zijn land opgeroepen een petitie te ondertekenen waarin een grotere gods dienstvrijheid en stopzetting van de vervolging in het land worden geëist. Dit is in emigrantenkringen in We nen gisderen bekendge maakt. In wat kerkelijke waarne mers beschouwen als de scherpste taal sinds jaren van de rk hiërarchie in het land roept Tomasek de katholie ken op zijn voorbeeld te vol gen en de petitie te onderte kenen. „Ware christenen zouden geen lafheid en angst moeten kennen", schrijft To masek volgens emigranten kringen in de brief. „Het is uw plicht uw stem te laten horen tegenover de autoritei ten." Volgens de emigranten, die zich baseren op uitspraken van kerkelijke functionaris sen in Tsjechoslowakije, heb ben tot nu toe duizenden mensen de petitie onderte kend. Verwacht wordt dat nog enkele duizenden gelovi gen hun handtekening zet ten. IN RUSSISCH-ORTHODOXE PAROCHIES ROTTERDAM Een gemeenschappelijke vie ring van de gelovigen in de Russisch-orthodoxe kerk in Nederland ter gelegenheid van duizend jaar christendom in de Sovjet-Unie zit er niet in. Reden: de Russisch-or thodoxe kerkgemeen schap in Nederland is daarvoor te verdeeld. De enkele honderden Rus sisch-orthodoxe gelovigen zijn verspreid over drie juris dicties. Onder het patriar chaat van Moskou staan vijf parochies. De belangrijkste (en tevens oudste) is de H. Magdalenaparochie in Den Haag. Na de Russische revo lutie in 1917 scheidden zich gelovigen af die zich schaar den onder het patriarchaat van Constantinopel. Hieron der vallen vier parochies. Tenslotte is er de synodale kerk die noch de patfiarch van Moskou noch die van Constantinopel erkent. Deze, de Russisch-orthodoxe kerk in het buitenland, wordt ge leid door een bisschoppensy node in New York onder lei ding van bisschop Vitaly. Om problemen te voorkomen is gekozen voor een geza menlijk herdenkingsconcert op neutraal gebied, te weten Zwolle waar geen Russisch- orthodoxe kerk staat. Alle ju risdicties hebben gezegd daar hun medewerking aan te verlenen. Het initiatief er voor is uitgegaan van de in Zwolle afkomstige Russische bariton Michael Minsky die zelf lid is van de Synodale Kerk. In de Sovjetunie zelf vinden de plechtigheden vanaf 5 juni op grootse wijze plaats. Op 12 juni worden er in de gehele Russisch-orthodoxe kerk die tot het patriarchaat van Mos kou behoren, dankdiensten gehouden, zo ook in de H. Magdalenaparochie aan de Sweelinckstraat in Den Haag. Deze organiseert ook nog een tentoonstelling. In oktober komt namelijk me tropoliet Vladimir, belast met de zorg voor de parochies in West-Europa, met een ten toonstelling over duizend jaar christendom naar Nederland. In Amsterdam vindt op 24 ja nuari in de kerk van de H. Nicolaas van My ra een ge bedsdienst plaats waar ook vertegenwoordigers van an dere kerken, onder wie mgr. Bomers, bij aanwezig zullen zijn. Postbank vraagt de ruim| mi ev 'Gemd Jelen, HeT gaat niet goed met de Postbank die nu twee reert als opvolger van de Postcheque- en Girodiiten d voornaamste activiteit is het betalingsverkeer, wa^sPatr Postbank ongeveer de helft beheerst. Maar juist op activiteit boekt de bank verlies, hoewel nog aanzien evan der dan de overige banken die de andere helft van stee lingsverkeer voor hun rekening nemen. Er is eeprigei pende operatie nodig, wil de Postbank levensvatbaaii 39 P OvER de hele lijn worden van de Postbank enornjhebb teringen vereist, terwijl de inkomsten onder druk s Postbank heeft veel geld belegd in staatsleningen i rente. Uit de aflossingen daarop komen grote somiT maar nieuwe belegging daarvan - tegen lagere weinig winstgevend. En juist uit de rente komen inkomsten van de Postbank. Ill" Daarbij is het particuliere cliëntenbestand van) rj] bank vergrijsd. Giro-blauwacties hebben de bank onj r de greep gegeven op de jonge spaarders en jeugdigLr* i ners. Weliswaar beschikken de ouderen over meer gen, maar als dit groeit verdwijnt het van de post( naar de beleggings- en spaarfondsen buiten de rD Ook hier dus weinig rentewinst. De Postbank dient dus de kosten te drukken enJ^g bronnen van inkomsten aan te boren. Kostenbesp» het elektronisch betalen door de giro-maatpas (in el^Q bij een kassa, in plaats van het tijdrovend uitschrL jL verwerken van een postcheque). Maar de verdere i^ezig van dit betalingsverkeer vergt de eerste jaren nogier t investeringen. ££n Om iets aan de vergroting van inkomsten te doerk 0 Postbank dat bedrijven en instellingen gaan betalen 3rev innen van geld door middel van acceptgiro's. OoMbe Postbank nieuwe terreinen betreden. Maar^ dan onj bet zij de belemmeringen die in de statuten zijn'omschrdt gi de vorming van de Postbank is - onder druk van de ov* banken - bepaald dat het verkeer op de effectenbe^ren de Postbank taboe is. Zelf zijn inkomsten beleggen ipKal voorbeeld in te schrijven op een staatslening is niet n een andere bank of commissionair dient daarin bij 4 gen. Vermijdbare kosten dus. Ook wil de Postbank e^en j re regeling met de PTT, waaraan het jaarlijks een k De bedrag betaalt voor de huur van loketten. henei Om deze redenen heeft de Postbank bij het kabinetten tafel gelegd voor meer bevoegdheden. De cijfers spreltekoi delijke taal: zonder ruimere operationele mogelijkheiJKort! Postbank op den duur niet levensvatbaar. Gezien <fn^e van de Postbank in de samenleving - zijn dominer|e in het betalingsverkeer en zijn positie als 'thuisha^^na miljoenen Nederlanders, zijn die wensen niet te veroi en 1 men. justiti Rustig weer In een zuid tot zuidwestelijke stroming trekt vanavond en vannacht een zwakke storing over Duitsland juist langs onze oostgrens in de richting van Denemarken. Vannacht is er veel bewolking en in het oos ten van het land valt er moge lijk wat lichte regen. De mini mumtemperatuur is omstreeks nul graden. Morgen overdag is er ook vrij veel bewolking, al zal af en toe de zon even te zien zijn. In de middag is er een kleine kans op een enkel buitje. Het wordt morgen een graad of 4. De wind is zwak tot matig en komt vannacht en morgenochtend uit zuid tot zuidwest. Weersvooruitzichten voor de Europe se landen geldig voor morgen en zon- Zuid-Scandinavië: op zondag a lijk regen. Aan de li rond 2 graden, elders lichte of matige vorst, o peratuien rond het vriespj^^^ Britse EilandenWolkenvejretar: Schotland en Ierland af en;en Middagtemperatuur1 c- Benelux: Half tot op de meeste plaatsen droc temperatuur rond 5 g Frankrijk: Veel bewolkinft" zuiden af en toe regen. peraturen van 6 graden ir westen tot 12 graden aan diging landse Zee. Alpenlanden: Overwegends wolking en vooral in de ij morgen op zondag enige n« ven circa 1000 meter als! Middagtemperatuur in de d' 5 graden. Nulgradenniveaf dags ongeveer 1500 meter. Sneeuwbericht DEN HAAG - Sneeuwbericht sa mengesteld door de ANWB in sa menwerking met het KNMI, naar de situatie van donderdag 14 januari Dicht bij huis In de Belgische Ardennen, de Duitse Eifel, Sauerland, Harz en Zwarte Woud geen wintersportmogelijkhe- Weersverwachting geldig t/m zater dagavond Op vrijdag af en toe regen. Nul-gra- denniveau rond 1400 meter. Alpengebied De wintersportmogelijkheden op de - lage pistes zijn inliet algemeen nog steeds matig tot slecht. In veel dalen ligt nauwelijks of geen sneeuw. Om te kunnen skiën bent u vaak aange wezen op de hoge pistes. Verder is langlaufen in tal "van plaatsen nog steeds zeer beperkt of in het geheel niet mogelijk. Een overzicht van de gemiddelde sneeuwhoogten op reeds geopende Oostenrijk da! pistes Vorarlberg 20 65 Tirol 25 70 Salzburgerland 20 75 Karinthie 30 75 Zwitserland Berner Oberland 05 30 Graubuenden 20 50 Wallis 30 75 Frankrijk Savoie 40 125 Haute Savoie 10 65 Alpes du sud 20 180 dig t/m zaterdagavond Oostenrijk: geen neerslag van bete kenis. Nul-gradenniveau 's middags rond 1600 meter. Zwitserland/Noord-Italië/Fnieu Op donderdag en zateriome neerslag, boven 1600 it__ sneeuw. Nul-gradenniveai middag rond 1600 meter. loud( rsp< Voor meer gedetailleerde ij in e uit de genoemde lan PP, ANWB/KNMI sneeuwinnet Belgische Ardennen/Eirf, land/Harz: 06 - 910 910 20llaire Oostenrijk 06 - 910 910 30s 00 Zwitserland/Frankrijk/Nooien 06 - 910 910 40 T op WEERRAPPORT HEDENMOR^ia e Amsterdam De Bilt Eelde Eindhoven Den Helder Sjalom (2) De stellingname van een brief schrijver over de gang van za ken in de door Israel bezette gebieden onderschrijf ik volle dig. Vol afschuw zie ik op de televisie de beelden van het optreden van het Israëlische leger. En volgens Shamir moet er nog harder worden opgetre- "fcbruc den. Dit door een volj|s dat zó onder de laatste L oorlog heeft geleden. I liërs moesten beter we- te bedenken, dat IsraëlUNC soluties van de Verenijj ties en de Conventie \ii nève over deportables zich neerlegt. Is de VN<.,q satie vleugellam? Tf geen sancties, want dafl "(5 ren ze zeker wel. Het i* pen, dat het Palestijnf spoedig onder deze ondf" king uitkomt en een zj dige staat wordt. Daar ze recht op. Wij leden onder bezetting, zij reed tig jaar. J. Heemstra, DEN HAAG

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 2