Overheid terughoudend
over behandeling van
erfelijke afwijkingen
II
{ritten geschokt
[oor biografie
ran Churchill
ji zuiden VS is het
ouder dan in Alaska
Paard van Tro je
bedreigt computers
„Ik ging als een bobslee omlaag"
Vakbeweging dringt aan op
meer overheids-investeringen
JAK1
^NENLAND/BUITENLAND
'CetdócSotrtont
DINSDAG 12 JANUARI 1988 PAGINA 5
iljoenen schadevergoeding
vervuiling Bretonse kust
CAGO Een recht-
l in Chicago heeft be-
i dat de Amoco Corp
miljoen dollar scha-
•rgoeding moet beta-
als gevolg van de
epsramp in 1978 met
Lmoco Cadiz voor de
onse kust. Geëist was
r dan 1,6 miljard dol-
Amoco heeft aange-
ligd in hoger beroep
tan.
fet wrak van de supertan-
,moco Cadiz stroomde op
aart 1978 meer dan 250
»n liter olie, waarvan een
deel terecht kwam op de
van Bretagne. De Franse
eiste 466 miljoen dollar
evergoeding; Bretonse
•n, oestertelers, vissers,
uactivisten, land- en ho
enaren eisten in totaal
ïiljoen dollar.
ter McGarr bepaalde in
dat Amoco aansprakelijk
worden gesteld voor de
In de tussenliggende tijd
hij allerlei getuigen ge-
1 om de omvang van de
levergoeding vast te stel-
Uiteindelijk wilde hij gis-
niet verder gaan dan
miljoen. McGarr zei dat
•ijfde deel van de sehade-
>eding naar de Franse
gaat die een groot deel
de rekening voor de
mmaakoperatie in Bre-
heeft moeten betalen.
rankrijk was men teleur-
ld over de hoogte van de
levoergoeding. De burge
ter van Landunvez in
»gne, Yves Bertrand, ver-
■de dat de uitspraak
Bzins tegemoetkomt aan
oop die na een strijd van
jaar werd gekoesterd,
hadden ons vertrouwen
»d in de handen van rech-
'rank McGarr," aldus Vin-
LeMoigne, burgemeester
Portsall, één van de
irst getroffen kustdorpen,
'arijs zei minister van mi-
Alain Carignon dat hij
kon „nalaten op te mer-
dat andere eisers dan de
regering geen vergoedingen
hebben gekregen die overeen
komen met hun eisen".
Amoco heeft aangekondigd in
beroep te gaan tegen het be
sluit van de rechter; het con
cern heeft nooit de verant
woordelijkheid van de ramp
op zich willen nemen en gaf
de schuld aan de bouwer van
de supertanker, Astilleros Es-
panoles de Cadiz in Spanje en
aan de Amerikaanse scheep
vaartautoriteiten, die het schip
hebben goedgekeured voor
transport.
BBC biedt
excuses aan
LONDEN De BBC heeft in een brief
aan de Nederlandse ambassadeur in
Londen „welgemeende verontschuldi
gingen" aangeboden voor uitlatingen
die de presentator van een boekenpro
gramma in december deed over het Ne
derlandse volk. In zijn programma be
schreef Andrew Wilson de Nederlan
ders als een „weerzinwekkend ras" dat
kinderporno heeft uitgevonden en aan
de wieg heeft gestaan van de apartheid.
Na protesten van de Nederlandse am
bassadeur mr. H. Jonkman heeft de
voorzitter van de BBC in een brief zijn
excuus aangeboden. Het ministerie van
buitenlandse zaken heeft de excuses
aanvaard en beschouwt de zaak nu als
afgedaan.
Filipijnse veerboot
had 3000 passagiers
MANILA De Filipijnse veerboot
Dona Paz die in december na een aan
varing met een olietanker zonk, zou
drieduizend passagiers aan boord heb
ben gehad, bijna tweemaal zoveel als
door de rederij van het schip is opgege
ven. De organisatie Coalitie Samar en
Leyte maakte bekend de namen van
3009 mensen verzameld te hebben die
aan boord zouden zijn geweest van de
Dona Paz. Volgens Coalitie zijn de na
men verzameld op basis van inlichtin
gen van familieleden en zijn nagetrok
ken bij de plaatselijke autoriteiten. De
Filipijnse kustwacht is begonnen met
hoorzittingen over de toedracht van de
ramp.
China op de bres
voor dolfijnen
PEKING China gaat een re
servaat inrichten voor rivier
dolfijnen, die met uitsterven
worden bedreigd door de vis
vangst, het waterverkeer en de
vervuiling. Het reservaat van
20 hectare komt in mei tot
stand in Tonglil in de oostelijke
provincie Anhui. het kost twee
miljoen gulden. De rivierdolfijn
leeft sinds 25 miljoen jaren in
de rivier de Yangtze Kiang.
maar nog maar 200 dieren heb
ben de visvangst, de vervuiling
en de groei van het verkeer te
water overleefd.
RIJSWIJK - Minister
Brinkman en staatsecre
taris Dees (WVC) zullen
de Gezondheidsraad bin
nenkort advies vragen
over de ethische aspecten
van het opsporen van er
felijke en aangeboren
aandoeningen. De raad
zal ook advies uitbren
gen over de behandeling
ervan met toepassing van
de recombinant-DNA-
techniek, waarbij wordt
ingegrepen in de genen,
de dragers van het erfe
lijk materiaal.
In een „medisch-ethische"
brief aan de Tweede Kamer
kondigen de bewindslieden
ook een bijeenkomst aan,
medio dit jaar, over de maat
schappelijke gevolgen van
erfelijkheidsonderzoek. Aan
leiding is de groeiende be
zorgdheid dat grote groepen
maatschappelijk zullen
worden uitgesloten op grond
van voorspellingen aan de
hand van erfelijkheidsonder
zoek.
Het is de bedoeling dat verte
genwoordigers van banken
en verzekeringsmaatschap
pijen, werkgevers en werk
nemers, artsen, ethici, juris
ten en beleidsmakers zich
buigen over afspraken over
de maatschappelijke gevol
gen. Ook komt de vraag aan
de orde of het wenselijk of
nodig is er nu al regels voor
op te stellen.
In het algemeen zien de be
windslieden het als een taak
van de overheid bij de ver
gaande technische mogelijk
heden in de medische weten
schap op te komen voor de
belangen van „de mens en de
samenleving als geheel".
Daarbij willen ze terughou
dend gebruik maken van
wetgeving.
Grenzen van de zorg
Het regeringsstandpunt over
de grenzen van de zorg ver
schijnt voor de zomer. Het
gaat daarbij om vijf soorten
grenzen: wat is wél gezond
heidszorg en wat niet, wat is
ethisch toelaatbaar en wat
niet, waar houdt de zorg op
doeltreffend te zijn, waar ligt
de grens van de betaalbaar
heid en hoever gaat de
grondwettelijke plicht van de
overheid om de gezondheids
zorg te bevorderen.
Een wetsvoorstel inzake me
dische experimenten is in
middels voorgelegd aan de
adviesorganen. Het beoogt
bescherming van de proef
personen via een aantal nor
men en voorschriften en
toetsing vooraf. Er is ook een
wetsvoorstel orgaantrans
plantaties in voorbereiding
om de belangen van donoren
en ontvangers te beschermen
en om meer rechtszekerheid
te scheppen voor alle betrok
kenen, inclusief familieleden
en artsen. Brinkman en Dees
willen voorts het parlement
„zo spoedig mogelijk" een no
titie aanbieden over kunst
matige bevruchting. Daarin
zullen ze ingaan op de voor
waarden die daaraan moeten
worden gesteld uit een oog
punt van de kwaliteit van ae
zorgverlening en de belangen
van het toekomstige kind, de
wensouder(s) en de maat
schappij.
[Van onze correspondent
Roger Simons)
„id
onnodig verlengde om militai
re overwinningen te behalen
die hem van een eervolle
INDEN Tienduizend P'?ats in de geschiedenis zou-
mplaren van „Chur- ?revnlnvge^™ ook dat Chur-
11 S War (Churchllls chill de Duitsers met opzet zou
•log), geschreven door hebben beïnvloed om Londen
controversiële Britse genadeloos te bombarderen,
loricus David Irving, Hij zou duizenden geallieerde
I per vliegtuig in Enge- soldaten hebben opgeofferd in
AAii veldslagen, die enkel tot doel
u* i hadden zijn eigen eer en glorie
lië. Dit geruchtmaken- versterken. Over de vele
boek werd daar ge- slachtoffers van de Brits-Ame-
;kt, nadat Britse uitge- rikaanse luchtaanvallen op
5, diep geschokt door doelwitten in Duitsland en
tnige van Irvings ont- d»or ^Und^et^gebte.
iingen, botweg hadden vojgens irving geen zorgen.
reigerd het in Groot- Irving beëindigde zijn boek
;tannië op de markt te precies drie jaar geleden. Twee
ïngën. belangrijke Britse uitgevers en
een Amerikaan weigerden het
te publiceren. In Australië
figuur van Winston Chur- daarentegen was het direct
wordt de laatste jaren een succes. De inhoud van het
,er opgehemeld dan vroe- ophefmakende werk steunt op
Maar David Irving gaat informatie afkomstig uit offi-
veel verder. In „Chur- ciële documenten, die tot voor
's War" schrijft hij zonder kort onaangeroerd waren ge
ien of blozen dat Chur- bleven en uit dagboeken van
een dronken machtswei- Churchill, die indertijd door
•ling was, die meedogen- diens lijfwacht van zijn bureau
de Tweede Wereldoorlog zouden zijn gegapt
iSHINGTON In de Amerikaanse zuidelijke staat Tennes-
was het gisteren kouder dan in Alaska. Zo wees de thermo-
!er in de stad Knoxville in Tennessee tien graden onder nul
I, terwijl het in Anchorage, de hoofdstad van Alaska, maar
graden vroor. Opvallend is dat een zeer groot deel van de
met een dik pak sneeuw is bedekt. Het komt maar zelden
r dat de winter zich over nagenoeg de volle lengte van de
nigde Staten uitstrekt. Opmerkelijk is ook dat de Ameri-
se metereologische instituten al enkele maanden geleden
li strenge winter met vooral veel sneeuw hebben voorspeld.
I weerkundigen baseerden hun verwachtingen vooral op het
lat de temperatuur van het zeewater in de zuidelijke kust-
iden al in het vroege najaar te laag was.
FNV vol vertrouwen
Ondanks het ledenverlies ziet de Federatie van Nederlandse Vakverenlglgingen 1988 kennelijk met
vertrouwen tegemoet. Op de foto brengen de voorzitters van de aangesloten FNV-bonden een
toast uit op het nieuwe jaar. V.l.n.r.: vice-voorzitter Jan Stekelenburg, Jaap van der Scheur (Abva
Kabo), Maria van Veen (Vrouwenbond), Jakob Draijer (Druk- en paplerbond), Pierre Bruis (Diens
tenbond), Ahrend Drenth (Vervoersbond) en voorzitter Hans Pont. foto: anp
Absoluut nulpunt
bijna benaderd
BONN Natuurkundi
gen van de universiteit
van Bayreuth zijn erin ge
slaagd het absoluut nul
punt (-273,15 C) tot een
12-miljoenste graad te na
deren.
Met een procédé van helium
en magnetische koeling slaag
den professor Frank Pobell en
zijn medewerkers erin de tem
peratuur van een 130 gram
wegend blokje koper omlaag
te brengen tot een record van
0,000012 graden boven de laag
ste temperatuur die theore
tisch mogelijk is. Zij waren
daardoor in staat de verande
ringen in de samenstelling van
het metaal te bestuderen en dit
is met name belangrijk voor
supergeleiding, een verschijn
sel waarbij de elektrische
weerstand van een stof bene
den een bepaalde temperatuur
en onder bepaalde omstandig
heden geheel verdwijnt.
KNOLLEN
TAMPA Een zichzelf vermenigvuldigend computerprogram
ma verspreidt zich in de Amerikaanse staat Florida als een elek
tronisch virus door de plaatselijke computernetwerken en be
dreigt systemen uiteenlopend van het plaatselijke hoofdkwartier
van IBM tot kleine computerclubs. Een virus is computerpro
gramma dat door een saboteur wordt ontworpen om de oor
spronkelijke programma's te veranderen of uit te wissen. Niet
voor niets dat een dergelijk virus ook wel Paard van Troje
wordt genoemd. Aan de Hebreeuwse Universiteit in Israël, waar
het virus zijn oorsprong vond, is inmiddels een tegen-virus inge
voerd. Bij IBM in Florida is het computerverkeer echter danig
vertraagd door het virus, dat in de vorm van een vriendelijke
kerstboodschap in het systeem terecht kwam.
Pravda: terugtrekking uit
Afghanistan al per 1 mei
MOSKOU De terugtrek
king van het Sovjet-leger uit
Afghanistan zou al op 1 mei
hervat „gunstig zullen verlo
pen", aldus Pravda. Het blad
neemt het vaker in Moskou
aanstaande kunnen beginnen gehoorde standpunt over, dat
als er „overeenkomsten" deze besprekingen de „laatste"
worden getekend bij de ko
mende indirecte onderhande
lingen in Genève tussen Af
ghanistan en Pakistan. Dit
schreef het officiële partijblad
Pravda gisteren. Volgens de
krant is de Afghaanse partij
klaarblijkelijk van plan op 1
maart een akkoord te berei
ken, wat betekent dat de te
rugtrekking twee maanden la
ter kan beginnen.
Het ziet ernaar uit dat de be
sprekingen in Genève onder
toezicht van de Verenigde Na
ties die in februari worden
zouden kunnen zijn.
Pakistan krijgt na 1 maart
twee maanden de tijd om de
bases van Afghaanse verzets
strijders, op zijn grondgebied
op te doeken. In deze periode
zouden ook de VS hun wapen
hulp aarl de gerriila's moeten
staken. Per 1 mei wordt dan
begonnen met de terugtrek
king van het leger, waarbij de
Pravda het ditmaal niet over
een beperkt „contingent"
heeft, maar over de terugtrek
king van alle 115.000 Russi
sche militairen binnen 12
manden.
De familie Mooiweer kan weer vrolijk kijken. „Het had veel erger kunnen aflopen", denken ze nu.
na het wintersportavontuur. foto: pers unie
WINTERSPORTVAKANTIE WERD NACHTMERRIE
MEPPEL „Achteraf
bekeken hebben we veel
geluk gehad, het had veel
erger kunnen aflopen".
Tinus Mooijweer bekijkt
na een „onvergetelijke"
wintersportvakantie het
leven al weer van de zon
nige kant. Zijn vrouw
Gerda stortte 150 meter
het ravijn in, terwijl zijn
zoon drie dagen later een
arm brak. „Zoiets kan ie
dereen overkomen".
Voor het eerst sinds jaren zou
den vader, moeder en zoon
Jan Mooijweer uit Meppel sa
men met kennissen weer op
wintersport gaan. Het Oosten
rijkse Riezlern was het reis
doel. Maar nog geen week
voor het vertrek belandde va
der Tinus met een dreigend
hartinfarct in ziekenhuis. Al
les bleek gelukkig mee te val
len en op zondagmorgen 20
december wërd welgemoed
aan de heenreis begonnen.
„Achteraf had ik beter in het
ziekenhuis kunnen blijven',
grapt Mooijweer.
De reis verliep niet zonder
Eroblemen. „Na 400 kilometer
napte plotseling de voorruit
kapot als gevolg van steenslag.
De ruit kon pas de volgende
dag worden gerepareerd'
Groen
Zoals zovele wintersporters
kwam ook het gezin Mooij
weer deze winter tot de ont
dekking dat de meeste skipis
tes groen in plaats van wit wa
ren. Om të kunnen skiën
moest men hogerop. Zo ook
Gerda en zoon Jan (16). De
sleeplift voerde hen vlak langs
een ravijn. Op een plaats waar
zo goed als geen sneeuw lag
haperde het glijden waardoor
Gerda uit balans raakte en sa
men met Jan het ravijn in
viel. Jan kon zich na enkele
meters vastgrijpen, maar voor
Gerda was er geen houden
meer aan.
„Ik had het gevoel dat ik als
een bobslee omlaag ging", zei
ze er later van. Zo'n 150 meter
naar beneden, rakelings langs
rotsblokken. De sneeuw die er
lag was dun en hard als ijs en
werkte als schuurpapier. Toen
de val van Gerda eindelijk ge
stopt was had zij op haar rug
bijna geen vel meer over. Ver
der waren haar bekken, een
nekwervel en borstbeen ge
kneusd, enkele ribben en een
sleutelbeen waren gebroken
en bovendien had Gerda een
zware hersenschudding opge
lopen. Met een helikopter
werd zij naar een ziekenhuis,
gebracht.
Zoon Jan was de ziekenboeg
maar net ontlopen. Het was
echter van korte duur. Drie
dagen later brak hij tijdens het
skiën zijn arm.
Eenmaal thuis ging Gerda di
rect onder de wol en zal zeker
nog vier weken in bed moeten
blijven. Ze heeft nog erg veel
pijn. Eerste logische reactie
was: „Nooit meer op winter
sport", maar nu ze het gebeur
de heeft kunnen verwerken
zegt zij: „Zoiets kan iedereen
overkomen. Ook 's zomers kun
je tijdens een bergwandeling
in een ravijn vallen. Volgende
keer gaan we vrolijk weer op
wintersport".
UTRECHT/AMSTER
DAM De vakcentrales
FNV en CNV hebben gis
teren opnieuw bij het ka
binet aangedrongen op
meer overheidsinvesterin
gen. Tijdens de traditione
le nieuwjaarsbijeenkomst
van de FNV in Amster
dam zei voorzitter Hans
Pont dat het kabinet de
komende vijf jaar zeker 12
miljard gulden extra zal
moeten uittrekken voor
verbetering van de infra
structuur. CNV-voorzitter
Henk Hofstede pleitte in
Utrecht voor een gericht
industriebeleid.
Volgens Pont is een impuls
noodzakelijk om de werkloos
heid terug te dringen en om de
economie te stimuleren. Het
gisteren gepresenteerde FNV-
investeringsplan leidt op ter
mijn tot 60.000 blijvende ar
beidsplaatsen.
De FNV-voorzitter hield en
kele maanden geleden op het
congres van zijn organisatie al
een vlammend betoog over de
noodzaak van overheidsinves
teringen. Premier Lubbers,
gastspreker op het congres,
omarmde in eerste instantie
het FNV-voorstel, maar zette
vraagtekens bij de omvang
van het bedrag. Toen in een
debat in de Tweede Kamer
eind vorig jaar ook CDA-voor
zitter De Vries een pleidooi
hield voor meer investeringen
verwierp Lubbers echter deze
gedachte als zijnde „onrealis
tisch".
De FNV wil de 12 miljard (2,4
miljard per jaar) bijeen krijgen
via een minder snelle verla
ging van het financieringste
kort van de overheid. Daar
naast zal 600 miljoen uit de in
vesteringsregeling (WIR)
moeten worden vrijgemaakt
en zullen de belastingen met
0,2 procent omhoog moeten.
Ook CNV-voorzitter Henk
Hofstede pleitte gisteren in
Utrecht voor extra overheid
sinvesteringen. „Het kabinet
moet met een nieuw beleid ko
men, meer investeren in de in
frastructuur en in andere
knelpunten en een gericht in
dustriebeleid ontwikkelen
waarbij ook vakbeweging en
werkgevers betrokken
worden. Of kan dat niet van
wege het RSV-syndroom?".
Het CNV vindt het onterecht
dat de investeringsregelingen
voor werkgevers niet gebruikt
worden voor het oplossen van
de knelpunten van deze tijd.
„Het bedrijfsleven krijgt in to
taal 13 miljard gulden steun
per jaar en dat terwijl de win
sten vaak fors stijgen. Het be
leid moet veel meer gericht
worden op extra werkloos
heidsbestrijding. Dat is toch
niet teveel gevraagd", aldus de
CNV-voorzitter.
Achterstallig
De FNV wil van de gevraagde
twaalf miliard 2,7 miljard be
nutten in de sfeer van verkeer
en vervoer. Achthonderd mil-
ioen voor achterstallig onder
houd aan wegen en vaarwegen
en nog eens 800 miljoen voor
het openbaar vervoer. Een be
drag van 1,1 miljard wil de
FNV bestemmen voor de ver
betering van de wegeninfra
structuur en het opheffen van
knelpunten, met name in de
Randstad. Van groot belang
acht de FNV projecten als het
doortrekken van het traject
van de hoge snelheidstrein
(TGV) naar Nederland, de in
poldering van de Marker
waard en een oeververbinding
over de Westerschelde. De
FNV bepleit verder een eigen
budget voor provincies en ge
meenten van anderhalf mil
jard gulden en vraagt twee
miljard voor het wegwerken
van achterstallig onderhoud
aan rioleringen. Ook zou 2,4
miljard moeten worden uitge
trokken voor maatregelen op
het gebied van het milieu.
Volgens de FNV-voorzitter
verdienen de extra investerin
gen zich op de langere termijn
voor zeker eenderde deel te
rug. Pont zei zich te realiseren
dat de FNV-voorstellen om
het financieringstekort minder
snel terug te dringen en de be
lasting te verhogen in strijd
zijn met het regeerakkoord
van het kabinet. „De belang
rijkste prioriteit in het regeer
akkoord, het terugdringen van
de werkloosheid tot 500.000 in
1990, moet hoe dan ook over
eind blijven. Daaraan moeten
de andere doelstellingen: ver
laging van het financieringste
kort, van overheidsuitgaven
en belastingen en premies dan
maar ondergeschikt worden
gemaakt. Als we nu niet in
vesteren zal de economische
groei nog verder teruglopen"
Doelstelling
CNV en FNV houden nog
steeds vast aan het terugdrin
gen van de werkloosheid ook
al vreest men dat bij voortzet
ting van het huidige kabinets
beleid de doelstelling van
500.000 werklozen in 1990 niet
gerealiseerd zal zijn. CNV-
voorzitter Hofstede waar
schuwde het kabinet niet bij
de pakken neer te gaan zitten.
„Het kabinet mag worden ge
vraagd wakker te worden uit
die diepe winterslaap die ge
paard gaat met hooguit enig
gesnurk over opwaartse bij
stelling van het half miljoen
werklozen in 1990 of om extra
bezuinigingen".
Felle kritiek uitte Hofstede op
de leiding van het Philips-con
cern waar momenteel zeker
3.000 banen op de tocht staan.
„Philips, groot geworden door
het licht doet bij velen het
lampje uit. Dat gaat ten koste
van menselijk geluk en legt
een zwaar beslag op de collec
tieve middelen van de over
heid". Hofstede wees in dit
verband op de extra subsidies
die de overheid in het verle
den aan Philips gaf voor het
opstarten van nieuwe activi
teiten, bijvoorbeeld in Stads
kanaal, die nu worden stopge
zet pf op een lager pitje gaan
