-Vrees
voor kernafval
ussen
gifstort in
België en Nederland
AMALFI-
KUST
Dubcek herkent zichzelf in
Gorbatsjovs perestrojka
Kerk van Engeland betaalde
tevergeefs voor Terry Waite
Britse vice-premier
Whitelaw treedt af
Arafat verwerpt aanbod autonomie
ieswf
d
k vel
>udei(
den d
lat h<
richi
melul Staes (Agalev): „De grote vraag is waar die vaten met kernafval zijn gebleven'
foto: sp
38 PA(fTENLAND CeidóeSoutant maandag n januari
i
door Gerard Kessels
ROME Direct onder Napels
ligt een van de mooiste
kustgebieden van Zuid-
Europa. De grillige Amalfi-
kust ofwel Emmelfai-Coast
zoals Amerikaanse toeristen
hardnekkig volhouden, biedt
de reiziger een schitterend
zicht op de Golf van Napels
met het goddelijke eiland
Capri en op de Golf van
Salerno. De Oostenrijkse
toerist die hier in 1929
neerstreek was zo onder de
indruk van al dit moois dat de
onnoemelijke ellende van de
tweede wereldoorlog de
mensheid wellicht bespaard
was gebleven.
De man die zich als A. Hitier
inschreef in het gastenboek
van het Hotel d 'Italië et de
Suisse had niets bij zich dan
een klein koffertje en een
kistje met verf en penselen.
Als beroep vulde hij in
„kunstenaar". De gast had
kamer nummer vier met zicht
op zee. Hij bleef een paar
weken. Herbergier Don
Peppino Amendola, die op drie
maanden na honderd jaar oud
werd, herinnerde zich dat
Hitier urenlang op het balkon
van zijn kamer zat en over de
diepblauwe zee tuurde. De
mijmerende toekomstige
Führer zag de zon ondergaan
in een gouden gloed en ver
beneden zich de schepen
uitvaren voor de visvangst.
Toen Hitier wegging vroeg
Don Peppino hem zoals
gebruikelijk om iets in het
gastenboek te schrijven. De
gast maakte zich er niet met
een Jantje van Leiden van af.
Hij schreef een hele bladzijde,
groette en ging „nach
Deutschland". Op een nacht,
tien iaar later in 1939, klopten
carabinieri luidruchtig op de
deur van het hotel.
Geschrokken schoot Don
Peppino uit bed. Hij maande
de nachtelijke bezoekers tot
kalmte, want zijn gasten
zouden wel eens wakker
kunnen worden. Don
Peppino's mond viel open van
verbazing toen hij hoorde wat
het doel was van de
nachtelijke expeditie.
De volgende dag draaide de
geruchtenmachine in Amalfi
op volle toeren, maar niets
klopte. De politie-mensen
namen slechts het gastenboek
mee. WaaromDat vertelde
een commissaris 's avonds
tegen zijn vrouw. De laatste
regel van de bladzijde die
Hitier geschreven had moest
verdwijnen. Die regel luidde:
Wanneer ik geen kanselier
van Duitsland word, zal ik me
in Amalfi terug trekken".
Getekend: Adolf Hitler.
Toen de carabinieri dat
zinnetje wegwisten was Hitier
al zes jaar kanselier van
Duitsland en stond Europa aan
de vooravond van een nieuwe
wereldoorlog. Waarom zo'n
toestand over één zinnetje?
Fanatieke Duitse nazi's, op
vakantie in Amalfi, hadden er
waarschijnlijk aanstoot aan
genomen en de Gestapo
fewaarschuwd. Hoe kon nota
ene de Führer zelf twijfel
uitspreken over de
onvermijdelijke overwinning
van het nationaal-socialisme
Het compromitterende regeltje
diende zo snel mogelijk te
verdwijnen.
Tot zover het verhaal. Maar
wat zou er gebeurd ziin als de
Duitse president Hindenburg
in die eerste dagen van 1933
de poot stijf had gehouden en
Hitier niet tot kanselier had
benoemd? De verkiezingen
van november 1932 hadden
voor het eerst sinds jaren geen
nieuwe winst gebracht voorde
nationaal-socialisten. Hitier
had verloren. Toch werd de
druk om hem tot kanselier te
benoemen steeds groter en de
oude, vermoeide Hindenburg,
die weinig op het met de
Oostenrijker, zwichtte.
Niemand weet hoe het verder
zou zijn gegaan wanneer
Hindenburg Hitier niet tot
kanselier had benoemd. De
nazi's waren zo'n macht
geworden dat ze toch wel aan
de bak zouden zijn gekomen.
Maar misschien ook niet. Dan
had Hitier zich wellicht het
hotel van Don Peppino in
Amalfi herinnerd. Vanaf het
balkon van kamer vier zou hij
kitscherige zeegezichten
hebben geschilderd en
Duitsland en zijn klimaat
vervloekt hebben. Het heeft
niet zo mogen zijn. De
„kunstenaar" uit Braunau
heeft de mensheid meer
kerkhoven dan landschappen
nagelaten.
PILOOT UIT
IJSKOUDE
ZEE GERED
REYKJAVIK A. Klootwijk,
een Britse piloot van Neder
landse afkomst, heeft zijn le
ven te danken aan een spe-,
ciaal warmtepak. Zaterdag
werd hij uit het ijskoude water
van de oceaan bij IJsland ge
red, een half uur nadat hij met
zijn éénmotorige toestel we
gens brandstofgebrek in zee
was gestort. In het stadszie
kenhuis te Reykjavik werd
vastgesteld dat Klootwijk niets
mankeerde. „Normaal gespro
ken overleef je deze tempera
turen geen zeven minuten",
verklaarde een arts.
Bush getuigt vandaag
over Irangate
WASHINGTON De Amerikaanse
vice-president George Bush, over wie
de laatste dagen steeds meer vragen
zijn gerezen in verband met zijn be
trokkenheid bij het Irangate-schandaal,
zal later vandaag onder ede een getui
genis over deze affaire afleggen. Bush
zal worden ortdervraagd door juristen
die werken in opdracht van Lawrence
Walsh, de speciale aanklager in de
Irangate-zaak. Bush, die Republikeins
kandidaat is voor de presidentsverkie
zingen, houdt vol niet op de hoogte te
zijn van details over de geheime wa
penleveranties aan Iran in ruil voor de
vrijlating van Amerikaanse gijzelaars
in Libanon. Maar inmiddels is duidelijk
dat hij meer heeft geweten, dan hij
aanvankelijk wilde toegeven.
Clandestiene film
over pogrom Polen
WARSCHAU In Warschau is
dit weekeinde de eerste besloten
vertoning gegeven van een clan
destien gemaakte film over de
pogrom van Kielce, waar op 4
juli 1946, 42 joden door Polen
werden vermoord en 67 ernstig
verwond. De film „Getuigen" is
gemaakt door de Poolse filmer
Marcel Lozinski en is voor een
belangrijk deel samengesteld uit
verklaring van de talrijke getui
gen die de massaslachting gades
loegen. De autoriteiten proberen
de pogrom van Kielce, één van
de zwartste bladzijden uit de na
oorlogse geschiedenis van Polen,
verborgen te houden.
Zeventienjarige
doodt 5 mensen
NEW YORK Een 17-jarige
Amerikaan, Leslie Torres,
heeft in de loop van een reeks*
gewelddadige roofovervallen
vorige week vijf mensen dood
geschoten. Hij werd het afgelo
pen weekeinde na een klop
jacht van twintig minuten
over met sneeuw bedekte da
ken in New York City door de
politie gearresteerd. Torres,;
die verslaafd is aan het verdo
vend middel „crack" maakte
in zeven overvallen sinds 1 ja
nuari ongeveer 1.900 dollar
buit. Met het geld kocht hij het
verdovend middel. Zijn slacht
offers waren allen kruideniers
in Harlem in New York City.
Sabena weigert
ex-president
te vervoeren
BRUSSEL De ex-presi
dent van Burundi, Jean-Bap-
tiste Bagaza mag niet met de
Belgische luchtvaartmaat
schappij Sabena terug naar
zijn geboorteland in Afrika.
Vrijdagavond laat werd hem
de toegang tot een Sabena-toe-
stel ontzegd, omdat de autori
teiten in Burundi zouden wei
geren hem toe te laten. Bagaza
verblijft al sinds november in
Brussel. Hij werd in september
afgezet als staatshoofd terwijl
hij een top van franstalige lan
den in Canada bijwoonde. Bel
gië wil echter van de berooide
Bagaza af; hij heeft nog twee
weken om elders een goed
heenkomen te zoeken. Bagaza
probeerde eerder terug te vlie
gen, maar toen werd het vlieg
veld in Burundi overhaast ge
sloten, hetgeen Sabena 1,3 mil
joen gulden kostte.
ROME/PRAAG De
vroegere Tsjechoslo-
waakse partijleider
Alexander Dubcek ziet
een „opmerkelijke gelij
kenis" tussen zijn hervor
mingspolitiek ten tijde
van de „Praagse Lente"
en Gorbatsjovs perestroj
ka. Dit zegt Dubcek in
een vraaggesprek dat gis
teren verscheen in L'Uni-
ta, het blad van de Itali
aanse communistische
partij.
De in 1968 door toedoen van
Moskou ten val gebrachte par
tijleider verklaart dat de ver
gelijking niet voor de volle
honderd procent opgaat. Maar
de gelijkenissen die zich hier
en daar voordoen, hebben de
zelfde fundamentele inspira
tiebron, zo merkt Dubcek op.
Renzo Foa, de adjunct-direc
teur van L'Unita, stuurde
Dubcek schriftelijke vragen.
De antwoorden kreeg de Ita
liaan in november vorig jaar
binnen, waarna hij op 19 de
cember in Praag een ontmoe
ting had met Dubcek. Deze
stelt dat perestrojka (herstruc
turering) „onvermijdelijk" is.
„Ik juich haar toe en steun
haar".
Dubcek is ervan overtuigd dat
de ideeën die werden ontwik
keld tijdens de „Praagse Len
te" ook vandaag de dag nog
„de gemakkelijkste weg vor
men voor het overwinnen van
de tegenstellingen in de maat
schappij en de partij". Hij
heeft dan ook volstrekt geen
spijt van het beleid dat onder
zijn leiding werd gevoerd.
Dubcek werd na de Russische
inval afgezet als partijleider en
als ambassadeur naar Turkije
gestuurd. Later werd hij ver
der vernederd en te -werk ge
steld als eenvoudig bosarbei-
der. Nu is de 66-jarige genpen-
sioneerd.
Foa schreef in het artikel on
der meer, dat Dubcek opval
lend goed-geïnformeerd was,
maar zich zelden polemisch
opstelde. Wel vroeg hij om
volledige rehabilitatie. „Ik wil
mijn politieke eer terug en cfot
geldt ook voor mijn metgezel-
'Lichter laat liefde
er-zus ongestraft
VS „BETREUREN"
DOOD BOSNEGERS
aïti
i JROPARLEMENTARIER STAES: „VOLOP
AANWIJZINGEN"
H
ft gis
Ismaat
beken
re re®
die m
het
de f;
de
van
;n.
O
medUSSEL/DEN HAAG
*,e1eu-inspecteurs zouden zo
e mogelijk met geigertel-
i vuilnisbelten en illegale
rtplaatsen in Nederland en
af moeten gaan zoeken.
a ^^kans is namelijk groot dat
escnuj^et verleden aanzienlijke
nÊertveelheden radioactief ma-
n ee1aal samen met chemisch
1 v.anal onder de grond zijn ge-
Z" j t- D't zegt de Vlaamse Eu-
f1?. Parlementariër Paul Staes
l"il de milieupartij Agalev
m?ders Gaan Leven).
mjes heeft de afgelopen we-
de rapporten bestudeerd
zijn verschenen naar aan-
de grootscheepse
Sndel met kernafval tussen
igië en Duitsland. In deze
affaire duiken volgens Staes
precies dezelfde namen en fir
ma's op als in het Nederlands-
Belgische Uniser-schandaal
rond het dumpen van che
misch afval.
De Belgische firma Smet Jet
speelt een hoofdrol in de
Transnuclear-rapporten. Dit
bedrijf verzorgde een groot
deel van de verwerking van
het aan het Studiecentrum
voor Kernenergie (SCK) Mol
toevertrouwde afval. Dezelfde
onderneming liep enkele ja
ren geleden als enige in Bel
gië tegen een veroordeling op
in het Uniser-schandaal. In
Nederland werkt het bedrijf
onder de naam Smet BV.
„Er moeten in Mol honderden
vaten met kernafval zijn ver
dwenen. De grote vraag is
waar die zijn gebleven en of
er geen verband bestaat met
de illegale stort van chemisch
afval", aldus Staes, die het
Transnuclear-schandaal vorig
jaar als eerste naar buiten
bracht.
Onderzoek
Het ministerie van Volksge
zondheid en Milieuhygiëne in
Den Haag ziet vooralsnog
geen aanleiding om een on
derzoek op Nederlandse stort
plaatsen in te stellen. „Wij
hebben geen aanwijzingen dat
in de tijd van het Uniser-
schandaal ook radioactief ma
teriaal in Nederlandse bodem
terecht is gekomen", aldus
een woordvoerder. Het minis
terie erkent wel, dat tot dus
verre nog geen systematisch
onderzoek naar radioactieve
vervuiling op stortplaatsen
heeft plaatsgevonden.
Personeelsleden van de be
trokken bedrijven hebben
niettemin verklaard dat er
verdacht afval is gestort op
diverse plaatsen, onder meer
in het plaatsje Rumst in de
Rupelstreek vlak onder Ant
werpen. Drie personeelsleden
van Smet Jet lijden aan leu
kemie en één van hen pro
beert via een gerechtelijk pro
cedure aan te tonen dat zijn
aandoening te maken heeft
met de blootstelling aan ra
dio-actief materiaal. Het ver
moeden dat chemisch met nu
cleair afval is vermengd
wordt volgens Staes nog ver
sterkt door het feit dat men
zich in Mol ook met de ver
werking van chemisch afval
bezighoudt.
Volgens Staes heeft niemand
een duidelijk overzicht van de
hoeveelheid en de inhoud van
de vaten die nog in Mol liggen
of inmiddels zijn onderge
bracht in andere Europese
landen. Een deel van het plu
tonium dat bij een incident in
de proefreactor in Mol is vrij
gekomen en dat ten onrechte
naar de Bondsrepubliek is af
gevoerd, ligt volgens Staes'
informatie nog steeds in Mol.
Er moet volgens hem een
soort zwarte boekhouding
zijn, maar de mensen die daar
weet van hebben, zoals de we
gens corruptie ontslagen di
recteur Norbert van den
De controle van de overheid
in deze cruciale en gevoelige
sector blijkt volgens Staes
niets voor te stellen. Illegale
stortplaatsen worden gezien
de hoge kosten niet onder
zocht op radio-actieve veront
reiniging als daar geen expli
ciete aanwijzingen voor be-
orbatsjov: tijd
jp voor top
et Peking
IsKOU Sovjet-leider
ïhail Gorbatsjov acht
tijd rijp voor een top-
iferentie met Peking.
ieen interview met het
;o inese weekblad Liao-
ng toonde hij zich te
over de verbete
rt van de betrekkingen
de Sovjetunie en
ke [na*
„De Sovjet-Chinese besprekin
gen over grenskwesties zijn
positief van start gegaan. Een
politieke dialoog is tot stand
gekomen. Naar onze mening
zou een Sovjet-Chinese top het
logisch vervolg kunnen zijn",
aldus Gorbatsjov.
Alles wijst er volgens hem op
dat „beide partijen de objectie
ve noodzaak daarvan inzien".
Gorbatsjov was ervan over
tuigd dat beide partijen nader
tot elkaar kunnen komen en
oplossingen kunnen vinden
die voor beiden aanvaardbaar
zijn. Het Tass-bericht over het
interview met het Chinese
blad werd zondagavond voor
gelezen in het televisiejour
naal.
Plons!
Een toestel van de Japanse luchtvaartmaatschappij Tao Domestic Airlines plonsde gisteren in het
Nakaumi-meer, dat vlak achter de startbaan in de stad Yonaga ligt. De piloot kon na de start niet
tijdig hoogte maken en besloot een noodlanding op het meer uit te voeren. Alle 48 passagiers en
vier bemanningsleden kwamen met de schrik vrij. foto: ap
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Twee be
ruchte Britse flessentrek
kers hebben de aartsbis
schop van Canterbury op
gelicht voor 12.000 pond,
onder voorwendsel dat zij
betrouwbare informatie
konden verschaffen over
de in Libanon ontvoerde
Terry Waite.
De 49-jarige Waite, de speciale
afgezant van aartsbisschop
Runcie, verdween bijna een
jaar geleden tijdens een poging
in Libanon ontvoerde Ameri
kaanse en Franse gijzelaars
vrij te krijgen. Sedert zijn ont
voering zijn door de kerk van
Engeland diverse pogingen
ondernomen om hem vrij te
krijgen, maar zonder resultaat.
De kidnappers hebben overi
gens nooit contact opgenomen
met Lambeth Palace, het
hoofdkwartier van de' Angli
caanse kerk in Londen.
Een woordvoerder van Runcie
verklaarde gisteren dat de be
taling geen losgeld was, maar
diende om reiskosten en ande
re onkosten te dekken van de
bemiddelaars. De betaling
werd evenwel direct stopgezet,
toen men erachter kwam dat
de twee mannen hun diensten
ook aan Amerikaanse onder
handelaars hadden aangebo
den. Volgens een woordvoer
der van het Britse ministerie
van buitenlandse zaken had de
regering zijn twijfels over de
aanpak van de kerk, maar was
het verder „hun beslissing".
LONDEN De Britse vice-premier Lord Whitelaw heeft om
gezondheidsreden zijn ontslag ingediend bij premier Thatcher.
Vorige maand werd hij door een lichte beroerte getroffen. Na
het vertrek van Whitelaw, een van premier Thatchers naaste
medewerkers, zal de post van vice-premier niet opnieuw ver
vuld worden. De 69-jarige Whitelaw schreef in zijn ontslagbrief
dat zijn artsen weliswaar menen dat zijn herstel gunstig ver
loopt, maar dat het niet verstandig is om zich op zijn leeftijd op
nieuw bloot te stellen aan de spanningen die inherent zijn aan
een belangrijke ministerspost. Als fractieleider van de Conser
vatieven in het Hogerhuis zal Whitelaw worden opgevolgd door
zijn huidige plaatsvervanger, Lord Belstead.
BAGHDAD/JERUZA-
LEM De leider van de
Palestijnse Bevrijdingsor
ganisatie (PLO), Yasir
Arafat, heeft het voorstel
van de Israëlische premier
Shamir verworpen om te
onderhandelen over auto
nomie voor de door Israël
bezette gebieden. Shamir
verklaarde hierover te
willen spreken, zodra de
rust in de gebieden is her
steld.
In de vredesakkoorden van
Camp David is voorzien in on
derhandelingen over zelfbe
stuur voor de Palestijnen in de
bezette gebieden. Geconfron
teerd met het nu al weken du
rende protest van de Pale
stijnse bewoners van de bezet
te gebieden, zou Shamir door
middel van deze oplossing het
geweld tegen willen gaan. Een
dag eerder had Shamir nog ge
zegd dat er nooit een Pale
stijnse staat zal komen in de
bezette gebieden. Bovendien
kondigde Shamir aan dat hij
van plan is de „afschuwelijke
omstandigheden" in de vluch
telingenkampen te verbeteren.
Arafat verwierp echter het
aanbod tot onderhandelingen,
dat hij „een poging tot omko
ping" noemde omdat Shamir
weigert te spreken met de
PLO. „Maar ik sta klaar om
alle andere Palestijnen te ont
moeten; ik kan zelfs zeggen
dat ik er in geïnteresseerd
ben", aldus de Israëlische pre
mier.
Intussen ziin het afgelopen
weekeinde bij onlusten in de
bezette gebieden opnieuw
twee doden gevallen. Het niet
officiële dodental is daarmee
op 31 gekomen. Een van de
slachtoffers was een 35-jarige
zwangere vrouw, die stikte
toen bij haar huis traangascon
tainers ontploften.
De Westduitse justitie verspreid
de het afgelopen weekeinde deze
foto van Christina Endrigkeit.
foto: ap
Verdachte aanslag
disco aangehouden
WEST-BERLIJN De 27-jari-
ge Christina Endrigkeit, die ge
zocht werd in verband met de
aanslag van april 1986 op de
discotheek „La Belle" in West-
berlijn, is in de nacht van zon
dag op maandag in Lübeck aan
gehouden. Dit meldde vanmor
gen een particulier radiostation
in Lübeck. De politie, die de be
richten niet wilde bevestigen,
zei dat Endrigkeit ervan ver
dacht wordt persoonlijk de bom
te hebben geplaatst die drie
mensen doodde en 204 disco
gangers verwondde. Zaterdag
werd een foto van de vrouw
verspreid.
EN WISKE DE EDELE ELFEN
I t)EN Een Britse rechter heeft er
ICÏloe kunnen besluiten straf op te leggen
ien broer en zus, die er geen geheim
naken dat zij van elkaar houden. „Het
en hee^f geen zedenrechtbank", sprak de
npCr ter motivering van de vrijspraak
contrafjyjerVyn Qoodhew, een postbode van
"ae.eri zijn zuster Ursula, die zeventien jaar
ef<mT 's' twee ontmoetten elkaar vorig
frasen voor het eerst tijdens een fami-
iten, afkomst. Het was naar hun zeggen
;uze vq' Qp ^et eerste gezicht. De advocaat van
ngsgesf en zus bepleitte erkenning van de
vo°r^uding tussen zijn cliënten met het ar-
en "tat dat zij elkaar gedurende een kwart
njet gekend hebben. Voor de rechter
njgarcje de 25-jarige Ursula Goodhew:
houden meer van elkaar dan het geval
normaal echtpaar".
PARAMARIBO De Amerikaanse
ambassade in Paramaribo heeft in
een verklaring bekend gemaakt dat
de Amerikaanse regering de dood be
treurt van de zes burgers die op 31
december bij Pokigron in het Suri
naamse binnenland werden gedood.
In een officieel schrijven aan de re
gering in Paramaribo zegt de ambas
sade te hopen dat het onderzoek naar
de massamoord wordt voorgezet „met
grote aandacht voor de rechten van
de mens voor alle burgers". Een ze
vende bosneger, Azid Amei Kanbu-
ka, werd gewond maar wist te ontko
men. Volgens een verklaring van
Kanbuka werden de bosners eerst
mishandeld en toen gedood door sol
daten van het Surinaamse leger.
