Afgestudeerd op Bhagwan
en toch niet gek geworden
Russische winter
'VAN HUIS UIT
foidócSoivunit
MAANDAG 11 JANUARI 1988 PAG!
Haren als
kantwerk
Het lentesei
zoen brengt de.
staart „Clippy"
die, los gedra
gen, verandert
in een wuiven
de mantel van
haren. Alles is
echter moge
lijk: romantisch
krulwerk, korte
toefjes of een
strenge wrong,
speels opge
stoken. De
nieuwe Clip-
pystaart heeft
de meest ver
scheiden kleur
combinaties en
is glad, gol
vend of fijn ge
kruld te krij
gen. De prijzen
variëren van 49
tot 89 gulden.
Voor meer in
formatie: eigen
kapper of Ma
rie Fashion Eu
rope in Rotter
dam (010-
4360733).
FOTO: PR
In de mode is een
Russische rage
ontstaan, die de
ontspanning tus
sen de beide
grootmachten
moet onderstre
pen. De „Russian
Winter" is nader
bij gekomen,
waarbij het aspect
van de „dame" in
het gedrang
kwam door het
verlies van de
statuskleding ten
gunste van war
me, nonchalante
wolligheid en ex
tra warmtetoe
voer door omslag
doeken en mut
sen.
He t in teressan te
van mode is de
imitatiedrang, die
alleen klopt als
elk detail in over
eenstemming is
met het geheel.
Bij de Russische
dracht bijvoor
beeld staan hoge
hakken ridicuul.
Hier wordt het
beste beentje
voorgezet met de
laars om mee
door de sneeuw te
baggeren. Bij de
Russische look is
de kleding geen
manifest van her
kenbaarheid tot
een bepaalde
klasse te behoren,
maar tot een
groep in de maat
schappij die zich
op dezelfde ma
nier gedraagt en
kleedt. Geen
„kak" van vrien
dinnetjes van
yuppies en ook
geen yuppie-ver
heerlijking. Niets
van dit alles. De
„Russian look" is
zonder klassever-
schil. Want ieder
een heeft het
koud in de snij
dende wind. De
Russische mode
uitingen kenmer
ken zich door
hoog gesloten
wijde
lange broeken,
„astrakanmut
sen, hoofddoeken
van cashmere of
dunne wol, stevi
ge laarzen zonder
Western -accen ten
als franje of stik
werk. Mijlen weg
van de wisse (mo-
dejdood van punk
of het naëpen der
rijken is er sprake
van geloofwaardi
ge doelmatigheid
zonder opzienba
rende labels. Het
uiterlijk vertoon
is alleen zichtbaar
in de consequen
tie van de stijl,
vreemd aan elk
snobisme. De
Russische stiil is'
zo authentiek als
het pakje van
Coco Chanel en
de Dirndl van de
Oostenrijkse gra
vin en zo klassiek
als de Burberry
ruit.
TINY FRANCIS
Tanja in taupekleurige halfglanzende blouse met gebreide
col, tailleband en manchetten 45,-) op een zwierige lange
rok. Anouschka koos een wijnrode blouse in „uniform" stijl
65,-) en een zwarte kuitlange broek 69,-). Natascha is
gehuld in een witte blouse met Russische folkloreborduur-
sel 49,-) op een anthracietgrijze broek op kuitlengte
69,-). Serge draagt een jaquardtrui 49,-) op een band-
plooi cord broek 85,-) en Petrouschka tenslotte viel voor
de combinatie bruin met zwart: een bruine blouse 49,-)
en een zwarte rok met glad heupstuk. Astrakan mutsen,
kleurige doeken, stevige laarzen, riemen en (kunst)bont.
FOTO: SUPER CONFEX
Wie op een onderzoek
naar mijn visie wil afstu
deren, heeft Bhagwan
meer dan eens gewaar
schuwd, loopt het risico
om knettergek te
worden. „Al die contra
dicties in mijn boe
ken. duizenden en
duizenden keren heb ik
mezelf tegengespro
ken. nee, dat wordt
niks. Wie op mij wil af
studeren, komt onvermij
delijk in het gekkenhuis
terecht".
Sietse Visser uit Groningen
is vorig jaar afgestudeerd
op een onderzoek naar de
visie van Bhagwan. Zonder
bij de psychiater te belan
den en met behoud van zo
wel een goede nachtrust als
het vermogen om redelijk
coherent te spreken. Waar
mee maar weer eens lijkt
aangetoond dat we de om
streden Indische meester
niet altijd op zijn woord
mogen geloven. Maar dit
terzijde. Waar het om gaat
is dat Sietse Visser (33) op
basis van zijn doctoraal
scriptie een zeldzaam hel
der en diepgravend boek
over Bhagwan heeft samen
gesteld waaruit de Indiër te
voorschijn komt als een
waarachtig spiritueel leids
man. Een boek dat geschre
ven zou kunnen zijn door
een talentvolle sannyasin of
leerling van Bhagwan. Des
ondanks is de auteur een
koersvaste christen en als
pastoraal medewerker ver
bonden aan de hervormde
gemeente Oldebert in Gro
ningen. In juni doet deze
doctorandus in de theologie
zijn kerkelijk examen en
daarna is hij beroepbaar als
f>redikant voor de Neder-
andse Hervormde Kerk.
Of hij zich, tijdens zijn on
derzoek, niet gestoten heeft
aan de onophoudelijke tira
des van Bhagwan tegen de
theologen, priesters en do
minees als beroepsmatige
verhullers van „de waar
heid"?
„Ach nee man. Als je op dat
niveau gaat zitten, kan je
aan alles wat Bhagwan zegt
wel aanstoot nemen. Dan
zit je echt op de buitenste
schil van wat hij te zeggen
heeft. Het niveau van de
persmensen die, als vliegen
op de stroop, afkomen op
elke geur van schandaal.
Om er munt uit te slaan. Ik
wil niet alle kranten over
één kam scheren, maar de
meeste hebben toch geen
enkele moeite gedaan om
over Bhagwan inhoudelijke
informatie te geven. Verder
dan een stel smeuïg opge
diste stereotypen over de
seks- en giro-goeroe is vrij
wel niemand gekomen".
Lusten
In zijn boek „Een tuin der
lusten?" gaat Visser dus wél
verder. Zonder te pretende
ren Bhagwan nu definitief
te hebben geëtiketteerd,
plaatst hij hem in het licht
van de (ruim duizend jaar
oude) tantrische tradities
binnen het hindoeïsme en
het boeddhisme. Hij be
schrijft een aantal „raaklij
nen" tussen de boodschap
van het tantrisme en de les
sen van Bhagwan, en wijst
bijvoorbeeld op de overeen
komstige grote nadruk op
de eigen, authentieke erva
ring. (Bhagwan: „Ik wil
niet dat je mij gelooft. Ik
Sietse Visser: begrippen c
ben tegen geloof als zoda
nig"). Ook de centrale notie
in Bhagwans lessen dat heel
het bestaan één is, ja dat be
staan èn niet-bestaan uit
eindelijk te ervaren zijn als
één ondeelbare werkelijk
heid, herkent Visser in de
tantrische tradities. Zo ook
de positie van de goeroe die
niet, zoals gewoonlijk over
Bhagwan wordt geschre
ven, „een soort godheid" is,
maar een deur naar het be
wustzijnsniveau waarop de
ervaring van de werkelijk
heid „als één geheel" moge
lijk wordt.
De tegenstrijdige uitspra
ken en soms dubieuze acti
viteiten van Bhagwan zijn
voor een tantrische Ver
lichte ook heel gewoon, legt
Visser uit. In dit verband
citeert hij een tantrische
tekst waarin over een suc
cesvolle tantrische yogi
wordt gezegd: „Wanneer hij
alleen is lijkt hij wel gek,
stom of verlamd; in gezel
schap van anderen gedraagt
hij zich soms als een goed
mens, soms als een dwaas;
bij gelegenheid lijkt hij zich
zelfs te gedragen als een
boze geest, omdat hij han
delt met ongelofelijk inge
wikkelde lange-termijnbe-
doelingen"
Geen enkele alinea in Siet
se Vissers boek bevat ook
maar één negatief woord
over Bhagwan. In de Bhag-
wan-litte'ratuur van de
hand van niet-sannyasins is
dat tot op heden nog niet
voorgekomen. Wat dit be
treft zou een vermelding in
het Guiness Book of Re
cords op zijn plaats zijn.
Heeft Bhagwan de aanko
mend predikant geraakt in
zijn persoonlijk leven?
„Nou. in bepaalde zin
wel. Zijn psychologische
diepgang en zijn humor
hebben me zeer geboeid. De
intelligente, speelse manier
ook waarop hij voortdurend
de schone schijn van aller
hande fenomenen door
prikt. Bhagwan is een my
the-doorprikker van
dromerige geesteshouding
aan. Hij schudt je wakker.
Door alle mythes heen wijst
hij naar de essentie in dit
leven. En ik heb het gevoel
dat hij die essentie vat, dat
hij vat waar het wezenlijk
Maar toch
„Ik heb vrij veel van hem
gelezen, en na een tijdje
kreeg ik toch het. idee: nou
weet ik het wel. Dat gevoel
van verliefdheid dat zijn
leerlingen voor hem voelen
dat is mij nooit overko
men. En die hele set-up om
Bhagwan heen, die hele
sannyasin-wereld, trekt me
niet aan. Zijn meditatie
technieken trouwens ook
niet. Ik heb er wel wat mee
geëxperimenteerd, maar
het beviel niet echt. Nu doe
ik de boeddhistische basis
meditatie die Vipassana
heet. Een meditatie die
Bhagwan ook in zijn pakket
heeft trouwens, maar waar
op mijn meditatie-leraar
een andere visie heeft dan
Bhagwan maar dat kan
natuurlijk kift zijn".
Bekering
Voor een bekering van het
predikant- naar het swami
schap hoeven we kortom
niet te vrezen?
„Ik denk het niet, nee. Ik
hou me maar aan het ver
haal van de vreemdeling
die ergens in een ver land
een buitengewoon indruk
wekkende kluizenaar te
genkwam., „Die kluizenaar
heeft nog 's een mooie reli
gie", dacht de vreemdeling,
„die godsdienst wil ik over
nemen". Toen de vreemde
ling vroeg of hij de leerling
van de kluizenaar mocht
worden, zei deze: „Als je zo
nodig mijn godsdienst wilt
overnemen, betekent dat
dat je je eigen godsdienst
nog niet begrepen hebt".
Mijn eigen godsdienst, mijn
moedertaal, is het christen
dom".
En in die christelijke taal
wordt, anders dan bij Bhag
wan, de hoogste werkelijk
heid als een persoonlijke
God aangeduid.
„Ja, maar of dat verschil
nou beslissend is, weet ik
niet. Ramakrishna vroeg
aan een leerling: hoe ziet
God er uit? De leerling zei:
„God is het pure zijn". Ra
makrishna zei: „Goed. Als
je het zo kunt zien, is het
goed". Ik bedoel: wat je ook
over God zegt het zijn
beperkte aanduidingen. Of
je het nou over „religious
ness" hebt, zoals Bhagwan
doet, of over God de Vader
het zijn altijd woorden.
Begrippen die naar God
verwijzen, maar Hem nooit
kunnen vangen. Je kunt
God niet opsluiten in de
taal, zoals Dorothee Sölle
zegt".
Op je hart
Met welke laatste opmer
king we weer terug zijn bij
Bhagwan, die immers ook
steeds zegt dat zijn woorden
er niet toe doen: „Mijn wer
kelijke boodschap zit in de
stilte tussen de woorden in.
De woorden zijn maar amu
sement. Om je hoofd bezig
te houden. Ondertussen
schiet ik mijn pijlen. En die
zijn niet op je hoofd maar
op je hart gericht".
Hoe het inmiddels met de
beminde èn gehate wereld-
mèester gaat na de
ineenstorting van zijn fas
cistisch gebleken commune
in het Amerikaanse Oregon
en zijn wereldreis langs
tientallen landen die hem
binnen de kortste keren
\yeer over de grens zetten?
Sinds een jaar is Bhagwan
terug in Poona, waar hij
ook verbleef in de jaren
1974 - 1981. Een ernstige
ziekte die hij zelf heeft toe
geschreven aan een gecom
pliceerde vergiftigingspo
ging door de Amerikaanse
autoriteiten, lijkt hij weer
te boven. En zoals altijd
gaat het meer dan uitste
kend met hem. Op reis of
thuis in zijn stoel, ziek of
gezond, in of buiten de ge
vangenis dat maakt hem
niets uit. Niets deert hem,
aan niets is hij gehecht. Hij
is, en dat is voor hem vol
doende.
WILLEM SCHEER
Nog steeds geen beleid voor behandeling cryptorchisme
Als jongetjes te vroeg worden
geboren, is er een dikke
kans, wel 30 procent, dat er
geen ballen in hun zakje zit
ten. Hoe kan dat? De testes,
de zaadballen dus, ontstaan
niet op de plaats waar je ze
zou verwachten en waar ze
later ook horen te zitten,
maar een flink eind hogerop
in de buik, zo ter hoogte van
de nieren. Pas in de achtste
maand van de zwangerschap
dalen ze, met medeneming
van een slip van het buik
vlies, af naar de balzak (scro
tum). Bij die 30 procent zijn
de testes klaarblijkelijk nog
Maar er zijn ook kinderen bij
wie de testes nooit hun reis
doel zullen bereiken omdat
ze onderweg om ondoorgron
delijke redenen blijven ste
ken in de buikholte of het
verschijnsel heet op zijn pot
jesgrieks „cryptorchisme",
wat je letterlijk kunt vertalen
met „verborgen zaadbal".
Om hoeveel kinderen gaat
het precies? Daar heeft men,
theoretisch tenminste, een
aardig idee over, want bij de
lichting 1946 bleek 0,7 pro
cent van alle recruten cryp
torchisme te vertonen. Dat
was nog in de tijd dat deze
kwaal niet werd behandeld,
zodat je kunt stellen dat als je
de natuur zijn werk laat doen
het in meer dan 99 procent
van de gevallen voor het be
reiken van de volwassenheid
wel goed komt. In de jaren
zestig ging men er steeds
meer toe over om per opera
tie de echt niet ingedaalde
testis alsnog in het scrotum te
brengen. Voornaamste reden:
op die manier hoopte men de
verminderde kans op het
krijgen van kinderen te kun
nen verbeteren.
Stofopjagend
We schrijven 1977. In het
Nederlands Tijdschrift voor
Geneeskunde verschijnt een
stofopjagend artikel van de
hand van dr. D. Hoogen-
doorn. Hij becijferde dat
meer dan vier op de honderd
jongetjes voor cryptorchisme
geopereerd werden, terwijl
toch hooguit maar een van
die vier ook echt deze kwaal
vertoont. Vanwaar dat ver
schil? Het is zeer waarschijn
lijk, schrijft hij, dat zeer vaak
geopereerd wordt bij ver
meend cryptorchisme, terwijl
men in werkelijkheid met re-
tractiele testes te maken
heeft. Dat behoeft enige uit
leg. Jongens en mannen heb
ben zoiets als een cremaster-
reflex: bij prikkeling (strij
ken) van de huid van de bo-
vendij wordt de testis door de
cremasterspier omhoogge
trokken, vaak zo hoog dat hij
niet meer in het scrotum is te
voelen. De door dit reflex
niet in het scrotum aanwezi
ge testis heet retractiele tes
tis, of glijtestis, en deze vol
maakt onschuldige toestand
is niet altijd makkelijk van
cryptorchisme te onderschei
den. In een aanvullend com
mentaar schrijft kinderarts
prof. Visser dat het duidelijk
was dat kinderen „op een
druk spreekuur" te vluchtig
werden onderzocht. Ze
moeten, zegt Visser, herhaal
delijk worden nagekeken om
een glijtestis uit te sluiten en
als ze al geopereerd worden,
dan alleen door experts als
kinderchïrurgen eii kinderu
rologen, want zoals elke ope
ratie heeft ook deze operatie
zijn complicaties.
In de jaren daarop duikt het
onderwerp cryptorchisme
voortdurend in het Neder
lands Tijdschrift op. Hoezo
alleen door kinderchirurgen
en kinderurologen laten ope
reren? vragen drie dokters
zich in een ingezonden brief
in 1981 af. Daar zijn er maar
9 van en het gaat toch om
5500 operaties per jaar? Ze
worden bars te woord ge
staan door de kinderuroloog
prof. Scholtmeier: „Per jaar
komen slechts 850 jongens in
aanmerking voor deze opera
tie. In ons land behoort deze
operatie dus slechts zelden
voor te komen". Een jaar la
ter rept Scholtmeier over de
operatie (orchidopexie) die
„in de afgelopen jaren 4 a 5
keer te vaak werd uitge
voerd". Hij pleit voor nauw
gezet onderzoek en registra
tie van de al dan niet aanwe
zigheid van de testes bij pas
geborenen. Die vertonen dan
nog geen cremasterreflex.
Zijn de testes bij de geboorte
of bij bezoeken aan het con
sultatiebureau aanwezig, dan
weet je later in geval van
twijfel praktisch zeker dat
het om ae onschuldige glijtes-
tes gaat. Dat jaar worden er
De testes ofwel zaadballen ontstaan in de buik. Pas op de achtste maand van de zwangerschap
dalen ze af naar de balzak. Komen ze daar nooit aan dan is er sprake van cryptorchisme.
7200 jongetjes geopereerd, het
jaar daarop 6000, het jaar
daarop 5500 en in 1985 (laatst
bekende cijfer) nog altijd
5000. Dat moeten er in de
loop der jaren minstens
10.000 te veel zijn geweest.
Te bar
Rond 1982 wordt dat de Vlis-
singse vrouwenarts Snick
toch wat te bar. Op Walcher
en werden tot dan minstens
40 jongetjes per jaar geope
reerd. Geheel eigenhandig
zette Snick een registratiesy
steem op, bij te houden door
consultatiebureaus, huisart
sen vroedvrouwen enzovoort.
En kijk eens aan: het aantal
operaties daalde en men
hoopt uiteindelijk uit te ko
men op 7 per jaar! Intussen
steeg de verwarring over de
behandeling van cryptorchis
me dusdanig dat deskundi
gen in oktober 1986 rond de
tafel gingen zitten. Met de
grootst mogelijke moeite be
reikte men min of meer
overeenstemming over de
beste behandeling van cryp
torchisme. Maar over het te
veel opereren werd luchtigjes
gedaan. Wel zijn er goede
voornemens. Er moet een pe
riodieke registratie komen
van de ligging van de testes
en de uitslag moet bekend
zijn bij ouders, huisarts en
consultatiebureau. Huisartsen
dienen in de eerste week na
de bevalling alle pasgebore
nen te onderzoeken. „Kosten
noch moeite dienen te
worden gespaard" om onder
zoeksgegevens uit de vroege
jeugd te achterhalen voordat
men gaat opereren. Daar
komt men wel wat laat mee;
men heeft gewoon jarenlang
de zaak laten sloffen.
door Joke Forceville-Van RosPJ,
H
Stil maar, wacht maar, rere
alles wordt nieuw. iap
Kerklied
„Stil maar, wacht maan
groot bent". Herinnert
zich nog van vroegernr0C
Wachten tot later, tot jfy jq,
>er
je er soms om. Kon jij
helpen datje nog jong ^n]e
Dat eeuwige wacht wooi vai
wachten. Op ie 21ste heiQe^
volwassen. Nog jaren dinre
had je overigens voor
sluiten van een huwelij
m
wam
nodig. Wat een kh
taak, volwassen worden
wat bedoelde men ermf
Dat je handelingsbekwM
was onder andere, dat jr
geacht werd voor eigen
rekening beslissingen MIC
kunnen nemen en die i
een handtekening kon A|
bekrachtigen. Maar is
volwassenheid niet nog 1
méér. Een volwassen /rfl(
overziet enigermate het
geheel waarvoor hij statn -j
kan, durft keuzes te mar*
Meest beslissend in het^JIJ
geheel is echter dat hij[ds
consequenties van die A he
ook ten volle aanvaardend
niet geringe opdracht. Lm
taak die met de jaren a|jec
maar moeilijker is gewó
Ik bedoel het helemaal >oe]
laatdunkend als ik schrl
mensen vroeger eerder j
volwassen waren dan nS
Daar zijn uiterst plausitr
redenen voor aan te gef'
Als er niet veel l r
mogelijkheden zijn, niel
zoveel variatie in modél*t<
volgens welke een men> v
leven kan inrichten, ms\d
andere woorden als er ajn
zoveel te kiezen is, zal ijk»
beslissing voor een bep$ r
vorm van leven n£
gemakkelijker te nemei,e
dan in een tijd waarin £ei
assortiment mogelijkheid
met het jaar toeneemt. jQ
allerlei vlakken van onu-s
samenleving kun je
constateren dut goed-be
best nogal relatieve
begrippen zijn. In de n i
techniek is iets vandaaf**
beste wat over een paa.
op z'n mooist nog goed
heten. Psychologieën,
taaltheorieën, medische 1
on tdekkingen, ethische J
opvattingen niet uitgesR
komen en gaan. Ze wo/p
veranderd. Of dat altijd'
tevens verbetering betefel
zal de toekomst leren. uji
In de relaties onder c/et j
mensen doen zich ook na
allerlei ontwikkelingenLj
Lang niet ieder ouderpi Q
juicht het samenwonen
zoon of dochter toe. Mar
afwijzende term „hokktfer
neemt men nog zelden i v
mond. En hoeveel variè
op het aloude thema lts
huwelijk bestaan er oai
tegenwoordig niet. BOllieii
moeder worden (bewusite
ongehuwde moeder), eeh
lesbische of homosexueklc
relatie aangaan, in
groepsverband gaan vvofti,
jong of oud voor een lin
relatie kiezen (ieder op|0r
eigen plekje blijven, ma^
wanneer het schikt je t\
samen doorbrengen)... B
nog iets anders gehad n,
hebben9 'e
In het kaleidoscopisch
van onze samenleving,
waarin nu (bijna) niets 40
onmogelijk en straks al* c
méér mogelijk blijkt, vn
volwassenheid tijd. Je jflt
vinden op allerlei niveii
van ons ingewikkeld bfi'
daarin ook nog eens her
juiste plekje voor jezelf
ontdekken en dan tens'
daar consequent naar lép
Niet gestoord door wat
anderen misschien wel
allemaal voor babbels N.
hebben: Of je je niet tefe
vastlegt door een hu welF1
kinderen niet ontzetteni*1
handenbinders zijn, teH
ze bovendien opvoedt
de meest ondenkbare ie
rampen; of je met je kèn
voor een gelovige opstd*1
niet een spervuur van vju
opent over instituten dfa
allang niet meer mak#r
onze tijd; of je eigenlijk*
kiezen moet in dat rar&
dat wereld heet. Wl
Het was in mijn jeugd A
eenvoudiger. Rechtlijni)
zeker. Er waren duideli
vragen, er waren even j01
duidelijke antwoorden,
zit dat nu? Ik ben bep,
niet meer rechtlijnig. 1
kan ik eenvoudig niet
Ik heb immers geen cot(
antwoorden op individi
gevallen van noem mal
zelfmoord, euthanasie, *r
abortus, echtscheiding.
zit het dan met mijn
volwassenheid? Mag ik
formuleren, ook ik ben
nog maar naar op we
verder: volwassenheii
consequent kiezen voor a
eigen zaken, maar heel
open laten voor andei
