Luxemburg is buiten
het seizoen nog
gewoner en nog leuker
Vakantieganger verdwaalt in woud van reisgidsen
Ceidóc Souta/nt'
irder tot en met zondag 17
h
ZATERDAG 9 JANUARI
■9
"3 Vijf dagen
mi vakantie
88 in
Utrechtse
naai Jaarbeurs
ha{
I. keu
12 e
toile
1 ki De Jaarbeurs in
it hu utrecht biedt volgende
arm< week onderdak aan
ing Vakantie 88. Naar
3- schatting
k.l tachtigduizend mensen
zullen een bezoek
brengen aan deze
zijdel vakantiebeurswaar
chtei zeshonderd exposanten
jeest u't zestig landen zich
t0] van hun beste
QPel toeristische kant laten
,n _6 zien. Favoriete
Br qc vakantielanden als
ha* FrankrijkSpanje en
West-Duitsland zijn
Wo ruimschoots
naa vertegenwoordigd.
Hf Maar verre en
'e kï exotische landen laten
jlevé zich evenmin
- k.i onbetuigd, in de
wetenschap dat in
Nederland steeds meer
jstig mensen in staat en
ganc bereid zijn om meer te
u itg€ betalen voor een
ctaf, exclusievere vakantie.
rJ Vakantie 88 wordt
vooi' gehouden tan
K woensdag 13 januari
1 januari. Op woensdag,
M na de officiële opening
door mevrouw Ria
Lubbers, is de beurs
alko tussen 14.00 en 18.00
zichj uur voor het publiek
Iswe toegankelijk. Van
er, i donderdag tot en met
as't; zondag zijn de deuren
nteii °Pen van 10.00 tot
sta. 18.00 uur.
- k.l
UANDEN - „In de wintermaan-
:htejen'\ meent hotelier Jos Vlierhuis
Inciit Vianden. „valt er in Luxem-
0 "burg niks te beleven. Vanaf begin
°P$!ovember is het hier leeg, verlaten.
v,ilDe meeste hotels, en ook mijn ho
stel, zijn dan gesloten. Rond Kerst-
el *mis is er even een opleving, maar
'"^jaarna treedt de stilte weer in. Nee,
beSin november tot Pasen is
ovJet een troosteloze bedoening".
k.l
Sliet iedereen ervaart leegte en stilte als
iroosteloos. Bepaalde liefhebbers zijn
1 gtuist dol op de sfeer van verlaten vakan-
hte|ieplaatsen. Met hun stille straten, geslo-
n (jen terrassen en doorgaans bewolkte
gfiiehten hebben ze zich ontdaan van de
uktfaPsones van hoogseizoen. Tonen ze
«r.nlun gewone gezicht. En dat is wel zo ge
ruststellend.
®raVianden in'de zomer is een heksenketel
lseiyan rumoerige toeristen en zwetende
ïdefcbers. De straatjes zijn dan tot schilder-
michtig gebied verklaard, de vijf kerkjes
uijaan door voor „lief' en de middeleeuw-
i ode burcht heet in die periode „indruk-
/aaKkkend". De tijd zelf is dan bijzonder,
jvant het is vakantie en dus moet ieder-
'ren extra genieten.
Vanaf het late najaar tot het vroege
toorjaar ontbreekt die verplichting. De
hovopjuttende bijvoeglijke naamwoorden
3 htijn vervallen. De kerkjes zijn normale
5(jcerkjes en de burcht van Vianden is ge-
3rzfv°on de burcht van Vianden. Dat die
3 Jocstand voor een horeca-ondernemer
Als Jos Vlierhuis niet bijzonder troostrijk
Pjs, valt te begrijpen. Maar voor gewone
^rtnensen die van het gewone leven hou-
Rien, is dat juist wat ze zoeken,
en
iÜjUlTGESTORVEN
eel:
jer^n daar heeft Jos ook wel weer begrip
t eé'oor, zo vertrouwt hij ons op een don-
nn^ere en regenachtige oktober-namiddag
)teJoe. We zitten in een rustig hoekje van
zijn dan heerlijk uitgestorven hotel
..Bingen" in het centrum van Vianden
Iniet ver van de Duitse grens). Raalte-
unaar Vlierhuis, 36 jaar en ongetrouwd,
ut|Vertelt dat hij na zijn middelbare school
zofeen horeca-opleiding in Zwitserland
blolgde en vervolgens in dat land jaren-
maang werkzaam was bij uiteenlopende
t.: hotels en restaurants. In Vianden be-
/injandde hij dank zij zijn broer, die hier
(jjJdirecteur was van hotel „Het Hof van
Rolland".
,Mijn broer ging het voor de wind. Dit
pand hier, een van de oudste huizen van
Vianden en sinds lang bekend als hotel
Bingen", stond te huur - dus ben ik er
d» naar ingetrokken. Dat is nu negen jaar
;eleden. Inmiddels heb ik het gekocht en
"helemaal verbouwd. Ik heb een vaste
.klantenkring van voornamelijk Neder-
landers, en dan weer in het bijzonder
Sal landers en Twentenaren. Die voelen
zich hier thuis. Ze kunnen hier „nor-
moal proat'n", zoals dat in het Saliands
heet en dat stellen ze op prijs".
Een waarneming waarmee Jos Vlierhuis
een betoog begint dat uitmondt in de
conclusie dat Luxemburg toch ook in
het hoogseizoen aantrekkelijk is voor
Nederlanders die van „gewoon" houden.
Op de eerste plaats strijken er in de zo
mermaanden zoveel van ons landgeno
ten neer in dit mini-landje (ter grootte
van de provincie Drente), dat alleen al
daardoor de sfeer tamelijk Nederlands
is. Met zevenhonderdduizend overnach
tingen per jaar bezet ons land een onbet-
Boven: Jos Vlier huis en zijn vaste,
Nederlandse, medewerkers in hotel
Bingen in Vianden. Van links naar rechts
serveerster Joke Heuven, kelner Peter
Tops, chef-kok Gijs van Loghem,
keukenassistente Marianne Hekman, kok
Dolf Jans en Jos Vlierhuis zelf.
FOTO: W ILLEM SCHEER
minder gewoon dan buiten het seizoen,
wanneer het voorvoegsel „vakantie-"
vervalt en Luxemburg een land-zonder
meer is. Een land met 370.000 inwoners
onder wie honderdduizend buitenlan
ders, van wie er maar liefst dertigdui
zend afkomstig zijn uit Portugal. Voor
naamste inkomstenbron is de staalindu
strie in het zuiden. Op de tweede plaats
komt het bankwezen. Dank zij een
strenge wet op het bankgeheim en het
niet heffen van belastingen op de in
komsten van niet-ingezetenen telt de
hoofdstad Luxe.mburg nu honderdtwin
tig verschillende bankinstellingen, waar
van er zo'n honderdtien dochters of af
delingen zijn van buitenlandse banken.
Ongeveer twaalfduizend inwoners van
het groothertogdom verdienen hier een
over het algemeen prima boterham - de
levensstandaard van Luxemburg be
hoort tot de hoogste en het werkloos
heidscijfer tot de laagste van Europa.
Toerisme komt als inkomstenbron pas
op de vijfde plaats.
Dikke trui
Dit laatste dus dank zij de zomerse be
zoekers voor wie, tussen Pasen en begin
juni, de burchten „indrukwekkend"
worden, de kerkjes „lief' en de straatjes
„schilderachtig". Tussen oktober en
april zie je in Vianden, Diekirch, Echter-
nach, Clervaux en al die andere vakan
tieplaatsen geen kip. Met een dikke trui
aan. twee paar sokken en een stel stevige
wandelschoenen, is juist dat de aangewe
zen periode voor een flinke voettocht
door het groothertogdom. Gewoon, het
ene been voor het andere zetten en dan
maar doorstappen over de in totaal vijf
duizend kilometer wandelpad. Niks geen
overspannen gedoe over lieflijk zus en
romantisch zo. Zonder poespas door
stappen door de bossen, langs de weilan
den. over beekjes heen en tussen de
graanakkers door.
Na vijftien, twintig, dertig kilometer plof
je vermoeid neer m een lege horecagele
genheid voor een eerlijk tapbiertje, dat
overal in het land 23 franken kost. De
wettelijk vastgestelde maximumprijs. De
Luxemburgse overheid stelt zich op het
standpunt dat op zoiets essentieels als
tapbier geen woekerwinsten mogen
worden gemaakt. Dus heeft ze bij wet
bepaald dat 0,25 liter van dit vocht, ex
clusief de schuimkraag, hooguit 23 fran
ken of 1,25 gulden dient te kosten - wat
twee kwartjes goedkoper mag heten dan
de doorsneeprijs in Nederland. Nee, een
wandeltocht zonder kapsones in Luxem
burgs stille seizoen, met na afloop een
heel gewoon Luxemburgs biertje, maar
in het Nederlands geserveerd - dat is het
wel.
WILLEM SCHEER
Voor nadere inlichtingen kan men zich
wenden tot hel Nationaal Luxemburgs
Verkeersbureau, Nassau laan 8, 2514 )S
Den Haag, tel. 070 - 64.90.41.
het toeristenseizoen.
zijn, geldt hetzelfde. Vier daarvan, te we
ten Walk Inn. Passage, City Corner en
Des Ardennes zijn in Nederlandse han
den. Gewoner kan het haast niet, zou ik
zeggen - tenzij je bereid bent in Neder
land zelf te blijven".
Vertrouwdheid
Daar zit veel in. Zoals ook niet te ont
kennen valt dat de historische banden
tussen Luxemburg en Nederland nog
steeds bevorderlijk zijn voor het gevoel
van vertrouwdheid dat dit landje ons te
bieden heeft. Onze koningen Willem I,
Willem II en Willem III waren in de vo
rige eeuw immers tegelijkertijd groother
tog over Luxemburg. De herinnering
daaraan is op tal van plekken bewaard
gebleven. Zoals bijvoorbeeld in het cen
trum van de stad Luxemburg, waar pre
cies zo'n ruiterstandbeeld van koning-
groothertog Willem II staat als voor de
ingang van het Binnenhof in Den Haag.
Veel levendiger nog zijn in het groother
togdom de herinneringen aan prins Hen
drik („Hendrik de Zeevaarder"), de in
1878 overleden broer van Willem II.
Prins Hendrik trad in opdracht van Wil
lem II gedurende bijna dertig jaar op als
stadhouder over Luxemburg, en deed
dat met zo'n enthousiasme en inzet, dat
hij onder de Luxemburgers een popula
riteit verwierf die honderd jaar na zijn
dood nog steeds voelbaar is.
Ook het eten in Luxemburg is van een
grote gewoonheid. Haute cuisine kent
men er wel, maar veel minder dan in
bijvoorbeeld het aangrenzende Wallonië.
Wie een willekeurig restaurant binnen
loopt, stuit negen van de tien keer op
een keuken als die van Jos Vlierhuis. Jos
zet het verse tomatensoepje op tafel
voor zes gulden, de garnalencocktail
voor 13,50 en het varkenshaasje voor
dertig gulden. De sorbet toe (zeven gul
den) serveert hij uiteraard eveneens.
Ook in de zomermaanden een gewoon
vakantieland dus, dat Luxemburg? Ja
wel, maar toch altijd nog aanzienlijk
UTRECHT - Er is geen volk ter
wereld dat zo vaak georganiseerd
op reis gaat als het Nederlandse.
Althans, als we de touroperators
mogen geloven. Bij de presentatie
van de nieuwe zomerprogramma's,
vorige maand, was er vrijwel geen
touroperator die zich niet in super
latieven uitliet over de boekingen
voor komende zomer. Wie nu nog
niet zijn vakantie in het favoriete
hotel of appartement in Spanje,
Joegoslavië of Griekenland heeft
geboekt zou wel eens achter het net
kunnen vissen, zo luidde de bood
schap.
Zomaar een greep uit de cijfers:
vijf procent reizigers méér naar
Spanje, tien procent meer voor de
bungalows in Griekenland en tien
tallen procenten meer zonzoekers
richting Turkije. Wie alle stijgings
percentages in getallen vertaalt,
kan tot geen andere conclusie ko
men dan dat de Nederlandse be
volking op zijn minst twee keer zo
groot moet zijn als de veertien mil
joen waarmee wij nu nog steeds re
kenen.
Ondanks dat voortdurende gegooc
hel met cijfers heeft het weinig zin
de toerisme-industrie als één grote
leugen te brandmerken. Reizen
verkopen is nu eenmaal het aan de
man brengen van één, twee of drie
weken durende illusies. Waarom
zouden die verkopers zelf ook niet
een illusie mogen koesteren? Aan
het eind van het jaar brengen de
boeken de financiële waarheid wel
aan het licht. Bovendien is het ver
haal van wéér meer Nederlanders
die de komende zomer de zon in
het buitenland gaan zoeken niet zó
onwaarschijnlijk, gelet op de natte,
sombere, koude zomer van 1987.
woud van gidsen
Voor iedereen die besluit dit jaar
zon en cultuur elders te zoeken, is
een afgewogen keuze van de defini
tieve reisbestemming letterlijk en
figuurlijk een zwaarwegend karwei.
Alleen al voor de vele kilo's wegen
de reisgidsen van de grootste tou-
ropators is een forse kruiwagen no
dig.
Wie in een opwelling een reisbu
reau binnenwandelt voor „zomaar
wat informatie", raakt geheid ver
dwaald in het woud van gidsen en
brochures. Vooral nu de touropera
tors zich steeds meer toeleggen op
het „maatwerk", bestaat voor vrij
wel elke bezigheid die je je maar
kunt indenken een aparte reisgids.
Om een idee te krijgen: het aanbod
omvat onder meer speciale reizen
voor jongeren en ouderen, rijken
en armen, actievelingen en luilak
ken, fietsers en zeilers, automobi
listen en wandelaars. Er zijn stu
dievakanties, oertijdvakanties, his
torische vakanties, een tocht per
onderzeeër door de Noordse wate
ren, kunstvakanties, biologische
vakanties, discovakanties en over-
levingsvakanties. Allemaal apart of
van alles een beetje. En als de reis
van je dromen nog niet bestaat,
dan wordt hij ter plekke gemaakt
met behulp van de video- en com
putersystemen waarover elk zich
zelf respecterend reisbureau tegen
woordig beschikt.
Ontstaat bij u ook opeens zo'n he
vig verlangen naar de ongecompli
ceerde fietsvakantie van weleer?
Tentje achterop en maar zien waar
je uitkomt?
„Doet u geen moeite om zelf alles
uit te zoeken. Ook daar hebben we
een gids voor", zegt het vriendelij
ke baliemeisje van het reisbureau.
Toppers
Overigens moet die belangstelling
voor de „vakantie op maat" ook
niet worden overdreven. De over
grote meerderheid van de Neder
landers regelt nog altijd zelf zijn
vakantie of boekt voor een onge
compliceerde vakantie van zon,
zee en strand langs de Middelland
se Zee.
Voor die zon- en zeezoekers blijft
Spanje veruit nummer één, op af
stand gevolgd door landen als
Griekenland, Joegoslavië, het sterk
opkomende Turkije en Tunesië.
Van alle Nederlanders die in het
buitenland op vakantie gaan, reist
veertig procent niet verder dan de
Bondsrepubliek of Frankrijk.
Over prijsstijgingen wordt door de
touroperators nauwelijks meer ge
sproken: met name in het voor- en
naseizoen is het georganiseerde rei
zen juist voordeliger geworden.
Voeg daarbij de effecten van de da
lende brandstofprijzen, de wegzak
kende dollar, de geringe prijsstij
gingen in de vakantielanden en de
onlangs overeengekomen verbeter
de reisvoorwaarden, en het is dui
delijk dat een Nederlandse toerist
momenteel al gauw voor een dub
beltje op een behoorlijke rang zit.
Kan het reizen nóg goedkoper?
„Ja", zeggen de consumentenorga
nisaties. „Neen", zeggen de meeste
touroperators, „alleen als de va
kantiespreiding wordt doorgezet of
als de Nederlander bereid is
's nachts te vliegen en urenlang op
een vliegveld rond te hangen".
Wie een keer écht op eén exclusie
ve rang wil zitten, moet diep in de
buidel tasten. Voor een bedrag van
ongeveer honderdduizend gulden
kan een plaatsje worden gereser
veerd voor een acht uur durende
ruimtereis in 1992. Er zou al een
Nederlander hebben geboekt.
Glimp van zomer
Een belangrijke vraag blijft voor
alsnog onbeantwoord. Zijn er in
1988 nog veel landgenoten die zich
wagen aan het avontuur van een
vakantie in eigen land?
Ondanks de slechte zomer bleken
het afgelopen jaar vooral de korte,
tweede vakanties binnen de eigen
landsgrenzen zeer in trek. Een
waarschijnlijk ook in 1988 doorzet
tende ontwikkeling, waaraan de
groeiende luxe in de bungalowpar
ken niet vreemd zal zijn. Boven
dien is Nederland een tamelijk
goedkoop land om vakantie te
houden - en dat is een argument
dat óók veel Nederlanders aan
spreekt.
Het is duidelijk: nog voordat de
winter ons land heeft aangedaan
lopen velen al weer met de zomer
in het hoofd. Voor wie daar als ge
volg van de donkere dagen wat
moeite mee heeft: in de Jaarbeurs
in Utrecht wordt volgende week
een glimp van die komende zomer
opgelicht. Met felle schijnwerpers,
grote posters, Duitse huisjes, bier-
pompen. braadworst, stokbrood en
kaas, exotische drankjes en opzwe
pende muziek wordt een sfeer op
geroepen die die van een vakantie
zo dicht mogelijk moet benaderen.
Voor die echte grote vakantie geldt
veelal: nog even geduld!
JOS TIMMERS
wistbare toppositie op de ranglijst van
buitenlandse kampeerders in Luxem
burg. Belgie, dat nummer twee staat,
haalt nog niet eens de helft van dit aan
tal. Ook de exploitatie van de meer dan
honderd campings en de talloze hotels
en restaurants is veelal in handen van de
Nederlanders.
„Als ik nou Vianden neem", geeft Vlier
huis een voorbeeld, „dan zie ik dat hotel
Berg en Dal, hotel Clees, Auberge du
Chateau, hotel Het Hof van Holland en
mijn eigen hotel Bingen allemaal door
Nederlanders worden geëxploiteerd. Van
de in totaal tien hotels die we hier heb
ben. Dus dat is vijftig procent. En voor
de acht restaurants die er in Vianden
Vianen en de rust die ervan uitgaat buiten
