„Mensen komen op de eerste plaats"
v
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
kerk
wereld
VICTOR KARUNAN (PAX ROMANA):
Bukman eist nieuw élan in
ontwikkelingssamenwerking
„Geen vrede onder Palestijnen
door onrechtvaardigheid"
fiddaeSou/io/f#
DONDERDAG 7 JANUARI 1988PAGINÏ
König ontkent uitspraken over hulp aan nazi's
WENEN Kardinaal Franz König, de vroegere aartsbisschop
van Wenen, heeft ontkend uitspraken te hebben gedaan over
hoge katholieke geestelijken die nazi's zouden hebben gehol
pen te vluchten naar Latijns-Amerika.
De journalist van de Israëlische krant „Jediot Acharonot"
heeft dergelijke woorden ten onrechte aan mii toegeschreven,
aldus de kardinaal. De kardinaal ontkende ook te hebben ge
zegd dat antisemlitisme typisch is voor het Oostenrijkse volk.
„Dat heb ik niet alleen niet gezegd, maar het is ook tegenge
steld aan mijn overtuiging", aldus mgr. König. „Ik zie geen re
den voor afkeurende en generaliserende oordelen over Oosten
rijk en de bevolking van dat land en dat al helemaal niet te
genover journalisten uit het buitenland", aldus mgr. König.
Evangelisatieschip „Logos" vergaan
EMMELOORD De „Logos", een van de twee evangelisatie
schepen van Operatie Mobilisatie, is in de nacht van 4 op 5 ja
nuari nabij de zuidelijkste punt van Zuid-Amerika, vergaan.
Onder de ongeveer 130 opvarenden, onder wie zes jonge Ne
derlandse vrijwilligers, hebben zich geen persoonlijke ongeluk
ken voorgedaan.
De „Logos" was bezig met een grootscheepse campagne langs
Zuidamerikaanse havens en had zojuist Chili achter zich gela
ten om koers te zetten naar Argentinië, toen het tegen midder
nacht lek stootte tegen een rots.
De organisatie Operatie Mobilisatie is als een internationale be
weging in 1957 gestart. Sinds 1964 bestaat er een Nederlandse
afdeling, gevestigd in Emmeloord..
Waar het visioen
ontbreekt, verwildert het
volk
Spreuken 29 18
OEGSTGEEST We
verwachtten in Oegst-
geest een Andere seceta-
ris-generaal tegen te ko
men van de Pax Romana,
de wereldwijde organisa
tie van katholieke be
roepsmensen in Genève,
bijvoorbeeld een oudere,
wat bestofte, zeer genu
anceerd denkende en
weinig vruchtbare intel
lectueel, die zich plooit
naar de wensen van het
Vaticaan. Dat heeft im
mers een grote stem in
het kapitttel van deze le
kenbeweging, maar wat
blijkt: de secretaris-gene
raal van deze organisatie
is een jonge, geëngageer
de Indiër (32), Victor Ka-
runan, die zijn gehoor in
Oegstgeest (ontwikke
lingsdeskundigen en be
trokkenen bij de katho
lieke ontwikkelingsorga
nisatie Cebemo) enthou
siast weet te maken met
een nieuwe versie van
een aloud (christelijk)
verhaal.
Pax Romana is de intellectue
le lekenbeweging van de rk
kerk, in de jaren twintig op
gericht om in de nadagen van"
de pauselijke strijd tegen het
modernisme apostolaatswerk
te bedrijven onder de hoger
opgeleiden.
In Nederland vormt het
Thijmgenootschap het gezicht
van de Pax Romana. De orga
nisatie kwam in oktober vorig
jaar op onprettige wijze in het
nieuws toen bleek dat de (ge
matigd vooruitstrevende) Nij
meegse historicus prof. Weiier
zonder opgaaf van redenen
door het Vaticaan geweigerd
was als voorzitterskandiaaat.
Hij was een van de drie man-,
nen die door het secretariaat
van Pax Romana was voorge
dragen. Inmiddels is de Au
straliër Bill Neville benoemd.
Karunan: „We waren vooral
geschokt door het feit dat
Weiier in de brief van het
Vaticaan volkomen werd ge
negeerd. Terwijl de twee ove
rigen werden genoemd, be
stónd Weiier eenvoudigweg
niet". In mei zal de Pax Ro
mana praten met vertegen
woordigers in het Vaticaan
over de procedure, maar Ka-
ruiian maakt er geen geheim
van dat dat gesprek niet ge
makkelijk zal verlopen. „Het
is erg moeilijk daar een ge
sprekspartner te vinden die je
werkelijk begrijpt".
Pathetisch
Zijn aandacht gaat overigens
erg weinig uit naar dit soort
problemen, ook al ziet hij de
ernst ervan niet over het
hoofd. Karunans motivatie
om actief te zijn in de Pax Ro
mana vindt zijn wortels in de
erbarmelijke omstandigheden
in India waar hij is opge
groeid. De taak van Pax Ro
mana is te kiezen voor de ar
men, zegt hij. Voor westerse
oren klinkt dat nogal pathe
tisch, want wie in het westen,
althans in het rijke Neder
land, komt voor die benaming
nog in aanmerking en hoe zou
het werk van de Pax Romana
er dan concreet in Nederland
moeten uitzien? Arm zijn slaat
volgens hem echter ook op
geestelijke armoede en ont
menselijking die weer het ge-
Victor Karunan, de nieuwe secretaris-generaal van Pax Roma
na.
FOTO: CEES VERKERK
volg is van armoede. Daar wil
zijn organisatie tegen strijden.
Pax Romana biedt een forum
voor die strijd, er.is een moge
lijkheid tot uitwisseling van
ervaringen, want ze is in 64
landen aanwezig.
Karuna behoort tot die zeer
kleine groep in India die lid is
van de katholieke kerk: twee
procent van de bevolking. Hij
is afkomstig uit de stad Ban
galore in zuidelijk India waar
hij aanvankelijk werd opge
leid tot arts en zijn opleiding
kreeg in een katholieke elite
school. Zijn christelijke op
voeding heeft hem in contact
gebracht met sociale recht
vaardigheid, solidariteit en
aanverwante begrippen. Dat
heeft hem gegrepen. Er bleek
ook uniek voor India
een raamwerk te zijn ont over
daarover verder na te den
ken: de Indiase katholieke
studentenbeweging.
Daar werd in de jaren zeven
tig gediscussieerd over de
wantoestanden in India, on
der meer als gevolg van de
onder Indira Gandhi uitge
roepen noodtoestand en wat
daar tegen te ondernemen
viel, aanvankelijk op een wat
intellectualistische en, naar
hij bekent, ook erg paternalis
tisch manier. Karunan: „We
dachten dat wij de problemen
voor de armen wel zouden
kunnen oplossen, maar we
moesten ervaren dat die ar
men veel beter met hun eigen
problemen konden omgaan.
Zij moesten ons ons blind acti
visme, onze theoretische uto-
piëen en irreële bespiegelin
gen afleren. Zij hebben ons
geleerd concreet te werken."
„Acties die wij ondernemen
moeten betekenis hebben
voor alle armen, of ze nu
christelijk, islamitisch of hin
doeïstisch zijn. Het gaat om
het maken van een betere
wereld, niet om zieltjeswinne-
rij. We hebben ons ook gerea
liseerd dat we voor onze
werkzaamheid behoefte heb
ben aan een kerk die is inge
bed in het leven van die men
sen, die werkt met symbolen
en rituelen die betekenis heb
ben voor hun dagelijks le
ven."
Deze activiteiten worden vol
gens hem momenteel op twee
manieren bedreigd. „Voor
sommigen is het christendom
een vreemde, geïmporteerde
godsdienst. We krijgen een
kwade naam omdat velen
denken dat wij mensen willen
ken. Dat is een ernstig pro
bleem." Hij betreurt het ook
dat zijn kerk zich steeds va
ker bezig houdt met rituele
praktijken en vragen van or
thodoxie. „Op de hogere ni-
veau's blijft de kerk dogma
tisch en slechts geïnteress-
seerd in riten waardoor ze
vreemd staat tegenover de
cultuur van de Aziaten."
Marxisme
n de tweede plaats komt vol
gens hem de bedreiging van
de kant van de de regering
die in kritiek op politieke en
sociale omstandigheden een
uiting ziet van marxisme. Ook
dat bedreigt de christelijke
beweging die hij voorstaat.
Karunan opereert nu voorna
melijk vanuit Hongkong,
waar hij een kantoor leidt dat
mensen bewust probeert te.
maken van hun rechten. „De
slachtoffers van de Bhopal-af-
faire stonden aanvankelijk
machteloos tegenover Union
Carbjde. Ze waren daar hele
maal niet op voorbereid. Die
heeft geprobeerd de mensen
af te schepen met een schade
vergoeding. We hebben voor
uitgang geboekt in die zaak.
Vorige maand heeft de rege
ring de criminele verantwoor
delijkheid van Union Carbide
vastgesteld."
Van sympathisanten, de Ce
bemo-organisatie in het bij
zonder, verwacht hij dat zij de
Aziaten als echte partners be
handelen en dat ménsen en
niet projecten en instituties op
de eerste plaats komen. „Wat
we ook ondernemen, we
moeten de pijn ervaren, de
vreugde delen en de aspiraties
koesteren van mensen in hun
se strijd".
VAN VELTHOVEN
Met een ferme handdruk bezegelde minister Bukman (rechts) de benoeming van prof. Hilhorst
tot Officier in de Orde van Oranje Nassau.
FOTO: CEES VERKERK
OEGSTGEEST Als
Nederlandse ontwikke
lingsorganisaties zich niet
diep wortelen in de Ne
derlandse samenleving
gaat het met de Neder
landse ontwikkelingssa
menwerking de verkeer
de kant op. Nu meer tra
ditionele motieven voor
hulp aan de derde wereld
zoals missie en zending
steeds meer wegvallen, is
het zaak de samenleving
in brede zin zo nauw mo
gelijk bij de ontwikke
lingssamenwerking te be
trekken. Bijvoorbeeld
door het inschakelen van
vakbonden, werkgevers
en boerenorganisaties.
Deze dreigende woorden uitte
minister van ontwikkelings
samenwerking Bukman gis
termiddag in Oegstgeest. Hij
was een van de sprekers bij
het afscheid van prof. dr.
J.G.M. Hilhorst als voorzitter
van Cebemo, een van de vier
Nederlandse medefinancie
ringsorganisaties (MFO's) die
met geld van de overheid ont
wikkelingsprojecten steunen
in de derde wereld. Naast de
katholieke Cebemo zijn dat
ICCO (protestants-christelijk),
de Novib (algemeen) en Hivos
(humanistisch).
Volgens minister Bukman
mogen met name deze vier
organisaties hun Nederlandse
achterban niet uit het oog
verliezen. Alleen door een
nauwere betrokkenheid van
uiteenlopende maatschappelij
ke organisaties kan de ont
wikkelingssamenwerking de
door hem zo gewenste „nieu
we motivatie en élan" opdoen.
De minister zei niet welke ge
volgen het zou hebben als de
organisaties zijn advies niet
opvolgen. „Maar die bredere
betrokkenheid is naar de toe
komst toe van erg veel bete
kenis. Komt die er niet dan
ben ik bang dat het niet de
goede kant opgaat met de ont
wikkelingssamenwerking",
aldus minister Bukman.
Met dit pleidooi haakte de be
windsman overigens opnieuw
in op het door zijn voorgang
ster Schoo uitgezette beleid
van „vermaatschappelijking",
waar hij vooral in de eerste
periode van zijn minister
schap zelf ook een lans voor
heeft gebroken.
Verder deed de minister een
dringend beroep op de MFO's
tot steun aan zijn beleid, dat
voorziet in extra hulp aan
landen met prille democra
tieën. Met behoud van eigen
identiteit en verantwoorde
lijkheden zouden de vier or
ganisaties zich moeten aan
sluiten bij dit kernpunt uit het
programma van minister
Bukman.
In zijn afscheidstoespraak
ging prof.dr. Hilhorst, die
door de koningin benoemd is
tot Officier in de Orde van
Oranje Nassau, met name in
op recente beschuldigingen
vanuit de Filipijnen dat Ne
derland het gewapend verzet
tegen de regering-Aquino zou
steunen. Cebemo werd als een
van de hierbij betrokken Ne
derlandse organisaties ge
noemd. Prof. Hilhorst wees de
beschuldigingen categorisch
van de hand. Hij verdedigde
de hulp aan de armste groe
pen in de derde wereld met
een verwijzing naar de evan
gelische opdracht om te stre
ven naar een rechtvaardige
verdeling van rijkdom en
macht.
JOS TIMMERS
NIEUWE PATRIARCH JERUZALEM:
V ATIC AAN -STAD
Michel Sabbah, de Pales
tijn die woensdag werd
gewijd als rooms-katho-
liek patriarch van Jeruza
lem, meent dat aan zijn
benoeming in deze dagen
van onrust in de door Is
rael bezette gebieden
geen politieke betekenis
mag worden toegekend.
Maar „ik ben geestelijke
en moet met iedereen de
gevoelens delen. Er is
geen vrede omdat er er
gens iets onrechtvaardig
is. Die kloof moet worden
overbrugd", zei Sabbah.
De wijding werd bijgewoond
door Arabische gezanten, am
bassadeurs, PLO-vertegen-
woordiger Nimer Hammaa en
afgevaardigde Mohammed
Durra van de Arabische Liga.
Israel, dat geen diplomatieke
betrekkingen heeft met het
Vaticaan, was vertegenwoor
digd door Miron Gordon, een
ambassadefunctionaris die de
contacten met de Heilige Stoel
onderhoudt. Het was dus een
van de weinige gelegenheden
waarbij zowel een Israëlische
als een Plo-functionaris onder
eén dak waren verzameld.
Op een vraag of hij begrijpt
dat de Palestijnen geweld ge
bruiken bij de protesten tegen
De paus overhandigt de bisschopsstaf aan de nieuwe patriarch
van Jeruzalem.
FOTO:AP
het Israëlische bewind, zei nu zeer moeilijk, delicaat. Ik
Sabbah: „ik ben een geestelij- moet werken voor vrede en
ke. Ik moet dè gevoelens en rechtvaardigheid. Er is geen
het lijden van iedereen delen, vrede als er ergens iets on-
Als er onrechtvaardigheid is rechtvaardigs is. Als je deze
moet ik zeggen „dit is on- kloof overbrugt kan je vrede
rechtvaardig". De toestand is bereiken".
Vicaris Van Montfoort leidt gesprekken
tussen bisschoppen en Acht Mei Beweging
UTRECHT Dr.
Th.C.M. van Montfoort,
assumptionist, vicaris van
het bisdom Den Bosch, is
door de bisschoppencon
ferentie aangewezen als
gespreksleider voor het
gesprek met de Acht Mei
Beweging.
Pater Van Montfoort staat
volgens de brief van de bis
schoppenconferentie bekend
„als een nuchter, objectief en
ter zake goed ingevoerde ge
spreksleider „in medio eccle
siae" (die midden in de kerk
staat)". Zelf omschreef vicaris
Van Montfoort zich kortgele
den als „iemand die met de
bisschoppen door een deur
kan".
De Acht Mei Beweging, die
om een onafhankelijke ge
spreksleider had gevraagd,
heeft geen bezwaar tegen de
persoon Van Montfoort maar
meent wel dat hij wegens zijn
functie als vicaris met een der
partijen is te identificeren en
daarom niet geacht kan
worden een onafhankelijk ge
spreksleider te ziin, zo deelt
een woordvoerder desge
vraagd mee. Overigens is de
verwachting dat het eerste ge
sprek op 27 januari in Utrecht
zal doorgaan.
Van Montfoort (65) is sinds
1979 vicaris voor het gebied-
Zuid van het bisdom. Hij is
sinds 1986 waarnemend voor
zitter van de Sint Willibrord
Vereniging en sinds 1976
voorzitter van het Apostolaat
voor de Oosterse Kerken.
Verder is hij lid van het cura
torium van de Hogeschool
voor Theologie en Pastoraat
te Heerlen en medewerker
van het Secretariaat voor de
eenheid der christenen te
Rome.
je
Ommezwaai in Afghanistan
Incij
De verklaring van de Sovjet-minister van buitenlands^1
ken Sjevardnadze, dat over een maand in Genève eenr^
koord zou kunnen worden gesloten over Afghanistan, v®d
op zijn verrassend bezoek aan dat land, dat en ongelfc ni<
feld niet toevallig samenviel met het verblijf vann h<
Amerikaanse onderminister van buitenlandse zaken, Aidooc
cost, in het aangrenzende Pakistan. Washington heeffcod'
geen geheim van gemaakt dat in Pakistan gesproken t
worden over de oorlog in Afghanistan en Sjevardnadze b|nter
nu in Kabul dat zelfde onderwerp te hebben aangesned^nie
gelei
Het ziet er steeds meer naar uit dat de Sovjetunie over»
aantal maanden een begin zal maken met de terugtrek)
van haar troepen uit Afghanistan, in ruil waarvoor de
nigde Staten hun steun aan het islamitisch verzet
schijnlijk zullen staken. Dat zal overigens niet betekenenl^
aan de strijd tussen het Afghaanse verzet en het regering t/
ger een eind komt. De Russen zullen daar dan echter
meer direct bij betrokken zijn. De achtergrond daarvan is
de reeds acht jaar aanslepende oorlog een steeds groter ol
kei is gaan vormen voor de politiek van de uitgestoken
van partijleider Gorbatsjov.
I
HOEWEL het klimaat tussen Oost en West de jonj^j
maanden wat verbeterd is, wil het nog niet echt dooien in
verhouding tussen de Sovjetunie en West-Europa en Am.a£v
ka. Evenmin valt er veel beweging te bespeuren in de to^ns
dering die het Kremlin sedert enkele jaren tot China zol
Tegelijkertijd weet de Sovjetunie zich verzekerd van den^
andigheid van de gehele islamitische wereld, zolang het I
B
/er*.
eklfi
Leger een uitroeiingsoorlog voert tegen het islamitische
zet in Afghanistan. C
eieren voor zijn geld.
zet in Afghanistan. Op dat punt kiest Moskou nu kennt1^
hot.
het Kremlin het zelfs voor lief zou nemen als vervolgensnval
gehate communistische regime van Najib zou instortertakt
het islamitisch verzet vervolgens de macht in Afghani#yte
zou overnemen. De kans lijkt echter groter dat Moskou t)!s e
op een of andere manier een zekere mate van controle inL^g
land wil behouden. Tot nu toe heeft de Sovjetunie steedsj, va
ëist dat er na een Russische aftocht een volksfront-regei auc
zou komen, naar het voorbeeld van wat er na de Twédinj
Wereldoorlog is gebeurd in de Europese landen die doorrafrt
Rode leger werden bezet. 'er 1
)orz
Moskou is zelfs op zoek gegaan naar een tweede s#ren
Masaryk, de Tsjechische staatsman die in functie bleef naVN
communistische staatsgreep in zijn land van februari lre^v
De Russen dachten zo'n figuur gevonden te hebben inur.n
persoon van de voormalige Afghaanse koning Daoed, di*us i
ballingschap in Italië leeft. Het Afghaanse verzet wijst aljg s<
„oplossingen" echter radicaal van de hand. Daarom blijft
- - - - - jidel
ghanistan een uiterst gevoelige kwestie. Voor de politi[ld(
verhoudingen in de wereld zal het daarom een opzienba^rt
J
1
de ontwikkeling zijn, als de Sovjetunie, na in Genève o\igei
eenstemming te hebben bereikt met de VS over het stajiter
van de hulp aan de opstandelingen, haar leger inderdaad|ter
Afghanistan zal terugtrekken.
Dijk was even™"
eeni
afgesloten
wegens storm
ie
gen. De regen vormt de
voorste begrenzing van
zachte lucht, die i
Zacht
weekeinde
Vrijdagochtend schom
melt het kwik in het
binnenland rond het
vriespunt. De opklarin
gen, die deze nachtelij
ke temperatuurdaling
mogelijk maken,
worden in de loop van
de dag verdreven. Van
het zuidwesten uit
neemt de bewolking ENKHUIZEN De dijk Enkhuiilp
toe, in de avond en Lelystad is gisteravond aan br
nacht gevolgd door re- kanten even afgesloten geweest. 1
;ens de politie van Enkhuizen sMS"!
iet door de stormachtige wind ofstui
rond zweepte water plaatselijk over-an i
een oceaandepressie bij wegdek en dreigden automobilig te
IJsland in onze richting in moeilijkheden te raken. Hetihou
opdringt. In het week- sluit van de politie was echter niQmsi
einde bevindt Neder- overeenstemming met de opvatteft
land zich in de zachte van Rijkswaterstaat, die het we^n
lucht. De middagtempe- heer over de dijk uitoefent. De pogt a
raturen schommelen werd nalaten van overleg verwad o
dan rond 7 graden. Wel Rijkswaterstaat achtte na inspectiDlge
kan er af en toe regen dijk echter voldoende veilig voonn 1
of motregen vallen, toverkeer en besloot daarop de f orj
Zondag kan minder tiemaatregel ongedaan te makenjorfc
zachte lucht tot onze inkc
omgeving doordringen. pnsi
Na het weekeinde gaan
de temperaturen dan ook weer
omlaag.
Weersvooruitzichten voor de
Europese landen geldig voor
morgen en zaterdag:
Zuid-Scandinavië: Morgen en
kele sneeuwbuien, zaterdag
veel bewolking en enige tijd
sneeuw, aan de westkust later
overgaand in regen. In de
nacht matige vorst, overdag
lichte vorst tot temperaturen
om het vriespunt.
Britse Eilanden: Veel bewol
king en vooral in Schotland en
Ierland perioden met regen. In
Schotland morgen nog kans op
sneeuw. Middagtemperatuur
geleidelijk oplopend tot 6 gra
den in Schotland, elders tot
ongeveer 10 graden.
Beneluxlanden, noord-Duits-
land, noord-Frankrijk: Veel
bewolking en afgezien van
wat motregen, droog. Middag-
temperatuur rond 5 graden.
Midden en zuid-Frankrijk:
Aan de westkust morgen kans
op regen. Overigens opklarin
gen en vrijwel overal droog.
graden in het binnenlantjet c
17 graden aan de zuidkust)udi
jici.
Italië, Joegoslavische Jan i
Wisselvallig weer met bu hc
aan de kust mogelijk metiilie
weer. Middagtemperatuur (en
7 graden in het noorden to
graden in het zuiden.
Alpengebied: Morgen nog
op sneeuw boven 1000 ml
Zaterdag vrijwel overal dr
Temperatuur in de dalen
dag enkele graden boven
WEERRAPPORT HEDENMORGEN
Ij
De Bilt
Eclde
Emdhove
Den Held
Rotterdar
Klagenfurt regen
Kopenhagen regenbui
Lissabon onbew
liKl
>ger
in h
jn h
Idet
fng<
jatst
ordi
thul
."„e.6"'
Midden-en zuid-Duitsland:
Overwegend droog en wolken
velden. s Nachts lichte, plaat
selijk matige vorst. Overdag
enkele graden boven nul.
Spanje, Portugal: Morgen aan
de spaanse oostkust veel be
wolking en mogelijk wat re
gen. Overigens perioden met
zon, in het binnenland kans op
mist. Middagtemperatuur van
Mallorca
Malta
Moskou
Munchen
*w 16 13
