Ook België pakt
dronken rijders aan
odekoning
m Gibb
verleden
Kurdische groep
eist ongeluk
met Westduits
vliegtuig op
Russen en Amerikanen
praten in Zeeland
over mensenrechten
'sjechoslo waaks partijblad fel over „Praagse Lente"
Sint Maarten wil binnen jaar
volledig onafhankelijk zijn
inaMJITENLAND
SaidoaQowiant
DINSDAG 5 JANUARI 1988 PAGINA S
™^eres mag niet getuigen
lingf1 proces-Vanunu
rKleipRUZALEM De Israëlische premier
idst«pan"r heeft minister van buitenlandse
>ken Peres verboden om als getuige in
et proces tegen de Mordechai Vanunu
7?er v»jf onderwerpen uitspraken te
hegi^en Peres zal morgen gehoord worden
het achter gesloten deuren gevoerde
tegen de kerntechnicus, die Israë-
atoomgeheimen wereldkundig
ft gemaakt. Peres heeft het nucleaire
eid van Israël helpen formuleren en
was premier toen Vanunu in het na-
ir van 1986 door Israëlische agenten in
iropa werd ontvoerd en naar Israël ge-
icht. Peres is gedagvaard op verzoek
i de verdediging van Vanunu. Maar
mag van Shamir alleen in zeer alge-
termen over het nucleaire beleid
GENSCHER HEKELT
WESTERSE ONWIL
BONN In afwijking van het norma
le diplomatieke gebruik heeft de West-
duitse minister van buitenlandse za
ken, Hans-Dietrich Genscher, scherpe
kritiek geleverd op de eigen bondge
noten. Hij verwijt het Westen dat het
de onderhandelingen over een verbod
op chemische wapens vertraagt. Nadat
hij het afgelopen weekeinde al in een
radio-interview het gedrag van „som
mige NAVO-bondgenoten" had gehe
keld, herhaalde hij zijn kritiek gisteren
tegenover journalisten. „Het Westen
moet niet steeds met nieuwe eisen op
de proppen komen en vraagtekens zet
ten bij de mogelijkheid om een ver
drag te verifiëren. Dat kan nieuwe ob
stakels opwerpen op de weg naar een
overeenkomst aldus Genscher.
Emigratie van joden
hoogste sinds '81
GENÈVE De emigratie van
joden uit de Sovjetunie is in
1987 gestegen tot 8011, het
hoogste aantal van de afgelo
pen zes jaar. Dit heeft de In
tergouvernementele Commis
sie voor de Migratie (ICM) in
Genève bekendgemaakt. Vol
gens een ICM-woordvoerder is
het aantal emigraties veracht
voudigd in vergelijking met
1986, maar ligt het nog steeds
veel lager dan in de jaren ze
ventig. Van de joodse emi
granten gingen er slechts 1955,
nog geen kwart van het totaal,
naar Israël, terwijl de overgro
te meerderheid naar de Vere
nigde Staten doorreisde.
Oostenrijks grootste
gletsjer slankt af
WENEN De grootste gletsjer
van Oostenrijk, de Pasterze op de
Grossglockner, wordt steeds klei
ner. Wetenschappers hebben in
de afgelopen jaren een massaver
lies van zeven miljoen kubieke
meter vastgesteld. De gletsjeron
derzoeker Herwig Wakonigg zei
gisteren in Graz dat de gletsjer
sinds 1850 meer dan de helft van
zijn volume heeft verloren. Het
ijslichaam bestaat thans uit onge
veer een miljard kubieke meter
ijs. Als deze ontwikkeling door
gaat, zal de Pasterze in de ko
mende honderd jaar nog eens de
helft van zijn huidige volume
verliezen.
Opvolger Khomeini wil
vrije verkiezingen
PARIJS Ayatollah Hossein-Ali Monta-
zeri, de man die in Iran is aangewezen als
opvolger van imam Khomeini, wil vrije
parlementsverkiezingen. Tijdens een bij
eenkomst in zijn woonplaats Qom ver
klaarde hij dat het Iraanse volk recht
heeft op „vrije verkiezingen". Het mag
niet gebeuren dat het Iraanse volk een be
paalde mening wordt „opgelegd", aldus
Montazeri. In Iran bestaan geen politieke
partijen, maar volgens Montazeri zou de
oprichting van nieuwe partijen mogelijk
moeten zijn. Naar zijn mening dienen in
de Majlis, het Iraanse parlement, niet
overwegend islamitische geestelijken zit
ting te hebben, maar heeft het land be
hoefte aan „competente personen".
ONDEN Mode-ont-
lerper Bill Gibb, de on
tkroonde koning van de
ritse couture, is overle-
Gibb, die onder an-
j»ren prinses Anne, Eliza-
£th Taylor en Joan Col
onder zijn klanten
fcd, werd 44 jaar.
ibb, een boerenzoon, werd
eigen land geëerd als het
tse antwoord op de Fran-
ontwerper Yves Saint
irent. Hij legde zich toe
mode-ontwerpen tijdens
jn studie aan St. Martin's
chool of Art en later aan
•t Royal College of Art. In
170 werd hij door het mode-
lad Vogue uitgeroepen tot
jitwerper van het jaar.
ibb's ontwerpen droegen
oe bij dat Londen zich in
jaren '70 ontwikkelde tot
modecentrum van faam.
in jurk die Gibb ontwierp
>r het fotomodel Twiggy
iakt inmiddels deel uit van
kostuumcollectie van het
ictoria and Albert Museum
Londen.
ite Franklyn, voormalig
irtner van Gibb en goede
iendin van de ontwerper,
rklaarde dat Gibb sinds
art vorig jaar ziek was.
|j onderging toen een ope-
Itie voor darmkanker. Vol-
ins de krant Daily Mail
ierf Gibb aan aids. Fran-
Jyn verklaarde desgevraagd
F Gibb homosexueel was,.
|aar dat het ziekenhuis haar
|»r?pkprH had dat hij niet
in deze gevreesde immuni-
jitsziekte gestorven was.
STRENGE
CONTROLES EN
ZWARE
STRAFFEN
NU AL
SUCCESVOL
Nog maar kort
geleden riskeerden
automobilisten in
België makkelijker
een boete met tout
parkeren, dan
wanneer ze met een
flinke slok op achter
het stuur kropen.
Fout parkeren is nog
stééds strafbaar,
maar sinds kort
wordt ook rijden
onder invloed hard
aangepakt.
Intensieve controles,
hoge boetes en een
snelle inname van
het rijbewijs moeten
een nieuwe
mentaliteit
bewerkstelligen.
Over de resultaten is
alvast
verkeersminister De
Croo zeer tevreden.
De horeca denkt er
anders over.
(Van onze correspondent
Frans Boogaard)
BRUSSEL „Controleer
uzelf vóór men u contro
leert". Met dat appèl op
de eigen verantwoorde
lijkheid proberen de poli
tie en rijkswacht in Bel
gië, in nauwe samenwer
king met het ministerie
van Verkeer en het Bel
gisch Instituut voor de
Verkeersveiligheid, een
einde te maken aan het
rijden onder invloed.
Sinds half december loopt die
actie nu, en de initiatiefne
mers zijn in ieder geval zeer
tevreden. Volgens hen neemt
het rijden met een flinke slok
op merkbaar af. Hoewel het
nog maar de vraag is of die
conclusie nu al mag worden
getrokken, staat wel vast dat
de reclamecampagne, die al
gemeen als „zeer agressief"
wordt gezien, tamelijk ont
nuchterend werkt.
De spotjes op tv, waarin een
moeder en twee kinderen pa
aan de gevangenispoort gaan
ophalen, waarna bovendien
nog één van die kinderen het
hoofd afwendt als hij zijn va
der ziet, en de metershoge
borden overal langs de weg
met één van diezelfde kinde
ren en de tekst „Papa zit in de
gevangenis omdat hij gedron
ken heeft", zijn hoe dan ook
opgevallen.
Ook bij de horeca trouwens,
die de politie en rijkswacht
en in één moeite door met
een ook de Heer Minister
het kweken van „een angst
psychose zonder weerga,, ver
weet. Waarna De Croo
toch wat geschrokken in
allerijl verklaarde dat zijn
campagne niet anti-alcohol
was, maar anti-alcohol-ach-
ter-het-stuur.
Waanzinnig
Dat „pappie" als hij flink in
genomen heeft en vervolgens
gaat rijden in de gevangenis
kan belanden, weet inmiddels
heel België. Maar helpt het
ook?
De Croo zelf wees al kort na
Kerst vol trots op het vergele
ken met vorig jaar spectacu
lair gedaalde aantal verkeers
slachtoffers, dat nu beperkt
bleef tot twee tegenover vorig
jaar twaalf. Maar een hoog
politie-ambtenaar in Brussel
noemt die gevolgtrekking
„waanzinnig". „Intussen heb
ben we de jaarwisseling ach
ter de rug: twaalf doden.
Maar is nu de anti-alcohol
campagne mislukt? Ik weet
het niet, want de meeste pro-
cessen-verbaal komen pas na
veertien dagen binnen. En
dus weet niemand het nog".
De rijkswacht wil, om onge
veer dezelfde reden, evenmin
harde conclusies trekken,
maar wijst er wel op dat van
de 22.000 autobestuurders die
in de eerste campagneweek
een blaasproef moesten afleg
gen, er „slechts 950" positief
reageerden op de ademtest.
Dat komt neer op 4,3 procent,
terwijl bij de minder intensie
ve controles van vorig jaar 9,5
procent boven zijn quotum
zat: ruim 5 procent méér dus.
De tweede campagneweek,
toen politie en rijkswacht
30.000 automobilisten naar de
berm verwezen, bleek het
percentage drinkers zelfs nog
verder gedaald: tot 2,7 pro
cent, om precies te zijn.
De cijfers zijn minder specta
culair dan die van de Horeca
Vlaanderen, die bij De Croo
klaagde over een omzetdaling
van 25 procent, maar voor de
rijkswacht en politie zijn ze
toch een teken dat men op de
goede weg is.
Grootvaders
De campagneleiders bij deze
twee diensten, en ook bij het
Belgisch Instituut voor de
Verkeersveiligheid, waarvan
De Croo voorzitter is, willen
nu nog een paar weken wach
ten om de eerste maand van
„Controleer uzelf vóór men u
controleert" te evalueren.
Aan de hand van die evalua
tie wordt bekeken hoe het
controle- en strafbeleid (kort
durende ontzeggingen, boetes
van 330 tot 3300 gulden, na
tussenkomst van de procureur
In België zijn meer een inten
siever controles te verwach
ten, waarbij iedereen de fuik
in moet. foto: cees verkerk
des konings soms zelfs onmid
dellijke inname van het rijbe
wijs) in de rest van het jaar
moeten worden ingevuld.
Maar meer en intensiever
controles overdag en 's
avonds, door de weeks en in
het weekend zijn in elk
geval te verwachten. Niet al
leen bij afwijkend rijgedrag,
maar ook in de vorm van rou
tine-controles, waarbij ieder
een ongeacht leeftijd, ge
slacht, reisdoel of maatschap
pelijke positie de fuik in
moet.
„Daar houden we nu streng
de hand aan", aldus kort gele
den een gemeentelijk korps
chef in een niet ver van Brus
sel gelegen gemeente. „Want
het is verbazingwekkend, tij
dens dat soort controles, hoe
veel grootvaders er overal op
sterven liggen. Om van de
grootmoeders nog maar te
zwijgen".
LONDEN Een man die zei te spreken namens het
Kurdische Nationale Bevrijdingsfront heeft gisteren
verklaard dat het Front een bom heeft geplaatst aan
boord van het Westduitse chartervliegtuig dat zaterdag
met 16 mensen aan boord in Turkije neerstortte. In een
telefoontje met het Londense kantoor van het Turkse
persbureau Anatolia zei de man dat de Kurdische be
weging ook verantwoordelijk is voor de moord op de
Westduitse diplomaat Wielspütz, gisterochtend in Pa
rijs.
Volgens het persbureau Anatolia sprak de anonieme beller
Turks met een duidelijk Kurdisch accent. Toch staat de verant
woordelijkheid voor beide „aanslagen" nog niet onomstotelijk
vast. De Westduitse autoriteiten zeiden na onderzoek van de
wrakstukken geen bewijs te hebben gevonden dat het vliegtuig
een Beonig 737 in de lucht is ontploft.
Het Nationaal Front voor de Bevrijding van Kurdistan (ERNK)
heeft gisteren in elk geval ontkend betrokken te zijn bij de
moord op de Westduitse diplomaat in Parijs en het ongeluk met
het toestel. Het Front legde in een communiqué de verantwoor
delijkheid voor de aanslag bij de Turkse geheime diensten en bij
„hun Europese medeplichtigen", die deze „provocatie" hebben
bedacht „om de Kurdische beweging in diskrediet te brengen".
„Er is zelfs gepoogd het Front de verantwoordelijk in de schoe
nen te schuiven voor de laffe moord op de Zweedse premier
Olof Palme in 1985", aldus de verklaring van de ERNK.
Bij het Turkse persagentschap was niets bekend over de bewe
ging „Bevrijding van Kurdistan", maar het ging ervan uit dat
het een van de vele groepen is dit strijden voor de onafhanke
lijkheid van Kurdistan, een bergachtig gebied dat voor het
grootste deel gelegen is in Oost-Turkije, het noordwesten van
Iraq en het westen van Iran.
BURGH-HAAMSTEDE Belangrijke politieke, sociale en
religieuze leiders uit de Verenigde Staten, de Sovjetunie en
Oost- en West-Europa ontmoeten elkaar op dit moment in
het Zeeuwse Burgh-Haamstede. Op het conferentiecentrum
De Burght spreken ze met elkaar over mensenrechten en in
ternationale samenwerking.
De conferentie, waaraan weinig ruchtbaarheid is gegeven om de
gesprekken niet onder publicitaire druk te zetten, is mede geor
ganiseerd door de Nederlandse zakenman Van Eeghen. Onder
de deelnemers bevinden zich Rosalynn Carter, de vrouw van»
ex-president Jimmy Carter, de Russische minister van justitie
Sukharev, enkele Amerikaanse congresleden, een vertegen
woordiger van de Russisch Orthodoxe kerk en de Nederlandse
minister van staat, jhr. mr. Van Lennep.
Tijdens de conferentie, die tot morgen duurt, wisselen de deel
nemers vrijblijvend met elkaar van gedachten over de verschil
lende manier waarop in Oost en West over mensenrechten ge
sproken wordt. Het gaat daarom niet alleen over de zogenaamde
fundamentele mensenrechten die in het Oostblok onder druk
staan (vrijheid van meningsuiting, van godsdienst en dergelijke),
maar ook over terrorisme, drugsverslaving, criminaliteit en
werkloosheid. De deelnemers bezoeken de conferentie op per
soonlijke titel, maar zullen de resultaten wel doorspelen aan hun
respectievelijke overheden. Daarom is ook een waarnemer van
het Nederlandse ministerie van buitenlandse zaken aanwezig.
Basis voor de ontmoeting is een verklaring die is opgesteld door
de organisatoren en waarmee zij hopen de deelnemers op één
lijn te krijgen. In de verklaring wordt onder meer gesteld dat
landen open moeten staan voor kritiek van buitenaf, zonder on-
middelijk te gaan roepen dat dergelijke „inmengingen in bin
nenlandse aangelegenheden" ongeoorloofd zijn. „Elk politiek sy
steem en elke regering komt tekort in de eerbiediging van de
mensenrechten", aldus de verklaring. „En elke samenleving
moet zichzelf toetsen, en openstaan voor toetsing van buitenaf,
als het gaat om de verwezenlijking van de rechten die men
claimt te respecteren".
Oppositie op Haïti boycot verkiezingen
PORT-AU-PRINCE Een groot aantal kandidaten van de op
positie op Haïti heeft bekendgemaakt dat zij niet zullen meedoen
aan de parlements- en presidentsverkiezingen van 17 januari.
Volgens de 64 politici maakt de kieswet, die de militaire over
gangsregering van luitenant-generaal Henri Namphy heeft uit
gevaardigd. eerlijke verkiezingen onmogelijk. De aanvankelijk
voor 29 november uitgeschreven verkiezingen werden op de
verkiezingsdag zelf afgelast, nadat aanhangers van het verdre
ven Duvalier-bewind bij aanslagen op stemlokalen tientallen
burgers hadden vermoord.
RAAG Het officiële
Isjechoslowaakse partijblad
kide Pravo heeft gisteren in
[lie bewoordingen iedere ver
rijking tussen het beleid van
p vroegere partijleider
Uexander Dubcek en de her-
prmingspolitiek van Sovjet-
ider Michail Gorbatsjov van
p hand gewezen. In een com-
entaar aan de vooravond
pn de 20ste verjaardag van de
Irtijbijeen komst waarop Dub
cek tot partijleider werd geko
zen, omschreef de krant de
„Praagse Lente" als een po
ging het „socialisme af te
schaffen"
De krant verdedigde de inval
van de Warschaupact-troepen
op 21 augustus 1968 die een
einde maakte aan het hervor
mingsbeleid van Dubcek en
noemde de vroegere partijlei
der een „defaitist" die in
dienst was getreden van de
„rechtse krachten" die het so
cialisme in Tsjechoslowakije
wilden afschaffen. Volgens
westerse diplomaten in Praag
duidt het artikel erop dat Mi-
los Jakes, die drie weken gele
den Gustav Husak opvolgde
als partijleider, wil vasthouden
aan het orthodoxe beleid van
zijn voorganger.
Alexander Dubcek volgde op 5
januari 1968 Antonin Novotny
op als partijleider. Zijn verkie
zing wordt gezien als het begin
van de economische en politie
ke hervormingen die als de
„Praagse Lente" de geschiede
nis ingingen. Zestien maanden
later werd hij afgezet, nadat
troepen van het Warschaupact
Tsjechslowakije waren bin
nengevallen om een einde te
maken aan zijn hervormings
beleid.
Dubcek, die na zijn aftreden
jarenlang als ambtenaar bij
een afdeling van het ministe
rie van bosbouw werkte, zei
maandag in een telefoonge
sprek vanuit Bratislava dat hij
geen commentaar wilde geven
op de verjaardag van de
„Praagse Lente". Op de vraag
wat hij van de huidige situatie
in Tsjechoslowakije denkt, zei
de 67-jarige ex-partijleider: „Ik
geloof niet dat dit het geschik
te moment is".
peel sneeuw
f de Alpen bestaat een tekort aan sneeuw, maar in het oosten
In de Verenigde Staten is er de afgelopen dagen zo veel geval-
FJ, dat het openbare leven erdoor in de war raakte. Deze jonge
Woner van Boston had daar overigens geen boodschap aan.
ij had zijn handen meer dan vol aan het schoonhouden van het
inpad van zijn ouders. foto: ap
PHILIPSBURG/WILLEM
STAD Claude Wathey, de
sterke man van Sint Maarten,
heeft vriend en vijand verrast
door te verklaren dat hij
streeft naar volledige onafhan
kelijkheid van zijn eiland.
„Wij moeten onze eigen weg
zoeken in de wereld van onaf
hankelijke staten. We moeten
een volledig onafhankelijk
land worden", aldus Wathey.
De voorbereidingen voor een
volledige onafhankelijkheid
hoeven volgens hem niet lang
te duren. „Normaal gesproken
kan het binnen een jaar. Als
we volledige medewerking
krijgen kunnen we in 1989 on
afhankelijk zijn. Er zal een
grondwet moeten worden ge
maakt. Maar zoveel tijd hoeft
dat niet in beslag te nemen
Van de grondwetten ziin er
twaalf in een dozijn verkrijg
baar", aldus Wathey.
Sint Maarten's sterke man
voelt zich kennelijk zeker van
zijn zaak, want hij heeft de
plannen nog niet in zijn eigen
partij besproken. Zo zei zijn
partijgenoot en tweede man,
Joe Richardson, dat de uitspra
ken van Wathey voor hem als
„een verrassing" kwamen. Ri
chardson zei verder het idee
van onafhankelijkheid wel te
steunen, maar de termijn tot
1989 te kort te vinden. De op
positie hekelt vooral het eigen
zinnige optreden van Wathey.
„Er wordt helemaal geen re
kening gehouden met de wen
sen van de bevolking en we
zien ook het gevaar van de
dictatoriale neigingen van
Wathey".
Wathey kondigde echter aan
dat de bevolking niets hoeft te
vrezen „want we kunnen ons
zelf bedruipen". Bovendien, zo-
zegt Wathey, zal een onafhan
kelijk Sint Maarten niet meer
hoeven op te draaien voor de
steun aan de kleinere eilanden
Saba en Sint Eustatius. „Het
geld kunnen we beter voor
onze eigen zaken besteden".
De 20.000 inwoners van Sint
Maarten leven voornamelijk
van het toerisme en de handel.
Daarnaast krijgt het eiland cir
ca zeven miljoen gulden aan
Nederlandse ontwikkelings
hulp. „Dit bedrag kan makke
lijk worden vervangen door
hulp uit andere landen, als
Taiwan, Canada en vele ande
re landen waar we nu geen
hulp van kunnen ontvangen,
omdat we in het Koninkrijk
zitten", aldus Wathey, die zijn
plannen op 11 januari kan pre
senteren aan minister De Ko
ning, wanneer de bewindsman
voor Antilliaanse zaken het
eiiand bezoekt.
De „Enola Gay", de B-29 bommenwerper die de atoombom op Hiroshima dropte, wordt momen
teel gerestaureerd. Het toestel is tijdelijk overgebracht naar het Smithsonian Institute In Washing
ton terwijl het „National Air and Space Museum" een ingrijpende verbouwing ondergaaf.FOTO: ap
