Wie zich wil oriënteren
kan niet zonder Bosatlas
„Tweede Kamer:
mier of stier?"
NA 110 JAAR DE 50E EDITIE
Overeenkomst maakt eind aan
schadelijke spuitbussen
TNO betreurt trage
besluitvorming
rond aids-onderzoek
-Heijn
gehouden. „De tijdgeest is
blijkbaar meer vervuld van
noeste vlijt dan van retoriek.
Tweede Kamer: mier of stier?"
Waarmee Dolman het dilem
ma aanduidde waarvoor het
parlement zich soms geplaatst
ziet.
„Mieren zijn nuttige beesten,
maar ze vervelen eerder dan
stieren. Misschien is er soms
reden voor de vraag: Werkka
mer of slaapkamer? Wellicht
moeten we wat vaker actuele
onderwerpen plenair behande
len, al moeten we de risico's
beseffen van oppervlakkig
heid en spraakverwarring
wanneer de feiten onvoldoen
de bekend zijn".
„Binnenhof
mooier en
rijker dan
ooit"
DEN HAAG Het Bin
nenhof is volgens kamer
voorzitter Dolman mo
menteel mooier en rijker
dan ooit en wordt ook be
ter beheerd.
„Nergens ter wereld be
schikt het parlement over
een middeleeuws slot en
een museum. Op 20 janua
ri klopt het hart van de
Staat hier al vier eeuwen",
zei hij gisteren op zijn
nieuwjaarsreceptie. Dol
man doelde daarmee op
het feit dat de Ridderzaal
vaker.dan alleen op Prins
jesdag voor parlementaire
doeleinden wordt ge
bruikt. Ook beheert de
Staten-Generaal aan het
Vijverhof een deel van het
schilderijenkabinet Wil
lem V dat vorig jaar sa
men met het Mauritshuis
werd heropend. De Kamer
neemt na terugkeer van
het kerstreces op 19 janua
ri de nieuwe vergader- en
werkruimte in het voor
malige hotel Centraal in
gebruik, dat volgens Dol
man „geen dag te vroeg"
werd opgeleverd. Dolman
toonde zich erg ingenomen
met de grote ruimte van
het gerenoveerde complex,
waar al veel meer plaats is
voor publiek dan in de
grote vergaderzaal. Vol-
ens de kamervoorzitter
eed de oplevering van
het gebouw Hagenaars en
andere Nederlanders voor
het eerst beseffen dat het
menens is met de nieuw
bouw van de Tweede Ka
mer. De verdere sloop van
de omliggende bebouwing
aan de Hofstraat is giste
ren begonnen. Later volgt
de afbraak van het ge
bouw van de Hoge Raad.
GRONINGEN Aard
rijkskunde zonder atlas,
is als timmeren zonder
spijkers. Een tamelijk
nutteloze bezigheid dus.
Dat zeggen dr. A.T. van
Holten (uitgever) en A.
Bus (hoofd cartografisch
instituut) van uitgeverij
Wolters-Noordhof aan de
vooravond van de uitga
ve van de 50e editie van
de Grote Bosatlas.
Donderdag wordt het eerste
exemplaar van deze jubileu
muitgave officieel gepresen
teerd aan minister Deetman
van onderwijs. Van Holten
en Bus vinden overigens dat
het nut van een atlas zich
veel verder uitstrekt dan al
leen tot het schoolvak aard
rijkskunde. „Wie zich wil
oriënteren op de wereld kan
niet zonder atlas. Dit is een
Ruim 110 jaar geleden zag de
eerste Grote Bosatlas het le
venslicht. De naam is afkom
stig van meester P.R. Bos,
toenmalig aardrijkskundele
raar aan de Rijks-HBS in
Groningen. In het begin
werd bijna om de twee jaar
een vernieuwde editie uitge
geven. De laatste jaren is die
cyclus wat uitgerekt en be
draagt nu vijf tot zes jaar. De
oorzaak hiervan is het terug
lopen van het kinderaantal.
Van de Grote Bosatlas, de
eerste uitgave heette officieel
Bos' Schoolatlas der Geheele
Aarde in 29 kaarten, zijn in
de loop van de 110 jaar meer
dan twee miljoen exemplaren
verkocht. Het preciese aantal
is niet bekend, omdat van de
eerste edities de gegevens
niet meer te achterhalen zijn.
„De Grote Bosatlas is na de
bijbel het meeste gelezen/ge
raadpleegde boek van Neder
land. Ja..., dat mag je wel zo
stellen, denken wij", aldus
Van Holten en Bus.
Uitgever dr. A.T. van Holten (links) van de Grote Bosatlas en A. Bus, hoofd cartografisch insti
tuut: „Zonder atlas kun je niet leven".
In vergelijking met de 49e
editie is de jongste uitgave
grondig vernieuwd. Er staan
200 nieuwe kaarten in. Dat
wil zeggen dat éénderde deel
geheel vernieuwd is. Hieruit
blijkt al dat de 50e „Bos" met
zijn ongeveer 600 kaarten en
grafieken wel een heel ande
re is dan de allereerste Bos'
Schoolatlas der Geheele Aar
de in 29 kaarten.
„Het maken van een atlas
lijkt misschien het opstellen
van een aantal vaststaande
gegevens, maar niks is min
der waar. Er verandert altijd
meer dan je denkt. Er komen
stuwmeren bij, plaatsen
worden groter en de infra
structuur (kanalen, wegen,
spoorwegen, bossen en derge
lijke) op de hele wereld is
aan sterke veranderingen on
derhevig.'
Maar deze wijzigingen zijn
nog maar klein in vergelij
king met de thematische
kaarten die de afgelopen de
cennia aan atlassen zijn toe
gevoegd. Een moderne atlas
is namelijk veel meer dan
een bundeling kaarten waar
in je plaatsen, bergen, rivie
ren en kanalen kunt opzoe
ken. De thematische kaarten,
waarop in één oogopslag te
zien is hoe het in bepaalde
gebieden staat met het ver
loop van de bevolking, de in
dustriële produktie, percenta
ge landbouwgrond om maar
enkele willekeurige voor
beelden te noemen, nemen
een steeds grotere plaats in.
„De helft bestaat uit themati
sche kaarten", aldus- Van
Holten en Bus. „Vroeger was
eigenlijk alleen belangrijk of
je de vraag „Waar ligt..." kon
beantwoorden. Maar tegen
woordig moeten ook vragen
beantwoord kunnen worden
als „Hoe is het er„Wat
doen ze er..." en „Hoe is het
zo gekomen dat..."
Democratisch
De atlas is de hele wereld in
één boek. Voor iedereen die
geïnteresseerd is in de we
reld is het een zeer nuttig in
strument. Hoe kun je over
bepaalde zaken oordelen als
je niet weet waar het ligt en
hoe de situatie er is? Zonder
atlas kun je niet leven. Niet
voor niets noemt de Belgi
sche uitgever in het voor-
FOTO: PERS UNIE
woord van de Belgische edi
tie de atlas een democratisch
werkinstrument".
Een groot deel van de thema
tische kaarten wordt ge
vormd door trends; nieuwe
ontwikkelingen die zich de
afgelopen jaren hebben afge
tekend. „Neem bijvoorbeeld
de milieuproblematiek. Er
wordt wel heel veel geschre
ven en gezegd over de zoge
naamde „zure regen", maar
nergens waren zeer duidelij
ke overzichten te krijgen.
Wij worden dan uitgedaagd
om wel een overzichtelijk
kaartje te ontwerpen aan de
hand van her en der ver
spreide informatie. Uitdagin
gen, die wij overigens graag
aangaan. Het is het veredelen
van statistische gegevens.
Dorre cijfers visualiseren".
Waarom geen Italia?
Het Algemeen Nederlands
Persbureau (ANP) is enige
maanden geleden begonnen
met het „verinternationalise
ren" van buitenlandse na
men. Vertrouwde schrijfwij-
zes van bijvoorbeeld Tsjaad,
Koeweit, Kameroen en Bei
roet werden veranderd in
respectievelijk Tchad, Ku-
wayt, Cameroun en Bayrut.
In de nieuwe Grote Bosatlas
worden de oude namen
evenwel nog gehanteerd.
„Wij volgen de lijst die enige
jaren geleden is opgesteld is
door het CBAN (Commissie
Buitenlandse Aardrijkskun
dige Namen), een adviescom
missie van het ministerie van
onderwijs. Die lijst vinden
wij consequenter dan die van
het ANP. Want waarom
maakt het ANP van Tjaad
wel Tchad, maar bijvoor
beeld geen Italia van Italië,
Nippon van Japan en Cotê
d'Ivoire van de Ivoorkust.
Kijk in Kuwayt (Koeweit)
zelf kunnen ze met hun Ara
bisch alfabet noch Kuwayt.
noch Koeweit lezen. Wij vin
den dan ook dat het ANP iets
te ver is doorgeschoten. De
herkenbaarheid is zoek. Wij
willen enerzijds vasthouden
aan herkenbaarheid en an
derzijds hebben we ons ge-
basseerd op een officiële
commissie als de CBAN. We
erkennen dat het kiezen van
de juiste schrijfwijze een pro
bleem is. 't Is een zorg, waar
ook wij ons bij elke uitgave
weer het hoofd over breken.
Kijk, eenvoudig ligt het bij
landen die zelf besluiten dat
ze anders gaan heten, zoals
Oppervolta dat nu Burkina
Faso heet. Dat veranderen
we dan uiteraard wel. Zo be
houdend zijn we nou ook
Formule Bos
Bij de 50e editie is het aloude
principe van meester Bos in
ere hersteld. Naast de atlas
wordt een bijbehorend aard
rijkskundeboek uitgegeven,
de Formule Bos. Volgens
Van Holten neemt door dit
„oerconcept" de waarde van
atlas en aardrijkskundeboek
toe. Ook worden als extraatje
enkele satelietopnames van
Nederland geplaatst.
Over het eindresultaat zijn
Van Holten en Bus zeer te
vreden. „De Time-atlas mag
dan wat uitgebreider zijn als
je bepaalde plaatsen wilt op
zoeken. Maar door de combi
natie van geografische en
thematische kaarten is de
Grote Bosatlas als geheel de
beste. Dat klinkt wat eigen
wijs, maar dat zijn we ook".
RINUS BOUWMEESTER
£eidóc6outfMit
DINSDAGS JANUARI 1988 PAGINA 3
Geldboete voor
moteleigenaar
Van der Valk
ARNHEM Het gerechtshof
in Arnhem heeft gisteren di
recteur A. van der Valk (60)
van het gelijknamige motel-
concern veroordeeld tot een
geldboete van 4250 gulden.
Volgens het gerechtshof heeft
Van der Valk niet voldaan aan
zijn verplichting een aantal
bosterreinen in de omgeving
van zijn motel in Arnhem te
herplanten met bomen. Naast
de geldboete moet Van der
Valk binnen een jaar tot her
planting overgaan.
DEN HAAG Na een jarenlang slepende dis
cussie tussen overheid en bedrijfsleven en ac
ties van milieubeschermingsorganisaties komt
er een einde aan spuitbussen die een bedreiging
vormen voor de de aarde beschermende ozon
laag. De producenten van drijfgassen, die in
spuitbussen worden gebruikt, en minister Nij-
pels van milieubeheer hebben vandaag in Den
Haag een overeenkomst getekend ter vermin
dering van de aanmaak en het gebruik van de
voor de ozonlaag schadelijke stoffen. Over twee
jaar zal vrijwel geen enkele spuitbus in Neder
land meer deze stoffen bevatten. Alleen in
spuitbussen voor bepaalde medische doeleinden
en voor gebruik bij open vuur zullen deze drijf
gassen nog aanwezig zijn. De milieu- en consu
mentenorganisaties verklaarden ingenomen te
zijn. „Wij zijn zeer verheugd dat er een einde
komt aan deze spuitbussen, omdat zij voor 30
tot 40 procent verantwoordelijk zijn voor de to
tale uitstoot van CFK's in Nederland", aldus
een woordvoerder van de zeven organisaties.
De overige 60 tot 70 procent van de luchtver
ontreiniging met CFK's wordt veroorzaakt
door producenten van koelmiddelen en piep
schuim.
Heroïnevangst op Schiphol
SCHIPHOL De douane op Schiphol is het nieu
we jaar met een forse heroïnevangst begonnen. Gis
teren werd in de bagage van vier Nigeriaanse vrou
wen en mannen en een Ghanees in totaal ongeveer
vijftien kilogram zuivere heroïne aangetroffen. Vol
gens de douane zou de heroïne op de Nederlandse
markt een straatwaarde van tien miljoen gulden
hebben gehad. De heroïne was afkomstig uit Bom
bay en had naar alle waarschijnlijkheid Nigeria als
bestemming. Het verdovend middel zat verborgen
in soepblikken, lakensets, thermospannen, fotoal
bums en in de dubbele bodem van een van de kof
fers.
Een douanier toont op Schiphol de pannen waarin hij
vijftien kilogram zuivere heroïne aantrof.
FOTO: ANP
DEN HAAG De besluitvorming rond het aids-onderzoek ver
loopt te traag. Dit stelde ir. W.A. de Jong, voorzitter van de
Raad van Bestuur van TNO gisteren tijdens zijn nieuwjaarstoe
spraak in het Centraal Kantoor van de onderzoeksinstelling in
Den Haag. „In een zo dynamisch, zich razendsnel ontwikkelend
kennisveld zijn relatief langdurige procedures uit den boze",
vond hij. De Jong zei in dit verband ook dat het advies van de
Raad voor het Gezondheids Onderzoek (RGO) zijns inziens te
kort schiet. De TNO-topman sprak de hoop uit dat een aids-pro-
gramma kan worden gerealiseerd in nauwe samenwerking met
het RIVM, het AMC en de Amsterdamse GGD. De Jong pleitte
daarbij voor extra financiële steun van de overheid. Het uitblij
ven van meer subsidie noemde hij met de iets tegenvallende
opdrachten als oorzaak voor het feit dat TNO voor het eerst
sinds twee jaar weer verlies lijdt. „Waarschijnlijk rond de 1 a 2
miljoen gulden", aldus De Jong, die inkrimpingen voorziet van
enkele hoofdgroepen van TNO. De tientallen gedwongen ontsla
gen die als gevolg daarvan zullen vallen, worden volgens hem
gecompenseerd door de verwachte groei van andere sectoren.
DOLMAN WU MEER KORTE DEBATTEN
Met een dikke zoen wenst het WD-kamerlid Erica Terpstra ka
mervoorzitter Dick Dolman het beste voor 1988 tijdens de'tradi-
tionele nieuwjaarsreceptie op het Binnenhof.
FOTO: ANP
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Kamer
voorzitter Dolman is niet
erg onder de indruk van
de klacht dat de politiek
als gevolg van affaires als
bijvoorbeeld het RSV-
schandaal, de visserijfrau
de en het geharrewar met
de studiefinanciering
steeds meer aanzien ver
liest bij het grote publiek.
„Die klacht hoor ik al net
zo lang als ik kamerlid
ben. Mijn voorganger Van
Thiel schrok nog toen een
eerste enquête naar het
aanzien van de politiek
negatief uitviel, maar ik
schrik er niet van", aldus
Dolman op zijn gisteren
gehouden nieuwjaarsre
ceptie.
Nieuwsstudio van TROS in Wereld Handelscentrum
In het Amsterdamse World Trade Center (Wereldhandelscentrum) heeft de TROS met ingang van
vandaag een eigen nieuwsstudio in gebruik. In een eigen ruimte in dit complex heeft deze omroep
de beschikking over de allernieuwste communicatiemiddelen en een eigen redactie ter verwerking
van de binnenkomende informatie. In een directe uitzending hedenmiddag werd deze ruimte in
gebruik genomen. Alle uitzendingen van TROS-Aktua en andere nieuwsuitzendingen komen voort
aan rechtstreeks uit deze studio.
De kamervoorzitter stelde vast
dat de regering niet altijd
meer gelijk krijgt. Hij erkende
dat bij de behandeling van ge
noemde affaires weliwaar het
aftreden van de betrokken be
windslieden Van Aardenne,
Braks en Deetman werd ge
ëist, maar dat de meerderheid
van de Kamer de gemaakte
fouten niet ernstig genoeg
vond om daaraan de uiterste
politieke consequentie te ver
binden. Tegen die achtergrond
liet Dolman zich niet verlei
den tot een politieke uitspraak.
Wat het afgelopen vergader
jaar betreft concludeerde hij
dat de spanning tijdens verga
deringen van de Kamer „niet
overhield, .terwijl elders („de
wereld hield de adem in over
het INF-akkoord") de tempe
ratuur juist opliep. De Kamer
slaagde er als gevolg van „bin
nenlandse spanningen" rond
een volksverzekering tegen
ziektekosten en het mobili-
teitssecenario niet in om alle
begrotingen voor de wettelijk
vastgestelde termijn af te han
delen. Volksgezondheid komt
deze maand aan de orde en
een debat over de begroting
van Verkeer in Waterstaat zal
pas in februari worden gehou
den. Vele vergaderuren ble
ven overigens ongebruikt.
Meer controle
Volgens Dolman is er sprake
van twee tegengestelde ont
wikkelingen: enerzijds minder
wetsvoorstellen, amendemen
ten en moties, anderzijds meer
mondeling overleg met de re
gering. „Met andere woorden:
minder wetgeving, maar wel
meer controle". Die versterkte
controle resulteerde vorig jaar
onder meer in de bouwenquê-
te, maar ook in steeds meer
commissievergaderingen. Dol
man vroeg zich af of er niet te
weinig korte debatten over ac
tuele politieke zaken worden
$eeld van
riminaliteit'
(Vervolg van de
voorpagina)
^EN HAAG - Volgens
oofdcommissaris mr. J.
yiarda van Utrecht geeft
ontvoeringszaak-Heijn
et publiek een vertekend
■eeld van de criminaliteit
Nederland. Mede door
informatiestop, de
nieuwsshow" en de daar-
sen,!p volgende uitbarsting
in8Ian „non-informatie"
106'roeit het gevoel van on-
en eiligheid bij het publiek,
;rwijl de criminaliteitscij-
?rs daartoe geen aanlei
ding geven, aldus Wiarda.
andi oorzitter G. Koffeman van
stee e Algemeen Christelijke
an (olitiebond (ACP) vreest dat
e vee kosten die gepaard gaan
iet opsporing van de ont-
oerde Gerrit Jan Heijn en
ijn ontvoeders ten koste zul-
'an j in gaan van het politie-bud-
3eteet, dat toch al fors onder
;nlairuk staat. „Op het bedrag
en delf - volgens mij ruim
orviivaalf miljoen gulden - heb
i geen kritiek", aldus Kof
eman. Waar hij wel proble-
nen mee heeft is het feit dat
et bedrag een extra claim
n efel leggen op de discussie
wil ver het politiebudget die
en (ver enige tijd weer van
de «tart zal gaan.
voolgens een woordvoerder
an justitie hebben de kosten
de zaak-Heijn géén ernsti-
m [e gevolgen voor het totale
^Holitiebudget.
gjSftinister Korthals Altes (Jus-
^Htie) moet duidelijk maken
^|P grond van welke gege
vens hij op 28 december 1987
een brief aan de Kamer
?r de ontvoeringszaak-
'eijn zijn medeleven uit-
jrak met het verlies van de
feer Heijn. Het PvdA-ka-
ïiperlid Stoffelen vraagt zich
of de minister op grond
in aanvullende, tot nu toe
tor politie en justitie gehei-
le gegevens, tot de passage
i zijn brief is gekomen. In-
ien Korthals Altes die in-
•rmatie inderdaad heeft wil
:offelen dat deze meteen
in politie en justitie gege-
n wordt zodat Heijn ge-
inden kan worden.
Is de minister geen aanvul-
nde concrete gegevens
leeft meent Stoffelen dat
4Jjn rouwbetuiging in de
rief aan de Kamer alleen
it misverstanden aanleiding
:eft gegeven en het leed
in de familie-Heijn onnodig
jeeft vergroot.
een toelichting op zijn
ief van 28 december liet
iorthals Altes weten dat
iinnenskamers in overleg
iet politie en openbaar mi-
isterie vrij snel de conclusie
as getrokken dat Heijn niet
ieer leefde. Als uiteindelijk
irantwoordelijke voor het
ivoerde beleid achtte de
inister zichzelf de aange-
iezene om daarvan kond te
nzine twee cent goedko-
De prijzen van super en
igelode benzine worden met'
gang van morgen met twee
ent verlaagd. Superbenzine
aat dan aan de meeste pom-
en 1,51 gulden kosten en nor-
lale en ongelode superbenzi-
1,46 gulden. De prijs van
tig blijft vooralsnog onveran-
'r erd. De verlaging wordt ver-
orzaakt door de daling van de
ollarkoers.
j IE KNOLLEN
