„Ik was een vals profeet"
I
Graf van Christus blijft in
Israël gemoederen bezighouden
£eidóc
kerk
en
wereld
beroepingen
Slecht begin in Suriname
Prioriteiten bij detentie jft
uueer
brieven
f
GEESTELITK LEVEN/OPINTF
CetdócSommit
DINSDAG S JANUARI 1988 PAGIN.
Wereldraad: geloof vaker medeverantwoordelijk voor conflicten
GENÈVE Religieuze opvattingen zijn volgens de Wereld
raad van Kerken steeds vaker medeverantwoordelijk voor po
litieke conflicten. In een geschrift over godsdienstvrijheid
dringt Ninan Koshy, staflid van de Wereldraad, er bij de ker
ken op aan hun eigen rol bij conflicten kritischer te bekijken.
De Wereldraad zal zelf ook de kerken bekritiseren indien zij
medeverantwoordelijk voor gebrek aan vrijheid en conflicten
zijn.
Koshy. directeur van de Wereldraadafdeling voor internatio
nale zaken, roept de 307 lidkerken van de Wereldraad op voor
al aandacht te schenken aan de vraag waarom de godsdienst
soms tot minder vreedzame manifestaties leidt. De kerken
moeten onderzoeken in welke mate de religie in hun land het
nationalisme, sociaal of economisch onrecht stimuleert. Verder
stelt hij de vraag of ook niet in overwegend christelijke landen
religieus fanatisme invloed op het politiek leven kan hebben,
zoals dat in Iran het geval is.
Godsdienstvrijheid mag nooit van de andere mensenrechten
worden gescheiden, aldus Koshy. Kerken zijn niet geloofwaar
dig als ze zich slechts voor de eigen rechten inzetten en geen
rekening houden met de rest van de samenleving. Geen enkele
geloofsgemeenschap heeft het recht zich voor de vrijheid van
de eigen godsdienst breed te maken, zonder „respect en waar
dering voor het geloof en de mensenrechten van anderen te
betuigen," aldus het rapport.
Menigeen denkt een
goed hart te hebben
en heeft alleen maar
zwakke zenuwen.
Ebner-Eschenbach
Russisch-
orthodoxe
bisschop pleit
voor heropening
oudste klooster
MOSKOU Een Russisch-
orthodoxe bisschop heeft in
een hoogst ongebruikelijke'
procedure een oproep aan het
Kremlin openbaar gemaakt,
waarin hij pleit voor de her
opening van het oudste Rus
sische klooster uit 1051, dat
in Kiev staat. De brief van
bisschop Feodosij van Astra-
chan en Jenotajevka wordt
deze week gepubliceerd in
het Bulletin van de christelij
ke gemeenschap, dat wordt
uitgegeven door de voregere
politieke gevangene Aleksan-
der Ogorodnikov.
De bisschop besloot de tekst
van zijn brief te publiceren
toen hij na twee maanden
wachten geen antwoord van
het Kremlin kreeg. Hij had
Gorbatsjov gevraagd ter gele
genheid van het duizendjarig
jubileum van het Russische
christendom monniken weer
tot het Petsjerski-klooster toe
te laten. Verder had hij ge
klaagd dat kloostergemeen
schappen zeer worden tegen
gewerkt als zij de opengeval
len plaatsen van overleden
monniken door jongeren wil
len laten innemen.
Het klooster aan de oevers
van de Dniepr in Kiev werd
in 1961 gesloten. Bisschop Fe
odosij noemt het klooster de
wieg van het Russische chris
tendom. Volgens de overle
vering liet in 988 grootvorst
Vladimir van Kiev, de toen
malige hoofdstad van Rus
land. zich dopen, hetgeen als
het begin van de kerstening
van Rusland wordt gezien.
Dat feit wordt dit jaar groot
scheeps door de Russisch-or-
thodoxe Kerk gevierd.
Het is hoogst ongebruikelijk
dat een lid van de Russisch-
orthodoxe hiërarchie in het
openbaar kritiek op de Sov
jetstaat uit. In Moskou werd
zelfs niet uitgesloten dat bis
schop Feodosij door tucht
maatregelen zal worden ge
troffen.
.Vaticaan vraagt
financiële
hulp religieuzen
VATICAANSTAD Kardi-
naai Agostino Casaroli,
staatssecretaris van het Vati
caan, heeft de hulp van reli
gieuze orden en congregaties
ingeroepen om de tekorten
van het Vaticaan te kunnen
wegwerken. Het Vaticaan
kampt de laatste jaren met
tekorten van vele tientallen
miljoenen gulden. Sommige
financiële deskundigen
schatten het tekort over 1987
zelfs op 130 miljoen.
Eind vorig jaar werd in
Rome de tekst bekend van
een brief die kardinaal Casa
roli aan de generale oversten
van de orden en congregaties
heeft verzonden. De brief,
gedateerd op 29 juni, werd
pas in september ontvangen
De brief werd gevolgd door
enkele ontmoetingen in no
vember tussen vertegen
woordigers van de religieu
zen en kardinaal Giuseppe
Caprio, prefect van de con
gregatie voor economische
aangelegenheden van het
Vaticaan. Daarin werden nog
geen besluiten genomen.
Van de kant van de orden en
congregaties zijn nog geen
toezeggingen gedaan. Wel be
studeren sommige orden
plannen om via lange ter
mijn-plannen het Vaticaan
financieel te steunen. „Wij
zijn bereid te helpen, maar
we willen niet dat de last van
het tekort te zeer op onze
schouders komt te rusten,"
aldus een vertegenwoordiger
van de religieuzen. Hij en an
dere zegslieden wilden niet
bij name worden genoemd
worden omdat hun orde nog
geen officieel standpunt had
geformuleerd. Volgens de re
ligieuzen is het in de eerste
plaats de verantwoordelijk
heid van de bisdommen om
de tekorten weg te werken.
Het Vaticaan heeft voor de
eerste maal in 1979 de hoogte
van het tekort bekend ge
maakt. Dat bedroeg toen 20
miljoen dollar, ongeveer 60
miljoen gulden.
Nwtortendm H#rvormd« K«rfc
Benoemd tot pastoraal werker te
Mussel en Vledderveen, A.Schaper,
pastoraal werker te Nieuwlande.
Aangenomen naar Soest (buitenge
wone wljkgemeente), R.van Kooten
te Zeist.
Christelijke Gereformeerde Ker-
VOORMALIG JEHOVA'S GETUIGE BIEDT VERONTSCHULDIGINGEN AAN:
LEEUWARDEN „Bij
na veertig jaar ben ik
een valse profeet ge
weest. Ik wil mijn ver
ontschuldigingen aanbie
den aan ieder, die ik in
die tijd heb lastiggeval
len. Vooral de mensen in
Friesland wil ik bedan
ken: ze hebben een
enorm geduld voor me
opgebracht, toen ik als
Jehova's getuige bij hen
aan de deur kwam".
Joep Wilting (55 jaar) en Jel-
lie Wilting-van Brug (49 jaar)
zijn ruim een jaar geleden
uitgetreden uit het Wachtto
ren Genootschap. Ze probe
ren sindsdien andere sektele
den te begeleiden bij de te
rugkeer in de samenleving
Jellie Wilting was van kinds
been af Jehova's getuige. „Ik
was zeven", vertelt ze, „toen
mijn vader overstapte naar
de Jehova's getuigen. Het gaf
een hele consternatie. Mijn
vader was ouderling in de
gereformeerde kerk. We wa
ren de enigen in het dorp, die
zich bij de Jehova's getuigen
aansloten. We hadden het
vreselijk moeilijk, werden ei
genlijk gewoon vervolgd.
Joep en Jellie Wilting
maar beschouwden dat als
een eer, omdat we dachten
de waarheid te bezitten"
Joep heeft Zelf gekozen Jeho
va's getuige te worden. Hij
woonde in Limburg en was
in de Tweede Wereldoorlog
geschokt door de duizenden
geallieerden die de strijd om
de vrijheid met de dood
moesten bekopen. Hij voelde
zich aangetrokken tot de Je
hova's getuigen, omdat ze de
militaire dienst weigerden.
„Argeloos stapte ik een ver-
FOTO: PERS UNIE
giftigde organisatie binnen.
Het vergif was verpakt in
honingzoete (zogenaamd) bij
belse beloften. Ze lieten me
passages uit de bijbel lezen
zonder dat ik de context on
der ogen kreeg. Ze gebruik
ten de bijbel als viool, waarop
ze eigen melodieën konden
spelen".
De Wiltings hebben zich lan
ge tijd met veel toewijding
aan het genootschap gegeven.
Hun vrije tijd werd opgeslokt
door het bezoeken van de
wekelijkse vergaderingen, de
vele uren voorbereiding en
het regelmatig van huis tot
huis verspreiden van de
„Wachttoren", het blad van
de Jehova's. Het vergde ge
middeld dertig a veertig uur
per week.
Rotte appel
Joep besloot voor zichzelf te
breken met het genootschap
tijdens de zittingen van het
gerechtelijk comité. Bij de
behandeling van tuchtzaken
stond hij versteld over de
harteloze behandeling van
overtreders. Het rotte deel
uit de appel werd zonder par
don weggesneden, zonder
over de consequenties voor
de betrokkenen na te den
ken". Via het boek „Crisis of
concience" van Raymond
Franz leerde Joep de verzwe
gen negatieve zijde van het
genootschap kennen. Toen
tenslotte een zwanger meisje,
dat moest trouwen, werd uit
gesloten en na drie jaar nog
werd afgewezen, stond zijn
besluit vast: hij trad uit.
Zijn vrouw Jellie heeft nog
een half jaar gewacht met
uittreding, maar toen stond
ook haar besluit vast.
Een onhoudbare stelling zien
de Wiltings in de troonsbe
stijging van Christus in 1914.
De Jehova's getuigen probe
ren nieuwe leden te lokken
met de suggestie dat de Here
Jezus snel zal ingrijpen in het
wereldgebeuren. Maar alle
datums (1925, 1938-1941,
1975) zijn tot nu toe verstre
ken zonder dat er iets ge
beurde. Officieel zou de ge
neratie van 1914 niet voorbij
gaan, zonder de komst van
Christus. Maar: „Je kan de
theorie alleen proberen te
redden met de opmerking
dat er in 2000 nog ergens in
Rusland een op yoghurt le
vend persoon uit 1914 is. Die
datum is een soort van tijd
bom onder het bestaan van
het Wachttoren Genoot
schap".
Joep en Jellie hebben zich
inmiddels aangesloten bij een
Pinkstergemeente. Via de
Vereniging „Getuigen nu
voor Jezus" proberen ze
slachtoffers van sekten te
helpen aan een normaal le
ven. Volgens Joep is dat
broodnodig, want velen heb
ben een neiging tot suicide of
zijn op andere manieren psy
chisch ontwricht.
Volgens Joep zijn er de afge
lopen tien jaar 1,2 miljoen Je
hova's getuigen uitgetreden.
In Nederland heeft een aan
tal zich aaneengesloten tot de
Nederlandse Vereniging van
Ontgoochelden.
Stichting
Vriendenhulp
joden heeft angst
voor KGB
DOORN De christelijke
stichting Vriendenhulp voor
de joden, die verwacht dat
binnen zo'n tien jaar hon
derdduizenden joden uit de
Sovjetunie via Noord-Europa
naar Israël emigreren, heeft
haar activiteiten op een een
laag pitje gezet. Het verzame
len van opvangadressen in
Nederland voor die grote
groepen joden, is te gevaar
lijk, meent de stichting. De
KGB zou op de adressen
Dit meldt het evangelische
maandblad Uitdaging in haar
nieuwste nummer.
De stichting baseert haar
verwachting over de uittocht
van de Russische joden op
een boek van de Amerikaan
se zakenman Stephen Ligthle
en bijbelse profetieën. Ligt
hle kreeg aan het begin van
de jaren tachtig visioenen die
hem wezen op de groot
scheepse emigratiegolf. Als
die mensen komen, moeten
ze ook worden opgevangen,
concludeerde een groep
christenen in Noord-Europa
vervolgens. In Scandinavië,
waar volgens Lightle de ene
helft van de joden aankomt,
werden kleding en voedsel
opgeslagen en opvangadres
sen verzameld. In Nederland
de andere helft van de
groep joden belandt via Po
len, de DDR en de Bondsre
publiek in Nederland be
perkte de stichting zich tot
het oproepen van mensen
hun huis beschikbaar te stel
len voor als het zover was.
In Scandinavië ligt de verza
melde hoeveelheid voedsel
nu te bederven, omdat de jo
den nog steeds niet uit de
Sovjetunie mogen vertrek
ken, aldus Van Dam in Uit
daging. Bovendien zou vol
gens hem de KGB de adres
sen van opvangadressen in
Finland te pakken hebben
gekregen. De stichting heeft
uit vrees dat ook hier zoiets
kan gebeuren, de reactiebon
nen uit de advertenties te
ruggestuurd naar de afzen
ders.
De Ermelose stichting gaat
zich nu meer richten op
voorlichting aan de kerken
over de situatie van de ioden
in de Sovjetunie en de op
handen zijnde uittocht. Wel
blijft de stichting geld geven
voor opvangkampen in de
Gazastrook waar de Israëli
sche regering de Russische
joden straks wil vestigen, al
dus woordvoerder F. van
Dam van de stichting, die
naar ziin zeggen ruim twee
duizend sympathisanten uit
alle kerken telt.
Van Dam blijft er ondanks
de tegenslagen van overtuigd
dat in ieder geval de 400.000
joden die te kennen hebben
gegeven naar Israël te willen,
nog voor het eind van deze
eeuw zullen vertrekken. En
misschien nog wel meer,
want er leven tenslotte, zo'n
vier tot vijf miljoen joden in
de Sovjetunie, aldus Van
Dam.
Jeruzalem zou volgens orthodoze joden niet de plaats zijn waar zich het graf van Jezus bevindt.
FOTO
JERUZALEM Bijna twin
tig eeuwen na zijn dood blijft
de vraag waar Christus is be
graven de gemoederen in Is
raël bezighouden. Sommige
ultra-orthodoxe joden bewe
ren nu dat het graf zich niet
in Jeruzalem bevindt, maar
130 kilometer noordelijker in
Galilea. Op grond van de ge
schriften van een kabbalist
uit de zestiende eeuw,
Hayym Vittal, houden zij er
aan vast dat het graf zich
vlakbij de stad Safed bevindt.
De christelijke traditie gaat
ervan uit dat Christus in Je
ruzalem is begraven op de
plaats in de oude stad waar
zich nu de kerk van het Hei
lig Graf verheft.
Door ultra-orthodoxe krin
gen in Jeruzalem worden da
gelijks pelgrimstochten naar
Galileé georganiseerd, naar
de graven van de grote mees
ters van de Talmud en de
Kabbala, aan wie vrome jo
den „wonderbaarlijke" macht
toeschrijven. Vittal (1542-
1620), afkomstig uit Safed,
schreef in zijn Doek over de
zielsverhuizing: „Noordelijk
van Safed, op de weg naar
Ain-Zeitoun, in een dal waar
een sint-jansbroodboom
groeit, bevindt zich het graf
van Jeshu Hanotsri (Jezus de
Christus). „Ik heb hier", zo
gaat de kabbalist verder, „de
exacte plaats van de graven
der Rechtvaardigen aangege
ven, waarvan sommige be
kend zijn en andere nog niet
zijn teruggevonden. Dat heeft
mijn meester. Rabbi Isaac,
onthuld, die de macht had de
zielen van de doden te zien.
die, zoals geschreven staat,
boven de graven van de
overledenen verblijven".
Archeologen
Het is merkwaardig dat Vit
tal Jezus als een van de
Rechtvaardigen van de jood
se geschiedenis beschouwt.
Het is ook tegengesteld aan
de joodse traditie die Jezus in
het gering aantal teksten
waarin naar hem en zijn tijd
wordt verwezen, slechts
kwalificeert als een valse
messias.
Recente ontdekkingen van
archeologen hebben de dis
cussie doen oplaaien. In 1968
vonden onderzoekers een
graf uit het begin van onze
jaartelling dat de resten be
vatte van joden die door de
Romeinen waren gekruisigd
Professor Nico Haas van de
afdeling anatomie van het
Hadassa-ziekenhuis in Jeru
zalem ontdekte een spijker
van ongeveer tien centime
ter, die was geslagen in de
hiel van Yehohanan Ben Ha-
gakol, die naar de mening
van Haas in de tijd van
Christus is gekruisigd.
Deze ontdekking, de eerste in
haar soort, bracht een leven
dige discussie op gang over
de manier waarop een kruisi
ging zich in de tijd van
Christus voltrok.
In 1986 baarde een andere
ontdekking opzien: archeolo
gen ontdekten in het meer
van Tiberias het goed gecon
serveerde wrak van een vis
sersboot uit Christus' tijd. Het
nieuws dat men de „boot van
Jezus" had teruggevonden,
verspreidde zich als een lo
pend vuurtje door het land
Het dorp Ain-Zeitoun, dat
door Vittal wordt genoemd,
is zoals zoveel Arabische dor
pen in Galilea na de oorlog
van 1948 met de grond gelijk
gemaakt. De oude joodse bos
wachters die al meer dan
dertig jaar in het gebied rond
Safed werken, laten desge
vraagd een gerestaureerd
graf zien. In het graf waar de
moeder van een zekere Rab
bi Crouspodai, een wijsgeer
uit de derde eeuw, is begra
ven bevindt zich een marme
ren plaat met de tekst: „Hier
ligt Rabbi Yossef Yehoshua".
Is dat de „Yeshu" die door
Hayym Vittal wordt ge
noemd?
Yohanan Erez, hoofd van de
afdeling toerisme van Safed,
toont zich verrast, als hem
deze vraag wordt gesteld. „Ik
heb daar nooit over horen
spreken. Als wat U vertelt
waar is zullen de christelijke
pelgrims nu naar ons toeko
men", aldus Erez.
Antoine Chahine, een chris
telijke Arabier die het toeris
tische bureau van Nazareth
leidt, verbergt zijn schrik
niet. „Volgens de geschriften
is Jezus in Jeruzalem begra
ven en daar wil ik in blijven
geloven. Ik ken dit verhaal
niet, maar als het juist zou
blijken te zijn, zou dat ver
schrikkelijk zijn", aldus Cha
hine.
In Suriname is het nieuwe jaar slecht begonnen met
moord door manschappen van het leger op zeven jonge bc
landcreolen. Berichten daarover komen uit verschillem
bronnen, zodat er geen reden is ze in twijfel te trekken. Ja
gernath Lachmon, de leider van de hindoestaanse pari
heeft zich gehaast te verklaren „dat de zaak al in onderzt
is" om daardoor te voorkomen dat in de Nationale Assembij
van Suriname vragen zouden worden gesteld. Tegelijkerti
weigert hij echter zelf commentaar, omdat hij „formeel ni
op de hoogte is gebracht".
LiACHMON wil kennelijk voorkomen dat er veel opl
rond het nieuwe incident ontstaat. Dat is een onverstandij
en kortzichtige houding van deze ervaren politicus, die vó
15 januari gekozen hoopt te worden tot de nieuwe presidej
van Suriname. Naast de militaire politie onderzoekt geluk.'
ook het Internationale Rode Kruis de berichten over
moordpartij, want de huidige, onduidelijke situatie maakt hj
zeer moeilijk vast te stellen op welk niveau het leger verai
woordelijk is.
Om dezelfde reden is ook de Nederlandse regering vrijw^C
machteloos. De PvdA-fractie in de Tweede Kamer kan rl
wel bij minister Van den Broek van buitenlandse zaken op€
heldering eisen, maar die is makkelijker gevraagd dan gegi
ven. Zo lang Suriname nog geen regering heeft die niet a^)€
de leiband van legerleider Bouterse loopt, beschikt Den Ha;
niet over nieuwe mogelijkheden Paramaribo er toe te breCr
gen de democratie te herstellen dan de maatregelen die nu
geruime tijd worden toegepast. Voor eventuele protesten v^
bijvoorbeeld de Verenigde Staten, Frankrijk en Nederlart
zal legerleider Bouterse zeker niet ongevoelig zijn, maar vekg]
moet ook daar niet van worden verwacht. |00
De gedetineerden hebben geen gehoor gegeven aan de
roep van de Bond van Wetsovertreders in werkstaking I
gaan uit protest tegen „de lage en ongelijke beloning vo
werk in de strafinrichtingen, de vaak hoge kantineprijzen I
de kwaliteit van het eten". De problemen worden kennelf
niet zo ernstig ervaren dat een staking uitkomst zou moeti
brengen. De gevangenen hebben andere mogelijkheden
hun beschikking om hun wensen te uiten.
De gevangenen voelen kennelijk ook beter dan hun boiijn.
aan, dat het politieke klimaat er niet naar is hun omstandiL0
heden nog verder te verbeteren. Integendeel, er gaan steeL
meer stemmen op om strakker de hand te houden aan foli
gevangenisregels. En dat is niet onbegrijpelijk gezien de vde
incidenten van de laatste tijd. pet
joei
In het gevangenisbeleid hebben de omstandigheden van
detentie langzamerhand voorrang gekregen boven de dete|et,
tie zelf. Dit heeft er onder meer toe geleid dat er al jarenlaijru:
geen twee gedetineerden in één cel worden geplaatst en djelf
elke suggestie in die richting als aantasting van verworvflva
rechten wordt ervaren. p f
jem
De oud -procureur-fiscaal bij het Bijzonder Gerechtshof let
Den Haag, de heer J. Zaaijer, heeft er vorige week in efel
publikatie terecht op gewezen, dat als de politiek het wil fve
celruimte genoeg is. Geldgebrek hoeft geen rol te spelen ive
prioriteiten kunnen worden verlegd. In dat geval blijft de sfar
menleving gespaard voor het vrijlaten van gevangenen vof°l|
wie geen cel (meer) beschikbaar is. rn
iu
Wisselvallig.
DE BILT (KNMI) Het de-
pressiegeweld is nog niet voor
bij. Bij de Golf van Biscaje
kwam vandaag een nieuwe
depressie tot leven die de ko
mende nacht het riiidelijk deel
van de Noordzee opzoekt en
daar stormachtige winden zal
veroorzaken. Is deze depressie
gepasseerd dan draait de wind
bij ons naar het noordwesten
gang. In de nacht van donder
dag op vrijdag zou dat kunnen
resulteren in een enkele graad
vorst. Een depressie die van-
is begonnen kan aan het eind
van de week de wind in het
noordzeegebied weer naar de
zuidwesthoek brengen. Een
koudeperiode lijkt op korte
termijn dus erg onwaarschijn
lijk.
Weersvooruitzichten voor de Europe
se landen geldig voor morgen en
donderdag:
Zuid-Scandinavië: Veel bewolking en
buien. Middagtemperatuur ongeveer
3 graden.
Britse EilandenHalf tot zwaar be
wolkt en buien. Middagtemperatuur
van 4 graden in Schotland tot 9 gra
den in zuidoost-Engeland.
Duitsland: Veel bewolking en buien.
Middagtemperatuur ongeveer 8 gra
den, donderdag ongeveer 5 graden.
Frankrijk: Veel bewolking en perio
den met regen. Middagtemperatuur
van 8 graden in het noorden tot 13
graden in het zuiden.
Alpengebied: Half tot zwaar bewolkt:
morgen van het westen uit enige tijd
regen. boven 1000-1500 meter
sneeuw Nul-graden-niveau lang
zaam dalend van 2000 meter tot 1300
Portugal en Spanje: Veel bewolking
en af en toe regen. Donderdag opkla
ringen. Middagtemperatuur aan de
kust van 11 graden in het noordwes
ten tot 18 graden aan de Costa del
Sol.
Italië en Joegoslavische- Griekse
kust: Veel bewolking en perioden
met regen, in het zuiden ook af en
toe zon Middagtemperatuur aan de
kust van 11 graden in het noorden
tot 17 graden in het zuiden.
13 10 4Ï;
Istanboel I b
Brieven graag kort er
duidelijk geschreven De
redactie behoudt ziet
het recht voor mgezon
den stukken te bekorten
Nieuwjaarswens
Hartelijk bedankt voor
nieuwjaarswens en de jaar
lender, die we via de bezor
kregen aangeboden. Weel
overigens dat de datum 28 s
tember 1988 op de kalen
ontbreekt? Het viel mij op
dat ik in 1905 op 28 septem
werd geboren en dat was
se geen schrikkeldag. De
rector was zeker even afwt
DEN HAAG,
A.P. Nederpeld.
(Naschrift: het nieuwe
drukte ons al snel met de t
op de werkelijkheid dat
werk mensenwerk is. U k
er echter verzekerd van
dat wij niets zullen nalaten
er voor te zorgen dat u ook
uw verjaardag de krant in
bus krijgt. Directie.)
i IE
