Een geschiedenis van het filosofisch voetvolk Paus ook in veel van huis £eidóe0otua4 GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CeidaeGou/iq/til Bisschoppen van VS ruziën over aids-verklaring kerk wereld HONDERD JAAR WIJSGERIG LEVEN IN NEDERLAND EN BELGIE Kleisterlee nieuwe voorzitter van Cebemo Onveilige cellen 2 I Uit een onderzoek van de directie gevangeniswef het ministerie van justitie is onlangs gebleken dat ee^ percentage van de gedetineerden in ons land verslaaf drugs. En komt men niet verslaafd in de gevangei? loopt men grote kans er verslaafd uit te komen, war een publiek geheim dat daar volop wordt gerookt et, ten. Onlangs berichtten we nog dat een jonge Katwijl dadiger aan zijn cipiers was ontsnapt met als enigel dat hij niet langer het risico wilde lopen in de gei aan drugs verslaafd te raken. Een onomwonden vr, de realiteit van de volkswijsheid „Wie met pek omga; ermee besmet". 1987 was koudnat ei zeer sombei van lijd wVh"d°re- DEN HA*Gr Di,iaar ef" *7 woensdag 30 december 1987 pas WASHINGTON Binnen het rk episcopaat in de Vere nigde Staten is onenigheid uitgebroken over de aids-ver- klaring die het bestuur van de bisschoppenvergadering eerder deze maand heeft uit gegeven. Daarin werden bui tenechtelijke seks en het ad vies „veilig vrijen" afgewe zen. „De natuurlijke seksuali teit is het belangrijkste wapen tegen deze ziekte." Wel mo gen rk centra voor gezond heidszorg volgens die verkla ring wijzen op overheidsinfor matie over het gebruik van condooms, als zij tegelijkertijd het afwijzend standpunt van de RK Kerk erbij vertellen. De conservatieve aartsbis schop van New York, kardi naal O'Connor, noemde het een zeer ernstige fout dat het vijftig man tellende bestuur de verklaring had uitgegeven zonder dat alle 380 bisschop pen om hun mening waren gevraagd. De verklaring wijkt volgens hem af van het tradi tionele kerkelijke verbod op het gebruik van voorbehoed middelen. Aartsbisschop Szo- ka van Detroit, ook behorend tot de conservatieve vleugel, verbood de verspreiding van de verklaring in zijn diocees. De aartsbisschoppen Hickey van Washington en Keating van Arlington, Virginia, zei den in een gezamenlijke ver klaring dat de indruk alsof de verklaring informatiecampag nes steunt waarin het gebruik van condooms wordt aanbe volen, moet worden verwor pen. „Het is nooit en te nim mer goed een onjuist middel te gebruiken om een goed doel te bereiken." Hier geldt geen adel, staat noch pracht. De hemel heeft het kleen verkoren. Al wie door ootmoed wordt herboren, Die is van 't hemelse geslacht. Joost van den Vondel Jerzy Popieluszko Vermindering van straf voor moordenaars Popieluszko WARSCHAU Het Poolse Hooggerechtshof heeft een aanzienlijke strafvermindering ver leend aan de vier leden van de geheime politie die in februari 1985 ver oordeeld waren voor de moord op de Jerzy Popieli De hoofdverdachte, kapitein Grzegorz Piotrowski, die was veroordeeld tot 25 jaar, kreeg een strafvermindering tot tien jaar. Ook de straf van kolonel Adam Pietruszka, die vijftien jaar moest uitzitten wegens aanstichting tot moord, werd verlaagd tot tien jaar. Pie truszka was oorspronkelijk eveneens tot 25 jaar veroor deeld, maar had een jaar gele den al eens strafvermindering gekregen. De overige twee, luitenant Lezek Pekala en Waldemar Chmielewski, waren oor spronkelijk veroordeeld tot respectievelijk vijftien en veertien jaar, maar hadden hun straf een jaar geleden ook al teruggebracht gezien tot tien en acht jaar. Ook nu was hun straf verkort, al wist re geringswoordvoerder Urban nog niet tot hoeveel jaar. Maar Edward Wende, de ad vocaat van de familie van Po pieluszko, zei te hebben ge hoord dat hun straf was te ruggebracht tot respectieve lijk zes en vier jaar. Krach tens de Poolse wet kan ie mand wegens goed gedrag vervroegd worden vrijgelaten als hij er tweederde van zijn straf op heeft zitten. Regeringswoordvoerder Ur ban zei dat de strafverminde ring was verleend uit huma nitaire overwegingen, „na verzoeken van familieleden, kleine kinderen enz.". Ge ruchten dat de vier zouden worden vrijgelaten deden vo rige week al de ronde toen bekend werd dat twee man nen die in 1982 waren veroor deeld wegens moord op een politieman, voorwaardelijk waren vrijgelaten. De rege ring had de twee gevallen in het verleden met elkaar in verband gebracht. Urban zei dat de twee gevallen gelijk worden behandeld, „als moord op een mens, of het nu een geestelijke of een politie man is". Lech Walesa, de leider van Solidariteit, zei verbaasd te zijn. De volgende logische stap zou volgens hem zijn als de vier werden benoemd tot „erewachten" bij het graf van Popieluszko. Dr. M.B. Blom nieuwe hoofdjustitiepredikant OEGSTCEEST Dr. M.B. Blom te Oegstgeest is be noemd tot hoofdpredikant bij de inrichtingen van het mi nisterie van justitie. Hii volgt ds. D.H. Gijsbers te Vegnel op, die volgend jaar 65 jaar wordt. Blom (54) is sinds 1971 pastor bij het RIAGG en het Derc- ksencentrum te Amsterdam. Vanaf 1972 is hij tevens we tenschappelijk ambtenaar voor supervisie pastoraat aan de theologische faculteit van de Universiteit van Amster dam. NIJMEGEN „Ik ben een beetje verleid door die historici van de Fran se annalen-school. Ik ben geïnteresseerd in de ge schiedenis van het voet volk." Onder voetvolk moet in dit geval verstaan worden: het filosofische voetvolk. De Nijmeegse hoogleraar filosofie Kees Struyker Boudier levert binnenkort het vierde deel af van een reeks die twaalf dikke boekwerken moet gaan omvatten. Daarin wordt de filosofie van de lage landen in de afgelopen honderd jaar in kaart gebracht. Wie filosofie zegt, denkt in de eerste plaats aan de filosofie van katholieken en protestan ten. Andersdenkenden hiel den zich in onze streken nau welijks op systematische wiize bezig met wijsgerige proble men en zeker niet honderd jaar geleden. Struyker Bou dier herinnert aan een be rucht artikel van Willem Fre- derik Hermans over de filoso- fie-beoefening, waarin deze aandacht vroeg voor dit ver schijnsel. Struyker Boudier: „Tachtig procent van de wijs gerige produktie in de lage landen is confessioneel gebon den en ook die resterende twintig procent van de vrij denkers is hoofdzakelijk een polemiek met het confessione le kamp." Op de oude rooms-katholieke grootseminaries was filosofie een vast onderdeel van de op leiding, maar ze was uitdruk kelijk bedoeld als hulpweten schap. Zoals het officieel heet te: dienstmaagd van de theo logie. De priesters en regulie re geestelijken van orden en congregaties die met dit on derwijs belast werden, waren, zeker toen deze opleidingen in de vorige eeuw werden op gericht, nauwelijks uitgerust voor deze taak. Er vond vaak wisseling van de wacht plaats. Het allernoodzakelijkste werd gedaan. Toch waren er ook centra waar meer tijd geno men werd voor filosofische bezinning. Vele priesters die iets in hun mars hadden, gingen studeren aan een van de opleidingen van de congregaties en ordes in Rome zoals de Gregoriana van de jezuïeten, het Angeli- cum van de dominicanen en het Antonianum van de fran ciscanen. Kwalitatief waren dit betere opleidingen, maar echt veel moeite kostte het de meesten toch niet om daar te promoveren, meent Struyker Boudier. De betekenis van Prof. C.E.M. Struyker Boudier hun promotie-onderzoek laat zich misschien nog het best vergelijken met het niveau van een doctoraalscriptie. Er waren echter natuurlijk vele uitzonderingen op deze regel, aldus de Nijmeegse hoogle raar. Van een intellectueel duide lijk zwaarder gewicht was de opleiding in Leuven waar kardinaal Mercier in 1889 het Hoger Instituut voor Wijsbe geerte oprichtte, aan de ka tholieke universiteit van Fri- bourg en aan het Institut Ca- tholique in Parijs. Leuven be schouwt Struyker Boudier nog steeds als de topper van de lage landen, niet alleen door wat het Hoger Instituut in het verleden voortbracht aan mensen als Dondeyne en De Waelhens, maar ook door de kwaliteit van de huidige fi- losofie-beoefening. Encycliek Als begindatum voor zijn on derzoekingen koos Struyker Boudier 1879. In dat jaar pu bliceerde paus Leo XIII zijn encycliek Aeterni Patris. Dat leidde overal in de katholieke wereld tot de opkomst van de neo-scholastiek, in feite van de Middeleeuwse wijsbegeerte van Thomas van Aquino die in zijn werk een verzoening tussen geloof en rede tot stand probeerde te brengen. Tot aan de Tweede Wereldoorlog werd - met als hoogtepunt de jaren twintig en dertig - de katholieke filosofiebeoefening voornamelijk gedomineerd door Thomas van Aquino. Al lengs groeide echter ook in katholieke kring de overtui ging dat de Middeleeuwse denkwereld van Thomas niet toereikend was om eigentijdse problemen te begrijpen. De keuze voor Thomas geschied de uit een defensieve opstel ling die sommigen toen be gonnen los te laten. Vanuit het buitenland, voornamelijk Frankrijk, drongen na de oor log nieuwe stromingen door zoals de existentiefilosofie en de fenomenologie, waarin de menselijke ervaring centraal stonden. In landen als Frank rijk en Duitsland was er ook een christelijke wijsbegeerte ontstaan die niet gebaseerd was op het neo-thomisme. Vanaf omstreeks die tijd krijgt de filosofie een steeds zelfstandiger plaats. Ze wordt steeds minder gebruikt voor de verdediging van de waar heid van het christelijk ge loof. Het neo-thomisme raak te uit de mode. In het begin van de jaren zestig ontwaakte de belangstelling voor het marxisme en moderne filoso fische stromingen als structu ralisme en analytische filoso fie. Het neo-thomisme, aldus Struyker Boudier, is nu voor namelijk nog onderwerp van historische studies. De studie van de filosofie is op dat mo ment ook in Nederland en België al lang niet meer hel exclusieve terrein van katho lieken en protestanten. Sluitpost De jezuieten en dominicanen maakten als eerste ordes grondig werk van hun filoso fie-opleidingen. Hun omvang rijke produktie besprak Struyker Boudier in de eerste twee delen. In het derde deel komt het werk aan bod van FOTO: RON MOES augustijnen, carmelieten en minderbroeders aan bod. Het komende deel gaat over de overige congregaties en ordes, voor wie filosofie een duide lijke sluitpost was van hun ambtsopleidingen. In de na volgende delen gaat Struyker Boudier de filosofie van protestantse huize na en van niet-gelovigen. Een bijzondere plaats wil hij inruimen voor de filosofen van Leuven Over het feit dat hij Neder land en België tesamen heeft genomen, zegt Struyker Bou dier dat ér onderling van een sterke uitwisseling sprake was. „De katholieken in het noorden waren nu eenmaal sterk op het katholieke zui den georiënteerd." Struyker Boudier noemt zijn geschiedenis van de beoefena ren van de filosofie „een ge schiedenis van beneden". D'eze levert een weids panora ma op dat zeker niet louter bestaat uit opsommingen van auteurs en werken, maar een systematische beschrijving wil geven van het oeuvre en de verbindingen met andere au teurs. Struyker Boudier: „We wisten wel, zoals Hermans in de ja ren zestig al opmerkte, dat katholieken en protestanten voor het leeuwendeel van die produktie hebben gezorgd, maar niemand heeft tot nu toe de moeite genomen deze enorme activiteit in kaart te brengen." „Dat traditionele beeld dat de filosofie-beoefening bij de ka tholieken in de eerste helft van deze eeuw voornamelijk beheerst werd door het neo- thomisme komt er nu heel wat genuanceerder uit te zien. Er waren neo-thomistische scholen die elkaar onderling bestreden. Er waren er die het werk van Thomas zoals het via commentatoren tot ons gekomen was, onverkort wilden doorgeven, anderen gingen er veel creatiever mee om en verbonden het weer met andere filosofische opvat tingen." Verdienstelijk Heeft Struyker Boudier tot nu toe scholen aangetroffen die een typisch produkt waren van de lage landen of figuren die zich met buitenlandse filo sofen kunnen meten? „Het is nu eenmaal zo dat wij in de laatste eeuwen geen mensen als Hegel, Heidegger of Ayer hebben voortgebracht. Er zijn in onze contreien zeker grote namen te noemen, denk bij voorbeeld aan een man als de (Belgische) jezuïet Marechal of mannen als De Waelhens en Dondeyne. Ook in Neder land zijn er zeer veel verdien stelijke filosofen geweest, ie mand als de calvinistische wijsgeer Dooyeweerd, maar als er nog eens een wereldge schiedenis van de filosofie be schreven wordt, dan betwijfel ik in hoge mate of die boven genoemde mensen daarin voor zullen komen. We zijn wellicht minder geschapen voor hoge speculatie en meer voor het nuchtere historische werk." „Wat ik in die drie delen heb willen laten zien is de werk zaamheid van deze priesters 'in het veld' die de filosofie hebben beoefend, haar heb ben doorgegeven, maar zelf geen geschiedenis hebben ge maakt. Met vallen en opstaan hebben velen van hen zich gewijd aan filosofische ge schriften. Vaak hadden zij zelf daar geen hoge dunk van. Quid ad aeternitatem. wat stelt het voor in het licht van de eeuwigheid, zo moeten ve len in de afgelopen decennia hebben gedacht. Maar zonder hen zou bij ons de kennis over de filosofie niet hebben be staan. Hun invloed is enorm geweest doordat zij in het on derwijs hun opvattingen weer uitdroegen. De omvang daar van valt niet exact vast te stellen, maar die invloed is er uiteraard." PAUL VAN VELTHOVEN C.E.M. Struyker Boudier Wijsgerig leven in Nederland en België 1880 - 1980. Deel I De jezuieten. Deel II De Do minicanen. Deel III De augus tijnen, Carmelieten en Min derbroeders. Uitgave Ambo i.s.m. Katholiek Studiecen trum. OEGSTGEEST Het oud-kamerlid Cor Kleis terlee wordt de nieuwe voorzitter van de katho lieke hulporganisatie voor ontwikkelingspro jecten Cebemo. Kleister lee was al sinds vorig jaar vice-voorzitter van het bestuur van Cebemo. De huidige voorzitter, profes sor dr. J.G.M. Hilhorst (53), die om statutaire redenen af treedt, neemt op 6 januari af scheid. Hilhorst was vanaf 1974 lid van het bestuur en vanaf 1979 voorzitter. Hil horst heeft economie gestu deerd en is hoogleraar aan het Institute of Social Studies in Den Haag waar hij geldt als een autoriteit op het gebied van regionale planning in ontwikkelingslanden. Voordat Hilhorst hoogleraar werd, was hij werkzaam in Zuid-Amerika en het Midden- Oosten. Hij was toen betrok ken bij de uitvoering van pro gramma's voor technische bij stand. Cebemo laat weten dat Hil horst „een belangrijke bijdra ge heeft geleverd aan de ont wikkeling van het medefi- C. F. Kleisterlee FOTO: DIJKSTRA nancieringsprogramma van Cebemo De katholieke me definancieringsorganisatie on dersteunt kleine projecten in de Derde Wereld voor een ge zamenlijke waarde van om streeks 150 miljoen gulden. Zijn opvolger, C. F. Kleister lee uit Rotterdam, was van 1956 tot 1979 lid van de Twee de Kamer, aanvankelijk voor de KVP, later voor het CDA. Hij was ook geruime tijd vice- voorzitter van de Tweede Ka mer. Daarnaast vervulde hij onder meer functies in het be stuur van de Katholieke Uni versiteit Brabant en van de Theologische Faculteit Til burg. VATICAANSTAD Paus Johannes Paulus II zal ook in 1988 weer in vele landen de grond kussen. In de elf jaren van zijn pontificaat was hij 303 dagen op reis. Daarbij legde hij 571.285 kilometer af, anderhalf maal de afstand van de aarde tot de maan. In ieder geval staan voor het komende jaar de volgende reizen vast. Van 7 tot 19 mei bezoekt hij vier Latijnsameri- kaanse landen: Uruguay, Boli via, Peru en Paraguay. Van 24 tot 27 juni brengt hij een pastoraal bezoek aan Oosten rijk, het land van president Waldheim, aan wie hij dit jaar diens eerste buitenlandse be zoek toestond. Politiek gezien de interessantste reis wordt die van 10 tot 20 september naar Zuidelijk Afrika: geen bezoek aan Zuidafrika, maar wel aan de zogenaamde front- lijnstaten Zimbabwe, Lesotho, Swaziland, Botswana en Mo zambique. Tenslotte is de paus van 8 tot 10 oktober in de El- zas, waar hij onder meer het Europees Parlement in Straatsburg zal bezoeken. De reis die de paus in 1988 het liefst zou maken, gaat niet door: een bezoek aan de Sov jetunie, waar de Russisch-Or- thodoxe Kerk in juni de 1000- jarige „doop van Rusland" viert. Ook de (met Rome geü nieerde) Katholieke Kerk van Oekraïne viert dan haar 1000- jarig bestaan. Het was immers grootvorst Vladimir van Kiev, de toenmalige hoofdstad van Rusland, die zich in 988 liet dopen. „De vraag of de paus ons zal bezoeken, is noch door ons noch door de RK Kerk ter sprake gebracht," zo zei patri arch Pimen, hoofd van de Russisch-Orthodoxe Kerk, kortgeleden. Ook kardinaal Willebrands bevestigde eerder deze maand dat een pausreis naar Moskou in 1988 niet tot de mogelijkheden behoort. Waarschijnlijker wordt geacht dat partijleider Gorbatsjov tij dens zijn bezoek aan Italië in juni 1988 een ontmoeting met de paus zal hebben. Ook het Vaticaan beseft dat elke toe nadering tussen de Russisch- Orthodoxe Kerk en de RK Kerk via het Kremlin loopt. Eén ding is zeker: de paus werkt momenteel aan een apostolisch schrijven over de betekenis van 1000 jaar chris tendom in Rusland. Want geen paus heeft zich zo zeer betrokken gevoeld bij het le ven van de kerken in Oost- Europa als „papa Wojtyla", de eerste Slavische paus in de ge schiedenis. De paus zal in ja nuari zijn kortgeleden aange kondigde sociale encycliek publiceren. De encycliek moet als een vervolg op „Populo rum Progressiouit de jaren '60 worden gezien. Veel vaart zet de paus ook achter de ver schijning van een document over het vraagstuk van de daklozen. Verwacht wordt dat dit ook binnen enkele weken wordt gepubliceerd. Minder vlot gaat het met de bouw van het opvangcentrum voor dak lozen, dat op initiatief van moeder Teresa binnen de mu ren van het Vaticaan verrijst. De officiële opening zou aan vankelijk deze maand gebeu ren, maar zo ver is het nog lang niet. GEDETINEERDEN en gevangenen die in voorarre^j (en dus nog niet zijn veroordeeld) hebben recht op l mane behandeling. Geregeld komen gebeurtenissen jj licht waaruit blijkt dat dit recht met voeten wordt g^< Meestal gaat het om excessen, die na korte of langejl worden gecorrigeerd. Er zijn echter ook aanwijzingen wijze waarop gevangenen worden bejegend zo tegel mend is, dat er risico's en gevaren aan verbonden z> de samenleving en voor de gevangenen zelf. i OOK de gang van zaken die vooraf ging aan de dran brand Eerste Kerstdag in het cellencomplex van hel] hoofdbureau van politie is een bewijs dat de regels zichte van gevangenen strakker moeten worden n en dat het toezicht daarop verscherpt dient te worde ook al is het onderzoek naar de brand niet afgerond, dels is wel duidelijk geworden dat het mede aan noem het „te lief" handelen van een of meer politie te wijten is dat de levens zijn te betreuren van tw« wachten en twee gevangenen. De brandstichter (eei van net 17 jaar!) heeft de aansteker nota bene geki, bijzijn van een rechercheur. Het kan best zijn dat bij hoor technieken moeten worden toegepast die verda eerder toe moeten bewegen opening van zaken te maar daarna dienen zij weer strikt volgens de regels huis behandeld te worden. Verklaringen van betrct duiden erop dat ook de korpsleiding daarvan tot n weinig doordrongen is geweest of althans er te weii dacht aan heeft geschonken. Een facet ook dat in he zoek alle aandacht verdient. De brand in het hoofdbureau van politie heeft d eens de aandacht gevestigd op de belabberde situ vele asielzoekers. Buitenlanders die geen enkel misd ben begaan, maar die om politieke dan wel economi denen hun vaderland hebben verlaten en (welisw gaal) ons land zijn binnengekomen, worden gevang en behandeld als criminelen. Het relaas van een va onze krant van gisteren was zonder meer schokkend maar ternauwernood gered door een moedige brai nadat agenten en /of bewaarders hem en zijn lotgen gesloten hadden laten zitten. Ook dat aspect dient ni sproken te blijven. Af en toe regen DE BILT (KNMI) - Op de oceaan tussen Amerika en West-Europa heerst al enkele dagen een leven dige depressieacti viteit. De bijbeho rende fronten brengen op de Britse eilanden en sen Een derieliik zeer somber jaar geweest, aldus de front passeert de logische dienst van het KNMI. De. komende nacht en gemiddelde temperatuur was circt, morgenochtend d/n Celsius en had - normaal ges, met regen ons 92 graden Celsius moeten zijn. he land In de looD normale gemiddelde temperatuur \mn donderdag be- meejs 1987 he, derde achtereenvb, reiken ons vlnuit koude jaar geweest. Vooral janua het westen enkele e" m?i.w,aJen Z'j'r 1 onklarinsen Od Gemiddeld werd over het land in I oudejaarsavond 855 millimeter neerslag afgetapt. N. wordende™ op-' ft 775 millimeter. De meeste reg, klarinsen mose- he' midden van het land. lijk afgewisseld Met een gemiddeld landelijk teken door enkele buien. 195 "re" zo"nas,c^"'t rJl De kans op deze somber geweest. Dit geldt vooral i buien is het maanden, juni m het bijzonder. L grootst in het maanden brachten ongeveer het noorden en wes- aantal zonne-uren. ten van het land. De temperaturen ondergaan ten op zichte van de afgelopen dagen een geringe daling. Morgen is het 's middags nog 9 a 10 gra den, de jaarswisseling vindt plaats bij een temperatuur van een graad of 6. De zuidwesten wind blijft vrij krachtig tot hard, in het binnenland zwakt de wind 's nachts wat af. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor donderdag en vrijdag: Zuid-Scandinavië: Bezuiden de lijn Oslo-Stockholm perioden met regen, plaatselijk ook nat te sneeuw bij temperaturen van 0 tot plus 5 graden, be noorden deze lijn af en toe sneeuw en overwegend licht vriezend. Denemarken: Half tot zwaar bewolkt. Vooral op donderdag regen. Temperaturen 5 tot 8 graden. Britse eilanden: Donderdag vooral in het noorden en noordwesten enkele buien, op vrijdag vanuit het westen re gen. Middagtemperatuur van 7 graden in net noorden tot 10 graden in het zuiden, op vrij dag hoger. Benelux, noordwest-Duitsland en noordwest-Frankrijk: Don derdag wisselend bewolkt en vooral langs de Noordzeekus ten enkele buien. Vrijdag van uit het westen regen en motre gen. Middagtemperatuur 7 tot 12 graden. Noordoost-Frankrijk en zuid- oost-Duitsland: Half tot zwaar bewolkt. Van tijd tot tijd enige regen. Middagtemperatuur 6 tot 10 graden". Alpengebied: Voornamelijk op donderdagmiddag en avond en in de nacht van donderdag op vrijdag aan de noordzijde re gen en boven de 1500 £000 meter sneeuw. Over rioden met zon, maar len plaatselijk bewol) dagtemperatuur op la veau 5 tot 10 graden dengrens op 2000 a 2 hoogte, vrijdag wat 1 Spanje, zuid-Frankt en Joegoslavische ku meer naar het zuide Landinwaarts in noo en noord-Italië ook i dagtemperatuur in d bieden 13 tot 18 gr, dinwaarts 8 tot 12 mistgebieden plaats lager. WEERRAPPORT HEDENMC Weer Mm Amsterdam onbew. 13 De Bilt h.bew. 13 Eelde zw.bew. 12 Eindhoven zw.bew, 12 Athene Barcelona Berlijn Brussel Dublin as,. Parijs Rome Split Stockholm Warschau

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 2