„Agenten lieten ons
als ratten in de val"
Geredde
arrestanten
willen
schadeclaims
CiidaeOowa/nt
Beurs van Amsterdam
Snel
duidelijk
heid over
ombuds
functie
MARKTEN
Namaken is er niet meer bij in Japan
Technologie
onder de
rijzende zon
ECONOMIE
DINSDAG 29 DECEMBER 1987 PAGINI
GROVE NALATIGHEID BIJ
BRANDVEILIGHEID HAAGSE
POLITIECELLEN
(Vervolg van voorpagina)
DEN HAAG De gedeti
neerden, die op Eerste
Kerstdag door de brand
weer uit hun cellen op het
hoofdbureau van politie
werden bevrijd, overwe
gen bij de overheid scha
declaims in te dienen. Dit
heeft een aantal van hun
advocaten gisteren meege
deeld.
Volgens de raadslieden zouden
de gemeente Den Haag en het
ministerie van justitie op het
punt van de brandveiligheid
in het cellencomplex grove na
latigheid kunnen worden ver
weten. Er wordt in dit ver
band gesproken van een on
rechtmatige daad. Het even
tueel indienen van schade
claims is gebaseerd op het li
chamelijke en geestelijke letsel
dat de arrestanten door de
brand hebben opgelopen.
De advocaat van een nog
voortvluchtige vreemdeling
die op het nippertje uit zijn cel
werd bevrijd, noemt de beide
brandweerlieden die daarbij
hun leven hebben verloren
„helden". „Ik raad mijn cliënt
aan een mooie krans bij hun
kist te leggen". Over de psy
chische toestand van de man
als gevolg van de brand maakt
de advocaat zich ernstige zor
gen. „Iemand die een tijd lang
in doodsnood heeft verkeerd,
kan daar trauma's aan over
houden".
ZOETERWOUDE:
ZOETERWOUDE In januari
hopen burgemeester en wethou
ders van Zoeterwoude „een
voorzet te geven" over de om
budsfunctie. Tijdens de begro
tingsvergadering werd voor het
eerst over dit fenomeen gespro
ken en de fracties van Progres
sief Zoeterwoude en VVD wil
den daarvoor 10.000 gulden be
schikbaar stellen.
De VVD pleit al jaren voor een
„klachtencommissie" maar de
andere fracties waren daar nau
welijks enthousiast voor te krij
gen. Nadat bij de vaststelling
van het welzijnsprogramma tij
dens de begrotingsbehandeling
Progressief Zoeterwoude alleen
stond in het streven rijkskortin
gen niet door te berekenen, von
den PZ en de VVD elkaar in de
besteding van een bedrag
maximaal 10.000 gulden. Géén
klachtencommissie maar een
ombudsfunctie. Bij wijze van
proef zal een onafhankelijk per
soon - liberalen en progressieven
geven nadrukkelijk de voorkeur
aan een vrouw - aanspreekbaar
moeten zijn voor klachten, idee
ën en wensen van burgers in re
latie tot de overheid.
Hoewel in een relatief kleine ge
meente als Zoeterwoude de gang
naar het gemeentehuis niet al te
moeilijk zal zijn, denken PZ en
VVD toch dat er voor sommige
mensen een „drempel bestaat"
De meerderheid van de gemeen
teraad is van mening dat inwo
ners sneller zullen aankloppen
bij een „ombudsvrouw" dan bij
het gemeentebestuur. De fractie
van het CDA is niet overtuigd
van het belang van zo'n ombuds-
funktie en wil er geen geld voor
uittrekken.
EIERVEILING EIVEBA BV BARNE-
VELD, 29 dec. - Aanvoer 2.057.400
stuks, stemming redelijk. Prijzen in
gulden per 100 stuks: eieren van 55-
56 gram wit 9,25-9,31 en bruin 10,34-
10,46, 60-61 gram bruin 11,24-11,49
65-66 gram wit 11,35-12,21 en bruin
12.26-12.50.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE Bil UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK
THEATER, RECREATIE,EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
De Haagse politie heeft inmid
dels erkend, dat bij het fouille
ren van de arrestanten fouten
zijn gemaakt. Woordvoerdster
A. van Gils van de Haagse po
litie stelde gistermiddag, dat
de 17-jarige jongeman die vrij
dag in zijn cel brand heeft ge
sticht, niet goed is gefouil
leerd.
De woorvoerdster: „De arres
tanten mogen geen lucifers,
aanstekers of andere middelen
waarmee vuur kan worden ge
maakt meenemen naar hun
cel. Die jongeman heeft brand
gesticht in zijn cel, dus er is
een fout gemaakt. Het onder
zoek moet uitwijzen hoe dat
heeft kunnen gebeuren".
In het algemeen wordt iedere
arrestant „grondig gefouil
leerd". „Grondig" betekent in
dit geval echter niet dat de ar
restanten worden uitgekleed
of ook inwendig worden on
derzocht, zoals de douane dat
bij geval kan doen.
Het verlies aan celruimte
de 48 cellen in het hoofdbu
reau zijn voorlopig buiten ge
bruik heeft de Haagse poli
tie tot dusver geen problemen
opgeleverd. Van Gils: „We
kunnen nieuwe arrestanten
onderbrengen bij het bureau
aan de Nieuwe Parklaan.
Humane cellen
Als een van de mogelijke oor
zaken van de brand in de
Haagse cellen wordt het „hu
mane" karakter van deze ver
blijfplaatsen aangemerkt. Bij
de meeste politiebureau's be
staan de cellen uit beton en
steen en is de deur van staal
vervaardigd. Het was indertijd
echter de wens van de voor
malige hoofdcommissaris Peij-
ster om in het Haagse hoofd
bureau van politie cellen te
maken die een zekere huma
niteit hadden. Daarom werden
kunststoffen in het plafond en
hout in de celdeur toegepast.
De gangen in het cellencom
plex waren met vilt bekleed.
De 48 cellen leverden al direct
na de ingebruikneming pro
blemen op. Sommige arrestan
ten die in deze zogenoemde
„humane cellen" waren on
dergebracht gingen onmiddel
lijk tot vernieling over en sloe
gen de doorgeefluiken eruit.
Een woordvoerder van de po
litie zei toentertijd dat die ver
nielingen „onvermijdelijk"
waren. „Dit hele arrestanten
complex met 48 cellen is ge
bouwd vanuit een andere visie
dan gebruikelijk: geen kale be
tonnen ruimten waar een
blind paard nog geen schade
kan doen, maar cellen waarin
mensen, die tijdelijk van hun
vrijheid zijn beroofd, zo prettig
mogelijk worden opgesloten.
Bij de politie zitten immers
geen veroordeelden of gestraf
ten vast, hooguit verdachten".
DEN HAAG „Waarom
hebben die agenten met
een bij het ontdekken var
de brand onze celdeurer
niet opengemaakt en ons
meegenomen naar bene
den? Ons leven lag in hun
handen. Ze hebben zelfs
geen waarschuwing gege
ven via de intercom, on
danks die enorme rook
ontwikkeling. Waarom
niet? Zij gingen weg, maar
wij zaten als ratten in de
valWe schreeuwden en
sloegen op de deur, maar
er kwam geen reactie. De
brandweer moest ons ten
slotte redden. Dat die
agenten de cellen op slot
lieten, dat heeft vier men
sen het leven gekost".
Aan het woord is Ruhul Qud-
dus (27) uit Bangladesh, een
hevig verontwaardigde oogge
tuige en bijna-slachtoffer van
de brand die afgelopen vrijdag
in het cellencomplex van het
Haagse hoofdbureau van poli
tie vier mensenlevens eiste:
twee brandweermannen en
twee arrestanten. Quddus is
een asielzoeker die als politiek
actief student het door hem
verafschuwde militair regime
in zijn vaderland moest ont
vluchten. Hij kwam in juli
naar Nederland en zat in af
wachting van zijn rechtzaak
sinds 15 december in een cel
van het Haagse politiebureau.
In het bewuste cellencomplex
op de derde etage.
Ruhul Quddus geeft in re
delijk Engels zijn verslag
van de brand, temidden van
zeven landgenoten in een wo
ning aan de Haagse Daguerre-
straat.
Quddus: „De asielzoekers
mochten overdags een paar
uur uit hun cel. Wij werden
dan overgebracht naar een
groter dagverblijf, wel met de
deur op slot. 's Weekends en
op feestdagen, mochten we
daar langer samenzijn, tot ze
ven of acht uur. We waren die
fatale dag met zes asielzoekers
in het dagverblijf, dat in een
hoek van de verdieping lag.
De politie zegt dat er zeven
asielzoekers zaten, maar ik
was daar de hele dag en ik zeg
zes. De zevende asielzoeker,
een man uit India, moest in
zijn cel blijven, als straf omdat
hij Nederland nog niet uit wil
de. De politie had hem eerder
naar de Indiase ambassade ge
bracht, maar daar wilde hij
geen uitwijzingsformulier on
dertekenen. Dan kreeg je
straf, ook met eten".
Rook
„Tussen half zes en tien over
half zes werd onze broodmaal
tijd gebracht. We waren net
klaar met eten, het liep tegen
zes uur, toen er rook tussen de
spleten van de deur en tussen
de kieren rond de tl-verlich-
ting de. ruimte binnendrong.
We riepen: wat gebeurt er?
Om de agenten te waarschu
wen drukten we op de knop
van de intercom, maar die
deed het niet. Ook de radio
zweeg en het licht op de gang
was uitgegaan. In korte tijd
vulde het dagverblijf zich met
rook. Je zag nauwelijks iets.
Met z'n zessen schreeuwden
we. bonkten doodsbang op de
deur en op de ramen aan de
buitenkant. We moesten hoes
ten van de rook, stopten kle
ren voor onze monden. Som
migen raakten buiten adem en
gingen op de grond liggen.
Een paar minuten later werd
het luikje voor het deurraamp
je geopend. Een brandweer
man met een persluchtmasker
scheen met een lamp het dag
verblijf in en beduidde dat hij
zo terug zou komen. Kort erna
deden twee brandweerman
nen de deur open. Nog meer
rook kwam naar binnen. Zij
grepen ons bij de hand. Hand
in hand werden we naar bui
ten geleid, een stukje de gang
op en een hoekje om, maar
vervolgens gingen we allemaal
weer terug naar het dagver
blijf. Ik kreeg de indruk dat
die twee brandweermannen de
weg niet wisten. Wij hoestten
steeds heviger. Die brand
weermannen probeerden met
hun luchtflessen de buitenra
men van het dagverblijf in te
slaan. Toen dat ook niet lukte,
gebaarden zij dat we nog even
moesten blijven. Ook een paar
van ons probeerden vergeefs
de ramen in te slaan".
Bewusteloos
Quddus vervolgt: „Even later,
ik schat zo'n vijf of zes minu
ten nadat een brandweerman
bij ons naar binnen scheen,
TOKIO - Japan is niet
meer uitsluitend het
land van de namakers.
Jarenlang zijn produk-
ten op de markt ge
bracht, gebaseerd op
Westerse technologie.
Daar gaat nu verande
ring in komen.
Japanse wetenschappers
schamen zich erover hoe het
zover heeft kunnen komen.
Waarom is dit volk wel in
staat vele produkten van
hoge kwaliteit tegen lage
kosten en masse op de we
reldmarkt te brengen en
kan het niet radicaal nieuwe
technologieën zelf scheppen,
zo wordt openlijk gesteld.
Opmerkelijk is echter dat
Japan toch ook meer Wes
terse onderzoekers in eigen
land gaat inschakelen. En
het oppikken van kennis in
andere landen door Japan
ners is zeker ook niet van de
baan.
De laatste jaren is dat proces
van meer eigen en funda
menteel onderzoek in een
stroomversnelling gekomen;
research waarvan nog niet is
vastgesteld welke doelstel
ling deze precies heeft. Ja
panners zouden zichzelf ech
ter niet zijn, als dat onder
zoek niet zou leiden tot toe
passingen, het liefst op niet
te lange termijn. Tot nu toe
neemt het bedrijfsleven
meer dan tachtig procent
van de totale onderzoekskos
ten voor z'n rekening. De
industrie doet meer funda
menteel onderzoek, omdat
de vrees bestaat dat Wester
se bronnen zullen opdrogen.
De overheid gaat nu ook
meer van dat onderzoek op
lange termijn doen, vooral
bij universiteiten en nationa
le laboratoria. Er zijn 461
universiteiten in Japan,
maar het niveau is niet altijd
even hoog als in Westerse
universiteiten. Vele ervan
zouden in Nederland tot het
hoger beroepsonderwijs
worden gerekend.
Artiesten
Chiba: „Onderzoekers zijn
een soort artiesten, het is
niet gemakkelijk met ze te
werken. Het gaat ons erom
verschillende visies en disci
plines vanuit uiteenlopende
culturen samen te brengen.
Driehonderd jaar geleden
begonnen we al met buiten
landse kennis in te schake
len. Voor de laatste wereld
oorlog importeerden we die
uit Europa en daarna uit de
VS".
De oliecrisis deed Japan be
seffen niet alléén op dat ge
bied afhankelijk te zijn van
anderen, maar ook op dat
van de wetenschap. Toen
begon de „Japanisering", zo
als Chiba het noemt: zelf
meer onderzoeken en ont
wikkelen.
Een opmerkelijke recente
ontwikkeling is gaande bij
het veel aandacht trekkende
onderzoek naar keramische
materialen, die bij hogere
temperaturen geen weer
stand bieden tegen het door
laten van elektrische stroom,
de nieuwe supergeleiding.
Japan telt intussen meer dan
1.000 onderzoekers op dat
gebied en er is nu een groot
samenwerkingsprogramma
van overheidsinstellingen en
40 bedrijven in de maak.
Daaraan zouden volgens top-
onderzoeker prof. Shoji Ta-
naka van de top-universiteit
van Tokio ook buitenlanders
moeten kunnen deelnemen.
Tanaka vindt dat „voorko
men moet worden wat bij de
chips gebeurde toen zo'n
programma tot gevolg had
dat het land in enkele jaren
zeventig van de wereld
chipmarkt in handen had
met als gevolg een handels
oorlog met de VS".
Japan is in toenemende
mate bezorgd het buitenland
tegen de haren in te strijken.
Van de 300 Erato-onderzoe-
kers is tien procent buiten
lander. De enige Nederlan
der is ir. Paul Spee (27), vo
rig jaar afgestudeerd in
Delft. Hij was al eerder tij
dens studiereizen in Japan
en noemt z'n verblijf van
voorlopig twee jaar de kans
van z'n leven. Spee werkt
eigenlijk bij het bedrijf Mit
sui Zosen System Research
aan parallel werkende com
puters, die gebaseerd zijn op
een type schakeling, die
door IBM in de ijskast is ge
zet.
Erato
Het valt niet mee om aan
een Japanse universiteit onT
derzoek te verrichten, enke
le uitzonderingen daargela
ten. Gepromoveerd wordt er
weinig op basis van onder
zoek bij de universiteit zelf.
De meeste studenten ver
dwijnen snel naar het
bedrijfsleven of een over-
heidslaboratorium waar de
salarissen veel hoger zijn.
Het eerste overheidspro
gramma bedoeld ter stimule
ring van fundamenteel on
derzoek is Erato, een in 1981
opgerichte stichting. Het
budget is sindsdien verze-
venvoudigd. Er worden pro
jecten opgezet, die niet lan
ger dan vijf jaar mogen du
ren en die gegroepeerd zijn
rond een sleutelfiguur van
hoge wetenschappelijke
De 27-jarige, in
Delft afgestu
deerde Paul
Spee is de eni
ge Nederlander
die in Japan
deelneemt aan
wetenschappe
lijk onderzoek.
FOTO: PERS UNIE
kwaliteit. In elk van de
thans twaalf projecten wer
ken vijftien tot twintig on
derzoekers, allen jonger dan
35 jaar. De grote man achter
deze opzet is dr. Genya Chi
ba, die lange tijd in de Vere
nigde Staten werkte. Be
langrijk is dat ook buiten
landse onderzoekers deelne
men. Op deze manier gaat
Japan toch weer profiteren
van Westerse kennis.
Spee omschrijft het werk in
Erato-verband als een soort
'kruisbestuiving', geheel an
ders dan het toegaat in de
projecten van het ministerie
van internationale handel en
industrie, MITI. Op de vraag
of Japanners niet creatief
zijn en of de nieuwe ideeën
van buitenlanders moeten
komen, reageert Spee: „Ja
pan is een Oosters land, hoe
Westers het hier in Tokio
soms ook lijkt. Wat er ook
verandert, het zal naar mijn
idee altijd Oosters blijven. Ik
kan me helemaal uitleven
en zelf bepalen wat ik doe,
m'n eigen ideeën uitvoeren.
Toch is het onderzoek een
groepsaangelegenheid en de
cultuur gebaseerd op consen
sus. Daar zit een tegenstel
ling in, zoals bij zoveel hier;
je zou verwachten dat goede
ideeën ondersneeuwen,
maar dat is niet het geval".
Tussen industrieën bestaat
ook een uitwisseling van on
derzoekers. Hitachi en Phi
lips doen dat op initiatief
van de laatste en onder het
motto „Je moet er zijn, om te
zien wat er allemaal ge
beurt". Daarnaast ontstaan
in Japan steeds meer onder
zoekcentra die deels door
buitenlandse bedrijven
worden betaald. In twee jaar
zijn zeventien ervan ge
bouwd door onder meer
IBM, Hoechst en DuPont en
er komen nog meer bij. Tot
dusver is de uitwisseling met
het buitenland voornamelijk
één-richtingsverkeer. In de
Verenigde Staten komen
jaarlijks 16.000 Japanse we
tenschappers een tijdje wer
ken. Omgekeerd gaan
slechts 2.000 Amerikanen
richting Japan. Ongeveer
8.000 onderzoekers in dat
land „pluggen" hun compu
ter aan Amerikaanse data
banken. Die in Japan zijn
nog nauwelijks bereikbaar,
vooral door het taalpro
bleem, De VS wil die onge
lijkheid op korte termijn op
heffen.
CASPER SCHUURING
143.60 144.00 U
94.50L 94.50
buhrm lel c 42.60
Noteringen van dinsdag 29 december 1987 (tot 10:45 uur)
tio dd
102.00 25/8
115.8018/3
179.50 16/9
54.107/4
148.8031/8
76.00 6/1
91.4026/8
134.80 15/5
169.00 23/6
155.00 7/4
65.50 5/10
68.90 18/3
270.504/8
70.50 11/8
62.50 13/8
54.50 10/8
201.00 6/8
51.0010/8
69.10 5/10
72.00 30/7
57.6011/8
173.70 27/8
299.70 4/8
81.80 26/8
200.50 16/1
200.50 11/8
135.806/1
478.00 5/8
42.00 7/4
90.5010/8
56.70 15/7
122.00 122.00
Ruhul Quddus temidden van zijn vrienden: „Nog altijd begrijp ik niet dat die agenten op onze etage de deuren niet openmaak
ten toen de brand uitbrak. Waarom niet foto: peter van mulken
OOGGETUIGE EN BIJNA SLACHTOFFER CELBRAND RUHUL QUDDUS:
116.0013/8
146.80 17/6
110.10 13/8
54.00 23/11
28.00 5/1
156.10 14/8
99.00 15/9
98.5011/8
140.00 12/6
77.00 10/11
137.20 12/1
70.00 10/12
49.50 5/1
10.4010/11
90.1010/11
44.50 10/11
48.00 10/11
89.00 20/10
143.40 143.50
111.50 112.50
kwamen er weer twee brand
weermannen. Ik kon hen niet
herkennen vanwege hun
luchtmaskers en de dichte
rook. Met één voorop en één
achteraan leidden zij ons
hand-in-hand door de gangen.
Op de hoeken stonden andere
brandweermannen die ons de
weg wezen. Zo kwamen we i
een vertrek aan de buitenkant
van de etage, waar de rook
wat minder was. Daar heb ik
minuten lang bewusteloos op
de grond gelegen, tot we zuur
stof kregen. Weer een beetje
op adem werden we weer
hand in hand naar het trap
penhuis geleid. Zo kwamen we
op de begane grond van het
politiebureau. In de hal ston
den tien tot vijftien agenten.
Samen met de andere geredde
arrestanten werden we naar
een gezelschapsruimte
bracht. Dokters verzorgden
ons, we kregen wat te drinken
en zagen daar het journaal van
zeven uur. Op dat moment
werden we nog wel bewaakt
door zeven agenten. Ze doen
hun werk goed, hoor. De vier
doden heb ik gelukkig niet
zien. Na tien uur mochten we
naar huis, of als we ons nog
ziek voelden eerst naar het
ziekenhuis. Daar heb ik me la
ten onderzoeken, voordat ik
naar mijn vrienden in de Da-
guerrestraat terugging. Ik heb
nu geen lichamelijke klachten
meer. Maar nog altijd begrijp
ik niet dat die agenten op onze
etage de deuren niet open
maakten toen de brand uit
brak. Waarom niet
GERRIT BAL
290.00H -
nr conv.pr. 45.00 47.50
batenb.beh. 44.00 44.00
in beek 109.90 109.50
breevasl 5.20 ONG
breevasl c 1.60 ONG
brink mol 0.60 ONG
burg heybr 3480.00 3380.00
715.00 715.00K
C 720.00 715.00K
calvê pr 3125.00 3125.00
calveprc 3125.00B 3175.00H
cenler pa c 79.00 74.00
csm 46.70 47.00
chamotle 9.50 9.50
44,00 47.00
ndo c 415.00 417.00
datex 11.40
aux 153.000
dordlse pr 187.50
p groep 302.00
econosto 123 50
1025.00
enral-non c 29.00
orco bank c 71.90
holdoh-hout 255.00 255.00
holl.kloos 290.00
mend gans 2500.00 2500.00
meneba c 36.00 35.00 ver.gl
mhv a'dam 8.20
moeara 870.00
moeara opr 116500. 11
moeara cop 11600.0 11
moeara wb 12250.0 IJ
vd moolen 25.00
mulder bosk 33.00
multihouse 7.00
mijnbouw c 395.00
naefl 230.00B
nagron c 23.50
nal.inv.bnk 426.00 423.00
114,50
Can. dollar
Franse (r.
Zwits. Ir.
Zweedse kr.
Noorse kr.
Deense kr.
Oost.schill
Spaanse pes
1,60 Griekse dr.
1,45 Finse mark
34,75 Joeg. dinar
"141,25 Iers pond
GOUD Nieuw Vorige ZILVER
onbewerkt 28170 - 28670 28150 - 28650 onbewerkt
bewerkt 30270
Opgave: Drijfhout, A'dam
allied signal
n brands
n motors
can pac
chevron cor
Chrysler
Citicorp
cons edison
Hernieuwde
daling door
dollarval
AMSTERDAM - De val
van de dollarkoers tot on
der 1,80 veroorzaakte
gisteren op het Damrak
een schrikreactie. Vorige
week was volgens beurs
handelaren het funda
ment gelegd voor een wat
gezondere koersvorming
maar de ontwikkeling van
de dollarkoers bracht de
beurs opnieuw uit het
lood. Toen in de namid
dag Wall Street al snel
fors zakte (Dow Jones tot
min 56) gingen veel
hoofdfondsen verder on
deruit. De verliezen ha
deen overigens plaats bij
een ongeanimeerde en
dunne handel. Niet meer
dan voor 255 miljoen aan
aandelen verwisselde van
eigenaar bij een totaalsco
re van ƒ715 miljoen.
Van de internationale aande
len kreeg Kon. Olie het zwaar
te verduren. Op iets I
f 200 werd een verlies ge
van ruim 6. Unilever
ongeveer evenveel it
waard op 102,20 en
werd 5,80 goedkoper o|
KLM landde met een v
van 1,40 net onder 30
Een forse klap kreeg ook
pechvogel Océ-Van der
ten te verduren. Met ee
van 11,60 kwam dit for
201 terecht. Maar ook 1
ken (min 6), Nijverda)
6,20), Ahold (min 5), I
mij (min J 5,50), Elseviei
4), NMB (min 4,50),
mann (min ƒ3) en KNP
4,50) waren slachtoffer
De lokale markt was s
licht verdeeld. Schutte
werd ƒ21,50 hoger verhi
na Het bod van 95
grootaandeelhouder V
Schaberg. De koers va
bleef daar echter nog ru
der. De obligatiemark
prijshoudend. De opti
werd gekenmerkt doo
zeer flauwe stemming.
