KLM-directeur De Soet:
.Die vent is goed gek"
t
België wil kernafval
ruilen met Bondsrepubliek
voor negende maal bij kaping betrokken
Kaper in paniek:
„Dan ontploft
de bom nu!"
KAPING DOOR TIENER MET SISSER AFGELOPEN:
TENLAND
QeidtaQowuvnt
DONDERDAG 24 DECEMBER 1987 PAGINA 7
in atoombommen
tkust Groenland
HAGEN De Verenigde
hebben ontkend dat er
ommen liggen op de bodem
zee voor de basis Thule in
lordwesten van Groenland
>en ongeluk met een bom-
rper van het type B-52 in
Iet Pentagon wees daarmee
ingen van Deense ooggetui-
dat een onderzeeboot een in-
iom heeft gesignaleerd. Het
ermoedelijk om het wrak
t verongelukte toestel. Vol-
ïet Pentagon zijn de vier
>n die de B-52 meevoerde, op
>nblik van het ongeluk ver
en zijn er geen resten van
tiviteit in het gebied meer.
Katapulten ontdekt
uit dertiende eeuw
OOST-BERLIJN Archeologen
die een middeleeuwse burcht in
de streek van Gera in de DDR
uitgraven, hebben antieke kata
pulten gevonden die met tot nu
toe onvermoede kracht en accu
ratesse stenen konden wegwer
pen. Dit heeft het Oostduitse per
sagentschap ADN bericht. De
oudheidkundigen stelden vast dat
de burcht Wysburg op het einde
van de dertiende eeuw werd ka-
potgebeukt door stenen van tus
sen de 28 en 76 kilo en dat de ste
nen van op een afstand van 450
meter werden geworpen.
Geen plaats voor
autohandelaren en
makelaars in Iran
NICOSIA Makelaars en autohandela
ren deugen niet en zij oefenen „valse be
roepen" uit. Dat heeft de Iraanse toe
zichthouder op ambachten, Ramazani gis
teren verklaard. Hij waarschuwde dat de
beide beroepsgroepen hun zaken wel
eens zouden moeten sluiten en hen de
doodstraf wacht. Ramazani zei dat zolang
makelaars en autohandelaren als bemid
delaars op blijven treden, de prijzen van
huizen en auto's nooit omlaag kunnen.
„Als makelaars en autohandelaren niet
snel van stiel veranderen zullen de wet
ten worden toegepast en zullen zij be
schuldigd worden van corruptie
BONN In de Bondsrepubliek zijn tot nu toe
1758 illegaal ingevoerde en opgeslagen vaten met
Belgisch kernafval gevonden. Dit heeft de West-
duitse minister van milieuzaken, Klaus Töpfer,
gisteren gezegd. De vaten werden vervoerd door
het door schandalen geplaagde Westduitse tran-
portbedrijf Transnuklear in Hanau.
De Belgische en de Westduitse regering ziin gis
teren met elkaar overeengekomen de illegaal
naar de Bondsrepubliek en naar België vervoer
de vaten kernafval tegen elkaar uit te wisselen.
De afspraak werd gemaakt in een telefoonge
sprek tussen Töpfer en de Belgische staatssecre
taris Firmin Aerts. In België bestaat overigens de
vrees dat de Westduitse kernindustrie veel meer
vaten opgeeft dan in werkelijkheid worden aan
getroffen. Op die manier zou men wat afvalpro
blemen op eenvoudige wijze kunnen doorschui
ven naar de Belgen. Volgens de Westduitse auto
riteiten vormen de illegaal opgeslagen vaten nu
cleair afval geen bedreiging voor het milieu en
voor de volksgezondheid. Behalve van het ille
gaal invoeren en opslaan van kernafval wordt
Transnuklear ook beschuldigd van corruptie.
Vorige week werd hangende het onderzoek naar
Transnuklear de transportvergunning van het
bedrijf ingetrokken.
VS: Niet schieten
in bezette gebieden
WASHINGTON Het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken
heeft Israël gisteren opgeroepen niet
langer met scherp te schieten bij het
neerslaan van de onlusten in de door
dat land bezette gebieden. Woordvoer
ster Oakley van sprak ook de Ameri
kaanse bezorgdheid uit over de geweld
dadige confrontaties tussen het Israëli
sche leger en protesterende Palestijnen
op de westelijke Jordaanoever en in de
Gazastrook. Ongeveer vijfhonderd
mensen hebben gisteravond in Amster
dam gedemonstreerd tegen het „ge
welddadige optreden" van Israël. Het
protest was georganiseerd door het Pa
lestina Comité.
frvolg van de voorpagina)
dBTELVEEN „De
■gvoerder had hem
^klap om de oren kun-
verkopen en hem
de de steward op
- plaats laten zetten.
teraf was dat mis-
|en het beste geweest.
r achteraf praten is te
akkelijk. Wij kunnen
v* mogen nu eenmaal
Ji enkel risico nemen.
rij is echt niets nodig
- een ramp en dan
je je goede naam
)5fl°Pig kwijt".
57 ident-directeur J. de Soet
de KLM. even tevoren
gespannen als een veer
iet erg mededeelzaam, be-
jg spontaan handen te
)7 dden en zijn hart te luch-
|T ipluchting in het KLM-
icentrum te Amstelveen
|a an ook groot wanneer
half elf gisteravond be-
- wordt dat de kaping van
Boeing 737 na ruim vier
nende uren tot een goed
e is gekomen. De Soet
gfEt zijn eerste crisis als top-
a van de KLM, na de op
ing van Orlandini, achter
8fg-
over. Een pak van mnn
Godzijdank", verzucht
Boet, even voordat het
-journaal het goede
ws landelijk bekend
kt. Nauwelijks hoorbaar
Nnpelt hij in zichzelf: „Er
qjjtoch niets voor nodig ge-
ier6t cf het was een ramp ge-
oost. Een moment ver
is de KLM-topman zorg-
jiilig te formuleren. Over de
tierige jongeman die 91 pas
ars en zes bemanningsle
de stuipen op het lijf joeg
^hij eerder nog behoed-
r p: „Je zou denken dat de
ïfr geestelijk minder even-
is". Maar als de ka-
zijn ontknoping heeft be-
meent De Soet: „Wie
President-directeur Johan de Soete (links) staat verheugd verslaggevers te woord na de goede
afloop van de kaping.
foto: anp
doet zoiets? Die vent is goed
gek. Gelukkig is hij nu in
handen van de politie".
De kaping begon tien minu
ten voordat gezagvoerder De
Ridder zijn „Abel Tasman" in
Milaan aan de grond wilde
zetten. De vijftienjarige Vitto-
rio (Dino) Scioni stond plotse
ling op uit zijn stoel en liep
naar de cockpit. Daar vertelde
hij De Ridder dat hij door op
zijn horloge te drukken, een
koffer met explosieven tot
ontploffing zou brengen. Hij
eiste dat gezagvoerder Henk
de Ridder door zou vliegen
naar Rome.
Al snel werd duidelijk wie die
blufpoker spelende Vittorio is.
De jongen woont bij zijn ou
ders zijn vader Sardijns.
zijn moeder Nederlands op
Sardinië, maar was na een ru
zie met hen een week geleden
naar zijn grootouders in Ne
derland gekomen. Opa en
oma hadden hem echter giste
ren weer naar Schiphol ge
bracht en afgezet voor de te
rugreis aan boord van het
KLM-vliegtuig naar Milaan.
Vandaar zou hij overstappen
op een binnelandse vlucht
naar Sardinië.
Na veel tegenstrijdige berich
ten, speculaties en geruchten
duurt het nog bijna een uur
voor duidelijk wordt dat Vit
torio Scioni werkelijk had ge
bluft. Met een staalhard ge
zicht vertelde hij gezagvoer
der De Ridder dat zijn pols
horloge in verbinding stond
met een koffer explosieven in
het ruim van het vliegtuig. De
Ridder nam het zekere voor
het onzekere en zette koers
naar Rome. „Wij kunnen nu
eenmaal geen enkel risico ne
men", verklaart De Soet als
gebleken is dat de koffer van
Vittorio geen explosieven be
vatte. Ook had hij geen vuur
wapen door de douane ge
smokkeld. Het veiligheidssys
teem van Schiphol, vorig jaar
nog bekroond tot 's werelds
beste luchthaven, had niet ge
faald.
Vijfde kaping
De verbazing in het crisiscen
trum was groot, toen duidelijk
werd dat in feite een puber
verantwoordelijk was voor de
vijfde kaping uit de geschie
denis van de KLM. Een puber
bovendien, die geheel op ei
gen houtje opereerde. Vijf mi
nuten voor de landing in Mi
laan was hii de cockpit van de
Boeing 737 binnen gewandeld;
niet vanwege een kinderlijke
belangstelling voor het instru
mentenpaneel, maar met een
pakket keiharde eisen. Eisen
die overigens tijdens de on
derhandelingen met de Itali
aanse autoriteiten nogal ver
anderden.
De onderhandelingen werden
rechtstreeks vanuit Rome ge
voerd, en in Amstelveen kon
den de beleidsmakers de ont
wikkelingen nauwelijks bij
houden. Even na acht uur zei
KLM-woordvoerder N.
Harmse: „Hij schijnt geen po
litieke motieven te hebben. Er
is sprake van een geldeis. Hij
zou naar Kuwayt willen vlie
gen". Om negen uur: „Er
wordt inderdaad een bedrag
van één miljoen dollar ge
noemd. Hij zou naar Tchad
hebben willen uitwijken".
Een half uur later bleek de
kaper toch zijn zinnen op de
VS te hebben gezet. In Am
stelveen werden ze er moede
loos van. Harmse: „Ik vraag
me af hoe hij dat met zo'n
klein toestel wil doen. Als je
daarmee de VS wil halen
moet je wel een heleboel tus
senlandingen maken".
Veiligheid
Als ten slotte de kaping zon
der geweld beëindigd is,
wordt al weer druk gespecu
leerd over de nasleep. Weegt
het vergrijp van een kaping
voor een puber net zo zwaar
als voor een volwassene?
Wordt de jongeman aan Ne
derland uitgeleverd? Moeten
de veiligheidsprocedures op
Schiphol, die de laatste jaren
niet van kritiek verschoond
zijn gebleven, nu veranderd
worden?
De Dienst Luchtvaart van de
Rijkspolitie en de KLM-direc-
tie vinden in elk geval van
niet. „Zelfs als wél een bom in
de koffer van die jongen was
gevonden, hadden we geen
reden gezien om de beveili
ging opnieuw door te lichten",
vertelt R. Hirs van de Rijks
politie Dienst Luchtvaart.
„Wij zijn ervan overtuigd dat
op Schiphol, met de beperkin
gen die we hebben, een opti
male beveiliging is gereali
seerd. Sinds kort is er een
aantal explosievenhonden bij
gekomen en daarmee kunnen
we toch aardig wat begin
nen".
Of behalve de handbagage
ook de „gewone" koffers die
naar het ruim van het toestel
gaan worden doorgelicht op
explosieven wil Hirst niet
zeggen. „Wat de beveiliging
betreft volgen we een soort
veldherenstrategie die er op
neerkomt dat wij geen ope
ning van zaken geven om
eventuele kapers niet in de
kaart te spelen. Of er gecon
troleerd wordt hoort u dus
niet van me". Om dezelfde re
den willen voorlichters van
de KLM niet vertellen welke
instructies KLM-piloten heb
ben in geval zich een kaping
voordoet en of een anti-terro-
risme-training deel uitmaakt
van de opleiding.
Cockpit
Hoe het ook zij: een bezoekje
aan de cockpit blijft voor jon
ge KLM-passagiers in de toe
komst gewoon mogelijk. „Wij
volgen een beleid waarbij
normale verzoeken worden
ingewilligd", vertelt voorlich
ter Harmse. „Dat blijft zo. Als
een knul van vijftien jaar zich
niet abnormaal gedraagt mag
hij van mij een kijkje in de
cockpit komen nemen, als de
werkdruk van de piloten het
tenminste toelaat".
De kaping van de Boeing
Abel Tasman is nog maar net
achter de rug, maar in het cri
siscentrum op het hoofdkan
toor gaat men al weer over tot
de orde van de dag. Koffieap
paraten en dozen met spritsen
worden opgeruimd. „Nog
prettige feestdagen", roept
president-directeur De Soet
de verzamelde pers na. Dat
was hij in alle drukte bijna
nog vergeten te zeggen.
HAAG Hoewel
(Ierland en de Neder-
luchtvaartmaat-
ippij KLM tot dusver
lelijk gevrijwaard zijn
lieven voor terroristi-
aanslagen, i§ ons
gisteren toch voor
legende maal betrok-
geweest bij een ka-
[sactie.
eerste kaping waar de
1 mee te maken kreeg da-
van 16 april 1962. Boven
erswijk bedreigde een
igees met wat later bleek
lamaakpistool de beman-
van een DC-7C. De „ka-
werd nog tijdens de
cht opgelost.
25 november 1973 kaapten
54 leden van de Nationaal
bische Jongeren Organisa
tion Boeing 747 van de
441M, die van Schiphol op
was naar de Indiase
iJfdstad New Delhi. De ka-
,l!F eisten dat Nederland de
Ttrgangskampen voor Russi-
LJe joden, die naar Israël
,90 hten emigreren, zou slui
pen dat de KLM geen wa-
L-»s meer naar dat land zou
,61 roeren. Voorts werd de
41 ating van zeven Pale-
J*se terroristen geëist. Uit-
lelijk werden' de passa-
jofs na 68 uur angstige span-
Hin Dubai vrijgelaten. De
^rs verdwenen.
(94? maanden later, op 3
E-Irt 1974 was het weer
k- Het betrof ditmaal geen
"M-toestel, maar een VC-10
-*t British Airways dat met
—je kapers aan boord op
Jphol landde. De twee le-
~"1 van het Palestijnse Jon
en Bevrijdingsfront staken
(toestel in brand, maar alle
ittenden konden aan de
fnmen onstnappen. De
kapers werden in Haar
lem veroordeeld tot viif jaar
cel. Overigens leidde éen van
hen, Nuri, de gijzelingsactie in
de Scheveningse gevangenis
in datzelfde jaar.
Die zaak kreeg nog een lugu
ber staartje, toen een half jaar-
de bovengenoemde twee ge
detineerden werden opgeëisf
door de kapers van wederom
een Britse VC-10 in Tunis. Sa
men met zes andere terroris
ten uit Egyptische gevange
nissen werden zij geruild te
gen de passagiers van het toe
stel. Tijdens die actie werd
een Duitse inzittende doodge
schoten.
Onderhandelen
Overigens werd eveneens in
1974 een kaping van een
KLM-Boeing 747 op het nip
pertje voorkomen: in Beiroet
werd een kruier in de kraag
gevat, die koffers vol wapens
en bommen aan boord van
het toestel wilde rijden, in op
dracht van zes kapers.
Twee jaar later stond Neder
land voor een veel directer
kapingsdilemma. Op 4 sep
tember 1976 werd een DC-9,
die via Nice van Malaga naar
Schiphol vloog, gekaapt door
drie Palestijnen. De beman
ning werd gedwongen naar
Tunis te vliegen en vervol
gens naar Larnaca op Cyprus.
Omdat de Israëlische regering
de vlieghaven Tel Aviv geslo
ten hield, waren de kapers ge
dwongen terug te keren naar
Cyprus. Na onderhandelingen
met een PLO-vertegenwoor-
diger en een Libische diplo
maat besloten de kapers de
volgende dag hun passagiers
te laten gaan in ruil voor een
vrijgeleide.
De laatste kaping waarmee de
KLM werd geconfronteerd
vond plaats in 1978. Een 20-ja-
rige geestelijk gestoorde man,
bewapend met een speelgoed-
Grote vreugde bij een Italiaanse familie, die veilig de aankomsthal van het Romeinse vliegveld binnenloopt.
revolver, kaapte een DC-9 die veilig op het vliegveld van
op weg was naar Madrid. Barcelona.
Dankzij moedig ingrijpen van Een apart verhaal vormt het
drie passagiers, onder wie een optreden in 1974 van de
bankier uit Wassenaar, liep de Transavia-bemanning, die
zaak na drie uur (redelijk) zich vrijwillig had aangemeld
goed af en landde het toestel om drie leden van Japanse
Rode Leger naar Damascus te
vliegen. De Japanners hielden
in september elf leden van de
Franse ambassade in Den
Haag in gijzeling. In ruil voor
het leven van de gegijzelden.
dollar plus hun collega Foe-
roeja uit de Franse cel en vlo
gen gezamelijk naar Syrië. De
Nederlandse gezagvoerder
Pim Sierks kreeg een konink
lijke onderscheiding voor zijn
Moe, maar met een lach van opluchting op het gezicht, zette ge
zagvoerder Henk de Ridder de „Abel Tasman" vanmorgen op
Schiphol aan de grond.
GEZAGVOERDER HENK DE RIDDER
KIJKT OPGELUCHT TERUG:
kregen de Japanners 300.000 moedige gedrag.
(Vervolg van de voorpagina)
SCHIPHOL Hoeveel had het gescheeld of vlucht
KL 343 was vanochtend niet op Schiphol geëindigd,
maar een paar uur eerder met een grote knal in de Ita
liaanse wolken? Gezagvoerder Henk de Ridder heeft
er wel even aan getwijfeld, toen de vijftienjarige kaper
Vittorio Scioni gisteravond tijdens de vlucht in paniek
raakte en schreeuwde: „Dan ontploft de bom nu!"
Maar er gebeurde niets, hoe onheilspellend Vittorio
ook op zijn horloge wees. „Ik wist niet wat hij daarmee
kon en ik wilde geen onnodige risico's nemen", zei De
Ridder vanochtend, nadat hij zijn toestel om kwart
voor vijf veilig op vaderlandse bodem had gezet en met
zijn vijfkoppige bemanning in de armen van toege
stroomde familieleden was gevallen.
„We naderden onze bestemming Milaan en vlak voordat we met
de daling begonnen, kwam er een passagier de cockpit binnen.
Hij overhandigde eèn briefje: „Bom aan boord, geen paniek",
vertelde De Ridder. „We waren net bezig met de voorbereidin
gen voor een eventuele uitwijkprocedure vanwege het slechte
zicht. Even later kwam hij terug met de mededeling dat het toe
stel gekaapt was en dat hij naar Rome wilde. Ik vroeg hem of hij
zich bewust was van de consequenties van zijn daad. maar hij
antwoordde: „Geen discussie, naar Rome".
De jongen was de cockpit binnengekomen door mee te lopen
met iemand anders, die even een kijkje mocht nemen. Hii dreig
de via zijn horloge een koffer vol explosieven tot ontploffing te
brengen, als De Ridder niet naar Rome zou uitwijken en er geen
miljoen dollar voor hem zou worden klaargelegd en een nieuw
vliegtuig neergezet. De Ridder: „We zaten in de daling naar
Rome, maar we kregen geen toestemming daar te landen. Toen
raakte de jongen in paniek en begon hij te schreeuwen dat de
bom nu zou ontploffen. Op grond van die dreiging gaven de Ita
lianen toch toestemming op het vliegveld Fiumicino. Daar moes
ten van de kaper de deuren twintig minuten dichtblijven, zodat
de bom „geactiveerd" werd. De jongen bleef steeds in de buurt
van de deuropening van de cockpit. Nee. hij bedreigde de passa
giers niet. Hij sprak Nederlands, dat gaf geen problemen. Dat hij
de zaken niet op een rijtje had was duidelijk, maar niet dat hij
blufte. Het punt is dat je het nooit helemaal zeker kunt zijn. Ik
wilde eerst de passagiers vrij zien te krijgen en zolang daar zich»
op bleef de zaak niet overhaasten. Nee. de jongen was niet echt
in de war, maar gewoon niet zeker van zichzelf. Hij werd ver
rast door de meest vanzelfsprekende vragen en wijzigde zijn ei
sen voortdurend".
Terwijl hij steeds rechtstreeks contact had met de KLM in Am
stelveen, voerde De Ridder de onderhandelingen met Vittorio.
„Op een gegeven moment wilde hij binnen tien minuten het los
geld hebben. Dat kon natuurlijk niet. Gelukkig konden we het
ultimatum steeds verlengen, uiteindelijk kregen we twee uur
respijt, dat gaf een enorme rust. Na wat meer praten was hij be
reid zestig passagiers te laten gaan, als één ervan zou terugkeren
met het losgeld. Van dat moment maakte een man nog goed ge
bruik door te doen alsof hij een hartaanval kreeg. Twee maten
hielpen hem het vliegtuig uit, dus toen waren éu 63 passagiers
vrij. Intussen had de jongen al de gekste plaatsen genoemd waar
hij heen wilde: Tchad, Kuwait, Tokio, Zuid-Afrika, Lybië en
New York. Al die tijd gingen de onderhandelingen alleen via
ons. Er werden door de passagiers geen pogingen ondernomen
de jongen te overmeesteren en ik had de Italianen uitdrukkelijk
gevraagd afstand te houden. Maar die waren uiteraard wel bezig
een en ander voor te bereiden, om de zaak eventueel te force
ren".
De jonge kaper wilde onder geen beding via de radio praten met
de Italiaanse autoriteiten, maar De Ridder wist hem daar uitein
delijk, in de eindfase, toch toe te bewegen. De gezagvoerder: „Er
volgde een vrij heftige discussie in het Italiaans, met als resul
taat dat hij de passagiers en het vliegtuig vrij zou geven als er
een auto klaar zou staan met 250.000 dollar. Hij is toen het toe
stel uitgegaan de zes bemanningsleden zaten er met 28 passa
giers nog in. Ik had het idee dat hij deed alsof hij de buit in
ontvangst ging nemen, terwijl hij wel wist dat het afgelopen
was".
De bemanning (drie stewardessen, een steward, een co-piloot en
de gezagvoerder) werden vervolgens in Rome nog uitgebreid
verhoord. „Dat duurde vooral zo lang omdat de politie zo slecht
Engels sprak en wij geen van allen Italiaans", aldus De Ridder.
Onderkoeld, zoals het een gezagvoerder betaamt, zei hij „blij" te
zijn met de afloop van de „spannendste" vlucht uit zijn zestienja
rige KLM-carrière.
STEVO AKKERMAN
Gezagvoerder De Ridder en drie van zijn bemanningsleden kort
na afloop van de kaping op het vlieaveld van Rome. foto: anp
