Kerst '87: feest van
luxe en uitgaan
Klasse
apart
BINNENLAND
Protest bejaarden
Oudewater tegen
sluiting tehuis
Een bezoek aan nazi-utopie:
kolonie Dignidad
Koopvaardij wil
marine-bi jstanc
Werkende jongeren
uit wa-polis ouders
30 JAAR
RENTEVA
HYPOTHE
NU 7,5%
Ccidae Sou/iant
DINSDAG 22 DECEMBER 1987 PAGIN1
Eis: geldboete
voor Van der Valk
ARNHEM Tegen A.G. van der
Valk, eigenaar en directeur van
het gelijknamige motelconcern,
heeft het gerechtshof in Arnhem
gisteren een geldboete van vijf
tienhonderd gulden geëist. Vol
gens de procureur-generaal me
vrouw mr. W. Sorgdrager heeft
Van der Valk zich niet gehouden
aan de verplichting om een aan
tal bosterreinen in de omgeving
van zijn motel in Arnhem met
bomen te herplanten. De motelei
genaar kreeg drie van die geval
len, die dateren uit 1971 en 1981,
ten laste gelgd. Het gerechtshof
doet 4 januari uitspraak.
De la Courtprijs
voor historicus
Scheffer
AMSTERDAM De Koninklijke
Nederlandse Akademie van Weten
schappen in Amsterdam heeft de Jo-
han de la Court-prijs 1987 toegekend
aan de pershistoricus dr. H. Scheffer.
De prijs bedraagt 25.000 gulden. De
Pieter de la Court-prijs, een even
groot geldbedrag, gaat dit jaar naar
de taalkundige en antropoloog dr. C.
Dubelaar voor zijn werk op het ge
bied van rotstekeningen, neger-
sprookjes en Afakaschrift in Surina
me. Het is voor het eerst dat de De la
Court-prijzen, ingesteld op initiatief
van het ministerie van onderwijs en
wetenschappen, worden toegekend.
UTRECHT Tweehonderd bejaarden en hun
(klein)kinderen uit Oudewater hebben giste
ren voor het Utrechtse provinciehuis gede
monstreerd tegen de plannen om zeker een
van de twee bejaardentehuizen daar te sluiten.
De provincie Utrecht wil de komende jaren
875 plaatsen in bejaardenoorden sluiten en
daarvan moet Oudewater er 122 inleveren. Nu
heeft Oudewater nog tweehonderd plaatsen,
verdeeld over twee tehuizen. De bejaarden uit
Oudewater zijn woedend over de provincie
plannen omdat in de omgeving verzorgings
huizen met in totaal 120 plaatsen gebouwd
worden.
Vewin vraagt NS
te stoppen met
onkruidverdelger
RIJSWIJK - De Vereniging van
waterleidingbedrijven in Neder
land (Vewin) heeft de Neder
landse Spoorwegen verzocht het
giftige onkruidbestrijdingsmiddel
bromacil nergens meer langs de
spoorbanen te gebruiken, ook
niet daar waar het officieel nog
wel is toegestaan. De waterlei
dingbedrijven willen voorkomen
dat de stof tot het grondwater
doordringt, waardoor de water
winning in gevaar komt. Onlangs
bleek dat het giftige bromacil op
verschillende plaatsen in het zui
den, oosten en midden van het
land in het grondwater zat.
Woonruimte
gevorderd
via nepbrief
AMSTERDAM Bewoners van een
aantal buurten in Amsterdam hebben
gisteren een nepbrief ontvangen met
het verzoek woonruimte die niet effi
ciënt wordt gebruikt zoveel mogelijk
aan daklozen en woningzoekenden af te
staan. De brief was ondertekend door
wethouder Genet van volkshuisvesting.
Het Amsterdamse stadhuis ontkent elke
betrokkenheid met de brief. In de brief,
die is geschreven op officieel briefpa
pier van de gemeente, wordt verwezen
naar telefoonnummers van een ambte
naar en een advocaat. De advocaat ver
moedt dat de brief afkomstig is uit
kraakkringen.
Politie vindt na overva
veel goud terug
WEERT - De politie heeft na een overval op een
handelaar in Weert veel meer goud teruggevondei
aanvankelijk was gemeld. Het gaat in totaal om tv
kilo met een waarde van 600.000 gulden. Vrijdag
op de autosnelweg Weert-Eindhoven een 53-jarige
delaar in edelmetalen uit Valkenburg overvallen
enkele gemaskerde overvallers. Het slachtoffer r
daarbij licht gewond. De overvallers verdwenen n>
auto van de handelaar. Die vertelde de politie di
met twee „broodjes" goud ter waarde van 60.000 gi
op weg was naar een bank in Amsterdam. Kort
overval werd de auto van de handelaar in Budel
gevonden. Vlakbij die auto vond de politie ook de
tig kilo goud. Uit tactische overwegingen is toen m
deeld dat slechts twee kilo goud was gevonden. De
tie weet nog niet waarom de handelaar een fou
aangifte heeft gedaan.
TNO: schaatsen
op kunst
ijsbanen kan
veel goedkoper
APELDOORN Door
energiebesparende maat
regelen kan het schaatsen
op kunstijsbanen veel
goedkoper dan nu ge
beurt. Onderzoek wijst uit
dat er in totaal 50 tot 75
procent bespaard kan
worden, oftewel honderd
duizenden guldens per
jaar.
De energiebesparende maatre
gelen zijn volgens TNO in
Apeldoorn betrekkelijk een
voudig en kunnen binnen en
kele jaren Worden terugver
diend. Enkele van die maatre
gelen zijn: het witschilderen
van de beton- of zandbanen,
isolatie van de onderzijde van
de baan en van de koelmiddel-
leidingen, het plaatsen van
schermen aan de binnen- en
buitenrand van de ijsbaan, een
hoog windscherm rondom de
baan achter de tribunes, stra-
lingsschermen tegen het pla
fond in de hockeyhallen en de
benutting van de koude uit het
schraapijs. Maatregelen die
geen geld kosten zijn bijvoor
beeld: een dunnere ijsvloer,
dweilen met kouder water en
het ijs sectiegewijs opbouwen.
In Alkmaar heeft men al on
dervonden dat het sectiegewijs
opbouwen van de ijsbaan
energie bespaart. Daar werd
de ijsbaan het afgelopen sei
zoen in drie gedeelten inge
vroren: elke nacht eenderde
deel van het oppervlak. Als
gevolg daarvan nam het gas
verbruik voor het leggen van
de ijsvloer af van 32.000 naar
15.000 kubieke meter. TNO
denkt dat zelfs minder dan
10.000 kubieke meter aardgas
nodig is om de ijsvloer te leg
gen. Het komende schaatssei
zoen gaat het onderzoekinsti
tuut kijken naar mogelijkhe
den voor het automatisch re
gelen van de oppervlaktetem-
peratuur van het ijs met be
hulp van infrarood-camera's
die boven het ijs bevestigd
worden.
Deining stoort
berging Cason
ROTTERDAM Golven van
vijf tot zeven meter hebben
het Nederlandse bergingswerk
aan het gifschip Cason in
Spanje gisteren onmogelijk ge
maakt. De deining werd ver
oorzaakt door enkele zware
stormdepressies, die met wind
kracht tien tot elf op grote af
stand van de bergingslokatie
over de Atlantische Oceaan
passeerden, terwijl het bij de
Cason vrijwel windstil was. De
bergers van Wijsmuller en
Smit-Tak kregen nog een
tweede tegenslag te incasseren.
Het water dat sedert de stran
ding in de ruimen staat kan
niet worden weggepompt om
dat het schip op enkele plaat
sen lek is.
Oudere agent
kijkt
reikhalzend
naar vut
DEN HAAG - Veel oudere po-
litie-agenten zullen gebruik
maken van een eventuele vut-
maatregel voor 55-jarigen en
ouder. De politiebonden ACP
en NPB hebben van hun leden
veel verzoeken binnengekre
gen om een dergelijke vut-re-
geling na te streven. ACP-
voorzitter Koffeman schat dat
tussen de 800 en 1200 agenten
vervroegd willen uittreden.
De ministers Van Dijk (Bin
nenlandse Zaken en Korthals
Altes (Justitie) overwegen een
dergelijke vut-maatregel in
het kader van de afslanking
van het politie-apparaat. Van
de 35.000 banen moeten er de
komende jaren zo'n 6000 ver
dwijnen. Een commissie van
wijze mannen onderzoekt mo
menteel op welke wijze dat zal
moeten gebeuren.
Ondertussen kijken veel oude
re agenten reikhalzend uit
naar de voorstellen van de be
windslieden om het functio
neel leeftijdsontslag (nu 60
jaar) met enkele jaren te ver
lagen. „Als ik afga op de reac
ties die we nier binnenkrijgen,
dan is dat een behoorlijk aan
tal", aldus Koffeman. Hij
voegt daaraan toe dat in het
geheel nog niet bekend is wat
de rechtspositionele gevolgen
zullen zijn. Hij sluit niet uit dat
de belangstelling terug zal lo
pen als een te grote inkomen
sachteruitgang optreedt.
DEN HAAG - In deze
dagen voor Kerst, als
boodschappentassen vol
champagne, gerookte
zalm, kalkoen en kerst
stol in huis worden ge
haald, valt de tegenstel
ling tussen de honger in
Afrika en de welvaart
hier des te meer op,
meent een woordvoerder
van Afrika Nu. De tekst
van de advertentie „La
ten we deze Kerst wat
meer geld aan eten uit
geven" heeft duidelijk
een dubbele betekenis.
De reacties op de advertentie
waren overweldigend en
hartverwarmend. „Er wordt
spontaan zakgeld gecollec
teerd, en men besluit om de
kerstboom dit jaar niet ge
heel vol te hangen 'met
snoep", zegt een woordvoer
der van de actie. Maar de Ne
derlandse horeca heeft geen
wervende advertenties meer
nodig.
Uit de „topdrukte" bij hótel-
lerie en restaurants blijkt dat
de Nederlanders met deze
kerst massaal de deur uit
gaan. „Onze verwachtingen
voor dit jaar zijn hoog ge
spannen, er is goed geboekt",
constateert G. van der Veen,
landelijk voorzitter van
werkgeversvereniging Hore-
caf. Bij de reserveringen gaat
het volgens Van der Veen
vooral om „het betere werk":
duurdere kerstdiners, diners
dansant, lange kerstmenu's
met optredens van artiesten
tussen de gangen door.
Ook laat het publiek zich dit
jaar op „luxer" eten vergas
ten. „De gerechten zijn ex
clusiever dan vorig jaar. Ge
rookte zalm vind je nauwe
lijks meer op de menu's. Wel
exotische vruchten, ganzele-
ver en dergelijke", aldus Van
der Veen.
Deze luxe is echter niet voor
iedereen weggelegd. De cij-
kerstmaaltijd in restaurant, inkopende mensen, etc
fers van werklozen (ruim
680.000 in november), men
sen met een eenmalige uitke
ring (dit jaar geraamd op
315.000), huishoudens onder
de wettelijk minimum inko
mensnorm (elf procent) en
gezinnen die dit jaar zijn af
gesloten van gas of elektrici
teit (naar schatting 15.000)
spreken boekdelen. Hun
kerstviering zal er heel wat
anders uitzien dan de eerdere
uitspraken doen geloven.
Bij de Van der Valk-motels
waren de kerstarrangemen
ten (400 gulden per persoon
voor diners en overnachting
op beide kerstdagen) al
maanden van te voren uit
verkocht, liet het concern
weten. Ook bij de exclusieve
re restaurants spreekt men
van „exceptionele drukte".
De kerstarrangementen van
hotel Des Indes in Den Haag
waren al lang voor Sinter
klaas volgeboekt. Een woord
voerder van het hotel
spreekt van een nieuwe
trend. „Het is „in" om buiten
de deur te eten, en dan chi
que en in stijl. Wat ook mee
speelt is de derde kerstdag.
Die zondag na kerstmis
wordt voor de familie gere
serveerd, terwijl de mensen
er op eerste en tweede kerst
dag van profiteren om kerst
gezellig buiten de deur te
vieren". Maar ook lijkt het
gebruik van de brunch bij
hotels (breakfast en lunch)
die dag aan belangstelling te
Bioscopen
Behalve de restaurateurs ver-
FOTO:MILAN KONVALINKA
wachten vooral ook de bio
scopen deze kerst een grote
toeloop. „Onze voorstellingen
zijn praktisch uitverkocht",
zegt J. van Dommelen van
Jogchems Theaters, dat in de
provincies 82 filmdoeken ex
ploiteert. „Waanzinnig goed"
lopen volgens hem de films
Hector, Dirty Dancing, The
Last Emperor en Donna
Donna.
Van Dommelen legt uit dat
de kerstperiode voor het bio
scoopbedrijf bijzonder be
langrijk is: tien tot twaalf
procent van de jaaromzet
wordt behaald in de laatste
drie weken van december.
Over dit jaar is hij erg opti
mistisch omdat er nu meer
kerstvoorstellingen zijn dan
in 1986. „Vorig iaar trok
Flodder alle bezoekers naar
zich toe. Nu is er, met zo'n
negen verschillende titels
van de Reddertjes tot Space-
balls, een veel breder aanbod,
dus voor elk wat wils".
Reizen
In de reisssector spreekt G.
Couvreur van de ANVR over
1987 als een recordjaar. In
trek zijn Oostenrijk met win
tersportvakanties, de Canari-
sche Eilanden, Israël, Egypte
met zonvakanties en de kor
tere stèdentrips. „Boedapest
ligt ontzaglijk in de markt,
maar ook Wenen en Parijs.
Minder goed dit jaar doet
Londen het".
Degenen die de kerst thuis in
huiselijke kring vieren, ma
ken dit jaar veel gebruik van
cateringbedrijven, zo blijkt
uit een rondvraag bij een
aantal traiteurs die uitgebrei
de maaltijden aan huis bezor
gen. Dikker en Thijs in Am
sterdam heeft meer luxe be-'
stellingen ontvangen dan in
voorgaande jaren: kreeft, oes
ters, gerookte zalm en paling.
Gemiddeld wordt voor zoln
60 tot 70 gulden per persoon
besteld.
De grootwinkelbedrijven en
grote detailhandelaren zijn
deze kerst optimistisch over
de omzet. Goed lopen nog
steeds kerstaccessoires, duur
zame huishoudelijke artike
len (magnetrons), functionele
keukenapparatuur, elektroni
ca, boeken, parfums en siera
den. Duidelijk meer dan vo
rig jaar worden de CD's ver
kocht, aldus het V&D-con-
cern.
Wat het Bijenkorf-concern
opvalt is dat dit jaar vooral
de avondkleding uitstekend
loopt. De smokings zijn bijna
uitverkocht. Volgens de Bij
enkorf willen de Nederlan
ders er dit jaar echt iets fees
telijks van maken. „De trend
1 is chiquer, luxer. Je ziet de
terugkeer van de vrouwelijk
heid in de mode. Maar ook
de kersttafel is gekleder,
feestelijker", signaleert het
bedrijf.
PARRAL Zo'n 320 ki
lometer ten zuiden van
Santiago, net voorbij de
afslag naar Parral, strekt
zich een lange kronkelige
grindweg uit tot aan de
uitlopers van de Andes.
De weg leidt tevens naar
een ondoordringbare
Duitse sommigen be
weren een Nazige
meenschap die bekend
staat als Colonia Dignidad
(Kolonie van de Waardig
heid).
De geheimzinnige kolonie is
het onderwerp geworden van
vele verhitte discussies, sinds
die hier in 1962 gevestigd
werd door Herr Paul Schaef-
fer. Woordvoerders van Digni
dad noemen het een hardwer
kende samenleving die zich
inzet voor de mensheid.
Maar getuigen en oud-leden
van de kolonie hebben tegen
over Amnesty International
verklaard dat Dignidad een
concentratiekamp is en dat te
genstanders van de militaire
coup in 1973, waardoor presi
dent Allende ten val werd ge
bracht, er werden gemarteld
en vermoord. Bezorgdheid
over dit soort berichten bracht
de regering in Bonn ertoe vo
rige week een speciale onder
zoekscommissie naar Chili te
sturen. Helaas keerde die weer
onverrichterzake terug. De
kolonie-leiders weigerden de
Westduitse delegatie te ont
moeten.
Utopie
De kolonie zou kinderen sek
sueel mishandelen, banden
hebben met de Chileense ge
heime dienst en een nazisti
sche staat willen vormen in
Latijns Amerika. Een Chileen
se krant, La Epoca, schreef dat
het embleem van Dignidad,
een verpleegster met aan elke
hand een kind, een treffende
gelijkenis vertoonde met het
nazi-„Lebensborn" (levens
bron) symbool van het voort-
plantingsprogramma voor het
Arische ras. Bovendien- lijkt de
opzet van de Chileense kolonie
verrrassend veel op de Duitse
utopische richtlijnen voor de
vestiging van wereldwijde au
tonome, in eigen behoefte
voorziende, Duitse kolonies,
stammend uit de jaren veertig.
In 1966 ontsnapte de toen ne
gentienjarige Wolfgang Müller
voor de derde maal uit de
streng bewaakte kolonie. Hij
zei dat de bewoners gedwon
gen werden kosteloos werk te
verrichten en dat ze werden
geslagen, bespioneerd en niet
genoeg te eten kregen. Hij be
weerde dat de kolonie een
vliegtuig, een landingsbaan en
grote wapendepots in de ber
gen bezat. In een vraaggesprek
met het Chileense tijdschrift
Ercilla, omschreef Muller Herr
Schaeffer als een dictator.
„Elke dag werd een ander jon
getje aangewezen als zijn hulp
je, dat dan ook het bed met
nem deelde".
Slip
Op de weg naar de kolonie la
ten zich alleen de eerste paar
kilometer enkele schamele
paarden en koeien zien. Na
ongeveer veertig kilometer
raakt onze auto plotseling in
een slip en ramt een aarden
muurtje. Geen beweging meer
in te krijgen. Na enige tijd na
dert een schoolbus van de ko
lonie en.de chauffeur roept zo
waar via de mobilofoon hulp
in. Zijn passagiers verwaar
loosde kindertjes met een wil
de blik in de ogen verdrin
gen zich voor de ramen, maar
zeggen niets tegen elkaar.
Uiteindelijk verschijnt een
jeep met vier passagiers die
zich „vrienden van Dignidad"
noemen en waarschuwen dat
in de kolonie een „ontvangs
tcomité" voor voor de West
duitse delegatie is georgani
seerd. Eén van de „vrienden"
zegt, nadat de auto gerepa
reerd is: „Ik kan jullie niet ga
randeren dat jullie niets zal
overkomen".
Zo'n zeven kilometer verderop
bevindt zich de ingang van de
kolonie. Bij onze aankomst be
ginnen videocamera's te snor
ren en onze „vrienden" geven
onze persoonsgegevens door
over de intercom. Ten slotte
krijgen wij toestemming de
brug naar de kolonie over te
steken. Maar de doorgang
wordt versperd door eeri zwij
gende menigte van een stuk of
tachtig broodmagere armzalig
geklede vrouwen, kinderen en
bejaarde mannen. Ze hebben
demonstratieborden bij zich
waarop buitenlanders (onder
zoekscommissie en pers) be
schuldigd worden van marxis
me en te verstaan wordt gege
ven terug naar huis te keren.
Dignidad blijft ondanks
onze „vrienden" een on
doordringbaar bolwerk.
(C) THE TIMES, LONDEN
Jongen bekent doden zwerver
DEN HELDER De 16-jarige iongen die zondag werd aange
houden in verband met de gewelddadige dood van een 44-jarige
zwerver, heeft een bekentenis afgelegd. Slachtoffer J. Nenger-
man en de dader waren geen bekenden van elkaar. Zij hadden
elkaar vrijdagnacht in Den Helder op straat ontmoet. Tijdens
een gezamenlijke wandeling ontstond er ruzie die in de tuin
achter een tandartsenpraktijk werd uitgevochten.
Dode krokodil
Aanhouden, meenemen of laten liggen? Een politieagente ii
sterdam moest er even de regels op naslaan toen ze oog ii
kwam te staan met een krokodil in een geparkeerde auto. 0
de krokodil dood bleek te zijn, liet de agente het wettelij
schermde dier met rust.
FOK
DEN HAAG Het be
stuur van de Nederlandse
vereniging van kapiteins
der koopvaardij heeft mi
nister Van Eekelen (de
fensie) gevraagd om uit
breiding van de marine-
bijstand in het Golfgebied.
De vereniging constateert
in een brief aan de Twee
de Kamer dat de situatie
in het betrokken gebied
met de dag verslechtert.
„Door de steeds toenemende
agressie van beide oorlogvoe
rende partijen wordt h
Nederlandse reders on
lijk gemaakt een vrije ha
vaart in het betrokken
uit te voeren", zo schrijv
kapiteins. Verder wijzc|
erop, dat ook de econon
belangen van ons land
lopen. In de brief aan d
mer herinneren de kaj
er aan dat in het verlede
tevergeefs een beroep op
nebescherming van de
vaardijbelangen werd gi
Dat gebeurde in de jan
toen tijdens de Spaanse
geroorlog de marine wei
gezonden naar de Straa
Gilbraltar.
„Niet aaien
„Zwaan kleef aan" gaat in Amsterdam niet op. Na het accepteren van oud brood laten twee zwa
nen deze vriendelijke dame met lege handen achter. Tijd voor een knuffel gunnen ze haar niet.
Amsterdam
FOTO: ANP
(ADVERTENTIE)
in demisec, brut
en brut rosé.
slijter/
wijn
handelaar.
DOOR MEERDERJARIGHEID MET 18
DEN HAAG De verlaging
van de meerjarigheidsgrens
van 21 naar 18 jaar per 1 janu
ari heeft voor zelfstandig wo
nende werkende jongeren het
onverwachte gevolg, dat zij
niet langer gratis kunnen blij
ven meeverzekerd voor wette
lijke aansprakelijkheid (WA)
op de ouderlijke polis. Zelfs de
verzekeringsmaatschappijen
zijn enigszins verrast over
deze uitbreiding van de poten
tiële klantenkring.
Door de wetswijziging per 1 ja
nuari gaat de wettelijke meer
jarigheidsgrens naar 18 jaar.
Door die maatregel worden
18- tot 21-jarigen handelings-
bekwaam en kunnen dan zelf
standig zakelijk handelen, zon
der toestemming van de ou
ders. WA-polissen polissen be
vatten standaard de bepaling,
dat alleen minderjarigen en
studerende of inwonende
meerderjarige kinderen gratis
zijn meeverzekerd.
De Vereniging van Aanspra
kelijkheidsadviseurs heeft be
sloten deze „meevaller" de
eerstkomende jaren niet uit te
buiten. De leden van de vere
niging is geadviseerd nog drie
jaar lang jongeren tussen 18 en
21 jaar als meeverzekerd te be
schouwen.
(ADVERTENTIE)
(voor nieuwbt
1
/voc
1 met n
Sinds 1972 is de
voor maximale zek
niet meer zo laag gei
l/ Maak gebruik van dit
Bouwfonds aanbod.
Bel gratis 06-0556 (opw
dagen van 9-19 uur, op za
van 10-12 uur).Of stuur de I
[7k wil meer weten over de
30 Jaar RenteVast Hypotl
I In envelop zonder postzef
sturen aan Bouwfonds,
I Antwoordnummer 34,
13860 VE Hoevelaken.
jnv Bouwfonds rë
lIMederlandse Gemeenten
