„Je moet vele kikkers kussen,
voordat je een prins treft"
ECONOMIE
Beurs van Amsterdam
BELGEN LOKKEN NEDERLANDSE ZUIVELBOEREN
MARKTEN
UITVINDER ZELFKLEVEND MEMOBLOK:
Kooplust keert
voorzichtig terug
Aalberts maakt „zwarte
doos" voor Airbus 320
Qeid&aQowuint
ZATERDAG 19 DECEMBER 1987PAGINAf
LEUSDEN - Het Belgische
zuivelconcern Comelco is een
nieuw offensief begonnen op
de Nederlandse melkmarkt.
Met voordelige regelingen pro
beert Comelco Nederlandse
boeren weg te lokken van hun
coöperaties en melkfabrieken
in Gelderland, Utrecht, Zuid-
Holland, Zeeland, Brabant en
Limburg.
Comelco-dochter Colac biedt
Nederlandse boeren weliswaar
dezelfde melkprijs als in Ne
derland, echter zonder heffin
gen voor melkgeldafrekening,
rundveeverbetering, gezond
heidszorg voor runderen en
administratieve kosten. Ook
coöperatiekosten en financiële
gebondenheid ontbreken. Vol-
êens directeur Mient Pel van
'olac, een dochteronderne
ming van Comelco in Leus
den, gaat het om een reactie
op het opkopen van melk door
met name Campina in Veghel
in België.
De grote Nederlandse zuivel-
coöperaties en de Voedings
bond FNV geven Comelco lij
ken niet erg onder de indruk.
Volgens Melkunie-woord voer
der R. van der Weert is het
„gewoon een zaak van af
wachten". „Ik heb al eerder
gelezen dat die fabriek van
plan was om Nederlandse boe
ren te lokken. Het is momen
teel de normale gang van za
ken in Nederland".
Ad Menken van Menken in
Wassenaar reageert op dezelf
de wijze en president-directeur
mr. R. Mattheussens acht de
kans niet groot dat veel boeren
op Colac zullen overstappen.
„Bij coöperaties moeten ze hef
fingen betalen voor het uittre
den, je kunt er nooit van de
ene op de andere dag weg
gaan. Anton kruis, bestuurder
van de Voedingsbond FNV zei
zich te kunnen voorstellen dat
mogelijk een eerste jaar hoge
prijzen als lokkertje worden
geboden. „De vraag is echter
wat men daarna krijgt".
Sinds '83 is de Nederlandse
melkprijs in totaal 11 cent ge
zakt „en dat heeft de boeren
110 miljoen gulden gekost",
zegt Ad Menken. „Dat hebben
we voor een groot deel te dan
ken aan Mient Pel. Die werd
een aantal jaren geleden door
Coberco ontslagen wegens ac
tiviteiten die het daglicht niet
geheel konden verdragen. De
volgende dag was hij in dienst
van Comelco en sindsdien
voert hij een soort persoonlijke
kruistocnt tegen met name Co
melco. Nu bewerkt hij de Ne
derlandse markt met de ene
na de andere actie. Ondanks
dat hij ons veel last bezorgd,
heb ik daar toch wel de
ring voor. Overal ko.-> te hem
tegen met zijn vrouw. Die
steunt hem ook door dik en
dun, bezoekt met hem ook alle
beurzen en dergeliike. Dat stel
heeft een behoorlijk imago op
gebouwd".
De Nederlandse melkbedrij-
ven hebben een tegenoffensief
geopend op de Belgische
markt, maar dat resulteerde in
een EG-boete wegens kartel
vorming. Menken: „Wat ons
overblijft is onze kwaliteit, die
halen de Belgen in de verste
verte niet".
BERT MOLENAAR
HENK ENGELENBURG
VHS breidt
sterk uit
ROTTERDAM - Het op de
parallelmarkt genoteerde
onroerend goed fonds
VHS heeft de portefeuille
uitgebreid door aankoop
van het complex Meer
zicht te Zoetermeer, dat
een winkelcentrum, kan
toren en flats omvat. Vol
gens een bekendmaking
van VHS is de beleggings
waarde van het fonds in
middels toegenomen tot
meer dan ƒ70 miljoen. In
augustus werd in het half
jaarbericht nog een ba
lanstotaal gemeld van
12,7 miljoen.
VIJFTIG CENT PER
CHEQUE
Amro komt ook
met tarieven
betalingsverkeer
AMSTERDAM - Na Je Post
bank, de meeste spaarbanken
en de Rabobank, komt nu ook
de Amro Bank met tarieven
voor het betalingsverkeer. Te
gelijk wordt de creditrente op
privé rekeningen verhoogd
van 0,75 procent tot 1,5 pro
cent voor saldi vanaf 2000 tot
en met 10.000. De Amro
Bank heeft dat gisteren be
kendgemaakt.
Betaling wordt gevraagd aan
klanten die meer dan vijftien
euro- of betaalchêques per
kwartaal gebruiken. Wie meer
cheques gebruikt dan dit door
de Amro Bank als „gemiddeld
gebruik" aangeduide aantal,
betaalt per cheque 50 cent. Het
tarief voor een eurochequepas
wordt verhoogd tot 15 per
jaar (was 10) en voor een'be-
taalpas tot 10 per jaar (was
gratis).
Van niet-Amro-klanten zal
een vergoeding van 3 per
transactie worden gevraagd als
zij bij een kantoor van de
Amro Bank geld willen opne
men met behulp van cheques.
Voorts zal het aantal rekenin
gafschriften voor de meeste
klanten worden beperkt tot
maximaal één per week. Wie
er meer wil, moet ook daar
voor gaan betalen. De omvang
van de chequepakketten
wordt verminderd met vijf
stuks.
De invoering van tarieven
voor het betalingsverkeer
werd ingezet nadat de Post
bank besloot om per 1 juli
geen rente meer te vergoeden
op saldi op de postrekeningen.
Ook de meeste spaarbanken
besloten tot soortgelijke maat
regelen. Nu alleen de ABN en
de NMB nog; deze banken zin
nen nog op maatregelen.
(ADVERTENTIE)
VgteltafiinW^
Vloerbedekking voor kantoren en bedrijven
Thomsonlaan 71 -75 Den Haag 070-603376
Dorpsstraat 152 Zoetermeer 079-165137
•&-GRAVENZANDE - Westland-Zuid,
vrijdag 18 december
Andijvie 225-350. Bleekselderij 105.
Bloemkool 275-390. Boerenkool 78.
Bospeen 470-530. Bosradijs 38-110.
Koolrabi 173-211. Krulsla 29-109.
lollo rosso 66-110. Pepers bont 660-
750. Pepers groen 1110-1510. Pepers
rood 2610-2950. Radijs zakjes 80-
111. Rettich 25-45. Rode kool 30-37.
Sla 31-121. Spinazie 285-460. Spits
kool 115. Stoofsla 60-72. Vleestoma
ten 445-566.
ZOETER WOUDE Het
leven van een uitvinder
gaat niet altijd over ro
zen. Dat blijkt wel uit
het relaas van Art Fry
(63). De chemicus Fry
heeft als onderzoeker
niet bepaald te klagen
over erkenning van zijn
werkgever, het Ameri
kaanse concern 3M. Hij
vond de zelfklevende
gele memopapiertjes uit
die iedereen kent en
waarmee op erg veel
kantoren boodschappen
aan chefs of collega's
worden doorgegeven.
Hoewel 3M aanvankelijk niet
zoveel in zijn vondst zag,
heeft het Amerikaanse be
drijf nu 95 procent van een
sneL groeiende wereldmarkt
voor deze handige maar dure
kladpapiertjes in handen. In
een onlangs verschenen boek
over industriële prestaties
„Breakthroughs" (Doorbra
ken) van de Amerikaan Ar
thur D. Little wordt het 3M-
produkt zelfs in één adem ge
noemd met vondsten als de
Walkman van Sony en de
Compact Disc van Philips.
Zijn werkgever steekt de
trots op de vondst van Art
Fry nu dus niet meer onder
stoelen of banken. De vrien
delijke Amerikaan was deze
week op bezoek bij de Neder
landse vestiging van 3M in
Zoeterwoude, naar aanlei
ding van het verschijnen van
„Breakthroughs" in Europa
en van plannen om de ver
koop van het zelfklevende
memo met de merknaam
Post-It in Nederland tot
nieuwe hoogtes op te jagen
door het ook buiten het kan
toorcircuit aan de man te
brengen.
Zoals met zoveel uitvindin
gen, was het vooral toeval
dat 3M hielp aan wat nu ge
zien wordt als een „industrië
le doorbraak". Fry zocht in
1974 naar boekwijzers die
niet steeds uit zijn gezangen-
boek vielen. De onderzoeker
was toen lid van een kerk
koor en gebruikte strookjes
papier om de juiste liederen
uit elkaar te houden. Dat die
papiertjes weieens uit zijn
boek vielen, ergerde hem.
Naar zijn zeggen „tijdens een
saaie preek" kwam het idee
van zelfklevende strookjes in
hem op. Toen hij zijn eerste
„boekenleggers" begon te ge
bruiken om boodschappen
aan anderen door te geven,
ontstond het idee van de zelf
klevende memoblaadjes.
Daarvoor gebruikte hij een
een lijmsoort, die een collega
enkele jaren eerder had ge
maakt, maar die vanwege
zijn geringe kleefkracht in
tern min of meer als een mis
lukking werd gezien.
Kikkers
In de praktijk duurde het
echter tot in 1979 voor er een
verkoopbaar blokje viel te
produceren. „Net als met zo
veel dingen is het met uitvin
den een kwestie van tien
procent inspiratie en negen
tig procent transpiratie. Of
vergelijk het met een
sprookje: je moet heel veel
kikkers kussen voor er een
knappe prins tevoorschijn
komt. Voortdurend probeer
je mogelijkheden en ideeën.
waarvan de meeste het niet
halen", vertelt Fry.
Hij wijst op de gigantische
technische problemen die sa
menhangen van zoiets sim
pels als een eenvoudig
schrijfblokje met een zelfkle
vende rand. Trots geeft hij
aan dat de blokjes aan de
lijmkant niet dikker zijn
„een prestatie op zich"..
„Maar het was ook de eerste
keer dat zelfklevende papier
tjes zo werden gestapeld. De
blokjes kunnen ook bedrukt
worden. Toen we een druk
ker vroegen de memo's van
een tekst te voorzien, zei hij
dat het onmogelijk was. Dat
bleek te kloppen, toen hij het
na aandrang van ons toch
probeerde. Daarna hebben
we hier en een aparte tech
niek voor ontwikkeld". Ook
deze met patenten bescherm
de technologie heeft sterk
bijgedragen tot het grote
marktaandeel van 3M in zelf
klevende papiertjes.
Ondernemer
Behalve kikkers kussen,
moet een uitvinder binnen
een concern als een „onder-
FOTO: PR
nemer" kunnen werken, dat
wil zeggen, proberen geld en
aandacht voor zijn projecten
te krijgen. Toen Fry zelf
steeds meer in de papiertjes
begon te zien, had hij steun
van de concernleiding nodig.
„Ik heb de blokjes toen aan
de directiesecretaresses gege
ven en die waren er algauw
helemaal weg van. Op een
gegeven moment kwamen al
maar meer collega's de blok
jes bij me halen en uiteinde
lijk moest ik zelfs bijhouden
hoe vaak iedereen erom
kwam. Dat enthousiasme was
groter dan ik eerder bij ande
re produkten had meege
maakt. Ik was daarom over
tuigd van de succeskansen".
Monsters
Voor Fry was het echter een
afknapper toen 3M aanvan
kelijk niet veel in de blokjes
zag. Het bedrijf meende dat
de omzet beperkt zou blijven
tot enkele honderden miljoe
nen dollars per jaar. Alleen
interessant voor kleinere
producenten, luidde het oor
deel. Een idee dat aanvanke
lijk in de praktijk werd be
vestigd: want de memoblok
jes verkochten zich niet.
Mede op aandringen van Fry
kregen allerlei bedrijven
monsters toegestuurd. Fry:
„Dat is ook een aspect van
uitvinden, je moet zien waar.
behoefte aan is. Als je gebrui
kers er naar vraagt, blijken
ze veel dagelijkse zaken echt
niet als een probleem te er
varen. Niemand die zat te
wachten op een zelfklevend
memo, maar toen we de
monsters toestuurden, raak
ten ze er bijna verslaafd aan.
Toen kwamen de orders".
In Nederland volgde 3M in
1980 een soortgelijke werk
wijze.
Het bedrijf verspreidde meer
dan 150.000 houdertjes met
memoblokjes onder mogelij
ke klanten. De gratis blokjes
werden onder meer via
schoonmaakbedrijven ver
spreid. De schoonmakers zet
ten de blokjes met een
nieuwjaarswens bij iedereen
op het bureau. Sindsdien zijn
ook die blokjes hier nauwe
lijks nog weg te denken.
Voor het Amerikaanse con
cern zijn de gele blokjes de
basis geworden voor een
complete produktlijn van uit
eenlopende vormen en kleu
ren, tapes en klevende mede
delingenborden.
Veteraan
Met zijn 32 jaar ervaring als
onderzoeker geldt Art Fry
inmiddels als een veteraan
binnen de staf, van 3M. On
der meer door de vondst van
de Post It-papiertjes heeft hij
nu de rang van „Corporate
Scientist", een wat moeilijk
te vertalen term die er in de
praktijk op neer komt, dat hij
als lid van de concerntop het
onderzoeksbeleid medebe-
paalt.
Zijn functie heeft een apart
karakter, vertelt hij. „Het is
zoiets als grootvader zijn.
Wel het plezier van de kin
deren, maar daarna gaan ze
naar hun ouders. Met onder
zoekers overleggen we in
welke richting we zullen
werken en naar verloop van
tijd, blfjkt of dat resultaat
heeft. Zo ben je nauw betrok
ken bij het werk, zonder di
rect de dagelijkse problemen
mee te dragen."
RUDOLF KLEIJN
Amateur-Rembrandts
Vier Ajacieden leggen de laat
ste hand aan hun „meester
werk" dat ze schilderen voor
een veiling, georganiseerd
door studenten van de Small
Business-opleiding.
Onder het motto „Onderne
men is creativiteit" wordt het
doek 4 februari 1988 in Hotel
Oranje in Noordwijk geveild.
Het gaat om een afstudeerpro
ject van de eerste studenten
van de Small Business-oplei
ding die volgend jaar van
school komen. Op de velling
zullen ook doeken van beken
de Nederlanders worden ge
veild, zoals Evert van Benthum
en Willeke Albertl.
FOTO: PR
Speculant Boesky krijgt drie jaar cel
NÈW YORK De speculant Ivan Boesky, die op Wall Street
een fortuin vergaarde door ondermeer met voorwetenschap te
handelen in aandelen, is gisteren tot drie jaar gevangenis ver
oordeeld. Boesky werd veroordeeld op grond van een door hem
toegegeven samenzwering om valse verklaringen af te leggen
tegenover de Securities and Exchange Commission SEC, die toe
zicht houdt op de effectenhandel. Hij had vijf jaar cel en een
boete van 250.000 dollar kunnen krijgen, maar kwam er zonder
boete van af. Boesky heeft de SEC al een civiele recordboete
van 100 miljoen dollar moeten betalen en hem staan nog talrijke
civiele vorderingen te wachten. Boesky kreeg tot 24 maart uit
stel om zijn straf te beginnen. Aanklager en verdediger hadden
daar allebei voor gepleit omdat Boesky nog steeds allerhande in
formatie verstrekt over illegale praktijken in de beurshandel,
zoals manipulatie van aandelenkoersen, onwettige overname-ac
tiviteiten en valse boekhoudingen. Het openbaar ministerie had
rechter Lasker gevraagd bij het vaststellen van de strafmaat
„zowel Boesky's omvangrijke criminele gedrag als zijn uitste
kende medewerking" te wegen!
AMSTERDAM - De koop
lust lijkt terug te komen
op het Damrak. De onon
derbroken lage markt
heeft kennelijk menig be
legger aan het denken ge
zet. De rendementen lig
gen hoog, ook voor prima
fondsen en als de markt
dan dagen achtereen aan
trekt, wordt de belegger
ertoe verleid om weer in
de markt te stappen.
Het blijft moeilijk te zeggen of
de voorzichtige kooplust be
rust op een teruggekeerd ver
trouwen in de aandelenmarkt
dan wel op het gevoel dat het
koerspeil nu wel voldoende
laag is. We zullen maar van
het laatste uitgaan, want de
beleggers zitten tegen heel wat
onzekerheid aan te kijken.
Veel hangt af van de economi
sche en financiële ontwikke
ling in eigen land en elders in
de wereld. De teleurstelling in
de oliewereld over het gebrek
aan eensgezindheid binnen de
OPEC leidde deze week tot
een scherpe prijsdaling van de
olieprijzen. Brentolie uit de
Noordzee was in het midden
van de week tot 16,15 dollar
per vat gezakt.
Ook de dollarkoers viel verder
terug. Donderdag met 2,5 cent
tot 1,8425 na het bekend wor
den van het veel grotere te
kort op de Amerikaanse han
delsbalans dan was verwacht.
Donderdagavond werd in New
York een nieuw dieptepunt
van 1,8200 gulden bereikt,
waarna de „greenback" giste
ren in Amsterdam op 1,8230
gulden opende. Iets hoger dus,
hetgeen werd toegeschreven
aan de uitspraak van de Ja
panse premier Noboru Takes-
hita van Japan dat de minis
ters van financiën en presi
denten van de centrale ban
ken van de grote industrielan
den, verenigd in de Groep van
Zeven „in de nabije toekomst"
zullen bijeenkomen om over
stabilisering van de wissel
koersen te praten.
In eigen land zal de lagere dol
lar weliswaar gunstig uitvallen
voor de koopkracht in ons
land omdat de invoerprijzen
kunnen dalen. Anderzijds zal
het begrotingstekort sterk te
genvallen, doordat de aardgas
opbrengsten flink zullen dalen
en de uitgaven voor de werk
loosheid weer zullen oplopen.
Deze week kon het algemene
ANP-index enigszins stijgen,
maar gisteren lag nagenoeg de
gehele actieve markt er weer
gedrukt bij. De wederom flau
we dollar en de teruggang van
de Dow Jones-index in Ameri
ka vormden dan ook bepaald
geen stimulans.
Overeenstemming
over CAO
bloemenveiling
NAALDWIJK Het bestuur
en de directie van Bloemen
veiling Westland hebben deze
week de nieuwe CAO voor het
veilingpersoneel bekrachtigd.
Na geruime tijd onderhande
len zijn de veiling en de vak
bonden CNV en FNV het eens
geworden over een tweejarig
akkoord. De nieuwe CAO
houdt met name een positie
verbetering in voor de lagere
inkomens Dij de veiling. De
hogere salarissen en de jeugd
lonen blijven in 1987 en 1988
dezelfde. Een verdere verkor
ting van de arbeidstijd naar 36
uur is afgewezen. De prijscom
pensatie bleef gehandhaafd.
In Delft
600.000ste
telefoonabonnee
district Den Haag
DELFT Met de aanleg van
een telefooninstallatie in het
huis van de heer D.G.J. van
Londen te Delft was gisteren
de 600.000ste aansluiting in het
district Den Haag een feit. Di
recteur J.H. Mars van het tele-
communicatiedistrict maakte
dit gisteren bekend bij te ope
ning van de Primafoonvesti-
ging aan de Oude Langendijk
2 in Delft. Eind 1971 werd de
300.000ste abonnee aangeslo
ten. Eind 1976 de 400.000ste. In
1981 de half miljoenste. In zes
tien jaar tijd betekende dat een
verdubbeling van het aantal
aansluitingen.
Noteringen van vrijdag 18 december 1987 (tot 16:30 uur)
6611.30
66/1.40
86/6.60
86 27-
85/86 5% St.
86/2.55
86 1.80 «1
86 5-95(1
86 4,—+ 2% JU
86/4.50
86 1i5 el
85/86 135
86/1238
86/1.-
86/1.75
86/130
86/330
86 1.50 CL
86/1.40
86 230 el
86/87 1.60
86 550
86/12.80
86 250 014* SU
86/850
86/7.-
86/4.-
86 '10.-
86/1.85
86/3.60
86/2.-
86/232
86 4.60 2* SU
85/86/1.16
78/4.40+5% JU
86/030
86/1533
86/925
86/2.04
ho dd
102.0025/8
115.8018/3
179.50 16/9
54.107/4
148.8031/8
76.00 6/1
91.40 26/0
134.80 15/5
169.0023/6
155.00 7/4
65.50 5/10
68.9018/3
270.50 4/8
70.5011/8 -
62.50 13/8
54.5010/8
201.00 6/8
51.0010/8
69.105/10
72.0030/7
57.6011/8
173.7027/8
299.704/8
81.80 26/8
200.50 16/1
200.5011/8
135.80 6/1
478.00 5/8
42.00 7/4
90.50 10/8
56.7015/7
116.0013/8
146.80 17/6
110.10 13/8
54.00 23/11
28.00 5/1
156.1014/8
99.00 15/9
98.5011/8
140.00 12/6
(dtt-bre
Miwkm
77.00 10/11
1372012/1
70.0010/12
49.505/1
10.4010/11
90.1010/11
44.5010/11
48.00 10/11
89.0020/10
198.00 195.50
•olMduvc 11130 110.00 1102
4420 44.00 oreo bankc 73.00 73.0!
antral 290.00H
atag hold 47.00 47.00
audet c 163.50 163.50
air 47.10 47.50
air coro.pr. 45.00 45.00
hokJoMioul 255.00 255.00
9.50
46.00 47.00
400.00 402.00
43.00 42.50
45.00 44.80
11.80 11.00
156.00 155.00
175.10 17ft00
300.00 300.00
120.00 120.00
1000.00 102500
28.50 28.50
186.00 186.00
22.00 23.00
I 46.00 46.00
9.50 mend gans 2500.00 2500.00
moeara wb
vd mooien
mulder bosk
multihouse
mijnbouw c
nagrone
na1.inv.bnk
nbm-bouw
Amer.doüar
Brits pond
Belg. frank
Duitse mark
It lire
Port esc.
Can. dollar
Zwils. fr.
1,09 Zweedse kr.
3,50 Noorse kr.
532 Deense kr.
114,50 Oost schil!
1620 Spaanse pea
1,60 Griekse dr.
1,46 Finse mark
34,75 Joeg. dinar
141,00 Iers pond
aSed signal
am brands
am motors
tmericante
assco inc
bethlehem
boang
canpac
chevron cor
157/8
38 1/2 371/4
23 1/4 223/4
stdoiohi
texaco
unilevernv
utd brands
utd technol
westingh el
woolworth
16 3/4
160 1/2 157
37 7/8
1051/2
48 7/8
34 3/4
75 1/4
35 3/8 35
VENLO - De werkmaatschap
pij MIFA Aluminium van Aal-
oerts Industries is voor al haar
produktie-activiteiten erkend
als toeleverancier aan de
vliegtuigindustrie volgens de
nieuwe norm ISA 9002. Hioèr-
voor moet aan strengere eisen
worden voldaan dan voor de
AQAP-4 die de NAVO han
teert. De kwalificatie heeft on
middellijk enkele opdrachten
opgeleverd en de verwachting
is dat de toeleveringen aan de
vliegtuigindustrie een perma
nente bijdrage aan de omzet
zullen leveren. Dat heeft Aal
berts donderdag meegedeeld.
Het internationale kwaliteits
certificaat heeft MIFA get I
gen na uitvoerig onder» j
aoor inspecteurs van Fok!
De onderneming werkt I
alleen voor Fokker, maar
voor British Aerospace, Aéi
Eatiale en Messerschmitt r
ow Blohm (MBB). Van laa
genoemde vliegtuigfabriek
inmiddels een Destelling i
een half miljoen binnenge
men voor levering van re
tratie-apparatuur, de zo
noemde „zwarte doos", ten
hoeve van de A320 van Air
Industrie. Bij de ontwikkel
van dit apparaat hebben M
en Aalberts nauw samen
werkt.
Zweden wil vrije toegang tot interne markt EG
STOCKHOLM - De Zweedse regering wil alle economische
lemmeringen tussen het Scandinavische land en de Europ
Gemeenschap uit de weg ruimen, maar blijft afwijzend staan i
genover een lidmaatschap van de gemeenschap. Ook Oo
lonkt naar een vrije toegang tot de interne EG-markt.
In een gisteren aan het parlement aangeboden beleidsdocuiW
maakt de regering kenbaar te streven naar vrije toegang tot
interne markt van de EG, zoals deze in 1992 moet zijn gevesti
