trubfe
k
Minister Deetman en het
Ik sta in de keuken en
en een van de koksmaatjes"
(luiervakantie
Politiek
Partij
Parlement
INISTER BEKORTE:
eidaeGotna/nt
NENLAND
QtidócQoiwant
ZATERDAG 19 DECEMBER 1987 PAGINA 5
N HAAG Het wereldje
[journalistiek en politiek in
L Haag wordt weieens aan
bid als een papegaaiencir-
I Daarmee wordt bedoeld
de betrokkenen sterk de
ing hebben elkaar na te
en, ook als er geen bewijs
oor bepaalde beweringen,
>lfs wanneer men eigenlijk
weet dat het tegenoverge-
|e waar is. Het gespeculeer
week over een gedwon-
aftreden van minister
tman is daarvan een
lolvoorbeeld.
was PvdA-voorman Wim,
die maandagavond op een
ekbeurt in Noord-Brabant
sffensief opende. Zijn frac-
moten Wallage en Ver-
nd hadden de beschikking
*-egen, vertelde hij, over
>ime stukken waaruit zou
■en dat Deetman „onaan-
dbare risico's" had geno-
bij de invoering van de
Studiefinanciering, „met
noodlottige gevolgen van
voor talloze studerenden
uders" Kok kondigde aan
de PvdA de minister daar-
in de Tweede Kamer ter
mtwoording zou roepen.
>s daarop 'opende' de
iskrant die zeer goede
Jen onderhoudt met de
A, met een artikel, opge-
gen aan die die stukken
waarop Kok had gedoeld. Het
bleek te gaan om geheime
brieven van ambtenaren aan
Deetman en notulen en versla
gen van besprekingen van de
minister met medewerkers.
Daaruit concludeerde de
Volkskrant dat Deetman de
Tweede Kamer bewust niet
had ingelicht over de grote ri
sico's die waren verbonden
aan versnelde invoering van
de wet De krant voorspelde
dat de positie van de minister
door deze „onthulling" onmo
gelijk zou worden. De PvdA
had al een motie van afkeu
ring (wantrouwen) klaar lig
gen.
En wat gebeurde er vervol
gens? Vrijwel de gehele Haag
se politiek en journalistiek
buitelde over elkaar heen in
de haast om een gedwongen
aftreden van Deetman in het
vooruitzicht te stellen. Dat
mocht op z'n minst verwon
derlijk heten, gezien de reactie
van de woordvoerders van
CDA en VVD. Beiden lieten
die dinsdag al duidelijk door
schemeren dat het wel heel
gek zou moeten lopen, wilde
Deetman inderdaad naar huis
gezonden worden.
Hoogste wijsheid
Wat de VVD betreft was dat
ook volkomen logisch. Deze
partij heeft het blijven zitten
in de regering verheven tot de
hoogste politieke wijsheid. Op
diezelfde dinsdag dat de zaak
met Deetman aan het rollen
kwam, verklaarde vice-pre-
mier De Korte in een inter
view met onze krant (zie hier
naast) dat de VVD helemaal
niet de behoefte heeft haar
aanhang ten koste van het
CDA te vergroten: „Een poli
tieke groepering wil zijn idea
len verzilveren. Dat kan het
best als je in het kabinet zit"...
„Als wij moeten kiezen tussen
een oppositierol met een grote
aanhang van zwevende kie
zers en regeringsdeelname met
een kleinere aanhang van vas
te kiezers, dan kiezen wij als
VVD voor het laatste", aldus
De Korte.
Met andere woorden: het lóót-
ste waar de VVD op zit te
wachten is een kabinetscrisis.
Daarmee was steun van de li
beralen aan een motie van
wantrouwen tegen Deetman
bij voorbaat uitgesloten. Uiter
aard was dat bekend in de
wandelgangen van het Bin
nenhof, maar ook dat bleek
geen beletsel voor het door
gaan van de speculaties. Want
er was toch nog Ad Lansink.
de CDA-woord voerder. En
had hij niet gezegd dat Deet
man in een „heel moeilijke po
sitie" was geraakt?
Jazeker, dat zei Lansink dins
dag in het half-zes-journaal
van de NOS. Maar een paar
uur later, in de tv-rubriek van
Den Haag Vandaag, zei hij ook
nog iets anders: het CDA wen
ste zich nadrukkelijk van een
oordeel te onthouden „totdat
de minister de kans heeft ge
had zich te verdedigen". Het
had er alle schijn van dat Lan
sink door zijn fractieleider De
Vries tot de orde was geroe
pen. Deze voelde er niets voor
een partijgenoot-minister te
veroordelen op basis van een
„opzetje van links".
Aantijging
Donderdagavond tegen het
einde van het debat bleek ook
Lansink daarvan overtuigd: de
schuld voor de 'puinhoop' bij
de Centrale Directie Studiefi
nanciering (CDS) zou niet bij
Deetman liggen, maar bij de
merendeels PvdA-geöriënteer-
de ambtenaren van de CDS in
Groningen. Het zou hün „on
macht, onwil en onkunde"
zijn, waardoor de uitvoering
van het nieuwe stelsel zo pro
blematisch verloopt „Waaruit
distilleert u die aantijging?"
riep een woedende Wallage in
de interruptie-microfoon. „Uit
het feit dat u die geheime
stukken wel in de bus gekre
gen hebt en ik niet", repliceer
de Lansink.
Later op de avond probeerde
de CDA er zijn uitlating wat af
te zwakken, nadat hij zich ge
realiseerd had dat minister
Deetman de ambtenaren juist
buiten de discussie wenste te
houden. Hij en hij alleen was
verantwoordelijk voor hetgeen
er fout was gegaan. „Ik wens
me niet achter mijn ambtena
ren te verschuilerf", sprak de
minister met opgeheven
hoofd. Dat was Lansink dus
even „vergeten", maar juist
daardoor kwam aan -het licht
hoe volgens het CDA de vork
werkelijk aan de steel zat
Schoonwassen
Vooral na de taaie en vrijwel
sluitende verdediging van
Deetman („Ik heb de Kamer
niet misleid; ik heb mij ervan
vergewist dat ik geen onver
antwoorde risico's nam")
meende CDA-fractieleider
Bert de Vries dat alles gedaan
diende te worden om de mi
nister zoveel mogelijk van het
oppositionele vuil te ontdoen.
Daarbij dient bedacht dat het
door Deetman ingevoerde stel
sel van studiefinanciering op
zich vrij brede waardering ge
niet Velen (ook D66-woord-
voerder Nuis bijvoorbeeld)
menen dat het systeem inhou
delijk van goede kwaliteit is.
Bovendien heeft Deetman heel
wat 'goodwill' bij de coalitie
vanwege zijn nimmer versa
gende inzet om te bezuinigen;
§een rotte eieren, scheldwoor-
en en spandoeken kunnen
hem daarvan afhouden.
Daarom was het ook zo merk
waardig wat de VVD'er Jan
Franssen deed, als woordvoer
der van een partij die als geen
ander uit bezuinigingsoverwe
gingen heeft aangedrongen op
snelle invoering van de Wet
Studiefinanciering. Enerzijds
stelde Franssen vast dat de ge
breken in het stelsel niet ern
stig genoeg waren om de mi
nister naar huis te sturen,
maar anderzijds greep hij gre
tig de gelegenheid om Deet
man een trap na te geven. „De
samenleving zal voorlopig de
naam van Deetman niet los
kunnen zien van de proble
men rond de studiefinancie
ring".
Ongeveer tegelijkertijd deed
elders in het land een andere
VVD'er, de Friese commissaris
van de koningin Wiegel, er
nog een schepje bovenop. Hij
benadrukte het „vileinebe
leid van Deetman door de goe
de fee te spelen voor één van
diens „slachtoffers", de 21-jari-
ge hbo-studente Marieke van
der Molen. Tegen de uitdruk
kelijke richtlijn van de rege
ring in, gaf hij de sociale
dienst in Drachten opdracht
het meisje een bijstandsuitke
ring van 400 gulden per
maand te verlenen: als aanvul
ling op haar „te lage" beurs.
Een verbijsterde wethouder
Renkema van Drachten heeft
al besloten bij de Kroon in
beroep te gaan, omdat hij niet
wenst mee te werken aan de
stunt van Wiegel- Ook in
Drachten is het een publiek
geheim dat de Friese commis
saris graag weer naar Den
Haag zou gaan, als lijsttrekker
of minister. En in tegenstelling
tot De Korte acht Wiegel het
wegtrekken van stemmen bij
het CDA wel degelijk een zaak
van belang.
RIK IN T HOUT
fietste hij een aantal parlementaire
icties af om in hoogst eigen persoon
kopie van een speech die hij die
nd zou houden, in de bus te gooien,
speech die het Nederlandse volk
;ens hem niet mocht missen. Hij zat
?n jaar in de Tweede Kamer als fi-
cieel-economisch specialist voor de
Op 12 maart 1986 trad hij toe tot
eerste kabinet-Lubbers om minister
- kerk van binnenlandse zaken op te
[en die plotseling was overleden,
i de ene op de andere dag trad hij in
-jchijnwerpers van de landelijke poli-
Dat was wel even wennen.
Rudolf de Korte (51). vice-premier,
g iaar nog samen met de huidige
3-fractievoorzitter dr. ir. Joris
rhoeve voorbestemd hèt leidingge-
i[ duo te zijn om de gistende VVD
tot bedaren te brengen, deed sinds hij
minister werd vaak van zich spreken.
Geleidelijk verdween hij echter uit de
spraakmakende gelederen van de VVD.
Dat kwam ook omdat hij vroegtijdig ge
wag maakte van een promotie-reis die
koningin Beatrix naar Japan zou voe
ren, waardoor vooral onder oud-ver
zetsmensen een storm van verontwaar
diging opstak en de trip geen doorgang
vond. „Dat is eens maar nooit weer",
sneerde premier Lubbers in de Kamer
over wat een solo-actie van de vice-pre
mier bleek te zijn.
Hij richtte zich nu meer dan ooit op zijn
werk als minister, maar had moeite zijn
draai te vinden. Economische Zaken
worstelde met het traumatische RSV-
debacle. Kreten als „het moet weer een
eer worden om op EZ te werken", wek
ten de lachlust op. Dat was al te goed
koop. Het EZ-gebouw onderging een gi
gantische opknapbeurt; voor de ingang
verschenen fraaie, grote bloembakken;
van lieverlee deed een keur aan jonge,
daadkrachtige en moderne ambtenaren
zijn intrede. Hij trok een persoonlijke
public-relations adviseur aan om zijn
gehavende imago op te poetsen.
Hieronder een gesprek met een minis
ter die zegt invloed en deelname aan de
regering belangrijker te vinden dan ze
telwinst. Die zegt juist daarom geen
verschil meer te zien tussen CDA- en
VVD-bewindslieden. Die zegt dat het
herstel van de door dollarval en beurs
krach gehavende economie de burger
geen dubbeltje extra zal kosten. „Re
geerakkoord is regeerakkoord. Hoezo
sleutelen? Niks sleutelen!".
„Als wij moeten kiezen tussen een oppositierol met een grote aanhang van zwevende kiezers en
deelname aan de regering met een kleinere aanhang van vaste kiezers, dan kiezen wij als WD voor
het laatste". or,
FOTO: SP
m HAAG „We
Jjiten ons niet een al te
i: :e somberheid laten
ejpraten. Dat is niet ver-
dig. We moeten nuch-
- blijven". Minister De
>r te tikt met zijn wijs-
9 »er op de tafel als wil
2( zo de donkere wolken
zich boven ons land
ie enpakken verjagen.
o grauwe weer wordt ver
ijl aakt door de situatie in de
inigde Staten. Een hoog
rt van de overheid en een
ek aan spaargeld hebben
geleid dat het vertrou-
in de Amerikaanse econo-
afneemt. De koers van de
ir zakt evenals de aande-
van ondernemingen op de
s.
alles heeft niet alleen een
t op de wereldeconomie
-r ook op-de Nederlandse.
irterende ondernemingen
e kurk waarop wij drij-
ESaldus De Korte - krijgen
's noeilijker. Om hun markt
e| ïhouden zullen de bedrij-
s, I genoegen moeten nemen
lagere winsten. Hierdoor
i investeringen, wordt er
Ier gedaan voor de werk-
[enheid en kan de werk-
eid minder dalen.
- de andere kant wordt ook
'erheid in haar financiële
i|e elen geraakt. De lagere
33 rkoers zorgt voor een da-
tfan de gasbaten aangezien
oprijs gekoppeld is aan de
van olie. En die wordt in
- rs berekend. Daarnaast
tent de slechtere gang van
si-
zaken bij exporterende onder
nemingen minder belastingin
komsten voor de overheid.
Kortom een somber beeld. De
Korte wenst echter een kant
tekening te plaatsen. „Hetgeen
er in de afgelopen jaren is ge
beurd, is nu niet ineens weg.
Door de loonmatiging en het
kabinetsbeleid is een veel ge
zondere basis gelegd voor de
economie. We hebben nu meer
weerstand".
Zwaar weer
Desondanks moet ook de mi
nister erkennen dat er wel de
gelijk negatieve effecten op
treden. „We staan voor zwaar
weer als kabinet en samenle
ving. De economische groei zal
minder zijn dan gehoopt". Op
concrete cijfers wil hij zien
niet vastleggen - „die gaan een
eigen leven leiden" - maar
duidelijk is dat de minister
doelt op recente berekeningen
van het Centraal Planbureau
dat de groei in 1988 onder één
procent zal blijven.
Ook ten aanzien van de daling
van de werkloosheid toont De
Korte zich sceptisch. „De
werkloosheid zal minder om
laag gaan", zegt hij- Het aantal
mensen zonder werk zal dit
jaar weliswaar nog conform de
ramingen uitkomen op circa
680.000 maar over de voorspel
de daling met 25.000 in 1988
zegt hij: „Ik durf daar mijn
hand niet voor in het vuur te
steken".
Met de geringere daling van
de werkloosheid zal ook de
doelstelling van het kabinet
om in 1990 op minder dan
500.000 werklozen uit te ko-
(ADVERTENTIE)
Op drie zaterdagen, tw. 9 januari, 6 en
20 februari 1988, verschijnt deze krant
met extra pagina's informatie over
Zomervakanties.
Informatie over de adverteermogeiijk-
heden op deze speciale pagina's wordt u
graag verstrekt door Nico Jungschlager,
bereikbaar onder nummer 07M22.244
men moeilijker worden, meent
De Korte. Specifieke werkge
legenheidsplannen wijst nij
echter af, ook al beïnvloeden
die tijdelijk wel de werkloos
heidscijfers in gunstige zin.
„We moeten streven naar blij
vende banen in de bedrijven
Hij maakt van de gelegenheid
gebruik om meteen een beroep
op het bedrijfsleven te doen.
Nu het wat moeilijker gaat
mag niet bezuinigd worden op
scholing van werknemers en
op technologische vernieu
wing. „Dan moet men maar
minder winst uitdelen. De kos
ten gaan hier voor de baat uit
Te zijner tijd zullen scholing
en technologische vernieu
wing meer winst opleveren.
De ondernemingen hebben nu
ook financiële reserves. Dan is
het gemakkelijker om een
moeilijke tijd door te komen".
Oproep
Ook de werknemers bedeelt
De Korte met een oproep. Zij
zullen genoegen moeten ne
men met een „heel matige"
loonontwikkeling, waarbij de
minister opnieuw weigert zich
op cijfers vast te leggen: „Dat
is een verantwoordelijkheid
van de sociale partners waarin
ik niet wil treden". Wel wijst
de bewindsman erop dat een
gemiddelde dollarwaarde van
7 1.85 in 1988 de inflatie in ons
land met een half procent be
perkt, hetgeen een half pro
cent meer koopkracht voor
alle inkomensgroepen bete
kent. Dit effect ontstaat omdat
tot nu toe in alle becijferingen
van het kabinet gerekend is
met een dollarkoers van rond
twee gulden.
Blijft de vraag wat de over
heid zelf denkt te doen om het
verslechterend economisch tij
te keren. Weinig, blijkt uit de
woorden van de minister.
„Onze inspanningen zijn maar
een deel van het verhaal. We
zijn erg afhankelijk van de
mate waarin anderen het goed
of slecht doen". Volgens de
minister mag van de overheid
allereerst verwacht worden
dat zij haar beleid consequent
voortzet Dat betekent een
verdere beheersing van de uit
gaven.
In overheidsinvesteringen ten
einde de economie te stimule
ren ziet De Korte alleen iets
als het maatschappelijk rende
ment van de investeringen
vooraf duidelijk vaststaat. Bo
vendien zullen die door het in
schakelen van particulier ka
pitaal (zoals de grote spaarte
goeden en geld bij beleggers)
mogelijk gemaakt moeten
worden. De minister wijst ook
op de voor 1988 al aangekon
digde belastingverlaging ter
waarde van 1,5 miljard gulden.
„Die is goed voor een koop
krachttoename van 0,75 pro
cent en werkt erg goed in
combinatie met de aaiende in
flatie".
Robuuster
Zijn stelling dat de overheid
maar weinig kan doen wordt
geïllustreerd aan de hand van
ae volgende uiteenzetting. Het
kabinet tracht de economie ro
buuster te maken, de structuur
te versterken zonder dat dit de
burger een cent kost. Daarbij
zijn twee bewegingen tegelijk
gaande. Aan de ene kant
wordt getracht de collectieve
uitgaven terug te dringen; te
gelijk wordt geprobeerd de
overheidsuitgaven anders te
richtert door het stellen van
andere prioriteiten. „Het buik
je eraf en meer spieren", ver
taalt De Korte kort en krach
tig.
Ideeën over het verleggen van
prioriteiten heeft De Korte
wel, maar die wil hij niet prijs
geven. „Ik vraag u considera
tie te hebben met mijn positie.
Ik krijg enorm gedonder in de
glazen als ik hier voorstellen
doe die op het terrein van
mijn collegae liggen". Wel
wijst De Korte erop dat hij op
zijn begroting geld heeft vrij
gemaakt voor technologiebe
leid door dit elders binnen die
begroting te bezuinigen. „Zo
moet het, ook op andere de
partementen".
Voor een én-én beleid, nu al
meer geld vrijmaken terwiil
het financieringstekort van ae
overheid nog hoog is, voelt De
Korte niets. Net zo min als hij
wil tornen aan de in het re
geerakkoord vastgelegde af
spraken over de hoogte van
dat tekort, het terugdringen
van de werkloosheid of het
stabiliseren van belastingen en
premies. „Dat is een contract
binnen het kabinet", aldus de
minister. „Een contract is een
contract. Je kunt daar niet aan
sleutelen. Dan haal je alles on
deruit. Het zou te gemakzuch
tig zijn om de lijn nu te laten
vieren. Ik geloof in de lange
termijn en niet in kortstondige
maatregelen".
Desalniettemin zal het kabinet
in januari 1988 wel de balans
gaan opmaken. Hoe ver is men
verwijderd van de doelstellin
gen voor 1990 en wat moet er
gebeuren om het nog bestaan
de verschil te overbruggen?
De Korte: „We maken een in
schatting. Is er een kans dat
wij de doelstelingen halen? Zo
niet, is dan een beleidswijzi
ging nodig?"
Een bijstelling van het regeer
akkoord is voor De Korte uit
den boze, ook al sluit hij niet
uit dat er maatregelen geno
men zullen worden om de te
genslagen waarmee wij in 1988
worden geconfronteerd op te
vangen. Een verdere beheer
sing van de overheidsuitgaven
ligt dan het meest voor de
hand. Voor een stimulans van
de economie ontbreekt in elk
geval het geld.
Wel meent De Korte dat het
kabinet open kaart zal moeten
spelen. „Als we erg ver van de
doelstellingen voor 1990 afko
men, moeten we dit meedelen:
„We bereiken het niet; we
hebben er meer tijd voor no
dig". Maar ik hou vol dat er
nu geen enkele reden is om de
doelstellingen op te geven. Het
wordt wel moeilijker dan wij
hadden gedacht. Na de zware
jaren 1986 en 1987 dachten we
te kunnen gaan freewheelen.
Dat zit er nu piet in".
WD
Over zi
In 1982 telde"
in de Tweede Kamer nog 36
zetels; bij de laatste verkiezin
gen is dat aantal geslonken tot
27 en volgens de jongste opi
nie-peilingen zou de VVD nu
hooguit 21 zetels halen. De
verklaring van De Korte is dat
de VVD, toendertijd druk in
de weer met het beslechten
van geruchtmakende paleisre
voluties, gedurende geruime
tijd geen duidelijke positie
heeft Kunnen innemen. „Maar
we zijn er goed in geslaagd de
rust te laten weerkeren. VVD-
kiezers zijn gesteld op een rus
tig patroon. De peilingen ge
ven een stabiel beeld te zien
van ongeveer twintig zetels.
Dat is onze harde kern. Er is
stabiliteit zichtbaar geworden.
Ik vind dat heel belangrijk".
Hij betwist de noodzaak als
zou de VVD zich ten opzichte
van het CDA en de oppositie
moeten profileren om het ver
trouwen van (meer) kiezers te
winnen. „Partijen moeten juist
zoeken naar wegen om samen
te werken en naar mensen
met wie je redelijk eensgezind
kunt meedenken. Dat zijn nu
CDA en VVD en niet de
PvdA. In dit kabinet zitten
mensen met visies die verwant
zijn. Je ziet het verschil tussen
CDA- en VVD-bewindslieden
nauwelijks meer. Neem nou
Cees van Dijk van Binnen
landse Zaken. Op de gewone
zakelijke punten kon hij net zo
goed lid zijn van de VVD; daar
waar zijn levensbeschouwing
een rol speelt, ligt dat natuur
lijk anders. Wij als VVD ko
men er in het kabinet heel
foed af en worden niet door
et CDA overvleugeld. Dat wij
er ook in zitten, geeft juist een
breed geschakeerd beeld te
zien".
Maar zodra CDA- en VVD-be
windslieden op elkaar gaan lij
ken, zou dat toch eerder een
bewijs van het tegendeel
moeten zijn. Die gedachte wijst
de minister krachtig van de
hand. „Kijk, een politieke
groepering wil zijn idealen
verzilveren. Dat kan het best
als je in het kabinet zit Wij
hadaen onze grootste aanhang
toen we in de oppositie zaten.
Maar wat heb je aan veel ze
tels als je niet aan de regering
kunt deelnemen? De aanhang
die we toen hadden, was niet
blijvend. Als wij moeten kie
zen tussen een oppositierol
met een grote aanhang van
zwevende kiezers en deelname
aan de regering met een klei
nere aanhang van vaste kie
zers, dan kiezen wij als VVD
voor het laatste. Ik blijf zeggen
dat mensen niet op de VVD
stemmen vanwege onze visie
op het financieringstekort,
maar vanwege de mate waarin
wij solide zijn. We brengen
met het CDA oplossingen na
derbij op een manier waarin
VVD-kiezers zich herkennen.
Had het CDA het alleen voor
het zeggen, dan zag het beleid
er heel anders uit Als uitge
sproken doe-mens zie ik het
zo; ik sta in de keuken en ben
een van de koksmaatjes".
Dat de roep om de terugkeer
Hans Wiegel, de huidige com
missaris van de koningin in
Friesland en ooit stemmen-
trekker nummer één van de
VVD, steeds maar weer op
klinkt en dat zelfs Neelie
Smit-Kroes, die nu minister
van Verkeer en Waterstaat,
„solliciteert" naar het lijsttrek
kerschap, laat De Korte niet
onberoerd. Hij was het toch
die samen met Joris Voorhoe
ve de politieke leiding van de
partij zou vormen? Als duo?
Even toont hij zich onaange-
t\\am verrast als de namen
van Wiegel en Smit-Kroes
vallen. „Zoveel hoofden, zo
veel zinnen", zegt hij voor zich
uitkijkend. Maar dan lachend;
„Het gaat om het verwezenlij
ken van je doelstellingen en
hoe je die dan uit draagt, de
verpakking dus, is een ander
verhaal. En over dat duo-lei
derschap zeg ik, dat Joris en ik
het uitstekend kunnen vinden.
Als er geen controverse is, is
het ook niet leuk om over te
schrijven. Ik zie voor de VVD
de toekomst niet zo somber in.
Ik ben van nature een optimist
en geloof er heilig in dat kie
zers je zullen belonen voor de
mate waarin je standvastig
bent. En zo is de VVD: een
stevige partij met solide be
stuurders, die doen wat ze zeg
gen".
CAREL GOSELING
ED FIGEE
Medische
experimenten
op mens
aan banden
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het kabinet
wil medische experimenten op
mensen aan banden leggen.
Elk experiment zal in de toe
komst vooraf getoetst moeten
worden door een in te stellen
ethiek-commissie. Ook de be
trokkene zelf zal met het ex
periment moeten instemmen.
Landelijk komt er een centra
le commissie die op het geheel
toezicht houdt.
Jaarlijks worden ongeveer
1000 medische experimenten
op mensen gedaan. Dit vooral
om nieuwe geneesmiddelen te
testen. De in te stellen ethiek-
com missies zullen moeten
gaan toetsen of het experiment
schade voor de gezondheid op
levert. echt nodig is, weten
schappelijk goed is opgezet en
of het een relatie heeft met de
ziekte waaraan de proefper
soon lijdt Daarnaast moeten
zij ervoor waken dat de be
trokkene zelf schriftelijk toe
stemming geeft voor het expe
riment
In de ethiekcommissie moet
zitten een arts, een verpleeg
kundige, een farmaceut, een
jurist een deskundige op het
gebied van wetenschappelijk
onderzoek, een ethicus en ie
mand die de belangen van de
proefpersoon kan behartigen.
„Brrr, waterkoud", huiverde
Lubbers terwijl hij ziin voeten
veegde. „Zeg dat wel", zei
Ruding, de deur achter de
premier sluitend„Kom maar
gauw binnen. De anderen zijn
er al". Terwijl hij vluchtig een
kam door z'n baren haalde
betrad Lubbers de huiskamer
van Onno Ruding, begroette
met opgestoken hand de reeds
aanwezige collega's Rudolf de
Korte en Jan de Koning en
kuste de vrouw des huizes die
zojuist een blad met vier
kopjes, een melkkannetje en
een suikerpot op de salontafel
had neergezet „De koffie staat
op het lichtje in de keuken",
zei mevrouw Ruding. „Nou
jongens, jullie redden je verder
wel. Ik ga naar de bridgeclub.
Doei!". En weg was ze.
Even later roerden de vier
heren peinzend in hun koffie.
Ze waren bijeengekomen om
te praten over het plan van
het VVD-kamerlid Frank de
Grave. De burgers zouden
voortaan elk jaar een brief van
de regering moeten krijgen
over de toestand van de
rijksfinanciën, vond De Grave.
Volgens de jonge liberaal
hebben de meeste
Nederlanders er geen flauw
benul van waarom zij
belasting moeten betalen en
waarom al die bezuinigingen
nodig zijn. Ze moeten gewoon
wat meer inzicht krijgen in de
enorme omvang van de
staatsschuld en in ae miljarden
die jaarlijks moeten worden
uitgegeven om het land
draaiende te houden. „Leuk
ideetje", had Ruding gezegd,
en de meesten van zijn
collega's dachten er net zo
over. Besloten werd dan ook
dat Lubbers, Ruding, De
Koning en De Korte
gezamenlijk de brief aan het
volk zouaen opstellen.
Sommige dingen kun je maar
beter niet aan je ambtenaren
overlaten. Dat scheelt al gauw
een half jaar.
„Het moet een begrijpelijk
epistel worden", zei De
Koning. De anderen knikten.
„Dus geen moeilijke termen
als financieringstekort en zo.
Ik denk bijvoorbeeld aan een
verhaaltje over de schatkist
die leegraakt" „Ben je gek",
sputterde Ruding tegen. „Het
moet wel realistisch blijven.
Jullie weten net zo goed als ik
dat er helemaal geen schatkist
is! Dat fabeltje moet nu iuist
eens uit de wereld woraen
geholpen. We hebben gewoon
een rekening lopen bij de
Nederlandsche Bank".
„Precies!" kwam De Korte
tussenbeide. „En we staan
constant in het rood. Dat moet
duidelijk worden gemaakt".
„Da's ook niet helemaal
waar", zei Lubbers. „Omdat
we in het rood staan, lenen we
van banken en bedrijven en
burgers geld om het tekort aan
te vullen. Dan is er dus in feite
géén tekort meer. Maar dat
geleende geld moeten we weer
aflossen, met een hele hoop
rente. Daar zit de kern van de
ellende. Déérom moet er
zoveel bezuinigd worden op de
overige uitgaven. Hoeveel
hebben we nog af te betalen,
Onno?" De minister van
financiën trok een treurig
gezicht „Zo'n 225 miljard. Dat
is dus15.000 gulden per
Nederlander, zuigelingen en
hoogbejaarden inbegrepen".
„Ja, wacht eens even! riep
De Korte uit We moeten
daar wél bij aantekenen dat
dit niet alleen ónze schuld is.
De kabinetten van de laatste
twintig jaar hebben maar raak
geleend. Met die erfenis zitten
we óók nog altijd!"
„Uiteraard", zei De Koning.
„D'r moet trouwens ook nog in
komen te staan hoeveel
miljard jaarlijks nodig is voor
alle uitkeringen en subsidies.
En dat de mensen zich eens
moeten realiseren hoeveel de
overheid meebetaalt aan een
trein- of buskaartje of aan de
toegangsprijs voor een toneel-
of operavoorstelling". Lubbers
knikte enthousiast „Heel
goed! En wat dacht je van
opname in een ziekenhuis, om
nog een dwarsstraat te
noemen? Tussen haakjes, in
welke vorm gaan we onze
mededelingen nu gieten?"
Even was het stil. Tot opeens
De Korte enthousiast overeind
veerde. „Ik weet het' We doen
het in stripvorm! Dan kun je
er ook zeker van zijn dat
iedereen het leest". De
anderen keken verpletterd
Een kwartier later nam bet
gezelschap enthousiast
afscheid van elkaar. „Dat
stripverhaal moet ook een
pakkende titel krijgen", zei
Lubbers. „De schamele
schatkist!", riep De Koning
jolig, terwiil hij in ziin auto
stapte. Lubbers en De Korte
gierden van de lach, maar
Onno's gezicht betrok. Hij
altijd met z'n schatkist",
mompelde hii voor zich uit, en
met een knal sloeg hij de
huisdeur dicht.
T RUBBELS
