Slalom langs toppen en
dalen van bioscoopland
- tel: we gaan niet weg met
de kerstdagen. Waarom
doet er niet toe. Of we heb-
ben geen zin om met al die
Hollanders in Oostenrijk te
ekebenen op de ski's. Of we heb-
ïfcn inmiddels zovaak ge-après-
(Jcied dat we zo langzamerhand Le-
rJerhosen hebben gekregen van al
lat zitten aan die bars (als dansen
^et die verslalomde spieren te
lijnlijk is geworden). Of we hebben
r gewoon het geld niet voor. Of
et er niet voor over. Maar ook in
igen land wil je wel eens van het
:hte pad van familievisites, kerst-
iners, tv en video afdwalen. Bij-
rbeeld door een filmpje te pak-
n. Wat brengt die bioscoop rond
kerstdagen? Er is de laatste we
ll een massa aan films in premie-
gegaan die allemaal meedingen
de guldens in uw achterzak,
mmige zijn die harde valuta
<*faard, sommige bergen onder het
lom van vrolijk vertier een mager
iiekkie dat zelfs de regenachtigste
a eek tussen Pasen en Pinksteren
,2 iet had kunnen opklaren. Van
aar een kleine slalom door de top-
en en dalen van bioscoopland de-
:r dagen.
was eens een tijd dat de bioscoop een
kesi was. Dat waren de sprookjesachtige
r jna prehistorische dagen van vóór het
levisietijdperk. Zelfs het simpelste
oscoopbezoekje in een vakantie was
)de-oortjeswerk. En met de Kerst gold
at dubbel en dwars. Alle bioscopen die
chzelf respecteerden draaiden familie-
Mms, komedies of tekenfilms. Verbitter-
eenlingen en andere „die-hards" kon-
in achterafbioscoopjes toch nog wel
in portie pief-paf-poef halen, maar
crst dat was: met z'n allen, hand in
ind over de drempel van de filmtem-
:1. Voor wie, zoals ik, in Amsterdam
jgegroeid is, betekende dat: onder be
reiding van de klanken van het Wurlit-
r- of andersgemerkte theaterorgel in
;t City-theater of in Tuschinski. In het
ity-theater had je nog een bar waar je
t afloop kon blijven zitten. Met muzi-
inten van naam, of „playbackende"
imick (die nog niet wist dat het zo
:ette) als Bueno de Mesquita. Tu-
hinski had - als een mini-versie van
Newyorkse Radio City Music Hall -
>k nog variété over de vloer. Stel je
)or: het orgel als je binnenkwam, wat
mpele reclamediaatjes - die tenminste
in mond hielden en niet stuk voor
uk verkapte videoclips waren voor fris-
of minder frisse dranken, sigaretten
giroblauw - het journaal, het variété
iet soms een compleet orkest op de
anken) en dan pas de film. Zo'n avond
on nauwelijks meer stuk. Kom daar
eb indaag eens om. Er is gelukkig wat
3f1 leer service-besef aan het ontstaan bij
al? bioscoopeigenaren, maar hoe vaak is
:t niet: hup dat donkere gat in voor de
jm en er na afloop maar snel er weer
t, want zo'n afgetrapte bioscoop werkt
leen maar deprimerend. Vergis u niet,
hou van de bioscoop, ik zie het ook
ever anders en ben wat dat betreft blij
iet zo'n theater als het Haagse Metro-
ar je tenminste in een aange-
iam ogende koffiebar na-babbelend je
>rès-film kan halen. Er wordt gelukkig
j enkele biosoopconcerns druk gepraat
ver zulke verbeteringen. Maar zoals
VOOR DE THUISBLIJVERS:
vroeger wordt het nooit meer. Want
onze samenleving zit zo barstensvol ge
specialiseerde aanbiedingen voor dikke
en dunne portemonnees dat de bioscoop
daar al niet meer tegen kan concurreren.
En: gaan we eigenlijk nog wel met z'n al
len naar de film? Zo niet, in deze kerst
vakantie is het misschien het proberen
weer eens waard voor Jan, Jans en de
kinderen.
Fantasy
„Fantasy" is het trefwoord dezer dagen
in de bioscoop. Of je het nu leuk vindt
of niet, het is voor Hollywood - waar
nu eenmaal de meeste films vandaan ko
men - een stijlmiddel waarmee de film
zich het directst kan afzetten tegen de al
ledaagse werkelijkheid van succes-series
op de televisie. In de bioscoop hoef je
niet aan te komen met de diverse va
rianten op onze huiskamers die de Gol
den Girls bieden, die Bill Cosby biedt en
die bij ons Zeg 'ns AAA ons voorscho
telt. Film moet meer dan levensgroot
zijn. Dromen waar maken. Helaas wordt
het waar maken van de gekste onwerke
lijkheden zo'n specialisme - bijvoor
beeld in films uit de Spielberg-stal - dat
de mens erin ten onder gaat. Succesfilms
in dat genre vielen juist positief op om
dat ze dat menselijke juist benadrukken:
„Back to the future", "E.T.". Spielberg
heeft ook nu weer een flinke vinger in de
Nederlandse filmpap. „Bigfoot and the
Hendersons" is een Spielberg-produktie.
Het verhaal van een familie die een
Amerikaanse variant van de Verschrik
kelijke Sneeuwman aanrijdt in het bos
en de harige reus voor dood mee naar
huis neemt als trofee. Thuis blijkt hij
nog te leven en - goedmoedig het huis
vernielend - het hart te stelen van de
familie Henderson die hem moet be
schermen tegen een op hem jagende bui
tenwereld. Het E.T.-effect, het is al
eerder gezegd. Regisseur William Dear
verzet zich daartegen: Bigfoot was al in
de maak toen Spielberg nog aan z'n klas
sieker bezig was. En Spielberg - al was
zijn firma Amblin Entertainment produ
cent - heeft zelf geen letter aan de film
willen veranderen. Aldus Dear, die ver
der vindt dat „een hoop critici mijn film
hebben gebruikt om tegen de Spielberg-
organisatie en hun manier van filmma-
ken aan te schoppen. Ze zijn volkomen
voorbijgegaan aan mijn film zelf'. En
zijn eigen film verdedigt hij als „een ge
zonde film voor kinderen én volwasse
nen, die geeft wat hij belooft en*waar ik
trots op ben". Al is die harige hoofdrol
speler best gek, hebben kinderen best lol
in zijn grote grijns, veel echte humor
heeft Dear er niet uit kunnen putten.
Het komt toch weer allemaal op achter-
volginkje-spelen neer. Aardig detail: in
die harige Grootpoot zit een echte me
neer, Kevin Peter Hall. Een lange slanke
zwarte acteur van meer dan basketball
lengte, die op werkfoto's van zijn vol
gende film („Predator") zelfs dne kop
pen uitsteekt boven tegenspeler Arnold
Schwarzenegger, toch ook een behoorlijk
opgepompte verschijning.
Menselijk gevoel
Nóg een Spielberg-produktie: „Innerspa-
ce". Het waanzinnige verhaal van het tot
nauwelijks zichtbare mini-proporties te
ruggebrachte menselijke proefkonijn
Dennis Quaid, die via de injectienaald
in het achterste van een kassa-bedienen
de schlemiel terechtkomt. In diens
bloedbaan krijgt Quaid bovendien gezel
schap van spionnen die ook al verkleind
zijn. Een te gek gegeven lijkt het, maar
toch is hier - door het samenspel tussen
draagvader Martin Short en bezigheden
binnensaders hebbende Quaid - het ge
wone menselijke komediegevoel over
eind gebleven. Ondanks overwerk van
de afdeling „speciale effecten". „Inner-
space" is dan ook een van de aardigste
komedies die er tijdens de Kerst te zien
zijn. Want „Spaceballs" van Mel Brooks
is een supermelige parodie op de Star-
Warstrilogie van George Lucas. Met
Brooks aan het roer van een film moet
je geluk hebben. Op z'n best maakt hij
een „Young Frankenstein" of een „Bla
zing saddles", maar zit het even tegen
dan drukt hij een pistool in je rug en
roept bijna luidkeels: „En nu lachen of
ik schiet". Humor blijft het moeilijkste
van alles. In maar - gelukkig - een paar
bioscopen in Nederland zal Joe Dante's
„Amazon women on the moon" te zien
zijn. Een serie parodietjes op de ruimte-
film, op televisie, op de afval van Holly
wood die je ondergaat als een avondje tv
waarbij dat lastige neefje van vier per
manent bezit heeft genomen van de af
standsbediening. Nee dus.
Verder in de fantasie vinden we „Mas
ters of the universe". Een uitgebreid pro-
dukt uit de Cannon-school, dat commer
cieel zeer goed is voorbereid. Eerst speel
goedpoppen van de firma Mattel, toen
een animatieserie op tv waarvan ik het
bestaan gelukkig nog heb kunnen stil
houden voor mijn kleindochter, en daar
na pas een speelfilm. De ruimtefiguren,
met de fors gebeeldhouwde Dolph Lund-
gren als He-Man contra Skeletor. zetten
hun strijd op aarde voort. Het bekende
verhaal van goed tegen kwaad in weer
eens een ander jasje. Cannon verwacht
er zoveel van door de vóórbekendheid
van het gegeven, dat de film in een stuk
of veertig bioscopen draait. Maar groots?
U heeft het mij niet horen zeggen.
Gat in aanbod
Het is dat gebrek aan een echte kerst
klapper, de handenbinder die het hele
gezin over de biscoopdrempel kan krij
gen, die de weg vrij heeft gemaakt voor
de Nederlandse speelfilm „Donna Don
na". Inmiddels draaien er 73 kopieèn
van die komedie in ons land. Een im
mens aantal, een immense gok voor pro-
'£eidóc0ouacmt'
De film Bigfoot is het verhaal over een
goedmoedige Verschrikkelijke Sneeuw
man, die moet worden beschermd tegen
een op hem jagende buitenwereld.
FOTO: PR
ducent Haig Balian. De film kwam als
een verrassing, ook voor de bioscoopei
genaren die een gat zagen in het kerst
aanbod en de film „in the blind" boek
ten. Balian bracht hier eerder „Hector"
en die aardige, onschuldige slapstick-ko
medie met de Belgische komiek Urba-
nus doet het - nog steeds - fantastisch.
Alle betrokkenen hopen dat „Donna
Donna" dezelfde weg op gaat. Een fan
tastische komedie is de eersteling van
het regieduo Van Beek Van Beek ze
ker niet. Aardig, soms wat onbeholpen
gefilmd, is het in elk geval ook een ko
medie waarin gezocht wordt naar een ei
gen. melancholiek-zachtaardige toon.
Met een méér belovende hoofdrolspeler.
En dat is al heel wat in een tijd van grof
filmgeschut.
Wie met kleine kinderen in huis of op
bezoek op zeker wil spelen, zoekt uiter
aard een tekenfilm. Deze Kerst biedt er
twee. De nieuwe „Care bears"-film. als
..Troetelbeertjes in wonderland" in het
Nederlands nagesynchroniseerd. Het
troetelwerk is al bekend van twee eerde
re lange animatiefilms en van het tv-
werk. Beperkte animatie in vooral zoete
kleuren, met de beertjes vanuit de har
tjes op hun borst letterlijk stralend van
goedheid. „Troetelbeertjes in wónder-
land" is iets minder zoet dan de eerdere
versies, maar heeft een dun verhaal dat
met te veel duizelingwekkende tekenef
fecten opgepept moet worden - en kin
deren hebben dat door! Die worden dan
meteen onrustig, ik weet het uit erva
ring. Bovendien leunen de Wonderland-
karakters wel heel erg op die van Walt
Disney destijds. Maar geen kind dat
daar naar kraait. En over Disney gespro
ken: diens „De reddertjes" (The Res
cuers) is na tien jaar weer in roulatie.
Een van de laatste films van de befaam
de Wolfgang Reitherman in de Disney-
studio's en dus perfect qua animatie en
vakmanschap. Het verhaal van twee
dappere muizen die een ontvoerd meisje
gaan redden. De 22e Disney-film was
het. Misschien niet zo ontwapenend als
de klassieke Disney's, maar nog altijd
huizenhoog.uittorenend boven het gete
kende werk van anderen.
De kapitale flop „Ishtar" vergeten we
maar, we hopen dat u de „ouwetjes" van
eigen bodem („Havinck" en „Van geluk
gesproken") hun verdiende kans geeft,
maar als u de namen van de twee beste
cinematografische werkstukken van dit
moment wilt weten: Bertolucci's „The
last Emperor" en Nikita Michalkovs
„Oei Ciornie".
„The last Emperor" is het inmiddels al
veelgeprezen epos over het leven van de
laatste keizer van China, Poe Yi. Een
fascinerend gegeven neergezet met een
visueel ongeëvenaarde pracht. En „Ocie
Ciornie" - helaas nog maar in een enkel
theater te zien - is een tragi-komedie
van Russisch-Italiaanse makelij geba
seerd op verhalen van Anton P. Tsje-
chov. Met Marcello Mastroianni su
bliem in een rol die al zijn vorige rollen
lijkt samen te vatten. Als de op de liefde
verliefde oudere minnaar die het spoor
van een nieuwe vlam - de dame met
het hondje - volgt naar het tsaristische
Rusland. Heerlijk van toon. dwaas, me
lancholiek en met een stijlgevoel dat te
genwoordig vaak ver te zoeken is. Echte
mensen en echte emoties. Ik zou het wel
weten met de Kerst.
BERT JANSMA
ZATERDAG 19 DECEMBER 1987
