ederlandse vrouw
chterop in de
EG
j^een grotere rol
jndernemingsraad
Ij cao-overleg
Ecidóc Souaant
Deetman heeft „veel
krediet verspeeld"
„Mc a culpa voor
fouten na invoering
van beurzenstelsel
Premie ziektekosten soms
twintig procent omhoog
Carré sluit eeuwfeest af met indrukwekkend circusprogramma
Van den Broek „niet door Amerikanen misleid"
ANDBOEK VOOR JURISTEN VOL RICHTLIJNEN
ENENLAND
VRIJDAG 18 DECEMBER 1987 PAGINA 5
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG - CDA en
VVD waren het er giste
ren in de Kamer evenwel
over eens dat de chaos die
na de invoering van de
wet studiefinanciering is
ontstaan, minister Deet
man wèl zwaar moet
worden aangerekend. Dat
Deetman gisteren zeker
niet onbeschadigd uit de
parlementaire arena is ge
stapt, bleek vooral uit het
feit dat VVD-woordvoer-
der Franssen de minister
nog eens flink door de
mangel haalde.
Deetman heeft volgens Frans
sen „in het land heel wat kre
diet verspeeld: De samenle
ving zal voorlopig de naam
van de minister niet los kun-
i zien van de problemen
rond de studiefinanciering".
CDA en VVD nemen het hem
ook kwalijk dat hij de Kamer
het afgelopen jaar niet altijd
op de meest vriendelijke wijze
heeft bejegend, in de vele ma
len dat daar de problemen bij
de studiefinanciering werden
aangesneden.
De oppositie maakte met het
tweetal moties van afkeuring
duidelijk wat de minister vol
gens haar te doen stond: aftre
den. „Wat is er eigenlijk nog
meer nodig om een minister
naar huis te sturen", zo ver
woordde D66-fractieleider
Van Mierlo de mening van de
oppositiepartijen. De motie
van het PvdA-kamerlid Ver
meend keurde Deetmans be
leid ten aanzien van de studie
financiering af. Mogelijk in de
hoop dat steun uit het rege
ringskamp zou kunnen
worden gemobiliseerd, diende
PPR-woordvoerder Lankhorst
een minder harde afkeurings
motie in: Deetman heeft de ri
sico's verkeerd ingeschat en
heeft de tekortkomingen na de
invoering te laat onder ogen
willen zien.
Opvallend was het feit dat de
fractieleiders van CDA en
VVD. de Vries en Voorhoeve,
het niet nodig vonden zelf het
woord te nemen in dit voor
CDA-minister Deetman zo
cruciale debat. Van oppositie
zijde kwamen in laatste in
stantie wèl dc fractieleiders
Kok en Van Mierlo naar de
microfoons, teneinde nogmaals
schande uit te spreken over de
verrichtingen van de bewinds
man.
DEN HAAG Het zorg
vuldig opgebouwde be
toog van de zwaar belaag
de minister viel gisteren
in twee delen uiteen. Wat
de situatie tot de datum
van invoering (oktober
'86) betreft, weerlegde
Deetman de beschuldigin
gen die met name van
PvdA-zijde zijp geuit.
Voor de fouten en gebre
ken die nadien zijn opge
treden (waar de kritiek
van VVD en CDA zich
vooral op richtte) betoon
de de bewindsman zijn
spijt en wenste hij ook de
volle verantwoordelijk
heid op zich te nemen.
Volgens de minister heeft hij
sinds '85 op zijn departement
bewust gekozen voor een
tweesporenbeleid: enerzijds
een uiterste krachtsinspanning
om de invoeringsdatum van
oktober '86 te halen en ander
zijds het operationeel houden
van het oude beurzensysteem
Het verwijt van de oppositie
dat de Kamer niet werd geïn
formeerd over de risico's vond
Deetman onterecht: „Ik wist
van die risico's en juist daarom
heb ik een tweesporenbeleid
gevoerd". Om die reden werd
eind '85 een besluit tot invoe
ring van de wet studiefinan
ciering opnieuw uitgesteld.
„Bovendien moest het eind
oordeel van de Kamer nog
worden afgewacht. Het zou
volstrekt idioot zijn geweest
om in januari '86 een besluit te
nemen, terwijl de zaak mis
schien weer zou moeten
worden afgeblazen"
De bespreking met de dienst
studiefinanciering die op 2 ja
nuari '86 plaatsvond, was vol
gens de PvdA het moment
waarop de minister in feite de
finitief besloot tot invoering
van de wet per oktober van
dat jaar: het was „politiek
noodzakelijk" geworden. Ook
zou er volgens de ambtelijke
top in Groningen vanaf dat
moment geen weg terug meer
zijn. Deetman ontkende dat
gisteren: „Dat kón helemaal
niet. want het wetsvoorstel
moest nog door de beide Ka
mers worden aanvaard. De
conclusie die op deze bijeen
komst werd getrokken, was
dat de invoering nog onzeker
was en dat het in '86 alléén
zou kunnen via de voorschot-
tenregeling".
De politieke noodzaak tot in
voering in 1986 die hij daar
uitsprak, verklaarde Deetman
als volgt: „Ik heb toen gezegd:
als het kan, dan moet het ook
gebeuren. Dan is het politiek
noodzakelijk. Als het organisa-
torisch-technisch kon. dan was
het voor mij niet aanvaard
baar als het later zou gebeu
ren".
Niet verschuilen
Deetman wilde er gisteren
geen misverstand over laten
bestaan: voor wat er na het ïn-
voeringsbesluit (23 juni '86)
fout is gegaan, mag men hem
volledig verantwoordelijk stel
len: „Ik zal mij niet verschui
len achter de ambtelijke top".
Naast een groot aantal mea
culpa's gaf Deetman gisteren
voor het eerst toe dat hij zich
schromelijk heeft vergist in de
kwaliteit van de ontwikkelde
computerprogrammatuur, het
administratieve hart van het
nieuwe beurzenstelsel: „Ik was
op dat punt zeker van mijn
zaak, maar dat bleek niet de
juiste veronderstelling".
Dat was zijn excuus voor het
feit, dat hij de instelling van
een aparte adviescommissie
aanvankelijk overbodig had
genoemd. Diezelfde advies
commissie constateerde in het
enkele weken geleden ver
schenen rapport maar liefst 20
gebreken in de technische en
organisatorische kant van de
uitvoering van de wet.
UTRECHT De premies
voor de particuliere ziek
tekostenverzekering gaan
per 1 januari in sommige
gevallen, zoals bij Enzico,
met twintig procent om
hoog. Een enkele verzeke
raar verhoogt de premies
(voorlopig) helemaal niet,
zoals de VGZ in Nijmegen
en NVS in Amsterdam.
Maar over het algemeen is
de stijging aanzienlijk ho
ger dan vorig jaar.
Bij de grootste verzekeraar,
Zilveren Kruis (750.000 indivi
dueel verzekerden), stijgt de
premie gemiddeld met 3,95
procent en worden de eigen ri
sico's verhoogd met 100.
Ohra (400.000 verzekerden)
meldt een premieverhoging
van drie procent en bij VGNN
in Groningen (315.000) va
rieert de stijging van drie tot
vijf procent. Aegon (60.000)
past een „waaier" van verho
gingen toe, zoals een woord
voerder het uitdrukte. Ze lo
pen uiteen van nul tot zeven
procent en verder gaan de be
dragen van de eigen risico's
met ƒ50 omhoog. De stijging is
het hoogst voor mensen die in
een hogere klasse (2A, 2B of
eerste) zijn verzekerd. Dat is
ook het geval bij Enzico
(80.000) waar tweede-klasver
zekerden twintig procent meer
gaan betalen, maar derde-klas
verzekerden nog altijd vijftien
procent. Volgens directeur P.
Mulder van Enzico zijn kosten
sterk gestegen door hogere
verpleegtarieven van zieken
huizen. Zo kost een verpleeg-
dag in klasse 2A nu volgens
hem in bij voorbeeld het West
einde Ziekenhuis in Den Haag
zo'n ƒ900.
AMSTERDAM Met een tot
in de nok toe gevulde zaal is
gisteravond in het Amster
damse Carré een serie circus
voorstellingen begonnen die
het eeuwfeest van het theater
moeten afsluiten. Het is de
laatste jaren al traditie gewor
den dat Carré het jaar beëin
digt met circus. Dit jaar heeft
het theater samen met het Ne
derlands Theaterbureau een
eigen produktie jjemaakt van
hoogtepunten uit circussen uit
verschillende delen van de
wereld.
Het werd een flitsend, prach
tig circusprogramma dat ge
heel in stijl (Carré werd
geeerd met het predikaat ko
ninklijk) werd opgevoerd on
der de naam „Koninklijk cir
cus Carré".
Het optreden van de hoge
school van circus Knie liep als
een rode draad door het pro
gramma. Freddy Knie, die ook
de regie van de hele voorstel
ling in handen heeft, en ande
re leden van de Knie-familie
lieten staaltjes topdressuur
zien met onder meer Lipizza-
ners, Hongaarse Arabieren en
zebra's. Franco Knie deed het
publiek versteld staan met wat
hij allemaal kon bereiken met
olifanten.
Het Russische staatscircus
vaardigde de wereldkampioen
jongleren Jevgeni Biljahouwer
af en de groep Garamov met
hun vliegende trapeze. Het
slangenmeisje Li Xiaoping van
het circus van Peking maakte
diepe indruk op het publiek
met haar voetjongleerkunst.
Ijzingwekkend was het optre
den van de Mexicaan Sabu
met zijn solo-trapeze zonder
vangnet De Franse clowns
Petit Gougou en Edy Sosman
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister
Van den Broek (buiten
landse zaken) ontkent dat
de Verenigde Staten ons
land hebben misleid wat
betreft de aantallen
atoomraketten in West-
Europa en de Sovjetunie.
Dat de Amerikanen via
hun satellieten 441 SS-20's
hebben geteld, terwijl er
in werkelijkheid maar 405
stonden (staan), zou het
gevolg geweest zijn van de
mobiliteit van deze Russi
sche systemen.
Volgens minister Van den
Broek hebben de Russen voor
al eind 1985 „enorm geschoven
met die raketten". Het was in
de periode dat Nederland op
het punt stond een besluit te
nemen over plaatsing van
kruisraketten in Woensdrecht.
Een jaar tevoren had het kabi-
net-Lubbers besloten dat dit
zou gebeuren als de Sovjetunie
haar toenmalige aantal van
378 SS-20's zou overschrijden.
Van den Broek: „Ik kom er
rond voor uit dat ik mij toen-
dertijd grote zorgen maakte
over mogelijke misleiding door
de Sovjets. In dat jaar sloten zij
tien SS-20-bases. maar ópen-
den zij er zeventien". De mi
nister meent nu dat die zorgen
niet voor niets zijn geweest.
Want uit een bijlage bij het
IN F-verdrag blijkt dat de Sov
jetunie maar liefst 250 SS-20-
raketten in reserve heeft,
waarmee het totaal aan deze
wapens aanzienlijk hóger uit
komt dan iemand ooit heeft
durven veronderstellen, aldus
Van den Broek.
In de Tweede Kamer toonde
een meerderheid (CDA en de
linkse oppositie) zich gisteren
„opgelaten" door de afwijking
in de cijfers. De minister
meende te hebben aangetoond
dat daar geen enkele reden
voor is. Dat geldt zijns inziens
ook voor het feit dat er meer
kruisraketten (35) en Pers-
hings-II (12) in West-Europa
geplaatst zijn dan de Amerika
nen hadden gezegd. „Het gaat
hier om reserve- en/of oefen
raketten, die geen atoomkop
hebben", wist Van den Broek
nu te melden.
De Tweede Kamer wilde
graag weten wat er met de ba
sis Woensdrecht gaat gebeu
ren. nu er uiteindelijk toch
geen kruisraketten komen.
Mevrouw Beckers (PPR) stel
de voor er een nationaal vre-
desmonument met bijpassende
expositie van te maken. Zij
kreeg daarbij de steun van
VVD-woordvoerder Ploeg, die
echter wel problemen vreesde
bij de inrichting van de ten
toonstelling Minister Van
Eekelen (defensie) moest daar
echter niets van hebben.
knoopten de circusnummers
vakkundig aan elkaar met ko
mische acts.
De voorstelling van donder
dagavond was voornamelijk
voor genodigden en pers. Ie
dereen moest de prijs betalen
van honderd jaar geleden en
dat betekende één tot ander
halve gulden voor de duurste
rangen. Ook de consumpties
waren in stijl: voor een kop
koffie hoefde men bij voor
beeld maar een dubbeltje neer
te leggen
Die prijzen golden alleen voor
de première. Voor de rest van
van den Broek
FOTO: ANP
die vrouwen in een afhanke
lijke en economisch onzelfs
tandige positie houden",
vindt de Amsterdamse juriste
mr. Guda Oly. Ze is mede
werkster van de vakgroep
recht aan de economische fa
culteit van de Universiteit
van Amsterdam. „Vrouwen
worden in Nederland meer
dan in andere Europese lan
den in hun rechtspersoonlijk
heid aangetast doordat hen
inkomen wordt onthouden
en de zelfstandige uitoefe
ning van hun recht op ver
mogen beperkt wordt".
Scheve ogen
Oly sprak vandaag in Rotter
dam op een congres ter gele
genheid van het uitkomen
van een 1200 pagina's dik
handboek waarin juristen be
palingen, wetten en richtlij
nen kunnen vinden op het
gebied van vrouwenrecht. De
kritiek van mevrouw Oly
richt zich in het bijzonder op
de behandeling van meewer
kende vrouwen van zelfstan
digen als huisartsen, boeren,
tuinders en detaillisten. EG-
landen met een hoog percen
tage werkende en meewer
kende vrouwen kijken vol
gens haar met scheve ogen
naar ons land.
Oly: „In Nederland worden
meewerkende vrouwen,
vaak getrouwd in gemeen
schap van goederen, op de
balans van een bedrijf op de
goedkoopst mogelijke wijze
opgevoerd om de kosten zo
laag mogelijk te houden. Dat
kan doordat de belangen van
man en vrouw vaak samen
in het bedrijf worden onder
gebracht. De bedrijfsboek-
houder of accountant legt dat
idee op tafel omdat het fis
caal aantrekkelijker is geen
reële beloning in de boeken
op te nemen, maar slechts
een meewerkaftrek".
Volgens Oly worden in de
praktijk de beslissingen over
de toekomst van het bedrijf
afhankelijk gemaakt van de
fiscale aspecten. Een werke
lijke stem bij de beslissing
heeft de vrouw volgens haar
vrijwel niet, „hoewel zij
meestal net zo hard werkt als
haar man en niet zelden ook
vermogen heeft ingebracht".
Fiscus
Oly noemt het onjuist te ver
onderstellen dat meewerken
de Nederlandse vrouwen het
in financieel opzicht per se
slechter hebben dan vrouwen
in bijvoorbeeld Spanje of Ita
lië. „Maar met name de fisca
le behandeling en de positie
van de vrouw in de sociale
verzekeringen ligt in die lan
den anders. Vrouwen hebben
daar in principe hun eigen
vermogen, waardoor ze door
de fiscus anders worden be
last en ze ook anders in het
stelsel van sociale zekerheid
worden ingepast. Die stelsels
ITERDAM In
enkel ander EG-
houden zoveel
wen op met werken
de geboorte van het
He kind als in Neder-
Slechts één op de
vrouwen tussen 25
35 jaar werkt in ons
buitenshuis, ex-
m weinig in vergelij-
met bijvoorbeeld
;ië, waar dat percen-
op zeventig ligt. In
land en trouwens
in Frankrijk, West-
sland, Groot-Brit-
Denemarken
dan ook de oppas-
rzieningen beter dan
lederland.
r aspect én het zwaarwe-
e effect van de tweever-
irsregeling weerhoudt
Nederlandse vrouwen
h i om de arbeidmarkt op
an. Ondanks het bestaan
vijf Europese richtlijnen
et gebied van gelijkbe-
iging van mannelijke en
welijke werknemers,
fs de beweging tegen sla-
lij internationaal was en
'fe allerlei landen zich met
%idiscriminatie elders be
tten, zo verzetten andere
Aten van de EG zich te-
'de Nederlandse regels
"KONING STEUNT FNV EN CNV:
(Van onze
el-economische redactie)
jtHAAG Minister
fining van sociale za-
CNV-voorzitter
Hofstede en vice-
tter Johan Stekelen
van de FNV staan
end tegenover het
*J( el van Jong Mana-
nt NCW om de vak-
7^als onderhandelings-
r in het cao-overleg
Jvangen door de on-
mingsraad.
P
0 eling Jong Management
e christelijke werkge-
anisatie NCW presen-
>KE EN WISKE DE EDELE ELFEN
teerde gisteren in Den Haag
de uitkomsten van een enquê
te onder 215 managers over
het thema medezeggenschap.
De eerste exemplaren van het
onderzoek werden aan de mi
nister en de beide voorman
nen van de vakbeweging aan
geboden. In hun dankwoord
lieten deze drie zich zeer kri
tisch uit over de conclusies.
De Koning onderstreepte na
drukkelijk het belang van de
positie van de vakbeweging in
de cao-onderhandelingen en
wees een overheveling van be
voegdheden. naar de OR af.
Ook Stekelenburg onder
streepte het primaat van de
vakbeweging daar waar het
gaat om het vaststellen van de
arbeidsvoorwaarden. „De bon
den dienen een breder belang,
zoals de bestrijding van de
langdurige werkloosheid, dan
de ondernemingsraad voor wie
het reilen en zeilen van de on
derneming voorop staat".
Voorzitter Hofstede van het
CNV verweet de christelijke
jonge managers dat ze de vak
beweging buiten de poort wil
len houden.
Een meerderheid van de geën
quêteerde managers vindt dat
de ondernemingsraad meer
moet worden betrokken bij de
vaststelling en invulling van
de arbeidsvoorwaarden. Als
argument wordt hiervoor ge
geven dat de OR dichter bij
het bedrijf staat en daardoor
beter vertolkt wat er bij de
medewerkers leeft dan bij
voorbeeld de vakbonden.-
de voorstellingen - het circus
is nog tol en met 3 januari te
zien in de piste van Carré -
moet weer de gewone toegang
sprijs worden betaald.
zijn dan ook in veel gevallen
individueler gericht dan bij
ons".
In Nederland trouwen de
meeste mensen in gemeen
schap van goederen; één op
de vijf stellen op huwelijkse
voorwaarden. Dat aantal
wordt elk jaar meer, maar is
nog altijd vrij laag in verge
lijking met andere EG-lan-
den. Daar is trouwen in ge
meenschap van goederen nog
een zeldzaamheid; vrouwen
hebben daar volgens Oly een
veel individueler financiële
positie.
„In buitenlandse ogen profi
teert het Nederlandse
bedrijfsleven van de onder
geschikte positie van de Ne
derlandse meewerkende
vrouw, die geen inkomen
ontvangt en geen rechten
heeft als ze ziek wordt of een
kind krijgt. Je zou kunnen
zeggen dat de uitbuiting van
die vrouwen de concurren
tieverhoudingen verstoort op
de Europese markt. Dat is
voor de EG een economische
reden geweest de vijfde ge
lijkheidsrichtlijn op te stel
len, speciaal voor meewer
kende vrouwen. Nederland is
door het uitbuiten van de
vrouwen in het arbeidsproces
goedkoper dan de andere
landen en dat bedreigt recht
streeks het evenwicht in het
Europese economische sy
steem", aldus mevrouw Oly.
„In het buitenland ziet men
Grote
hasj-
vondst
Een agent
bekijkt de
partij hasj van
2.200 kilo die
gisteren in
Nijmegen in
beslag werd
genomen. De
partij heeft een
straatwaarde
van 22 miljoen
gulden. De
hasj was
verstopt in een
lading
wandtegels,
afkomstig uit
Italië. De
politie heeft
inmiddels een
vijftigjarige
inwoner van
Nijmegen
aangehouden.
FOTO: ANP
De meewerkende vrouwen in Nederland krijgen in het alge
meen geen geld voor hun arbeid. Het inkomen van man en
vrouw wordt gehaald uit de gezamenlijke winst. Voor de vrouw
wordt meewerkaftrek gevraagd, omdat dat het goedkoopst is.
FOTO: ANP
Nederland als een land waar
men gewoon een blik goed
kope vrouwen opentrekt als
daar noodzaak toe is".
Gelijkheid
De EG heeft intussen hard
gewerkt aan de gelijkheid
van man en vrouw. De eerste
richtlijn ijverde in 1975 voor
gelijke betaling van manne
lijke en vrouwelijke werkne
mers, de tweede (1976) voor
gelijke behandeling bij solli
citatie en op het werk, de
derde (1978) voor gelijke be
handeling in de sociale ze
kerheid en de vierde voor
gelijkheid in regelingen als
pensioen en vut. De vijfde
EG-richtlijn, waarin de posi
tie voor vooral de meewer
kende vrouwen wordt gere
geld, zal voor Nederland vol
gens mevrouw Oly beteke
nen dat bijvoorbeeld de soci
ale zekerheidswetgeving zo
wordt veranderd, dat ver
vanging bij ziekte, zoals bij
voorbeeld voor een boer mo
gelijk is, ook voor zijn mee
werkende vrouw kan gelden.
„En dat een vrouw van een
kruidenier een uitkering kan
krijgen als zij door ziekte niet
achter de toonbank kan
staan. Er zal in Nederland
heel wat moeten gebeuren
om tegemoet te komen aan
de eisen die de richtlijn
stelt".
ARJEN VAN DER SAR
