Fiat Uno: schoon
topmodel en abs- remmen
Popmuzikanten zetten zich
in voor gehandicapten-sport
Maandelijkse kosten 100 auto 's vergeleken
Japanse auto's rukken op
Grijs gebruik lpg neem,
gevaarlijke vormen aai
OUDE KERSTLIEDJES IN NIEUW JASJE
Gedreven Japanner
wil eerste blijven
op technologie-markt
Technologie
onder de
rijzende zon
Spectaculair Kerstconce
door Haags Toonkunstkt
AUTO/BUITENLAND
£efcbc6owiant
DONDERDAG 17 DECEMBER 1987 PAGI
Het is zo'n beetje traditie
dat de Fiat-groep en de
VAG-groep (Audi en VW)
op de Europese markt
strijden om de kop in ver-
Jeoopaantallen. VAG kan
daarbij nu Seat in de strijd
werpen, dat nog flink kan
en wil groeien. Deson
danks verloor Fiat niet de
aansluiting, terwijl het
sinds kort de resultaten
van Alfa Romeo aan het
totaal kan toevoegen, om
daarmee wellicht weer de
grootste autoverkoper van
Europa te worden. Maar
ook voor het eigen merk
heeft Fiat nog plannen
genoeg.
Een hoofdrol gaat daarin na
tuurlijk de binnenkort ver
schijnende Tipo spelen, opvol
ger voor de Ritmo maar ook
(zoals Fiat zelf wel inziet) al
ternatief voor de niet meer zo
populaire Regata. In Neder
land overigens zal die Tipo pas
tegen het najaar te koop zijn.
Voor de Regata, wilde men al
wel kwijt, komt een opvolger
die niet een Tipo-met-koffer-
bak zal zijn zoals de Regata ei-
Senlijk wel een Ritmo-met-
offerbak is. Maar dat zien we
dan in 1989 op z'n vroegst.
Ondertussen zal Fiat dus ook
met de bestaande modellen
een zo breed mogelijk publiek
moeten aanspreken. Dat ligt,
tot de Tipo er is, nog wel wat
moeilijk met een niet meer zo
actuele Ritmo en Regata, en
een Croma die moet opereren
in een klasse waar Fiat tot nu
toe nooit veel vaste grond on
der de voeten heeft gekregen.
Gelukkig maakt nog altijd de
Uno, de meest succesvolle Fiat
aller tijden, heel veel goed.
Vandaar dat men ook die
Uno-serie maximaal wil uit
bouwen. Dat gebeurt dan nu
met een nieuw topmodel, dat
enerzijds gekarakteriseerd
wordt door veel luxe en an-
derzijds door zijn schone kata
lysatormotor. Ook in de klasse
van wat kleinere auto's zijn er
steeds meer mensen te vinden
die hoge eisen stellen en daar
richt Fiat zich dus op.
Anti-blokkeer
Zo is er tevens een anti-blok-
keer-remsysteem (abs) op de
Uno Turbo ontwikkeld, waar
mee die auto dan weer iets uit
zonderlijks te bieden heeft in
zijn klasse. Het idee lijkt wel
wat op dat van Ford (in sa
menwerking met Lucas/Gir-
ling) voor de Escort Evenals
bij die Ford meet het abs-sy-
steem alleen of de voorwielen
dreigen te slippen, om dan één
of beide kringen van het rem-
systeem te gaan regelen en dus
zo tegelijk een voorwiel- en
een achterwielrem te controle
ren.
Ford gebruikt echter een
(goedkoper) mechanisch sy
steem, Fiat ontwikkelde (sa
men met AP) een elektronisch
systeem. De Uno Turbo met
abs zal als extra model ge
bracht worden, dat dan ook
standaard elektrisch bediende
voorportierruiten meekrijgt.
Wanneer die abs-Turbo hier
leverbaar is weten we nog
niet.
We weten wel dat het schone
topmodel Uno 75 SX meteen
leverbaar is, als luxe variant
van de eerder dit jaar versche
nen 75 i.e. met katalysator. Is
die laatste er alleen als drie-
deurs model met ongeveer de
uitrusting van een Uno 60S, de
75 SX is er met drie of vijf
deuren en met een uitrusting
die eerder geen enkele Uno
standaard meekreeg. Daar
hoort bij: centrale deurver
grendeling, elektrisch bedien
de zijruiten voorin, ribfluwe
len bekleding en een digitaal
dashboard. Verder is er natuu-
lijk de 1,5 liter motor, die niet
alleen over brandstofinjectie
(met één centraal inspuitven-
tiel) en een geregelde drieweg
katalysator beschikt maar ook
over nog iets meer vermogen
dan het oude topmodel 70 SL.
De Uno, de meest succesvolle Fiat aller tijden.
Die versie blijft overigens le
verbaar.
De 75 (zoals de type-aandui
ding al zegt 75 pk sterk) is een
pittige auto, maar aan het vrr
hoge mechanisch geluidsni
veau met vooral de nodige
transmissiegeluiden kon Fiat
kennelijk niets doen. Het digi
taal dashboard, met grote op
lichtende snelheidsmeter en
toerenteller, is wat rommelig
ingedeeld. Het staat exclusief,
maar je moet er van houden -
met gewone meters is de 75
SX niet leverbaar.
Ruimte
De nieuw gevormde en bekle
de zitplaatsen bieden als in
elke Uno flink ruimte, zijn re
delijk comfortabel maar nog
steeds niet erg diep geprofi
leerd. Niettemin is de SX een
erg luxueuze auto voor zijn
klasse, niet in de laatste plaats
omdat de prijs daarbij heel ge
matigd bleef. Er zijn tenslotte
nu meer auto's in de kleine
klasse waarin vele luxe-artike
len besteld kunnen worden,
maar dat drijft meestal flink
de prijs op.
Fiat breng de Uno SX voor
f 21.990,- met drie deuren,
voor 750,- meer is er de vij-
feurs versie. Het prijsverschil
met de SL (alleen vijfdeurs le
verbaar) komt daarmee op
slechts fiat 1150,-. Ook deze
meest luxueuze Uno biedt
daarmee een hoop waar voor
zijn geld en komt niet meteen
in een klasse waar je een veel
groter met simpele uitrusting
als alternatief zou kunnen ne-
Over één Fiat-model hebben
we het dan nog niet gehad: de
Panda, die het volgens de Ne
derlandse importeur ook goed
blijft doen. In 1988 zal iedere
Panda-koper opnieuw door
Fiat lid gemaakt worden van
het Wereld Natuur Fonds, on
langs bood de nieuwe direc
teur van de Nederlandse im
portafdeling de heer Fütterer
al een cheque van 200.000,-
aan Prins Bernhard, voorzitter
van het WNF.
PETER FOKKER
De kosten van het rijden in
een auto lopen sterk uiteen.
Dat geldt niet alleen voor au
to's uit verschillende prijs
klassen, maar ook voor auto's
die elkaar in de nieuwprijs
niet veel ontlopen. De Consu
mentenbond heeft, in samen
werking met de ANWB, in
de laatste gids de maandelijks
kosten van zo'n honderd au
to's op een rijtje gezet.
De totale maandkosten
worden bij de vergelijking
opgesplitst in variabele en
vaste kosten. Variabele kos
ten, zoals benzineverbruik en
onderhoud, stijgen mee met
het aantal af te leggen kilo
meters. De vaste kosten lo
pen door, ook als de auto stil
staat. Het gaat daarbij niet al
leen om de aanschafprijs en
de inruilwaarde na verloop
van tijd, maar ook om de
verzekeringspremie en de
motorrijtuigenbelasting.
Bij de vergelijking van de
maandlasten zijn de auto's
(op leeftijd en totaal verre
den kilometers) in drie cate-
goriën onderverdeeld: 2,5
jaar en 41.000 kilometer, 5
jaar en 81.000 kilometer en 6
jaar en 96.000 kilometer.
De grote verschillen worden,
vooral veroorzaakt door de
post afschrijving. Sommige
auto's zijn na 2,5 jaar nog 70
procent van de nieuwj I
waard, terwijl andere
slechts 40 procent van
nieuwprijs opbrengen. v°i
de Mazda 626, Volksw*e
Golf en Jetta blijken bij j,
ruil nog heel wat waart"
in tegenstelling tot de
Ritmo's, de Hyundai P
1400 en de Renault 18.
In een aparte tabel w<
tenslotte ook nog een ve
lijking van het brandstof
bruik gegeven.
De Peugeot 405,
de Auto van het
Jaar 1988.
De spanning onder de autofa
brikanten is weer gebroken,
hoewel die dit jaar niet zo
groot was: een internationale
autojury koos onlangs de be
langwekkendste nieuwe auto
van 1987. Het komend jaar
mag de Peugeot 405 de titel
Auto van het Jaar voeren.
Ook de tweede plaats werd op
geëist door een Franse autos,
maar daarachter volgden zes
Japanse auto's op rij.
De strijd was ditmaal, ondanks
dat er heel wat interessante
nieuwe auto's uitkwamen,
kennelijk ongelijk. Peugeot
behaalde met zijn nieuwe mid
denklasser zo'n 80 procent van
het maximaal aantal haalbare
punten, verdeeld door 57 jury
leden uit 17 Europese landen.
We kunnen wel spreken van
Franse overmacht, want als
verre tweede kwam de Ci-
(ADVERTENTIE)
troën AX uit de bus. Die bleef
op zijn beurt maar net de Hon
da Prelude voor, die dank zij
het vierwielbesturingssysteem
hoog eindigde. Mede door zo'n
zelfde voorziening kwam
daarna op niet te grote afstand
de Mazda 626. Opnieuw zijn de
Japanse merken terecht geko
men in de runner-up positie,
want ook de nummers vijf tot
en met acht zijn uit dat land
afkomstig: Toyota Corolla,
Daihatsu Charade, Toyota
Camry en Mazda 929. Eenmaal
eerder eiste Peugeot de titel
voor zich op, in de periode dat
de verkiezing nog een puur
Nederlandse (Autovisie-) zaak
was, namelijk in 1968 met het
model 504.
Is het misschien toeval te noe
men dat twee Franse merken,
notabene nog van hetzelfde
concern ook, in dit jaar de eer
ste twee plaatsen opeisen, het
moet toch te denken geven dat
de resterende zes kandidaten
die punten kregen uit Japan
komen. Van vier verschillende
merken, waarbij Toyota en
Mazda er zelfs met twee auto's
bij zijn. Hoe lang kan het nu
nog duren tot er een Japanse
Auto van het Jaar uit de bus
komt? PETER FOKKER
COMMISSIE WIL MAATREGELEN
Het gebruik van autogas (lpg) voor andere zaken dan d(
neemt fors toe. Daarbij ontstaan zeer gevaarlijke situatif*
overheid moet hiertegen optreden door middel van een
wetgeving en een grote voorlichtingscampagne. Dit advies
minister Nijpels (VROM) gekregen van een door zijn voorf
Winsemius ingestelde commissie.
Lpg is ongeveer de helft goedkoper dan butaan of propai
dat maakt het bijzonder aantrekkelijk. Met behulp van tv
hands Ipg-tanks kan autogas dienst doen als verwarmins
stacaravans en bungalows. Daarnaast worden de tanks ge j
om te koken, boten mee aan te drijven, klandestien jene
stoken en onkruid te bestrijden. Het benodigde gas woi
benzinestations gehaald waar de tank eenvoudig kan word j
vuld.
Het alternatieve gebruik van lpg levert volgens de com
gevaar op voor zowel de gebruiker als zijn omgeving. Er
immers geen periodieke controle op de apparatuur plaats,
door de kans óp gebreken groot is. Roest kan al leiden
explosie. Ondeskundige constructie en plaatsing leidt
lekkage en brand. Omdat er veel en soms te veel gas in d(
zit, zijn de gevolgen daarvan veel groter dan bij het gebru
flessen butaan of propaan.
LOS ANGELES Popmuzi
kanten als Stevie Nicks, Sting,
The Pointer Sisters, Bruce
Springsteen, U2, Whitney
Houston en Madonna zetten
zich in voor de Special Olym
pics, een wereldomvattende
organisatie die zich bezighoudt
met het bevorderen van de ge-
handicapten-sport. Dat gebeurt
op „A Very Special Christ
mas", de leukste kerstplaat
I van 1987. MTV besteedt in een
dertig minuten durende dbcu-
mentaire (zondag: 22.00 uur)
aandacht aan deze bijzondere
plaat en praat met de artiesten
die eraan hebben meegewerkt.
Het idee voor de elpee, waar
van de opbrengst geheel ten
goede komt aan deze instel
ling, is afkomstig van produ
cer Jimmy Iovine en zijn
vrouw Vicki. Jimmy: „We
kregen het idee in 1985, hoe
wel ik als tiener al een kerst-
plaat wilde maken".
Iovine besloot het album op te
dragen aan zijn vader, die tij
dens de kerstdagen van 1984
overleed. Jimmy: „Ik vroeg
een aantal vrienden of ze aan
de langspeler zouden meewer
ken als ik het project zou op
starten. Iedereen zei direct ja.
Het uitgangspunt was wel dat
niemand aan de plaat zou ver
dienen, behalve de gehandi
capten-sport".
Vicki: „De Special Olympics is
een idee van Eunice Kennedy
Schriver, de zus van president
Kennedy. Ze begon in het be
gin van de jaren zestig met een
sportkamp voor mongolen. I
Het uiteindelijk resultaat was
dat in 1968 de eerste interna
tionale Speciale Olympische
Zomerspelen werden gehou
den. Tegenwoordig nemen
zo'n anderhalf miljoen kinde
ren en ouderen uit zeventig
landen deel aan dit sportspek-
takel. Ik was zo onder de in
druk van de vorderingen die
de gehandicapten door het
sporten maakten, dat ik mii als
vrijwilliger heb opgegeven
Enthousiast
Toen Jimmy Iovine eind 1986
het idee voor de kerst-elpee bij
de Schrivers lanceerde, waren
ze zo enthousiast, dat de pro
ducer direct aan het werk
ging. Het eerste nummer
„Have Yourself A Merry
Christmas" door The Preten
ders stond een maand na Jim
my's eerste ontmoeting met de
Schrivers op de band.
De keuze van artiesten voor
„A Very Special Christmas"
was volgens de familie Iovine
heel simpel. Jimmy: „We heb-
Producer Jimmy Iovine (midden) met enkele artiesten die aan het
„A Very Special Christmas"-album meewerkten.
FOTO: PR
ben gewoon al onze favoriete
artiesten op een rij gezet, te
beginnen bij de groepen en ar
tiesten met wie wij bevriend
waren zoals Stevie Nicks, Bob
Seger en U2. Maar we wilden
niet zomaar wat artiesten, we
wilden de besten die er in de
pop-industrie zijn te vinden.
Uiteindelijk hadden we een
lijst met vijftien namen. Er
was er niet een bij, die niet
wilde meewerken".
Nadat de artiesten waren ge
vonden, nam Vicki, een advo
cate, de taak op zich te onder
handelen met uitgeverijen,
platenmaatschappijen, mana
gements, studio's en anderen.
Tenslotte moest elke cent die
de elpee zou opleveren naar de
Special Olympics-organisatie
gaan. De platenmaatschappij
boog zich ondertussen over het
hoes-ontwerp en vond de we
reldberoemde beeldend kun
stenaar Keith Haring bereid
zijn karakeristieke tekenkunst
hiervoor te gebruiken. Hij
deed het, net als de rest van de
mensen die bij de productie
waren betrokken, zonder er
een cent voor te vragen.
Een week
Jimmy kon zich ondertussen
volledig concentreren op het
artistieke produkt. Iovine:
„Sommige artiesten hadden
een strak omlijnd idee over
wat ze wilden opnemen. Ma
donna koos bijvoorbeeld direct
voor het oude Eartha Kitt-suc-
ces „Santa Baby", Whitney
Houston wist niet wat ze wilde
opnemen. Wij hebben haar
een lijst met mogelijkheden
gegeven".
Het grootste probleem was
echter het opnemen van het
materiaal. Jimmy: „De groe
pen en artiesten, die hadden
toegestemd, waren of op tour
nee of in de studio aan het
werk aan een eigen langspeler.
Hoe het mij gelukt is ze alle
maal te pakken te krijgen, is
een wonder, maar dertien van
de vijftien nummers van de
plaat stonden er binnen een
week op. In juli van dit jaar
ben ik eerst naar Londen ge
vlogen om het Pretenders-
nummer af te maken, daarna
was Dublin aan de beurt om
een afspraak te maken met
U2. Een paar dagen later stond
ik in Glasgow om tijdens de
soundcheck van hun concert
die avond de Phil Spector
klassieker „Christmas (Baby
Please Come Home)" op te ne
men. Ik had Darlene Love bij
mij. Zij was verantwoordelijk
voor het origineel en zingt met
Bono mee. In New York heb
ik „Back Door Santa" met Bon
Jovi vastgelegd. Nog dezelfde
avond vloog ik naar North Ca
rolina om Bing Crosby's „Do
You Hear What I Hear" met
Whitney Houston op te ne
men. Het was een vreselijk-
vermoeiende week, maar wel
ontzettend leuk"
HANS PIËT
Quirine Viersen
uitschieter
prijswinnaars
muziekconcours
Optreden van de 1e prijswinnaar* in
de groepen hobo, cello en klarinel
van de etichting Jong Muziektalent
Nederland. Schönbergzaal, Kon.
Coneervatorium. Het concert wordt
door de TROS uitgezonden op zon
dag 20 december, van 19 tot 20 uur
via Radio 4.
Geen jury meer, geen ner
veuze spanning meer,
geen teleurgestelde ge
zichten meer, de kaarten
zijn geschud, kaf en koren
zijn gescheiden: de zes
eerste-prijswinnaars van
het tweede nationaal con
cours georganiseerd door
de stichting Jong Muziek
talent Nederland speelden
gisteravond in de Schön-
ergzaal van het Konink
lijk Conservatorium. De
belangstelling bleek ma
tig. Gelukkig dat burge
meester Havermans zijn
burgerij vertegenwoordig
de.
Het is bij concoursen natuur
lijk altijd de vraag of de beste
of de minst slechte gewonnen
heeft. Het niveau van de deel
nemers is een kwestie van
aanbod en ook bij dit concours
voelden velen zich geroepen
en werden weinigen uitverko
ren. Die weinigen verdeeld
over cello A en B (respectieve
lijk 12 t/m 14 jaar en 15 t/m 18
jaar), klarinet A tweemaal,
klarinet B en hobo B (in de
klasse hobo A werd geen le
prijs toegekend) leverden, dat
mag gezegd, opvallende pres
taties. Toch komt het mij voor
dat voor deze avond niet meer
dan één etiket met het op
schrift „talent" nodig was.
Hoeveel jeugdige aankomende
musici met onderscheidingen,
met de Prijs van Uitnemend
heid, heb ik in de loop van de
jaren het conservatorium zien
verlaten. Naar schatting ver
dween 80 90 procent daarvan
in het niet.
Het grote podium is slechts
voor de enkeling weggelegd.
Er komt zoveel meer voor kij
ken dan een fraaie loonvor
ming, een gedegen techniek
een een opvallende muzikali
teit. Over die eigenschappen
lijkt in ieder geval de 15-jarige
celliste Quirine Viersen te be
schikken. Zij is het voorbeeld
van muzikale erfelijkheid:
haar vader is cellist in het
Concertgebouworkest. Met de
Polonaise de concert van Pop
per leverde Quirine een pres
tatie van niveau, zij verstaat in
de ware zin van het woord de
taal van de muziek. In haar
spel plaatst zij zich volkomen
boven de materie, komt toe
aan waarachtig muziekmaken
en vestigt in haar muzikaal
beleven een volwassen indruk.
ADRIAAN HAGER
TOKYO Japanse be
drijven zullen alles doen
om op alle gebieden van
„high tech" op de eerste
plaats té komen. Het „Ja
pan number one" wordt
iedere medewerker van
een bedrijf - of hij nu de
Engelse taal machtig is of
niet - met de paplepel in
gegoten.
De Nederlandse industrie be
seft nog nauwelijks wat er in
Japan gaande is. Het lijkt er
op dat zij voorlopig nog over
vallen zal worden door steeds
nieuwe technologieën en pro-
dukten uit Japan.
Dat is de boodschap van dr.
Herman de Lang, technisch-
wetenschappelijk attaché op
de Nederlandse ambassade in
Tokyo. Hij houdt al enkele ja
ren de technologische ontwik
kelingen in Japan nauwkeurig
bij en schrijft erover in bulle
tins, die vervolgens door het
ministerie van Economische
Zaken in Den Haag aan het
Nederlandse bedrijfsleven
worden gestuurd. De reacties
op de bulletins zijn echter
lauw. Toch zal aan slechts wei
nig mensen zijn ontgaan dat de
hele wereld een stortvloed van
technische produkten uit Ja
pan over zich heen krijgt.
Doelgericht
De Japanner gaat doelgericht
tewerk. Momenteel omvat de
markt voor „high tech" in Ja
pan zelf 450 miljard. Over tien
jaar moet dat 1500 miljard zijn,
twintig procent van de totale
Japanse economie. Daartoe
moet men natuurlijk ook de
elektronica rekenen, maar ook
bio-technologie, nieuwe ener
gie-technieken, lucht- en
ruimtevaart en nieuwe materi
alen. Op basis van de huidige
activiteiten van de industrie
zijn voor de komende tien jaar
marktvoorspellingen te doen
voor hoog-technologische pro
dukten.
Japan is na de Verenigde Sta
ten de grootste investeerder in
onderzoek en ontwikkeling.
Weliswaar geven de VS drie
maal zoveel geld daaraan uit,
maar het aantal Japanse on
derzoekers bedraagt reeds iets
meer dan de helft van het
aantal in de VS. Dat is dan
meer dan alle onderzoekers in
Engeland, Frankrijk en West-
Duitsland te zamen. De Japan
se bevolking is ongeveer half
zo groot als die van de VS.
Meer dan negentig procent
van het geld voor onderzoek
wordt besteed aan de techni
sche en natuurwetenschappen.
Van de onderzoekers is 61 pro
cent werkzaam in het bedrijfs
leven, 31 procent bij de uni
versiteiten en acht procent in
nationale onderzoeksinstitu
ten.
Import-kennis
Van het totale bedrag aan geld
voor onderzoek en ontwikke
ling komt 83 procent van het
bedrijfsleven en slechts 17 pro
cent van de overheid. In wes
terse landen is dat meestal fif-
ty-fifty. Japan heeft tot dusver
sterk geput uit fundamentele
technische-wetenschappelijke
kennis uit het westen. Van de
'sleutel'-technologieën die tus
sen 1953 en 1973 werden ont
wikkeld, kwam slechts vijf
procent uit Japan zelf en 63
procent uit de VS.
Nu is inmiddels de Japanse
technologie op hetzelfde, of
misschien zelfs een hoger, ni
veau gekomen dan de technol-
gie in de VS. In recordtijd
slaagde Japan erin de leiding
over te nemen van bedrijven
in het westen en een veel gro
ter aandeel in de totaal-pro-
duktie te krijgen. Dat geldt
voor de staalproduktie, die
van auto's, kleuren-TV, van
elektronische chips, robots,
technische keramiek etc. Het
is vooral het machtige ministe
rie van internationale handel
en industrie (MITI) dat veel
onderzoek in eigen laboratoria
en in de industrie ondersteunt,
daarbij telkens precies het doel
aangevend. MITI is voortdu
rend in een soort concurren
tieslag verwikkeld met andere
ministeries die hun eigen pro
jecten en instituten hebben.
Daar zitten nadelen aan, maar
toch ook voordelen. Men
werkt weliswaar naast elkaar,
maar ook niet direct tegen el
kaar.
Niet alles gaat natuurlijk van
een leien dakje. Er zijn ook za
ken die mislukken, zoals in
het begin van de jaren zeven
tig een nieuwe supercomputer.
Ook op het gebied van de pro
grammatuur voor computers is
Japan tot nu toe niet erg suc
cesvol geweest. Men moet met
de nodige scepsis afwachten
wat het project van de compu
ter „van de vijfde generatie"
oplevert, een machine die niet
in stappen achter elkaar maar
parallel handelingen moet uit
voeren.
Dat baarde in het westen vijf
jaar geleden de nodige opzien,
maar de resultaten zijn nog
erg vaag. Toch wordt voor
dergelijke kostbare typen com
puters in de komende tien jaar
de grootste groei in omzet ver
wacht; zelfs boven produkten
als de DAT-recorder en elek
tronische camera's.
Ook met het doelgericht toe
werken in onderzoek en ont
wikkeling wil het niet altijd
goed lukken. In feite, zegt
Micro-elektronica in produktie, controle en onderzoek, b
sen het produktieproces in Japan in toenemende mate.
FOTO: PI
les. Zij beseffen ook da
waar de klant koning i
dat de consumente
eens verzadigd zal raki
bedrijf als Matsushita
jaren geleden aanzienli
ner dan Philips. De ba
Philips heeft Matsushi
kennis over produktit
sen opgeleverd. Mede
door is het bedrijf
voorbijgestreefd en is
Toyota de tweede in gr
eigen land.
Matsushita maakt voor
tig procent elektrisc
elektronische produkti
de consument. Men wi
het onderzoek meer
leggen op andere zakei
al in de professionele se
Japan is de consul
markt voorlopig nog n
zadigd.
Herman de Lang, is de meest
succesvolle industrie - die van
de consumenten-elektronica.
Deze is niet door het MITI als
doel aangemerkt.
De ontwikkeling van elektro
nische chips is wel weer als
doel vastgesteld door het MITI
en daarin zijn de Japanners
zeer succesvol geweest. Bijna
honderd bedrijven zijn op dit
terrein actief en zij beheersen
zonder meer de wereldmarkt.
Japanners kunnen dus niet al-
CASPAR SCHU!
Kerstconcert door Haage Toon
kunstkoor o.l.v. Oane Wierdsma
m.m.v. Klaas Trapman, orgel, Cécile
Rijntjes, fluit en Judith Jamin, harp.
Kerk O. L. Vr. Onbevlekt Ontvangen,
Elandstraat
Het was in letterlijke zin een
spectaculair Kerstconcert, dat
het Haags Toonkunstkoor gis
teravond in de Elandstraat-
kerk gaf. Want werd bij de
aanvang de kerk in het don
ker gezet, waarin hoog in de
galerij dirigent Oane Wierds
ma met een lichtende hand di
rigeerde, naarmate het licht
weer aanging, zag en hoorde
men het koor al zingende en
klingende met trom en rinkel
bom langs de paden naar vo
ren lopen. Een wandeling, die
nog een enkele keer werd her
haald (een „peripatetisch"
Kerstconcert dus), waarbij
door de lengte van de kerk
merkwaardige perspectivische
geluidseffecten onts
ook al omdat de coö
tussen orgel en koor
grote afstand niet alti
gelukkig verliep. San
was er natuurlijk ook,
zou graag nog eens de
willen leggen op onz
schat van middeleeuws
liederen, die hier als
flonkerden zoals „Het
maged uitverkoren". E
bleef onze Vondel's „0
nacht schooner dan de
waarop, meen ik, Sm
een motet heeft gescht
Maar het was al met
goed gepland Kerstcon
een fraai rustpunt kre<
„Elyseesche muziek
Gluck's Orfeo, gespee
fluitiste Cécile Rijntjes
piste Judith Jamin. En
nog een pluspunt: ve
veel kinderen zaten t
.ren.
NOES
