l
Vredesoperatie India strandt in guerrilla
nternationaal persleger
n staat van paraatheid
Amerikanen en Russen
positief over elkaar
Rechteloosheid
in Golf maakt
VN-optreden
onontkoombaar
ZOUDEN DIE PIETEN DE REST VAN HET JAAR
SOMS VOOR DHL WERKEN?
PIRAAL VAN TERREUR EN GEWELD IN SRI LANKA
IUITENLAND
£eidóe,Qowuvtü
ZATERDAG 5 DECEMBER 1987 PAGINA 7
ekactie op Bali
ar Nederlander
iKARTA De politie op Bali is
zoekactie begonnen naar de
lerlandse amateur-archeoloog
el Conrad Vermeer, die al
ir dan week zoek is. Vermeer
is op 27 november door zijn
iuw als vermist gemeld, nadat
een dag eerder niet was terug-
ceerd van een avondwandeling,
n groep van ongeveer dertig
"itiemensen, die hulp krijgt een
ilomaat van de Nederlandse
ibassade in Jakarta, heeft tot nu
geen spoor van de man gevon-
i. Mr. Vermeer is als docent
rbonden aan de rechtenfaculteit
n de Erasmus Universiteit te
itterdam.
Priester Peru
doodgeschoten
AYACUCHO In Ayacucho in
Peru is een priester doodgescho
ten, terwijl hij de mis opdroeg.
Een man schoot de priester Victor
Acua Cardenas (52) in de rug toen
deze een mis opdroeg in een ka
pelletje bij de markt, zo heeft de
politie meegedeeld. Wie voor de
aanslag verantwoordelijk is, is nog
niet duidelijk. De geestelijke, die
door de maoïstische rebellenbe
weging Lichtend Pad al verschei
dene keren met de dood was be
dreigd, was directeur van de Cha-
ritas in Ayacucho en beheerder
van een hulpfonds dat werd ge
steund door de Westduitse r.-k.
hulporganisatie Misereor.
Bewakers gegijzeld
in Franse gevangenis
BESANCON In de geïsoleerde
afdeling van de gevangenis van de
Oostfranse stad Besancon hebben
twintig gedetineerden gisteren drie
bewakers in gijzeling genomen, al
dus de politie. Een grote politie
macht heeft de gevangenis omsin
geld. Ook brandweer- en ziekenwa
gens zijn ter plekke. De gedetineer
den die zich in de geïsoleerde afde
ling hebben verschanst, zijn allen
langgestraften. Sommigen zijn on
langs overgeplaatst uit de St. Maur-
gevangenis waar vorige maand hon
derden gedetineerden eveneens in
opstand kwamen. De muiters eisen
onder meer een einde aan hun een
zame opsluiting.
Abu Nidal kondigt
verrassing aan in
ontvoeringszaak
SIDON De Palestijnse groep van Abu
Nidal heeft gisteren een „verrassing"
aangekondigd met de acht Franse en Bel
gische gijzelaars die gevangen werden ge
nomen aan boord van een jacht in de
Middellandse Zee. „Er komt binnenkort
een verrassing," zei Walid Khaled, een
van de kopstukken van de Fatah-Revolu-
tionaire Raad. Hij zei dat de gevangenen
in goede gezondheid verkeren en binnen
kort bezocht mogen worden door het
Rode Kruis. Khaled noemde verder geen
details, maar kranten in Bayrut hebben
gemeld dat de gevangenen zouden
worden ondervraagd over vermeende
spionage voor Israel.
Kleuter (5) stuurt
Buick door spitsuur
RYE Een vijf-jarig jongetje uit een
buitenwijk van New York heeft giste
ren tijdens de ochtendspits zijn twee-ja
rig zusje mee uit rijden genomen in de
stationwagen van zijn vader. De me
terslange Buick met de drie turven
hoge chauffeur werd op meer dan twee
kilometer van de ouderlijke woning
aangehouden door een politieman. Het
jongetje, wiens naam niet bekend werd
gemaakt, stuurde de auto foutloos naar
de kant. De jeugdige chauffeur vergat
echter het automatische voertuig in
parkeerstand te zetten, waarop de auto
zonder chauffeur weer wegreed. De po
litieman sprong er nog net op tijd in en
redde het huilende 2-jarige zusje van
een aanrijding.
OOR ONTMOETING REAGAN GORBATSJOV:
ASHINGTON Top-
itmóetingen tussen lei-
irs van Oost en West
lengen hele legers op de
(en van schrijvende, fo-
jjraferende en filmende
prnalisten. In Washing-
li zullen zich vanaf zon-
igavond zo'n zesduizend
Trelaggevers, cameralie-
>n en technici bevinden,
]i kond te doen van de
»rde top van president
fagan en partijleider
brbatsjov.
eagan
Strekkingen met
jvjetunie vooruit
DSKOU Er is grote voor
gang geboekt in de betrek-
agen tussen de Verenigde
ïten en de Sovjetunie, maar
problemen die voortvloeien
het wederzijdse wantrou-
>n bestaan voort. Dit zei de
fierikaanse president
agan gisteren in een inter-
»w met de Sovjet-krant Iz-
Stija. Hij doelde daarmee op
bieden als „wapenbeheer-
lg, mensenrechten en bilate-
betrekkingen". „Wantrou
we geschiedenis en de huidi-
i realiteit", zei Reagan. Ove-
ens hield de president giste-
p tijdens een ontmoeting
[t de Amerikaanse pers vol
t hij de Sovjetunie nog
eds ziet als het Rijk van het
vaad. Volgende week zal
agan partijleider Gorbatsjov
Washington voor de derde
er tijdens een top ontmoe-
-
Amerikaanse en Russische
voorlichters vechten een soort
eigen Koude Oorlog uit om de
toegestroomde pers. Want
sinds de komst van Michail
Gorbatsjov blazen de publici-
teitsmeesters van het Kremlin
op dit terrein een gelijkwaar
dig partijtje mee. De wereld
pers wordt niet langer te
woord gestaan door barse
heren in slecht passende kos
tuums, maar door vriendelijke,
uitstekend Engels sprekende
professionals, die de weg we
ten in de wereld, die hun gas
ten graag een hap en een
drankje aanbieden en die er
alles aan gelegen is de verte
genwoordigers van de pers zo
veel mogelijk in te palmen.
Het gevolg van Gorbatsjov be
staat uit twintig persvoorlich
ters, veertig journalisten en
160 deskundigen op de ver
schillende terreinen. Het
Kremlin heeft in twee hotels
persfaciliteiten gehuurd en
ook de balzaal van de National
Press Club zal tijdens de top
door de Russen worden ge
bruikt.
Doorgewinterde „briefers" als
Georgi Arbatov, directeur van
het Russische Instituut voor
Canadese en Amerikaanse
aangelegenheden zullen ten
tonele verschijnen, alsmede
Jewgeni Primakov, het hoofd
van het Sovjet-instituut voor
internationale betrekkingen.
Voorts geven de topbazen van
alle belangrijke publiciteitsor-
ganen in de Sovjetunie acte de
presence: Jagor Jakolev van
Moskou News, Sergei Zalygin
van Novy Mir en Valentin Fa-
lin van het Russische persbu
reau Novosti.
Overdrijving
Er is de Russen alles aan gele
gen op het slagveld van .de in
ternationale propaganda een
forse overwinning te behalen.
Maar als het om de aantallen
gaat, zullen ze het toch moet
afleggen tegen de Amerika
nen. van de ruim zesduizend
journalisten die zich naar Was
hington reppen, is ongeveer
een derde Amerikaans. Een
omroepmaatschappij als ABC
die overdrijving kennelijk
als haar hoogste deugd be
schouwt wilde zevenhon
derd medewerkers naar het
front sturen. Dat vond zelfs
het Witte Huis enigszins over
dreven, op grond waarvan
ABC zich nu beperkt tot een
legertje van vijfhonderd jour
nalistieke medewerkers rond
de top.
Het Witte Huis is van plan om
voor, tijdens en na de top de
Amerikaanse televisie te over-
Medewerkers sjouwen met een Sovjet-logo en het wapen van de VS, die een van de perskamers
moeten opsieren.
FOTO: AP
stelpen met interviews met tionarissen. „Er zal de komen- sie zijn waarop we niet te zien
Amerikaanse regeringsfunc- de tien dagen geen uur televi- zijn," aldus de functionaris.
MOSKOU Amerikanen en
Russen staan over het alge
meen positief tegenover el
kaar. Zij hebben echter weinig
vertrouwen in de militaire be
doelingen van de tegenpartij,
zo valt op te maken uit een
gisteren in de Sovjetunie gepu
bliceerd opinie-onderzoek. De
peiling werd gezamenlijk uit
gevoerd door het Amerikaanse
Newsweek en het Russische
Instituut voor Sociaal Onder
zoek. In totaal werden duizend
Sovjets en duizend Amerika
nen ondervraagd. Zij kregen
ruim dertig vragen voorge
legd.
Uit het onderzoek bleek onder
meer dat tachtig procent van
de Amerikanen van mening is
dat beide supermachten in
vrede kunnen samenleven;
van de ondervraagde Russen
deelt 84 procent deze overtui
ging. Van de ondervraagde
Amerikanen zei 63 procent po
sitief tegenover de Russen te
staan; 81 procent van de Russi
sche ondervraagden zei een
positieve houding ten opzichte
van de Amerikanen te hebben.
Wederzijds wantrouwen
kwam naar voren bij de vraag
of de beide supermachten op
recht zijn als zij beweren al
leen bewapend te zijn om zich
te verdedigen. Slechts vijf pro
cent van de ondervraagde
Russen denkt dat het Ameri
kaanse wapenarsenaal alleen
voor defensieve doeleinden is
bedoeld; elf procent van de
Amerikanen denkt dat de
Sovjetunie alleen defensieve
bedoelingen heeft. Een meer
derheid van de ondervraagde
Russen en Amerikanen denkt
echter niet dat de tegenpartij
als eerste kernwapens zal in
zetten.
Sovjetunie verleent
vóór top 73 visa
MOSKOU Nog voor de
Sovjet-Amerikaanse top vol
gende week in Washington
Elaatsvindt, mogen 73 Sovjet-
urgers die al jaren op hun
uitreisvisum wachten, samen
met hun gezinnen hun land
verlaten. Dit heeft een woord
voerder van het Amerikaanse
consulaat in Moskou gisteren
verklaard. De Amerikaanse
autoriteiten zijn er donderdag
van op de hoogte gesteld dat
„73 gevallen van emigratie
weigering" zijn opgelost. On
der hen zijn ook joden aan wie
een visum was geweigerd, de
zogenaamde „otkazniki" (van
het werkwoord otkazat: weige
ren). Een van hen is Anna
Tsjertkova, een vrouw die
sinds 1973 om haar geloof in
God werd vastgehouden.
EN HAAG De voor-
tzichten waren hoopge-
ind, maar zoals zo vaak
it een papieren verdrag
Dh niet in de praktijk
(rtalen. Het vredesak-
)ord dat de Indiase pre-
ter Rajiv Gandhi mei dit
r afsloot met president
iyewardene van Sri Lan-
heeft geen einde kun-
3$n maken aan het bloe-
ge conflict tussen de
rijdende partijen op het
Jand. In de machtsstrijd
jat daarentegen een
jeuwe factor zich gelden:
j 20.000 man sterke
diase troepenmacht, die
i jn „vredestaak" op Sri
j anka volgens verschil-
Sde bronnen steeds bar-
;er vervult.
l [gelopen woensdag werden
Jbewoners van het dorpje
iiyavedduvan bij de stad
Itticaloa opgeschrikt door ra-
Jende mitrailleurs. Korte tijd
ter stond de moskee in het
(irwegend islamitische
atsje in brand. Toen de eer-
bewoners de volgende dag
hun dorp terugkeerden,
iden ze de verkoolde resten
i zeventien mensen in het
[tfgebrande godshuis. Even la-
0 die dag werd qen bus, die
(ar de hoofdstad Colombo
ifderweg was, door een India-
patrouille aangehouden.
bI
ölgens één van de overleven-
efn werden de vijftien inzit-
rnden gedwongen uit te stap
an en onder vuur genomen,
ill een verklaring van het
iadiase leger werd erkend dat
^schuldige burgers bij twee
Widenten waren omgekomen.
1
Maar volgens de officiële le
zing waren deze mensen per
ongeluk in de vuurlinie te
recht gekomen.
Beschuldigingen over het
Indiase optreden tegen burgers
in Sri Lanka kunnen moeilijk
gecontroleerd worden, omdat
het noorden van het eiland
nog steeds ontoegankelijk is
voor verslaggevers. Maar
niettemin komen er dagelijks
meer aanwijzingen over een
groeiend gewelddadig optre
den van de Indiase vredes
macht. Gefrustreerd over het
uitblijven van een bestand met
de opstandige Tamils op Sri
Lanka en vrijwel machteloos
tegenover de nieuwe guerrilla-
tactieken van het Bevrijdings
tijgers van Tamil Eelam
(LTTE), zouden de Indiase sol
daten hun zelfbeheersing
steeds meer verliezen. Naar
verluidt waren de genoemde
acties dan wraakexpedities
voor aanslagen op de Indiase
militairen.
Zeker is, dat het „vredespro
ces" in Sri Lanka in een ge
heel nieuwe fase is beland se
dert de Indiase troepen eind
oktober met grof geweld Ta-
mil-tijgers verdreven hebben
uit hun belangrijkste bolwerk
in het noorden; de stad Jaffna.
Pas weken later werd duide
lijk dat de Indiase soldaten bij
dit grootscheepse offensief ook
zware artillerie en mortier
vuur gebruikt hadden. Bij
veldslagen rond kleinere
steunpunten van de Tijgers
werden bovendien gevechts
helikopters gebruikt. Verslag
gevers die met een militaire
expeditie in het noorden
meereisden, constateerden ins
lagen van granaten in de da
ken van huizen in de wijde
omtrek.
Pogingen om de „top" van de
separatistische Tamil-bewe-
ging te isoleren mislukten.
Vanuit de jungle kondigde Ta-
mil-verzetsleider V. Prabha-
karan aan dat een keiharde
guerrilla-oorlog tegen het
Indiase leger gevoerd zou gaan
worden. Nadat eerdere pogin
gen alsnog tot een wapenstil
stand te komen waren mis
lukt, heette het in een verbit
terd Tamil-communiqué dat
„tot de laatste man" doorge
vochten zal worden.
Vietnam
„Sri Lanka, ons Vietnam",
kopten kranten in de Zuidin-
diase stad Madras en dat is
niet eens zo'n gekke typering.
Evenals in indertijd de Viet-
cong kunnen de Tamil Tijgers
In Noord-Sri Lanka rekenen
op brede steun onder de plaat
selijke bevolking. De afgelo
pen vier jaar werd het feitelij
ke bestuur in het Srilankaanse
schiereiland Jaffna, dat over
wegend door Tamils wordt be
woond, feitelijk door Tamil
Tijgers uitgeoefend. In andere
gebieden van Sri Lanka ver
wierven de Tiigers sympathie
onder de Tamil-bevolking,
omdat ze tenminste enige be
scherming boden tegen aansla
gen van rivaliserende ethni-
sche groeperingen.
Het Srilankaanse reguliere le
ger heeft zichzelf in Noord-Sri
Lanka al lang geleden onmo
gelijk gemaakt. Bij verschil
lende grootscheepse offensie
ven tegen het Tamil-verzet
werd ook vanuit de lucht ge
bombardeerd, waarbij vele
honderden burgerslachtoffers
zijn gevallen. Uiteindelijk be
sloot president Jayewardene af
te zien van een militaire oplos
sing voor het conflict, omdat
uitschakeling van het Tamil-
verzet zonder genocide onder
Bij de klokkentoren in de stad Jaffna hebben Indiase soldaten de
zandzakken hoog opgestapeld. Bij de „slag om Jaffna" vielen
tussen de 400 en 600 doden.
FOTO: AP
neel in Sri Lanka, dat langza
merhand steeds meer overeen
stemming vertoont met een
slangenkuil. Want de situatie
waarin het vredesleger zich
bevindt is uiterst penibel.
Evenals de Vietcong destijds
in Vietnam hebben de Tamil-
tijgers zich kunnen oefenen in
guerrilla-taktieken, terwijl
hun militaire bevoorrading uit
de burgerbevolking vrijwel
onmogelijk bleek.
Fiasco
Het zou te ver gaan te stellen
dat het Indiase leger nu de rol
van de Srilankaanse strijd
krachten heeft overgenomen.
Wraakacties tegen burgers be
horen voor zover bekend nog
tot incidenten op het strijdto-
de Zuid-indiase deelstaat Ta
mil Nadu (waar ongeveer vijf
tig miljoen Tamils wonen) nog
niet lijkt te stagneren. De
Indiase vredestroepen zijn on
danks hun enorme sterkte vrij
kwetsbaar voor „hit and run"-
acties van de Tamils, gezien de
relatieve onbekendheid met
het terrein en onervarenheid
in het „ongeregeld oorlogvoe-
Hoe dan ook; het vredesinitia
tief van Gandhi en Jayewar
dene dat onder de gegeven
omstandigheden perspectief
bood aan alle partijen in Sri
Lanka is op een afschuwe
lijk fiasco uitgelopen. In plaats
van dat de verhoudingen ge
normaliseerd werden, staan de
strijdende partijen (de Singha-
lezen, Tamils, Moslims en
Indiase vredestroepen) meer
dan ooit als vijanden tegen
over elkaar. Onder deze om
standigheden ligt een oplos
sing verder weg dan ooit.
Rajiv Gandhi
De vraag is hoe lang Rajiv
Gandhi, die in augustus zijn
politieke imago in eigen land
met een geslaagd vredesinitia
tief wilde opvijzelen, nog be
reid in zijn troepen in Sri Lan
ka te houden. De energie die
de regering in Delhi de afgelo
pen weken heeft gestoken in
het normaliseren van de be
trekkingen met Pakistan en
Bangladesh doet vermoeden,
dat Gandhi voorlopig nog mi
litaire capaciteit vrij wil hou
den voor de nieuwe „brandh
aard" aan de zuidgrens van
India. Het is eveneens onwaar
schijnlijk dat president Jaye
wardene de Indiase troepen
zal vragen te vertrekken, om
dat daarmee het definitief mis
lukken van het vredesakkoord
bezegeld zou worden.
PAUL KOOPMAN
Rookwolken stegen op van het dek van de „Roemeense"
tanker Dacia, nadat het schip door Iraans vuur was getrof
fen.
(Door A. H. Lind, kapitein
ter zee b.d.)
DEN HAAG Menig
een zal vorige week met
enige verwondering,
naar de televisiebeelden
hebben gekeken van
een Roemeens schip, dat
in de Perzische Golf
werd beschoten door
een Iraans oorlogsschip.
Verzoeken om assisten
tie aan een Amerikaans
en aan een Russisch oor
logsbodems bleven on
beantwoord.
Het lijkt het er op alsof in de
Golf de volstrekte willekeur
regeert. De oorlogschepen
van de naties die de interna
tionale scheepvaart een vei
lige doorvaart willen garan
deren, lijken bijzondere
richtlijnen te hanteren als
het schepen betreft die niet
varen onder de eigen vlag.
Dat laatste is ook zo, want
het handhaven van strikte
neutraliteit, dat wil zeggen
alleen eigen schepen assiste
ren, is voor de oorlogssche
pen van niet-Golflanden een
vast gegeven. Hiermee hoopt
men het esqalatiegevaar tot
een minimum te beperken.
Toch doet het vreemd aan
dat een beschieting van de
neutrale scheepvaart kan ge
schieden onder het oog van
toeziende oorlogsschepen. Bij
het incident van vorige
week echter enige kantteke
ningen te plaatsen, die aan
tonen dat beide zijden niet
juist handelden.
Dubbelganger
Het koopvaardijschip dat de
oproep om assistentie deed
noemde zich de „Dacia" en
voerde de Roemeense vlag.
Inmiddels hebben de eigena
ren van de echte Dacia ge
meld dat hun schip voor re
paraties in Constanza in
Roemenië ligt. Het was dus
een „dubbelganger". Voorts
constateerde een fotograaf,
die met een helikopter in de
buurt van het schip vloog,
dat de oorspronkelijke naam
van de thuishaven „Ku-
wayt" waren overgeschil
derd en dat van de echte
naam van de tanker nog
stukken te lezen waren. Bij
verdere navraag bleek dat
het hier een Kuwayts schip
betrof, dat op 8 november
nog onder de eigen naam
„Umm al Jathathel" in het
Suez-kanaal was gezien.
Dat overschilderen gebeurde
niet voor niets, net zo min
als het zonder reden was dat
de regering van Kuwayt de
Amerikaanse regering ver
zocht om assistentie en be
scherming van zijn tankers.
Kuwayt wordt door Iran ge
zien als een vazal en bond
genoot van Iraq. Iran is er
daarom op uit de scheep
vaart van dat land zoveel
mogelijk te belemmeren.
Dit mag dan tot op zekere
hoogte begrijpelijk zijn, de
wijze waarop Iran optreedt
is niet aanvaardbaar onder
de regels van internationaal
recht. Iran heeft een „exclu
sieve zone" ingesteld waar
binnen het zich kennelijk
gerechtigd acht schepen te
controleren. Schepen die
deze zone binnen gaan doen
dat op eigen risico. Ook dat
is tot op zekere hoogte alle
maal nog legitiem.
Kanonkogels
Iets anders is echter hoe
Iran mag optreden buiten
die zone. Het incident van
vorige week speelde zich af
buiten de exclusieve zone en
zelfs zo dicht onder de zui
delijke kust van de Golf, dat
de vliegtuigen van het vlieg
veld van Dubay niet dorsten
op te stijgen omdat zij bang
waren door kanonkogels ge
troffen te worden.
Het Iraanse oorlogsschip
heeft de Kuwaytse tanker
waarschijnlijk opgewacht,
omdat het wist dat het schip
eind vorige week in de Golf
viel te verwachten. Toen het
constateerde dat het niet de
juiste registratie voer, achtte
het zich kennelijk gerech
tigd op te treden. Maar in
zo'n geval is het gebruikelijk
dat eerst door de radio of
door internationale vlagge-
seinen het schip wordt ge
sommeerd om te stoppen en
bij te draaien. Pas wanneer
aan dit verzoek niet wordt
voldaan, wordt een zogehe
ten schot voor de boeg gege
ven. Stopt het schip dan nog
niet, dan volgt een waar
schuwing dat vuur zal
worden geopend. Pas daarna
wordt daadwerkelijk geweld
gebruikt.
Het heeft er alle schijn van
dat Iraan deze procedure ge
heel niet heeft gevolgd,
maar zodra de kust enigszins
veilig was toen het nabij-
varende Amerikaanse escor
teschip zijn weg leek te ver
volgen zonder meer het
schip beschoot. Niet om het
aan te houden, maar duide
lijk alleen om schade toe te
brengen! Want toen eenmaal
brand was uitgebroken ver
dween het Iraanse schip
zonder zich te bekommeren
over het lot van de beman
ning van de tanker.
Geen klacht
Toch zal van een klacht van
de zijde van Kuwayt nauwe
lijks sprake kunnen zijn,
omdat de tanker zich zelf
niet aan de internationale
regels heeft gehouden door
niet de juiste registratie te
voeren.
Beide partijen zijn daarom in
min of meer fout. Maar het
kwalijke is dat hier een zo
geheten „schip van staat",
dat wil zeggen een geregi
streerd oorlogschip onder de
vlag van zijn land, zó fout
kan optreden zonder dat het
land door de internationale
gemeenschap terecht wordt
gewezen.
Willen we een dergelijke
wijze van optreden tegen
gaan, dan is net vrijwel on
vermijdelijk dat een samen-
werkingspatroon wordt ont
wikkeld voor de in de Perzi
sche Golf aanwezige strijd
krachten van niet-Golfsta-
ten, omdat het huidig gehan
teerde neutraliteitsbeginsel
geen soulaas biedt. Alles
pleit er dan ook voor dat een
eskader wordt gevormd on
der de vlag van de Verenig
de Naties. Zelfs als we daar
bij moeten aanvaarden dat
met de Russische marine
wordt samengewerkt. De
huidige sfeer van rechteloos
heid maken internationale
samenwerking onontkoom
baar.
(De auteur is stafmede
werker aan het Neder
lands Instituut voor Inter
nationale Betrekkingen,
Clingendael).
(ADVERTENTIE)
ER IS EEN BETROUWBARE MANIER.
BEL DE DHL KOERIER.
06-0552
