Luxe-vrouwenproblemen bij An ja Meulenbelt
Van gastronoom
tot intellectueel
Eenmansorkest speelt al
30 jaar Britse symfonie i
Stephen King
vertelt teveel
verhaaltjes
Kinder
boeken
Uit
lange snuit
Een zaadje in de wiA>
BOEKEN/PLATEN
Ceidóe Sou-temt
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1987 PAG!
Drie vrouwen, Stan, Kate en
Hanna, gewikkeld in een ron
dedans van de liefde, waarin
Stan de centrale figuur is. Zij
is een schrijfster, die een groot
succes op haar naam heeft
staan en sindsdien door de
vrouwenbeweging zeer be
wonderd wordt, omdat zij in
die roman de vrouwenbelan-
gen, de vrouwenbeweging en
de lesbische liefde zo gloedvol
heeft verdedigd en gepropa
geerd. Dat is de situatie die be
schreven wordt in het nieuwe
boek van Anja Meulenbelt,
van wie alweer meer dan tien
jaar geleden de sussesvolle ro
man „De schaamte voorbij..."
verscheen. Haar nieuwe ro
man heet „De bewondering"
en verscheen bij Van Gennep.
Stan is in de loop van het ver
haal op reis. Ze maakt een le
zingentournee door Duitsland,
waar zij allerlei steden en dor
pen aandoet. In zaaltjes, thea
ters, cafés praat zij, leest ze
voor, discussieert vooral met
vrouwen over haar boeken en
ideeën. In de loop van het ver
haal raakt ze haar greep op de
gebeurtenissen een beetje
kwijt: waar is ze vandaag
weer? In welk hotel verblijft
|j Anja Meulenbelt
f De
bewondering
verlaat voor haar lesbische
liefde en Kate, of Kaat, met
wie Stan sinds haar kinderja
ren „iets" heeft. Kate is nu ge
trouwd, maar haar man vindt
alles best, wat tussen Kate en
Stan gebeurt. Hanna integen
deel mag of wil niet weten dat
Stan haar „bedriegt" met
Kate. Kortom, gerommel met
sex, bedrog in relaties, mense
lijk gepruts. Uiteindelijk be
trapt Stan vriendin Hanna in
het bed van de echtgenoot van
vriendin Kate: emotie en dra
ma. Allemaal luxe problemen
van mensen die daar de tijd
voor hebben en niks beters in
hun leven te doen hebben.
ze? Met wie moet ze nu weer
praten? De eenzaamheid van
haar reis wordt steeds groter,
terwijl thuis problemen met
haar liefdespartners liggen.
In Nederland zijn haar twee
vriendinnen achtergevleven.
Zij heeft met beiden een ero
tisch kontakt. Hanna, het huis
vrouwtje, dat in de weekein
den haar man en huwelijk
Mijmeringen
Over die dingen komen we al
les te weten omdat Stan tij
dens haar reis door Duitsland
genoeg tijd over heeft voor
mijmeringen en herinnerin
gen. Er is zelfs sprake van dat
zij deze geschiedenissen zal
omzetten tot een roman (die
nu dus „De bewondering"
heet), want haar succesboek
van weleer (dat het „Santori-
ni" heet), moet een vervolg
krijgen. Behalve alle erotische
perikelen, die alsmaar geen al
lure of diepgang krijgen,
wordt ook van alles verteld
over de ervaringen van de
succes-schrijfster met vrou
wenbewegingen, vrouwenre-
dakties, idem uitgeverijen. Ei
genlijk is dat het leukste deel
van dit boek van Anja Meu
lenbelt: het liegt er niet om zo
als zij beschrijft hoe in deze
kringen met ellebogen wordt
gewerkt, hoezeer irrationeel
denken en jaloezie onder
vrouwen een rol speelt. Ver
schrikkelijk moet dat zijn.
denkt de buitenstaander, die
dit leest.
Files
Soms brengt het relaas van
Stan de lezer tot andere vor
men van verwondering. Zoals
dat moment waarop de hoofd
figuur in een Duitse radiostu
dio zit voor een „live" inter
view. Dan wordt geconsta
teerd dat het programma vaak
wordt onderbroken voor aan
kondigingen van files. „Doen
ze bij voorkeur zo vaak moge
lijk als er een vrouwenpro
gramma is", wordt daar dan
aan toegevoegd. Stan neemt
tegenover dergelijke vorman
van paranoia vaak ee redelijk
gezonde houding aan, wat
haar eigenlijk een veel aardi
ger vrouw maakt, dan ze in
eerste instantie lijkt. Zelfs
vindt ze op zeker moment: „Ik
moet niet zo zeiken", hetgeen
een danig relativerende en
zeer aangename opmerking
mag heten uit de mond van
een vrouw die opereert aan de
frontlinies van de feministi
sche en lesbische literatuur.
Zowaar trekt zij de waarde
van „lesbische literatuur"in
twijfel: „Romans zijn niet les
bisch".
Daarom is „De bewondering"
een sympatiek, wat ambiva
lent boek. Terwijl Anja Meu
lenbelt vertelt over een vrouw
die in de subcultuur van femi
nisme en lesbisch vrouwzijn
een weg zoekt, neemt zij ook
afstand van die wereld, die -
naar herhaaldelijk blijkt - te
beperkt en te steriel is.
JAN VERSTAPPEN
Anja Meulenbelt: „De be
wondering" - roman. Uitga- Anja Meulenbelt
ve Van Gennep. Prijs ƒ22,50
LUN ZOEK IN „MISERY"
Stephen King blijft zo onge
veer de meest productieve
horror-schrijver ter wereld.
Hoewel, horror. Naarmate zijn
oeuvre groeit worden de gelui
den dat de Amerikaan te wei
nig suspense in zijn boeken
stopt en te weinig aan de ver
beelding overlaat steeds luider.
Zijn verhalen zijn weliswaar
spannend, maar de clou wordt
meestal in het begin al ont
huld. en gaat dan via zich
steeds herhalende situaties
naar een climax toe, die vaak
evenmin verrassend is.
De kracht van King is even
wel dat hij zoveel inzicht geeft
in de denkprocessen van zijn
slachtoffers. Hij introduceert
zijn hoofdpersoon uitvoerig,
geeft je de mogelijkheid tot
identificatie, en laat je dan met
plaatsvervangende angst diens
griezelige en levensbedreigen
de avonturen meebeleven,
vanuit diens visie. De persona
ges staan meestal machteloos;
het zijn kinderen, invaliden of
geisoleerd levende mensen die
onmogelijk de buitenwereld
van hun lot op de hoogte kun
nen brengen.
Zo'n figuur is ook de schrijver
Paul Sheldon in Kings nieuw
ste boek „Misery". Een succes-
schrijver, die op het Ameri
kaanse platteland een auto-on
geluk krijgt en wiens leven
wordt gered door een dame
die zichzelf beschrijft als zijn
grootste fan. Ze brengt hem
niet naar het ziekenhuis, maar
verpleegt hem thuis, ver van
de beschaving, op een boerde
rij in een bergachtig gebied.
De dame in kwestie is niet he
lemaal goed bij haar hoofd: het
feit dat hij een populaire serie
boeken rond de knappe heldin
Hoewel „Misery"
iets achterblijft bij
de verwachtingen
blijft Stephen King
goed voor een
spannend leesa-
vondje.
FOTO: PR
Misery met diens dood heeft
afgesloten wordt hem door
haar zeer kwalijk genomen. Zo
kwalijk, dat ze hem bij zijn
weigering haar weer tot leven
te brengen in zijn geschriften
voor het leven verminkt. Elke
mogelijkheid om te vluchten is
voor hem vanaf dat moment
uitgesloten. Haar terreur
wordt steeds groter.
King volgt Sheldons lijdens
weg op twee manieren. Via de
„gewone", dagelijkse gebeurte
nissen, maar ook via de verha
len die Sheldon in zijn gevan
genschap schrijft en die een
beeld geven van zijn gesteld
heid. De gebeurtenissen in die
verhalen lopen parallel met de
ontwikkelingen op de boerde
rij. Waar die verhalen kun cli
max bereiken, doet Kings
boek dat ook. „Misery" be
hoort daardoor niet tot Kings
meest leesbare boeken. Want
hoewel die verhalen dan wel
parallel lopen, ze zijn zo ver
schillend van inhoud en op
bouw dat je steeds wordt losge
rukt van de verhaallijn in
Kings boek zelf. Het lijkt er
een beetje op dat King hier
even wilde laten zien dat hij
ook andere schrijfstijlen dan
alleen het horror-genre be
heerst. Dat vermoedden we
overigens al.
Het einde van „Misery" maakt
een beetje de indruk razend
snel in elkaar te zijn gezet.
King laat Sheldons grootste
fan nog één keer terugkeren,
voert de spanning op, om die
enkele regels later weer volle-,
dig in elkaar te laten zakken
door de verklaring dat het
slechts een boze droom was
van een door terreur getekend
man. Een zwaktebod. „Mise
ry" is daarmee wat minder
dan zijn andere boeken, al
blijft wat minder is bij King
altijd nog goed genoeg voor
een heel spannend leesavond-
KOOS VAN WEES
Stephen King: „Misery". Uit
geverij Luitingh. Prijs:
ƒ29,90.
Na zijn promotie in 1969 tot
hoogleraar in de algemene ge
schiedenis in Leiden heeft de
historicus H.L. Wesseling zich
voortdurend met Frankrijk
beziggehouden. In die tijd
heeft hij voor verschillende
kranten en tijdschriften talloze
studies en essays geschreven
over de Franse geschiedenis
na 1870. In het boek „Vele
ideeën over Frankrijk. Opstel
len over geschiedenis en cul
tuur" zijn twintig van deze
studies samengebundeld.
Alle bijdragen gaan over het
negentiende- en twintigste-
eeuwse Frankrijk. Maar, zoals
de titel al aangeeft, zijn het
stukken over zeer verschillen
de onderwerpen. Ze zijn on
derverdeeld in vijf rubrieken:
cultuur en maatschappij, intel
lectuelen en politiek, De Gaul
le en de Vijfde Republiek,
Frankrijk en de wereld en als
laatste de „Annales" en Brau-
del.
Eetcultuur
Na een vrij wetenschappelijke
inleiding over het ontstaan
van Frankrijk is het lezen van
de eerste twee hoofdstukken
een hele verademing. Het
meest gevarieerde onderdeel
van het boek is het hoofdstuk
over cultuur en maatschappij.
Hierin neemt, hoe kan het ook
anders, de Franse eetcultuur
de belangrijkste plaats in. Op
een luchtige manier schetst
Wesseling de levensloop van
Brillat-Savarin die met zijn
boek „Physiologie du goüt" de
gastronomie in Frankrijk
heeft geïntroduceerd.
Een van de meest boeiende
stukken is een opstel uit het
tweede gedeelte over de filo
soof Raymond Aron. Als poli
tiek commentator en redacteur
van „Le Figaro" heeft Aron
een belangrijke rol gespeeld in
Frankrijk. Centraal in het
tweede gedeelte staat de Drey-
fus-affaire en de positie van de
Franse intellectuelen. De jood
se kapitein Dreyfus werd er in
1894 ten onrechte van beschul
digd militaire geheimen aan
de Dujtsers te hebben uitgele
verd. De zaak liep zo hoog op
dat er binnen Frankrijk twee
partijen ontstonden, de „drey-
fusards" en de „anti-dreyfu-
sards".
Wetenschappelijk
Het is jammer dat de Franse
literatuur, die toch voor een
groot deel de Franse cultuur
uitmaakt, nauwelijks bespro
ken wordt. Slechts enkele na
men worden genoemd en dan
alleen die van geëngageerde
schrijvers. Afgaand op de titel
lijkt „Het Parijs van Zola" uit
het eerste gedeelte de enige li
teraire bijdrage te vormen,
maar ook hier weer staat de
geschiedenis centraal en geeft
Wesseling slechts een opper
vlakkige beschrijving van het
werk van Zola.
Hoewel de onderwerpen zeer
gevarieerd zijn, ligt toch de
nadruk op de geschiedenis en
gaat Wesseling er teveel van
uit dat zijn publiek alleen uit
historici zou bestaan. Dat geldt
met name voor het laatste
hoofdstuk: een nogal taaie uit
eenzetting over het historische
tijdschrift „Annales" en de
historicus Fernand Braudel,
aan wiens nagedachtenis de
biindel is opgedragen.
Met uitzondering van de eerste
twee hoofdstukken waarin de
luchtige toon overheerst, gaan
veel opstellen de kant uit van
een wetenschappelijke ver
handeling. Hierdoor zijn ze
voor niet-historici moeilijk
leesbaar.
JEANNETTE VOORBIJ
H.L. Wesseling: Vele ideeën
over Frankrijk. Opstellen
over geschiedenis en cul
tuur, 363 blz.
Uitgeverij: Bert Bakker,
Amsterdam
Prijs: ƒ34,90
Vreemde vogels
in de buurt
„Vreemde vogels in de buurt"
is de titel van een prachtig
prentenboek van de hand van
Joan W. Blos (tekst) en Step
hen Gammell (tekeningen).
Het oorpspronkelijk Ameri
kaanse boek (Old Henry) gaat
over een mannetje, Hendrik
genaamd, dat zijn intrek
neemt in een oud, vervallen
huis. Hij doet niets aan het
huis, laat de tuin verwilderen
en zijn vogels laat hij maar
het liefste vrij rondvliegen.
Zijn buren vinden dat alle
maal maar niks. Zij verzetten
zich tegen de nieuwe bewo
ner. Hij past niet in de buurt.
Zelf ziet hij dat ook wel in en
hij vertrekt met zijn hele heb
ben en houwen naar Tim-,
boektoe. Dan gaan de buren
zich zorgen maken. Als zij
hem nu eens wat meer zijn
gang zouden laten gaan, zou
het dan toch niet kunnen.
Hendrik zelf gaat in Tim-
boektoe ook nadenken. Zou
het misschien wel gaan als hij
ook een beetje de zin van de
buren deed? Hij schrijft een
brief aan de burgemeester en
legt hem dit voor. Want in
Timboektoe wil hij niet blij
ven.
Opvallend in dit leerzame,
door Lemniscaat uitgegeven
boek met de op rijm gezetten
tekst zijn de werkelijk schitte
rende kleurpotlood-tekenin
gen, die het verhaal een heel
aparte, eigen sfeer geven.
Echt een prachtboek. Het
heeft een harde kaft, telt 32
bladzijden en kost 19,90. De
vertaling is van de hand van
L.M. Niskos.
Eveneens-bij Lemniscaat ver
scheen het verrassende pren
tenboek „De lange blauwe
winteijas". Het verscheen
oorpronkelijk onder de titel
„The long, blue blazer" in En
geland (vertaling L.M. Niskos.
Het verhaal gaat over een
jongetje, dat nieuw op school
is, en dat een beetje vreemd
is. Hij houdt de hele dag zijn
lange blauwe winterjas aan.
Wanneer hij 's middags niet
door zijn moeder wordt opge
haald dat kan niet omdat
zij te ver weg woont, legt hij
uit mag hij met een ander
kind mee naar huis. Zelfs in
bed houdt hij zijn jas nog aan.
Het boek eindigt heel verras
send....
De tekst van dit boek is van
de hand van Jeanne Willis, de
tekeningen zijn van Susan
Varley. Het heeft een harde
kaft, telt 32 bladzijden en kost
f 19,90.
LEO HENNY
Illustratie van Jan Jutte bij het
verhaal „Zielige, zieke hond"
van Miep Diekman.
Het is een verademing wan
neer in kinderboekenland een
goed boek verschijnt, dat ook
nog eens betaalbaar is. „Uit
lange Snuit" (een „Margriet
kinderverhalenboek") is een
bundel van 34 verhalen van
Margriets-kinder-pagina, die
door Van Holkema Waren-
dorf/Unieboek in samenwer
king met de Geïllustreerde
Pers op de markt is gebracht.
De schrijvers van de erg leu
ke en originele verhalen zijn
bepaald geen onbekenden.
Om er een aantal te noemen:
Mies Bouhuys, Miep Diek
man, Thea Dubbelaar, Thera
Coppens, Willem Wilmink.
De voor kleine kinderen be
stemde (voorlees)verhalen
zijn (in zwart-wit) door ver
schillende goede illustratoren
met tekeningen verluchtigd.
De bundel heeft een harde
kaft en telt 79 pagina's. Voor
dat alles betaalt men slechts
14,90. Een goed voorbeeld
van hoe het wél moet, want
voor een dergelijke uitgave
wordt men doorgaans veron
dersteld ongeveer tweemaal
zoveel neer te tellen.
LEO HENNY
link
Je zou bijna een filosofische beschouwing kunnen
aan het nieuwste boek van Eric Carle: Een zaadje ij^la
wind. Het prentenboek van de meester schilder-verhei
gaat over een heel klein zaadje, dat mee wordt geblazfo d
de wind. Andere zaadjes zijn groter en zijn het kleine zjrari
steeds voor. Alles lijkt er op dat die grotte zaadjes beun
zijn, eerder en mooiere bloemen zullen voortbrengen.afel
laar
Maar het einde van het verhaal is (natuurlijk) dat het[-aï!
ne zaadje het „wint": het wordt een reuzenbloem, wasjou
dereen uit het dorp naar komt kijken. En als de l/il
komt, en de wind alle bloemblaadjes van de reuzen»sH
afrukt, is het verhaal van de bloem uit het kleinste zPyst
niet afgelopen: het beste wat ze te bieden heeft is erf Pu
kleine zaadjes, kleiner dan die van andere bloemen...
Eric Carle vertelt zijn verhaal met weinig woorden an
een prentenboek) en met betrekkelijk weinig, maar as
kleurenvlakken. Zijn prenten zijn een mengeling van n e
ratieve tekeningen en die waarin de betekenis vooral-
delijk wordt gemaakt. Kinderen zijn gevoelig voor deze Nl|
of meer symbolische benadering van de werkelijkheid
„boodschap" van het boek: het onooglijke, door mens ei au
gels niet opgemerkte, groeit uit tot iets prachtigs waaien,
iedereen letterlijk opkijkt, zal dan ook feilloos wordenden
gevoeld door de kleintjes. Wie weet, ter bemoediging?»loc,
ierc
Nog steeds heel bijzonder is Carle's boek: De spin die h/an
druk had. Het bijzondere bestaat uit diverse dingen: dere g
haling in tekst en tekening - voor kinderen zo belangflij i
bijvoorbeeld. Een spin begint met het weven van haar tri
Op iedere rechter bladzijde worden de vorderingen p °1
kend en op iedere linker bladzijde is er een dier dat a<Pur
spin vraagt mee te doen met een spelletje. Maar steeds
de spin geen antwoord, „want ze heeft het veel te drukr°r
het weven van haar web". Als beloning voor haar str s
doorwerken vangt ze als het web klaar is een lekkere v;vej
die het hele boek door op de linker pagina's zweeft,
Een andere bijzonderheid is dat dit prentenboek ookj^
voelboek is. De vlieg, de spin en de draden zijn óp heLva
pier gedrukt; kinderen kunnen die figuren echt voeleriter
dat is een sensatie voor de kleinen. Zo krijgen de figRjss
een extra dimensie: zien, erover horen (of lezen) en zeLa
voelen ook. Opnieuw een prachtig boek! Vee
loc i
ALBI KOOPS tie
der
Eric Carle: „Zaadje in de wind". Uitgeverij Gottmer. lars
ƒ19,90. Eric Carle: „De spin die het te druk had". fWi
ƒ39,90. Uitgeverij Gottmer. M:
Wereldatlas met
satellietfoto's
Een goede atlas is tegenwoor
dig niet langer uitsluitend een
boek vol geografische kaarten.
Nieuwe (onderzoekstechnie
ken hebben geleerd de wereld
ook op andere manieren te be
zien. Zo kan het wereldbeeld
worden - vervolmaakt met
schema's, grafieken en thema
tische kaarten die, omdat zij zo
veel verduidelijken, zonder
meer in een moderne atlas
thuishoren.
grafiek zo gedateerd is, dat hij
door veranderende politieke
en economische omstandighe
den op het moment dat de at
las uitkomt vaak al weer ver
ouderd is.
Dit bezwaar geldt dus ook
voor de thematische kaarten
en grafieken in de nieuwe we
reldatlas van Winkler Prins.
Een ander bezwaar is waar
schijnlijk het gevolg van het
streven naar volledigheid wat
plaatsnamen betreft, waardoor
de 112 pagina's kaarten (35 bij
25 centimeter) een onrustige
indruk maken, zeker in verge
lijking met de Grote Times
Wereldatlas. Wat de Winkler
Prins atlas evenwel erg aardig
maakt zijn de 21 satellietopna
mes in natuurlijke kleuren
met verklarende teksten.
Grote Winkler Prins We
reldatlas. Uitgeverij: Else
vier. Prijs: 79,50.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE Bil UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS, MUZIEK
THEATER, RECREATIE,EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
Meer dan dertig jaar woont hij
al in Groot-Brittannië. Heeft
een Engelse schoonzoon en
twee zoons die hun vaders na
tionaliteit hebben verruild
voor de Britse. Maar nog
steeds kan Roger Simons, de
correspondent van deze krant
in Londen, zich zeer verwon
deren over Britse gewoontes
en gebruiken.
Dat bjijkt ook uit zijn pas ver
schenen boekje „Van onze
man in Londen". Hierin zijn
een aantal van zijn columns
opgenomen die de afgelopen
paar jaar in deze krant zijn
verschenen. Samen met een
aantal verhaaltjes over de da
gelijkse handel en wandel van
Roger Simons geven zij een
aardig beeld van de wijze
waarop zijn „eenmansorkest"
de „Britse symfonie" ten geho
re brengt.
Ter verduidelijking: Roger Si
mons is Belg van geboorte. Hij
werkt in Londen voor een uit
gebreide combinatie van regio
nale "dagbladen in Nederland
en België, waarvan deze krant
er een is.
In Nederland is hij een van de
vele correspondenten in Lon
den. Bij onze zuiderburen is hij
echter een nationale bekend
heid. Niet zozeer vanwege zijn
dagelijkse schrijfwerk, maar
vooral vanwege zijn langduri
ge correspondentschap voor de
Belgische radio. Zoals wij in
Nederland een man hebben
gehad als Peter Schröder,
wiens stem onverbrekelijk
verbonden blijft met de zin
„Dat was de stemming op Wall
Street. Peter Schröder, AVRO,
New York", zo is Roger Si
mons voor de BRT-luisteraars
„onze man in Londen".
Op de oppervlakkige lezer van
Roger Simons' „eenmansorkest" speelt al ruim dertig jaar de Britse symfonie. Waarin I
Thatcher, naar het oordeel van Simons een even valse noot is als de linkervleugel van
partij.
zijn boekje zal Roger Simons
wellicht de indruk wekken
van een enorme mopperkont.
Hij heeft het, zijn Britse
schoonzoon ten spijt, eigenlijk
niet op de Britten begrepen.
Toch keert hij altijd graag
weer naar Londen terug. Die
zelfde haat-liefde-verhouding
heeft hij jegens de Nederlan
ders èn jegens zijn Belgische
landgenoten voor zover ie
mand die al zo lang in het bui
tenland verblijft natuurlijk
nog landgenoten heeft.
Wie het boekje goed leest, zal
echter merken dat achter dat
gemopper en geklaag een gro
te journalistieke en menselijke
verbazing schuilgaat: aanvan
kelijk over Groot-Brittannië,
maar meer en meer ook over
België, Nederland en de rest
van het vasteland. Hij kijkt om
zich heen, verwondert zich
over gebeurtenissen en ont
wikkelingen en meldt die aan
het thuisfront.
Zo speelt Roger Simons' „een
mansorkest" dus al ruim der
tig jaar de Britse symfonie.
Waarin Margaret Thatcher,
daar maakt hij geen geheim
van, naar zijn oordeel een
even valse noot is als de lin
kervleugel van de Labour par
tij.
Maar ook Roger Simons zelf
zit soms uit de maat. In het
laatste hoofdstukje van zijn
boekje bijvoorbeeld
het zonde te vinden dat'de
jes als Nederland en B^eli:
ijverig alles oppikken, ^ex
men, nabootsen en ai
dat via Engeland
Amerika. Het is net
er vol papagaaien zit,
niets meer kunnen b
Daar heeft Roger Si
BRT-verslaggever en -
respondent van deze k^koi
is het ongewild, toch cfle 1
steentje toe bijgedragenPpei
JOS TlVanl
Roger Simons: „Va® lee
man in Londen". Uitft aa
Den Gulden Engel, ff».Wi
gem (België) ,s-
