Langs
de Leidsche Usclub had
honderd jaar kunnen worden
„Macht van het getal regeert in Valkenburg"
Dienstverlening wegens vechtpartij met dodelijke afloop
i^gDEN OMGEVING
CcidócSomont
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1987 PAGINA 13
VAN DEN OUWEELEN SCHREEF ER EEN PAKKENDE KRONIEK OVER
lei
Ie
inbri
schaatsen" hebben al-
°0I\terk tot de verbeelding
net iAad J.van den Ouweelen
de broken. In de familie-
reken herkennen vele oudere
lenaars nog de firma die
de Hooigracht het ijzer
"""^dde als het heet was, ka-
s en haarden in ere hield
;bovendien een „schaat-
iliep" op niveau was. De
pwoordige Aad met die
njn heeft echter de liefde
het métier bewaard. Al
a tien jaar verzamelt hij
nanJ
rtsachtig oude
epen of niet, en niets wat
de algemene schaatsge-
edenis van doen heeft
xlipt aan zijn aandacht
r documentatie. Zijn all-
fid verzameling is dan
formidabel te noemen.
In wonder, dat Aad met
hebben en houen vaak te
jen is op tentoonstellin-
1 rond ijs en schaats. Nu
"—■ft Van den Ouweelen
Sr geschiedenis geschre-
Deze keer de historie
de Leidsche IJsclub, die
;end jaar januari een
v had bestaan, ware het
dat deze ijsclub al gerui-
tijd geleden (in 1970)
<szins roemloos haar ein-
rond, nadat al pogingen
eigen ijsbaan in stand
Bouden ook tot mislukken
iemd waren. Gelukkig,
de Leidse ijsnaam sinds
i nog in stand wordt ge-
den door de toen opge-
te IJssport Vereniging
len als „historische"
rtzetting van de Leidsche
lub z.g.
;temin was het een goede
ichte van Aad van den
„-—'eelen, aan voorheen de
dsche IJsclub toch een te-
dik van een eeuw te ge-
Deze maand verscheen
zijn hand een „Kroniek
de Leidsche IJsclub", als
ive van een koude ge-
edvorsing. Deze kroniek
uitgebracht in een eer-
oplage van 250 exempla-
met meer dan 60 unieke
's (uit allerlei bronnen)
illustraties en met een
druk van 30 originele ar-
efstukken. Ter gelegen-
d van deze uitzonderlijke
jave wordt van 5 januari
3 februari 1988 een expo-
^ehouden in de Openba-
iliotheek aan de Nieuw-
aat in Leiden.
>1 ENnzelfsprekend kon een
'-Hollandse stad als Lei-
?es p, met al die grachten en
w2rbuiten omgeven door
er Jen, kanalen, vaarten en,
vajfren, niet verstoken blijven
0rji een regulerend orgaan
t de ijspret 's winters in de
vrJjgte banen leidde en bevor-
fde. Dat gebeurde met de
Links: In lang vervlogen
dagen was er ook een
Doorloopend Bewijs van
Toegang „tot de Ys-
baan" voor „den Heer
Redacteur Leidsche
Courant".
Onder: De landijsbaan
van de Leidsche IJsclub
vanaf de Maredijk ge
zien (1947).
FOTO'S: PR
Op mijn omwegen door stad en land
kom ik graag mensen tegen. U kunt
mij telefonisch of schriftelijk vertellen
wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071
12 22 44 op toestel 10.
oprichting van de Leidsche
IJsclub, begin 1888. Eerder
al, in 1869, was de Leidsche
Studenten IJsclub van, Mi
nerva in het leven geroepen.
Dat edele goed schijnt nog in
leven te zijn en is daarmee
ongetwijfeld een der oudste
en koudste ijsverenigingen
van ons 15nd. Bij redelijk ijs
zag je de meneren van Mi
nerva zwieren en zwaaien,
dansen en draaien, en
schoonrijden en zich uitslo
ven op de langebaanwedstrij-
den, of ook wel zwerftochten
maken over de Zuidholland
se meren; misschien wel met
de Camera Obscura van Hil-
debrand in de knapzak, of
een theologisch werkje bij de
hand. Na afloop toog 's lands
intellectuele hoop naar de so
ciëteit, „met Muziek", alwaar
een Diner werd aangericht,
met „des avonds feest op de
Ijsbaan". Daarna weer terug
naar Minerva, „met Muziek'
Het kon niet uitblijven dat
ook de „burgerij" van de wat
maatschappelijk afgezakte
Sleutelstad in het bezit en ge
not van een ijsvereniging
werd gesteld. Aanrichters
waren, uiteraard, notabelen:
industriëlen, academici, be
roepsofficieren, middenstan
ders en gemeentevertegen
woordigers. Al deze figuren
groetten de academische ij-
spretmakers vriendelijk en
gingen hun eigen gladde weg
met de Leidsche IJsclub.
Waar gereden kon worden
werd gereden, soms over
twee nachten ijs. Kon niet
bommen. En als het begon te
dooien werd er naar een be
tere lokatie uitgezien. Dat
was dan niet de kroeg, maar
een andere plek met nog wat
ijs op het water. Men raakte
al snel geestdriftig, en nau
welijks een jaartje later had
de club „eene Ijsbaan", waar
„dames en kinderen zonder
door baanvegers lastig te
worden gevallen de edele
kunst konden aanleren". Al
les ijs en weder dienende; in
de Maredijkse Polder. In de
strenge winter van '90-'91
kon de ijsbaan 40 dagen
worden opengesteld; „het
aantal leden steeg daardoor
tot boven de 600".
Overigens was het contact
tussen studentenclub en
Leidsche club goed te noe
men; bestuursleden gingen
zelfs samen op één kiek. Al
leen hadden de heren stu
denten een „schaats-badge"
op hun jas. Je had ook nog
een landijsbaan op het Schut
tersveld en in de praktijk
schaatste men overal waar de
zaak bevroren was. Daar was
ook opeens, in 1914, een blik
sembezoek van koningin
Wilhelmina, die samen met
haar achternicht de groother
togin van Luxemburg de
wedstrijden kwam bezoeken.
H.M. schonk, uit eigen mid
delen, het paar dat het
schoonrijden had gewonnen
een zilveren reisklok, die nog
tikte ook. En wie waren de
begunstigden? Wel: mevr.J-
.de Koster-Sijthoff en de heer
P.A.Wernink; twee sportieve
neusjes van de vooraanstaan
de zalm die. separaat, nogal
wat afreisden. Het IJsclubbe-
stuur was daar erkentelijk
voor, „onder aanbieding van
oprechte gevoelens van
dankbaarheid en aanhanke
lijkheid".
Scheve schaats
De organisatie was wel ner
veus, die vorstelijke dag. De
militairen, ingezet om de
orde te handhaven, kregen
de gelegenheid een middag
gratis te komen schaatsen.
„De kapitein der Infanterie",
zo schreef Van den Ouweel
en. puttend uit de archieven,
„had het waarschijnlijk
verkeerd begrepen en stuur
de ruim 500 man naar de ijs
baan. Helaas waren er maar
weinig soldaten op de
schaats; de meeste deden zich
„rijkelijk" te goed aan alco
hol en gedroegen zich onbe
hoorlijk tegenover de burgers
op de baan. Ook de kwaliteit
van het ijs had er verschrik
kelijk onder geleden. Door
veel wakken en vuil moest
de baan twee dagen gesloten
blijven". Hier was dus duide
lijk een scheve schaats gere
den.
Honderd jaren, zeg maar,
Leidsche IJsclub gingen over
hobbels en kuilen, maar er
was ook veel plezier. Er wer
den nationale wedstrijden ge
reden en heel wat bekers en
medailles werden in de loop
van de tijd uitgeloofd en ge
wonnen. Maar ook: „Niets is
de Leidsche IJsclub bespaard
gebleven. Eigendommen vie
len nogal eens ten prooi aan
vandalisme, diefstal of
brand". Er is weinig nieuws
onder de zon, maar altijd
smolt het ijs weer en hoopte
men op een nieuw vervolg in
het komend seizoen, ook al
dreigde niet zelden een fail
lissement.
De Kroniek van de Leidsche
IJsclub staat bol van al die
wederwaardigheden. Aad
van den Ouweelen heeft z'n
best gedaan en nieuwe spo
ren verdiend met het vast
leggen van zoveel ijs- en
schaatsvertier (ook tijdens de
tweede wereldoorlog). In elk
geval staat die goeie ouwe
Leidsche IJsclub helemaal te
kijk in z'n boek, met wat
goed was en fout. Tot en met
de opkomst van de kunstijs
banen. De Leidsche IJsclub
was vies van de nieuwe (Ton
Menken) ijshal aan de Von
dellaan, „omdat men de mo
gelijkheden aldaar heeft on
derschat. Al meer dan tien
jaar heeft Leiden een unieke
gelegenheid om overdekt te
schaatsen of om het er te le-
In '57 werd de laatste ijsbaan
van de club definitief geslo
ten, en na '70 werd de Leid
sche IJsclub een slapende
vereniging. Hoe dat allemaal
kwam? Men kope de Kro
niek van de Leidsche IJs
club, verkrijgbaar bij de
boekwinkels van De Kier in
Leiden, Oegstgeest en Lei
derdorp, de Copy-shop aan
de Herenstraat en de ijssport-
hal Vondellaan. Prijs 25 gul
den; met alles erop en eraan.
Men kan dan ook vaststellen,
dat Willem III, bij de gratie
Gods koning der Nederlan
den, Prins van Oranje-Nas-
sau, Groot-Hertog van Lu
xemburg enz., enz., enz. de
Leidsche IJsclub goedgunstig
erkend heeft. Zijne Majesteit
had zich al eerder, naar zijn
(men zegt weieens Russische)
natuur, op glad ijs begeven.
Maar daar gaat Aad van den
Ouweelen wijselijk niet op
in. Hij heeft meer kijk op
Friese doorlopers, neem ik
aan.
mflkclub Horus houdt
lavond een mini-folk-
•n itival in café De Brui-
iet) Boon (hoek Stations-
■n eg/Rijnsburgersingel).
Je* groepen die optreden
_Jn: de Coyotes, Conjun-
Yaravi, Onno Kuiper
2 Super Buskers. Het
•tival begint om 21.00
r en de entree is 7,50
Iden.
'omputer
"Ver Leidse scholen voor
(ït voortgezet onderwijs:
je Nieuwe Vaart, Mon-
'yiaan, Visser 't Hooft en
-J) Louise de Coligny, ne
en op 1 december com-
-s. iter lokalen in gebruik.
Jfn 13.30 uur wordt de
wparatuur symbolisch
trerhandigd door de
jèer Kloek, algemeen
fdrijfsdirecteur van
cine ken Brouwerij Zoe-
'rwoude, de sponsor van
fcf project.
:n:r
luisvrouwen
fe afdeling Leide-
/Oegstgeest van de Ne-
srlandse Vereniging
stoörï Huisvrouwen houdt
donderdag 3 december
■n Sinterklaasbingo ge-
ouden in het pand aan
f Caeciliastraat 18.
yanvang 14.00 uur. Voor
)C|pnderdag 10 december
-Jaat de excursie „Kerst-
gemm/ng" naar Essen op
■p programma. „De
SDjrouw in 2012" is de titel
in de landelijke studie-
g die op 12 december
'ordt gehouden. De
\erstlunch is op donder-
"17 december in res-
furant De Gouden
'euw in Voorschoten.
'oor nadere inlichtingen
fWver de activiteiten: tel.
J71-220467 en 132036.
SCHEIDEND RAADSLID VAN DEN BROEK:
VALKENBURG „De
PvdA/PPR-fractie is geen ac
tiegroep. We roepen niet steeds
„nee" tegen een voorstel. We
proberen juist van te voren in
vloed uit te oefenen. Als de
meerderheid van de raad toch
iets anders beslist, stellen we
ons wel loyaal op". Anneke van
den Broek, de 41-jarige fractie
voorzitter van de kleine pro
gressieve fractie in de Valken
burgse gemeenteraad, heeft na
de algemene beschouwingen af
scheid genomen. Reden hier
voor is haar lidmaatschap van
provinciale staten. Volgens de
PvdA kan ze 'geen deel uitma
ken van het lokale en provinci
ale bestuur. Ze heeft gekozen
voor de provincie.
„Ik doe dit uit persoonlijke am
bitie", vertelt ze. „Bovendien is
het goed om na 13 jaar te stop
pen. Dat betekent niet dat ik los
ben van dit dorp. Ik zal de be
langen van de gemeenten,
waaronder Valkenburg, zeker
door laten klinken bij de pro
vincie". Zelf vindt Van den
Broek dat de combinatie van de
twee functies best mogelijk is.
„Het betekent dat je het beleid
van de provincie meer begrijpt,
omdat je de achtergronden be
ter kent. Je bent ook eerder
van zaken op de hoogte. Rich
ting provincie betekent het, dat
het lokale belang naar voren
wordt gebracht". Ambities om
ooit nog in de Tweede Kamer
te komen, heeft de Valkenburg-
se niet. „Ik wil zien wat de ef
fecten van beleid zijn. Ik hou
niet van veraf besturen. Ik
vind de provincie al vrij ver
overal vanaf staan".
Eerste vrouw
De Leidse domineesdochter
Anneke van den Broek kwam
20 jaar geleden in Valkenburg
wonen. Ze werkte als binnen-
huisarchitecte en werd snel ac
tief binnen een groep kritische
allochtone Valkenburgers. Der
tien jaar geleden sloot ze zich
aan bij een politieke partij en
stelde zich verkiesbaar. „Als je
echt invloed wilt, moet je in het
gemeentebestuur zitten", ver
klaart ze. Van den Broek werd
uitverkoren om de nieuwe
„eenvrouwsfractie" te leiden.
Ze werd de eerste vrouw, en
dan ook nog een rooie, in de
Valkenburgse gemeenteraad.
„Ik heb moeten vechten om ge
accepteerd te worden. Niemand
heeft mij op enigerlei wijze ge
holpen. Dat is inmiddels veran
derd. Zowel formeel als infor
meel word ik nu overal bij be
trokken". Anneke van den
Broek heeft 13 jaar in de oppo
sitie gezeten. „Soms is dat heel
frustrerend", geeft ze ruiterlijk
toe. „Gezien de absolute meer
derheid van het CDA in de
raad betekent dit dat je je ambi
ties niet te hoog moet stellen.
Veranderen gaat immers heel
langzaam. Het gebeurt echter
regelmatig dat wij constateren
dat iets wordt ingevoerd waar
wij jaren geleden al voor heb
ben gepleit. Ik denk maar aan
openbare commissievergaderin
gen, seniorenconvent, spreek
recht voor de burgers en be
richtgeving naar buiten. Daar
was 13 jaar geleden nog geen
sprake van. Wij hebben dat als
eersten aangekaart, ook al doet
het CDA nu of zij het zelf heb
ben uitgevonden". Toch ziet
Anneke van den Broek, die
geen zin heeft om wapenfeiten
op te halen, wel verandering in
de komende jaren. „De marges
van het CDA worden steeds
kleiner. De meerderheid wordt
kleiner en op een bepaald mo
ment verliezen ze dit. En dan
gaan we kaarten. Nu regeert de
macht van het getal en niet de
kracht van het argument. Voor
het CDA is deze absolute meer
derheid overigens een zware
verantwoordelijkheid", stelt ze.
Ad hoe
Van den Broek viel tijdens de
gemeentelijke vergaderingen op
door haar kritische opstelling
en soms scherpe opmerkingen.
„In Valkenburg worden te veel
ad hoe beslissingen genomen",
stelt ze beslist. „Er wordt te
weinig nagedacht over de ge
volgen van bepaalde beslissin
gen voor de burgers. Ik pleit
niet voor het voortdurend op
stellen van nota's. Valkenburg
is daarvoor te klein. Je moet als
gemeente wel duidelijk lijnen
uitstippelen en kijken wat je
wilt bereiken. Dat gebeurt te
weinig". Zij wijst op de belas
tingverhogingen voor 1988. Dit
volgde op een belastingverla
ging in 1986 en gelijkblijvende
belastingdruk in 1987. „De ge
meente heeft oogkleppen opge
had wat betreft de vernieuwing
van de riolering. Landelijk
speelde de dure vervanging al
langere tijd. Nu wordt plotse
ling de onroerend goedbelasting
verhoogd". Van den Broek pleit
sterk voor het handhaven van
het voorzieningenniveau in
Valkenburg. De gemeente moet
participeren in de bibliotheek,
muziekschool en volwassenen
educatie. Ook moet verder na
gedacht worden over het nieu
we bejaardenbuis. „Volgens mij
moet dit bij het dienstencen
trum komen zodat bejaarden
alle voorzieningen dichtbij heb
ben. Het tehuis wordt daardoor
goedkoper en de kans stijgt dat
het hier werkelijk komt. We
mogen niet vergeten dat Kat
wijk misschien wel twee loka-
ties heeft die kunnen concurre
ren met de Valkenburgse plaats
aan de Hoofdstraat. Ik denk dat
het nog heel spannend wordt".
Een rentree in de Valkenburgse
raad sluit Anneke van den
Broek niet uit. „Dat is nu nog
niet aan de orde", wimpelt ze
af.
ROZA VAN DER VEER
Het voormalige PvdA/PPR-raadslid A. van den Broek: „Ik hou
niet van veraf besturen. Ik wil de effecten van het beleid zien".
FOTO: JAN VAN DER PLAS
Ontslagen bij
Prinsenhof
LEIDSCHENDAM Afge
zien van de vijftien vacatures
die de afgelopen jaren niet zijn
opgevuld, zal aan verdere ont
slagen bij het Verpleeghuis
Prinsenhof in Leidschendam
niet te ontkomen zijn. Dat
bleek gisteren uit mededelin
gen van wethouder mevrouw
J.J. van Nievelt-Volmuller in
de raadscommissie sociale za
ken en volksgezondheid.
De ongeveer 15 mensen die
nog ontslagen moeten worden
het verpleeghuis heeft fi
nanciële problemen komen
volgens mevrouw Van Nievelt
uit de technische sfeer. Me
vrouw Parisius, lid van de On
dernemingsraad, sprak dit na
afloop van de vergadering te
gen. Zij was er zeker van dat
ook verplegend personeel zal
worden ontslagen. Bij het
spreekrecht aan het begin van
de vergadering had zij gezegd
dat de Ondernemingsraad te
gen de ontslagen is. Er is hier
over nog overleg met de vak
bonden. Volgens mevrouw Pa
risius wordt ook te veel schuld
gelegd bij de voormalige direc
teur, de heer Visser. Er was
toen ook een bestuur, aldus de
Ondernemingsraad, en van
alle kanten is de afgelopen ja:-
ren tegen het beleid gewaar
schuwd. De mensen op de
werkvloer, aldus mevrouw
Parisius, vragen zich af waar
om nu weer zo'n dure direc
teur moet worden benoemd.
Mevrouw C. M. Scholten-v.d.
Eijk (CDA) wees er eveneens
op al enkele jaren te hebben
geklaagd over het feit dat
steeds weer optimistische be
grotingen verschenen met la
ter slechte uitkomsten.
Pers mag oordeel
van rechter
niet beïnvloeden
LEIDEN Zolang in een
rechtszaak nog niet is beslist
kunnen noch mogen de media
het oordeel van de rechter be
ïnvloeden. De persvrijheid
mag hieraan geen afbreuk
doen. Dit vindt de Belgische
professor dr. M. Storme, die
gisteren aan de Leidse univer
siteit het ambt van hoogleraar
in het functioneren van de
rechterlijke macht in de he
dendaagse maatschappij aan
vaardde. Hij is al hoogleraar
aan de rijksuniversiteit van
Gent en buitengewoon hoogle
raar aan de universiteit van
Antwerpen.
Volgens Storme is de open
baarheid van de zittingen oor
spronkelijk bedoeld om de
burgers de gelegenheid te ge
ven persoonlijk vast te stellen
of de rechters onpartijdig han
delen. Deze oorspronkelijke
bedoeling mag niet worden
vervormd tot controle van de
rechterlijke macht door de
pers.
Storme bezet dit academische
jaar de Cleveringaleerstoel die
in 1970 werd ingesteld ter her
innering aan de protestrede
die prof. mr. Cleveringa op 26
november 1940 in Leiden
hield tegen de afzetting van
Joodse hoogleraren en andere
medewerkers van de universi
teit.
Amnesty
en kunst
OEGSTGEEST Amnes
ty International staat cen
traal op de kunstzinnige
middag die Zondag vanaf
twaalf uur wordt gehou
den in het Koetshuis van
Kasteel Oud Poelgeest in
Oegstgeest. De bezoekers
zal worden gevraagd om
een voorbedrukte kaart
voor politieke gevangenen
in te vullen en te verstu
ren. Onder het motto
„Kunst horen, zien en ko
pen" zullen beeldende
Kunstenaars uit Oegstgeest
en omgeving werk expose
ren. Men zal onder meer
aquarellen, linoleumsne
den, keramiek, zeefdruk
ken, olieverven, brons en
krijt kunnen bewonderen
van Phia Bromelow, Frans
en Els de Haas, Jetty
Wery, Ina de Ruyter en
vele anderen. Rond één
uur wordt opgetreden door
het Sleutelkwartet. Aan de
manifestatie wordt ook
meegewerkt door Henk
van Ulsen die om half
twee zal optreden. Daarna
speelt om twee uur het
kwintet Klaas-Jaap Breet-
veld. De toegang is vrij.
Wethouder A. Kohlbeck
zal om half één de mani
festatie officieel openen.
DEN HAAG/TER AAR Een 46-ja-
rige man uit Ter Aar is gistermiddag
door de Haagse rechtbank veroor
deeld tot 300 uur dienstverlening. De
man stond terecht omdat hij op 3 mei
van dit jaar zijn buurman en zwager
bij een ruzie tegen de grond geslagen
had. De man kwam zo ongelukkig
met zijn hoofd op straat terecht dat hij
aan een schedelbreuk overleed.
„Een uitermatig droevig gebeuren", vond
rechter mevrouw Koningsveld. Een ook de
officier van justitie zei het „een bijzonder
moeilijke en afschuwelijke zaak te vinden,
die des te pijnlijker is omdat deze binnen
een hecht familieverband heeft plaatsge
vonden".
Het slachtoffer en de verdachte hadden de
avond gezamenlijk met hun beider echtelie
den doorgebracht in een plaatselijk café.
Daarbij hadden zij allebei veel gedronken.
Volgens de verdachte had zijn zwager en
buurman hem de hele avond lopen sarren
en uitschelden. „Op een gegeven moment
maakte hij ook ruzie over een tuinhekje dat
ik wilde plaatsen om wat meer privacy te
hebben", aldus de Ter Aarder. Hij zei zich
daar wel over opgewonden te hebben, maar en was op slag dood.
verder geen drukte over hebben willen ma
ken. Vandaar dat toen de gemoederen nog
hoger opliepen, hij samen met zijn vriendin
besloot door de achteruitgang naar huis te
gaan. Bij zijn woning kwam hij zijn buur
man echter weer tegen. „Hij kwam al ra
zend en tierend op mij aflopen. Ik maakte
mij kwaad om al die herrie die hij midden
in de nacht maakte", aldus de verdachte.
Toen zijn zwager hem dan ook nog vastpak
te en een dreigende slaande beweging
maakte, sloeg de verdachte hem in het ge
zicht en tegen de grond. Daarbij kwam het
slachtoffer met zijn achterhoofd op de straat
De verdachte heeft zich de zaak zeer ernstig
aangetrokken en heeft erg veel problemen
met het verwerken van het gebeurde. Aan
zijn zus heeft hij gezworen nooit meer een
druppel alcohol aan te raken. Volgens de
advocaat van de Ter Aarder verwijt zij haar
broer het gebeurde niet zozeer, maar ziet zij
de drank als hoofdschuldige. Een reclasse-
ringsman van het Leger des Heils verklaar
de gisteren dat de man sinds het gebeuren
geen druppel alcohol meer heeft aange
raakt. Wel zou zijn zuster het liefst zien dat
haar broer elders zou gaan wonen. In dit
verband zei de vertegenwoordiger van het
Leger des Heils dat burgemeester P. Ver
hoef van Ter Aar meermalen druk heeft
uitgeoefend op de verdachte om buiten Ter
Aar te gaan wonen.
De officier van justitie vond dat er niet van
doodslag gesproken kon worden, maar acht
te het toebrengen van zwaar lichamelijk let
sel wel bewezen. Hij eiste in eerste instantie
vanwege de ernst van de zaak een celstraf
van negen maanden waarvan zes voorwaar
delijk met een proeftijd van twee jaar en af
trek van voorarrest. Hij zei zich echter niet
te verzetten tegen de dienstverlenende straf
zoals de rechtbank die oplegde.
