r
HP
ELSEVIER
Advocaat steekt
licht aangebrande
koks een hart
onder de riem
Sinterklaas
komt
ongewapend
uit de weekblad
BINNENLAND/BUITENLAND
>oï
Fassbinder vreesde nf<
nieuw antisemitisme»Ec;
Overheid heeft onvoldoende vat op particuliere woningstichtingen
Budget
van NCO
alleen
volgend
jaar hoger
Advocaat hekelt optreden van
justitie inzake vrouwenhandel
KONINKLIJK
/HUIS
i.n-d Early Learning Centre
DE TIJ
£e»dwOowiant
DONDERDAG 26 NOVEMBER 1987 PA(
«jfj
km»
rde
(Van ónze parlementaire redactie)
DEN HAAG De particuliere woning
stichtingen (NWI's), waar zich al jaren
opmerkelijk veel fraude- en exploitatie-
problemen voordoen, moeten zo snel
mogelijk als zelfstandige instellingen
verdwijnen. Het reeds opgebouwde hui-
zenbezit moet worden overgedragen aan
bestaande woningbouwcorporaties. Het
toelaten van de NWI's in de premie-
huurbouw is een grote fout geweest, om
dat de overheid onvoldoende vat had en
heeft op het financiële beheer van deze
instellingen.
Tot deze conclusie komt de studiegroep van de
TH Delft onder leiding van prof. Priemus, die
in opdracht van de enquêtecommissie de effec
tiviteit van de bouwsubsidies heeft onderzocht.
Priemus gaf vandaag een toelichting aan de
parlementaire enquêtecommissie bouwsubsi
dies.
Volgens het rapport „moet met kracht worden
gewerkt aan een opgaan van NWI's in bestaan
de woningcorporaties, zodat deze sector zo snel
mogelijk valt onder het beproefde regime van
de toegelaten instellingen". Als uitzondering
daarop zouden financieel en beheersmatig ge
zonde NWI's samen als nieuwe woningcorpora
tie kunnen worden toegelaten, zo beveelt het
rapport aan.
In het algemeen concludeert het rapport dat ie
dereen de afgelopen 20 jaar had kunnen weten
dat in de vorm van kostbare subsidieregelingen
„voor het vergroten van de bouwproductie, het
bestrijden van de woningnood en het terug
dringen van de werkloosheid in de bouw een
flinke tol moest worden betaald".
Kijkend naar de jaren '90 adviseert prof. Prie
mus de bestaande premiehuurregeling voor de
beleggersbouw onderzoekers te laten verdwij
nen. Die moet plaatsmaken voor een eenmalige
bijdrage in de kosten van huurwoningen. De
overheid moet daarentegen de woningwetsector
zwaarder gaan subsidiëren. Die sector moet dan
ook „streng en onverbiddelijk worden ge
toetst".
De huren in de beleggersbouw kunnen volgens
de onderzoekers worden losgelaten en omdat
de subsidie niet meer afhankelijk zal wordt ge
steld van de stichtingskosten, is controle niet
noodzakelijk. „In grote delen van de markt kan
worden volstaan met een rechtmatigheidstoets.
Niet iedere spijker of punaise zal in de jaren
negentig door het rijk behoeven te worden ge
controleerd".
DEN HAAG De verho
ging met ƒ2,2 miljoen van
net budget van de Natio
nale Commissie bewust
wording Ontwikkelingssa
menwerking (NCO) geldt
alleen voor volgend jaar.
In de huidige kabinetspe
riode zal dat budget niet
meer worden Verhoogd.
Dat heeft minister Bukman
van ontwikkelingssamenwer
king gisteren in de Kamer ge
zegd na de kritiek van VVD
en RPF. Deze twee partijen
hadden zich tegen de verho
ging van het budget gekeerd,
terwijl het CDA zijn oordeel
liet afhangen van de uitleg
van de minister.
Bukman prees bii de behande
ling van zijn begroting de
NCO om diens loyaliteit bij de
doorgevoerde reorganisaties.
Hij wees erop dat de staf van
de NCO met Dijna een derde is
ingekrompen ten gunste van
concrete activiteiten. Volgens
de bewindsman is de verho
ging van het budget ook nodig
omdat zeer veel subsidie-aan-
Bukman zei dat de NCO is te
ruggekomen van het steunen
van sterk ideologisch gekleur
de organisaties en zich nu
richt op een nuchtere, degelij
ke, zakelijke voorlichting. Hij
wees er ook op dat meer grote
organisaties, zoals vakbonden
en kerken, zich bij de NCO
hebben aangesloten.
Max Tailleur
in ziekenhuis
AMSTELVEEN De Am
sterdamse entertainer Max
Tailleur (78) is met hartklach
ten opgenomen in een zieken
huis te Amstelveen. Een
woordvoerster van de Max
Tailleur-stiching (voor reuma-
patiënten) noemde zijn toe
stand bevredigend. „Het lijkt
gelukkig mee te vallen". Max
Tailleur nam vorige week ont
slag bii zijn eigen stichting uit
onvreae met het beleid. De
woordvoerster vertelde van
morgen dat de dagelijkse aan
wezigheid van Max Tailleur
op het kantoor van de stich
ting zwaar gemist wordt en
dat men hoopt dat deze „stu
wende kracht" zich weer zal
gaan bemoeien met zijn gees
teskind.
4% Nederlanders
gaat regelmatig
naar de sauna
UTRECHT Bijna dertig
procent van de Nederlanders
ooven de 18 jaar is wel eens
naar een sauna geweest Zes
procent heeft het, vooral door
gebrek aan voorlichting en be-
bij één keer gelaten.
slechts bij hoge uitzondering
en slechts vier procent komt
regelmatig (minstens één keer
per maand) terug.
De regelmatige bezoekers zijn
vooral te vinden in „aparte"
sauna's, zo blijkt uit een en
quête die gisteren in Utrecht
ter sprake kwam bij de oprich
ting van de Sauna Alliance.
Dit is een af
Nederlandse
ging (NSV).
CULINAIRE RECEPTEN HEBBEN RECHT OP
BESCHERMING
Sceptici hebben volgens mr. E.A. Mout-Bouwman ongelijk als zij zeggen dat door
de eeuwenlange overlevering en de algemeenheid van recepten niemand daar een
exclusief auteursrecht op kan doen gelden.
FOTO: DIJKSTRA
AMSTERDAM Een
goede kok moet over een
grote dosis creativiteit be
schikken om gasten sma
kelijke en als het kan ook
nog originele gerechten
voor te zetten. Bedenkt
een kok een nieuw recept,
dan is dat in zekere zin
een creatie, vinden koks
en restaurateurs. Het au
teursrecht beschermt mu
ziek, architectuur, foto,
film, literatuur, beeldende
kunst en andere creatieve
uitingen van de mens,
maar het „scheppende"
werk van een kok is in
Nederland nog steeds vo
gelvrij. „Toch is bescher
ming van culinaire recep
tuur nuttig en nodig. De
Auteurswet biedt daar
voor aanknopingspunten,
maar daarvan wordt nau
welijks gebruik gemaakt.
Dat is een kwestie van be
wustwording", zegt de
Amsterdamse advocaat
mr. E. A. Mout-Bouwman.
Zij stak vandaag op een sym
posium in de hoofdstad een
groot aantal licht aangebrande
koks een hart onder de riem
door resultaten bekend te ma
ken van een onderzoek dat zij
heeft verricht naar de moge
lijkheid om recepten te be
schermen. Sceptici hebben
volgens haar ongelijk als zij
zeggen dat door de eeuwenlan
ge overlevering en de alge
meenheid van recepten nie
mand daar een exclusief au
teursrecht op kan doen gelden.
„Een zelfde discussie is destijds
gevoerd over de meeste ande
re werken, die nu door ieder
een volgens het auteursrecht
beschermbaar worden geacht.
Er is niets nieuws onder de
zon. Iedere roman, ieder mu
ziekstuk en ieder schilderij
ontstaat uit bekende ideeën of
motieven en wordt gemaakt
met bekende technieken", zo
hield mr. Mout-Bouwman de
koks voor.
Jaarlijks verschijnt juist in de
periode voor kerst en oudjaar
een groot aantal kookboeken,
waarin recepten staan die de
echte kenners onder wie ui
teraard ook koks zeer be
kend voorkomen. Het is een
publiek geheim dat veel au
teurs van kookboeken recep
ten „lenen" uit eerdere publi
caties. Dat is in feite niets an
ders dan diefstal, zeggen de
koks en restaurateurs die zijn
verenigd in de Alliance Gas-
tronomique Néerlandaise. En
omdat dit jaar drie jubilea
worden gevierd (20 jaar Alli
ance, 75 jaar Auteurswet en
100 jaar Berner Conventie),
vond vandaag dit symposium
over de wettelijke bescher
ming van receptuur plaats.
Geestelijke arbeid
Tot dusver is nog nooit een
rechterlijke uitspraak gedaan
over auteursrecht op culinaire
receptuur. In West-Duitsland
is dit recht al in 1912 erkend.
Daarbij ging de rechter ervan
uit dat ook een culinair recept
een produkt kan zijn van indi
viduele geestelijke arbeid, zelfs
als kookregels algemeen be
kend zijn. De bescherming van
wat algemeen „een schepping
van de menselijke geest' heet
is nog vrij jong en wordt pas
sinds 1912 in de Nederlandse
wet erkend. De werken waar
op het auteursrecht kan
worden geclaimd zijn sinds
dien steeds uitgebreid en ver
fijnd, maar tot nu toe viel de
receptuur van gerechten altijd
buiten het rechterlijk gezichts
veld. Dat heeft minder creatie
ve auteurs van kookboeken
vrij spel gegeven om werk van
anderen als eigen creaties te
presenteren. Het auteursrecht
is nog steeds in beweging, om
dat de wet de creatieve uiting
en waarop ze van toepassing is
niet tot in detail beschrijft.
Door dit „open einde" kan
volgens mr. Mout-Bouwman
in principe alles wat iemand
bedenkt of maakt worden be
schermd, mits het „oorspron
kelijk" is, een persoonlijk ka
rakter heeft. Ze wijst erop dat
de laatste jaren zo ook het au
teursrecht op computerpro
grammatuur is erkend en dat
dat ook te verwachten is voor
het werk van uitvoerende
kunstenaars als musici, ballet
dansers en acteurs. Er is dus
hoop voor de koks. „Auteurs
recht beschermt geen thema's
of ideeën, maar alleen de oor
spronkelijke toepassing daar
van". Originaliteit is dus het
criterium. „Dat hoeft niet per
se een absoluut nieuw resul
taat op te leveren, maar kan
ook blijken uit de eigen per
soonlijke behandeling of com
binatie van ingrediënten of
bereidingswijzen, waardoor
originele smaaknuances, textu
ren of vormen ontstaan".
Een kok die vreest dat ande
ren met zijn veren gaan pron
ken doet er volgens haar goed
aan zijn recept te laten regis
treren bij een notaris of bij het
Registratiekantoor van de be
lastingdienst. Hierdoor kan de
kok in ieder geval het bestaan
van het recept en het auteur
schap daarop bewijzen. Het
kan zelfs geen kwaad om het
internationaal erkende copy
right-teken ook bij recepten te
gaan gebruiken.
Recepten waar duidelijk de
persoonlijke hand van de kok
in is te zien mogen in de rede
nering van mr. Mout-Bouw
man niet zonder toestemming
worden gekopieerd en publie
kelijk toegepast. Natuurlijk
mag zo'n recept voor privége-
bruik worden uitgevoerd, net
zoals een boek is bestemd om
te worden gelezen. Nakoken
van een recept in de eigen fa
miliekring mag dus. De Au
teurswet wordt pas overtreden
wanneer andermans recepten
op commerciële basis worden
gebruikt. Recepten mogen vol
gens de advocaat wel worden
overgenomen om te dienen als
toelichting bij het onderwijs,
mits men de bron en de naam
van de maker vermeldt en de
lengte van de overneming be
perkt houdt. De maker van
het recept heeft daarbij recht
op een „billijke vergoeding".
ARJEN VAN DHR SAR
(ADVERTENTIE)
Vendomatic magnetron
met draaiplateau
Een uiterst complete magnetron.
Inhoud 27 liter. Ingebouwde
tijdklok en verlichte kookruimte.
Instelbaar op 5 standen,
waaronder ontdooien.
Nuttig vermogen 650 Watt
Met gratis
Vendomatic
magnetron
kookboek
Lw.v. 32.50
ALTIJD IETS NIEUWS ONDER DE ZON.
SUSKE EN WISKE DE WOESTE WESPEN
Standaard-Ultfl«v#riJ/Wawy Production»
UTRECHT Het open
baar ministerie (OM) is
nog al eens laks als het
gaat om vrouwenhandel.
Terwijl vrouwenhandel
een zeer ernstig en veel
voorkomend misdrijf is
laat justitie zaken vaak
sloffen ondanks het feit
dat er genoeg bewijsmate
riaal voorhanden is om de
zaak aan te pakken.
Die beschuldiging uitten de
Stichting Tegen Vrouwenhan
del (STV) en de Amsterdamse
advocaat mr. C. Korvinus gis
teren in Utrecht. De STV en
mr. Korvinus stellen de hou
ding van justitie aan de kaak
naar aanleiding van een zaak
in Leeuwarden waar zich vol
gens Korvinus al twee jaar
lang een justitieel onderzoek
voortsleept naar vrouwenhan
del.
Door laks optreden van justitie
is de hoofdverdachte, de 33-ja-
rige seksclubeigenaar J. S. uit
Noordwolde al lang en breed
gevlogen, stelt hij. De man die
volgens Korvinus met even
schone als loze beloften naar
Nederland gelokte Filipijnse
meisjes in zijn seksbedrijf aan
het werk zette vertoeft al lang
op de Filipijnen in een fraaie
villa in Manilla. Als het OM
alerter te werk was gegaan
had S. nu in een Nederlandse
cel zijn straf uitgezeten.
Mede dank zij het doortastend
optreden van drie van zijn
slachtoffers die destijds naar
de politie stapten is er inmid
dels bewijsmateriaal genoeg,
aldus Korvinus.
Exacte cijfers zijn niet te ge
ven maar volgens de STV zijn
inmiddels vele duizenden
vrouwen uit arme landen naar
onsl land gelokt.
Een woordvoerder van het
OM in Leeuwarden wees de
beschuldiging van mr. Korvi
nus over laksheid van de
hand.
Kort geding
Klinkenberg
AMSTERDAM Wim Klin
kenberg gaat in een kort ge
ding zijn „ontslag" uit het
Journalistenforum van de
TROS aanvechten. Dit geding
dient maandag in Amsterdam.
Zoals gemeld besloot de TROS
tot zijn voortijdig vertrek van
wege „onbehoorlijke" uitlatin
gen over premier Lubbers en
prins Bernhard. Klinkenberg
vindt deze „ontslaggrond" niet
terecht en eist dat hij lid kan
blijven van het forum. Hij wil
ook doorbetaling van de ver
goeding voor de duur van zijn
ontslag.
27 november
Koningin Beatrix bezoekt „Het Dorp"
in Arnhem ter gelegenheid van het
feit dat 25 jaar geleden de actie werd
gehouden waardoor „Het Dorp" kon
worden gerealiseerd.
(ADVERTENTIE)
De eerste speelgoedwinkel
zonder pistooltjes
Spuistraat 3, Den Haag
De na harde protesten afge
laste voorstellingen van het
toneelstuk „Het Vuil, de
Stad en de Dood" hebben ui
teraard nog steeds de aan
dacht van de opiniebladen.
De Haagse Post geeft zijn
lezers de kans zelf te bepa
len of dit werk van Rainer
Werner Fassbinder antise
mitisch is of niet. Men heeft
simpelweg de hele tekst af
gedrukt, zij het in de Neder
landse vertaling van Gerrit
Bussink. Ook de verklaring
van Fassbinder zelf, die in
1982 overleed, ontbreekt
niet. „Juist de hysterische
toonzetting van een deel van
de discussie rond dit toneel
stuk versterkt mijn angst
voor een „nieuw antisemitis
me" van waaruit ik dit to
neelstuk geschreven heb",
aldus de Westduitser in 1976.
Vertaler Bussink mengt zich
eveneens genuanceerd in
deze discussie. „De hele dis
cussie over het al dan niet
antisemitische karakter van
„Het Vuil, de Stad en de
Dood" draait in wezen om
de vraag van de creatieve
vrijheid: in welke mate en
vorm mag een kunstenaar'
iets kenbaar maken dat hij
als verwerpelijk aan de kaak
wil stellen?"
HP schuwt de gevoelige on
derwerpen niet, want men
opent met een portret van
een neo-nazistische sympati-
sant, Stewart Mordaunt.
Deze 24-jarige oprichter van
het Jongeren Front Neder
land bevestigt de internatio
nale banden tussen voetbal
supporters. Maar de schuld
van de voetbalrellen moet je
volgens Mordaunt niet bij
zijn groep zoeken. Zijn men
sen zijn alleen met (griezeli
ge, red.) spandoeken in sta
dions te vinden om nieuwe
aanhang te werven, aldus
Mordaunt. „En vandalen
moet je gewoon doodschie
ten". Na al deze zware kost
toch nog een bemoedigend
toetje: veteraan-popzanger
Brain Ferry is eindelijk een
verstandige vader.
Vrij Nederland opent met
de eenzame strijd van Hele-
ne Passtoors, die naar een
andere Zuidafrikaanse ge
vangenis is overgebracht.
Maar Fassbinders toneelstuk
krijgt iets verderop ruimere
aandacht. In „Nuances"
blijkt dat niet alle joden het
eens zijn met rabbijn Soeten-
dorp. Psychiater Musaph
meent: „Jongelui kunnen
zich een genuanceerder oor
deel permitteren omdat ze
later geborenzijn. Als psy
chiater wil ik sterk pleiten
voor het recht van de ge
traumatiseerde joodse gene
ratie om zo geëmotioneerd te
reageren". Collega-psychia
ter Tas denkt dat veel joden
zich aan de discussie zouden
willen onttrekken. „Mijn ei
gen houding, die van de vo
rige generatie, vind ik schij
terig. Ik moet zeggen dat ik
bewondering heb voor men
sen die naar aanleiding van
deze kwestie een rel durven
schoppen. Ook al ben ik het
formeel niet met ze eens, ik
ben wel blij dat ze het
doen".
De schrijver Alberto Mora
via rekent niet meer op een
Nobelprijs. „Ik heb te veel
over seks geschreven", zegt
de 80-jarige Italiaan. Hij
praat ook over God als
schrijver, de duivel van de
jaloezie en de rebelsheid van
vrouwen. Moravia lijkt nooit
oud te worden.
In de VN-boekenbijlage aan
dacht voor de biografie over
de Shaw-achtige criticus
Kenneth Tynan, die zeven
jaar geleden overleed. Zijn
weduwe vertelt. In de kleur-
bijlage reist regisseur Eric
Oosthoek naar de bronnen
van het medium: televisie in
Amerika.
„De voorstelling zelf vind ik
zo plat als een dubbeltje", is
het oordeel van filmcriticus
Rudolf van den Berg in El
sevier over Fassbinders af
gelaste toneelstuk. „De nogal
pedagogische bedoeling van
de regisseur, namelijk aan te
geven dat het anti-fascistisch
is, heb ik niet kunnen ont
dekken. En dan denk ik:
flauwekul, die pretenties.
Als maar tien mensen in Ne
derland daar een slapeloze
nacht van hebben, dan is het
niet waard zb'n voorstelling
te spelen".
Elsevier ging de weg op en
onderzocht het rijden onder
invloed van alcohol. De con
clusie: dronken rijders heb
ben van de politie weinig te
vrezen. De pakkans is te
klein. In gevangenis De
Raam in Grave zeggen drie
tijdelijk „drooggestel
„Eigenlijk kun je in N
land 's avonds in het
einde beter niet rijden W
zijn maar het topje vajdzei
ijsberg". fspr
De groeiende vrees
links voor een PvdA*^
grauwe middenpartij iiwa^
bij PvdA-kamerlid Pi|Gn
Visser aanwezig. „Als fde
de partijdiscussie zoveqs g
ter in de wijn zit dat ik val
meer kan zien dat hij» -
is, dan schei ik erme|
Als het zo doorgaat, s
op".
le\ d
/gin
hoo
n d
de
Arie Kuiper schrijft h<
Tijd dat zijn meningL o
het toneelstuk van Fa|n. 2
der eerst niet wilde k^oeil
Totdat hij in Amstefval
sprak met de liberale r^oel
David Lilienthal. Dezeiafv
het stuk op zich niet b4n c
rijk, maar is boos d^ord
Theaterschool niet bijtje
baat een discussie vi V
wilde. „De Nederlands af
den vertrouwen de NWen
landse samenleving nie^kin
is geen wonder dat {jef
Vuil" in Denemarken]) k
der problemen kon w<fc ge
opgevoerd. De Deense») va
hebben tijdens de T\flzee
Wereldoorlog de solid&wei
ervaren van de Deens» v
menleving. De Nederig,
joden hebben geen solfos
teit ervaren". de
lijk
Omstreden onderween
zijn „in". Dat geldt zwa<
voor het verschijnsel|aatl
Brink, de ijdeltuit me^!1"
gouden handjes, zoalspie
nfht
- Si-
Nederland vindt hem a
een kwijlebabbel dan JL
zeker ongeloofwaardig.^
moet de boter eruit brap"
voor ik doodga", heeft B
eens gezegd. Nu zeg'
Leidse schouw'ourg-dV"
teur Frans Boelen ovei
Brink: „Ik heb de in
dat-ie doodmoe is. Hij r|
zonodig, maar hij kan;^
de woorden van mii
Kees van Dijk: „Ook iM
wel eens". De bewindj
wordt ook niet vrolijk!
zijn eigen gezicht, waar
hij een afkeer heeft. Maf R
„hardhouten totempaal']
binnenlandse zaken
toch een man te zijiji
leeft, een vat vol
zelfs. Aan premier LuF
heeft hij nog niet eensj
teld dat hij een hekel k
aan het „te gladde" CD|,
praat over de zorgzair
menleving". fcy
'mg
fe/e
Hervormd Nederlandiz
in zijn commentaar Fasjj
ders gewraakte tonei
niet antisemitisch te t
„Niemand komt er go«
bij Fassbinder. Allen zijl is
angst de gevangenen kne
hun stereotypen en oipe.
deel van een morbide r
reld". Niek J.A. van rai
directeur van Youthïus
Christ Nederland, is in
zilië tegen een manierist
geloven aangelopen dij ai
niet kende en die henjpr
een tweede bekering \bij
gebracht. „Ons gerefoni ei
de geloofsleven", zo \'(oi
hij in HN, „is zo vaak opn,
tief, meer beschrijvemgr
analyserend. Hoe moeilffo
het niet voor ons om te|na
ven met heel onze pen h
lijkheid, inclusief onze d
ties. In Brazilië ontdeklor
dat als iets wat altijd in
verborgene bij mij aam
was, maar wat altijd o£-=
drukt is geweest". Van^
verwacht geen bekeril
van buiten de kerk
„We zijn veel te veel
teelt bezig. Wil de kerkl
nieuwd en verfrist wo:
dan moet er nieuw bloei
men van mensen die i
midden in deze fijne ri_
reld hebben bekeerd tal
God die leeft". M
HN vergeet de 100e gmf
tedag van Simenons ges
kind Maigret niet, l
staat meer stil bij het tya
van 's werelds meest i
duktieve auteur (84)1
Aangrijpend in de „wrifUl
lende wereld van Ger
Simenon" is de lichte F,
zoening die tussen zijn f
der en hem plaatsvond!€
zij in 1970 stierf. Menial
genaakbare oude vrou? i
Simenons romans wasjjr(
beschrijving van de vf
die hem op de wereld P
gezet. Na haar dood prof
de Simenon zijn
begrijpen en toen hij I
dat haar leven toch Ti
was geweest, stopte hi]|P_
