Gezond leven moet je op school leren
Twaalf jaar geëist voor moord op chef
Ml EU WO
herpe kritiek
p rammelende
oekhouding
sinister Ruding
If
Terugkeer Brokx niet onmogelijk
YMPOSIUM EN BOEKJE OVER NUT GOEDE VOEDING JONGEREN
Vier miljoen Nederlanders
vertonen crimineel gedrag
Zuidafrika negeert
oproep VN-raad
Nicaragua mag
claims indienen
JNENLAND
£eidóc@oma*tt
DONDERDAG 26 NOVEMBER 1987 PAGINA 3
itbussen
ï-veilig
HAAG Spuit-
;0Fn worden ozon-
zo zijn ministe-
VROM en de
rlandse Aerosol
irtseiöiging (NAV) ijn
[V erfPe overeenge-
j n. De overeen-
P1!, die over twee
e VOrii in de jaarver-
sefi. 4ng van de NAV
de leden zal
voorgelegd,
}t een vermin-
van het ge-
van CFK's in
issen in 1990
a 95 procent.
prak'
zieker
zichL
Protest
college
Met een even nat als
ludiek college
hebben studenten
van de Wageningse
Hogeschool gisteren
op het Binnenhof in
Den Haag hun
afkeuring
uitgesproken over
het wetsvoorstel
harmonisatie
collegegelden.
DEN HAAG Volgens in
gewijden uit het CDA is het
niet onmogelijk dat oud
staatssecretaris Brokx van
volkshuisvesting terugkeert
in de landelijke politiek.
Brokx moest destijds het
veld ruimen wegens mani
pulaties op zijn departement
met bouwsubsidies.
Volgens CDA-fractieleider De
Vries, door wiens toedoen Brokx
de aftocht moest blazen, was een
slagvaardig optreden niet langer
mogelijk. Nu de oud-bewindsman
zich volgens partijgenoten in de
parlementaire bouwênquete goed
staande heeft weten te houden,
gaan er steeds meer stemmen op
zijn naam in ere te herstellen,
„omdat we dat aan hem verplicht
zijn".
Maar hóe dat moet gebeuren en
door middel van welke functie, is
niet bekend. Om de al enige tijd
rondzingende geruchten in de
kiem te smoren zou hem het bur
gemeesterschap van Tilburg in
het vooruitzicht zijn gesteld.
Brokx zou hierin echter „geen
zin" hebben omdat hij zelf ook
terug wil in de landelijke poli
tiek. Reageren wil Brokx onder
geen beding. „Ik hoor veel, maar
ik weet niets", zei hij onlangs te
genover onze krant.
De geruchtenstroom over een
nieuwe functie voor de oud-
staatssecretaris werd enige we
ken geleden nog versterkt door
opmerkingen van premier Lub
bers, die op een van zijn weke
lijkse persconferenties herhaalde
dat wat hem betrof Brokx niet
had hoeven te vertrekken.
Voorts verklaart minister Van
Dijk van binnenlandse zaken
deze week in een interview met
het weekblad De Tijd „er geen
bezwaar tegen te hebben wan
neer deze vakman zou terugke
ren als staatssecretaris van volks
huisvesting". Sterker nog. Van
Dijk zei dat te zullen „toejui
chen" Sommige CDA-ingewij-
den zeggen deze uitlatingen te
beschouwen als nadelig voor de
positie van fractieleider De Vries.
McDrive mag
open blijven
DEN HAAG Hel
drive-in-restaurant
McDrive in Huis ter'
Heide mag open blij
ven. mits de „onaan
vaardbare overlast"
voor omwonenden zo
als die zich vlak na de
opening heeft voorge
daan inderdaad defini-"
tief tot het verleden
behoort. Wèl zal
McDrive onmiddellijk
extra parkeerplaatsen
en een nieuwe opstel-
strook voor de auto's
moeten aanleggen, zo
luidde gisteren het
oordeel in de zaak-
McDrive.
IVANDAAGO
V| INHET
EN HAAG Scholie-
fondfi weten doorgaans wei-
opniejg over hart- en vaat-
i datfkten, terwijl juist zo
k sucsen de twaalf en 21
rtsenBr de basis wordt gelegd
:omtk>r een eventuele ziekte
at te^ latere leeftijd,
oven
n jnlt ministerie van WVC
te nf1^1 ^et daarom noodzake-
K dat leerlingen in het ba-
ïmt f en voortgezet onderwijs
van ter leren over voeding en
vordf. rol die dat speelt bij vet-
oor of*11- een slecht gebit, maar
ers vPral *ock kart- en vaatziek-
t ,n Want daaraan overlijden
trlijks nog altijd zo'n 56.000
"e ^erlanders; dat is de helft
>denm alle sterfgevallen. WVC
U dat dit aantal in het jaar
(DO met een derde is vermin-
HBrd. Dat zou vooral bereikt
^H>eten worden door preven-
Uk voedingsgewoonten van
^tiolieren laten nogal te wen-
over. Dat komt
1-gr*
melijk door het gebrek aan
kennis en daaraan zou dus het
best r iets gedaan kunnen
worden tijdens de lessen. Dat
aspect stond dan ook centraal
tijdens bijeenkomsten gisteren
in Utrecht en Den Haag. In
de Jaarbeurs werd uitvoerig
gepraat tijdens een symposi
um over voeding en jeugd en
in Nieuwspoort werd een
boekje over cholesterol voor
scholieren ten doop gehouden.
Op het symposium in Utrecht
werd een onderzoek bekend
gemaakt waaruit blijkt dat
jongeren tussen twaalf en 21
jaar veel te vet eten. Vlees,
margarine, roomboter, kaas
en melk zijn de grote boosdoe
ners. Gezond voedsel zoals
grove graanproducten, bruin
brood, de schil van een appel
en rauwe groenten, komt in
het dagelijks menu van jonge
ren veel te weinig voor.
Goede voeding in de jeugd
kan een belangrijke rol spelen
bij het voorkomen van wel-
vaartsziekten. „De voeding
van de Nederlandse jeugd is
verkeerd samengesteld", zei
Bertheke Post, die het onder
zoek naar de voeding van jon
geren verrichtte. „Ziekten die
het gevolg zijn van een tekort
aan vitaminen en eiwitten ko
men in Nederland niet voor,
maar er wordt gewoon te vet
gegeten. Ook bevat de voe
ding van jongeren te veel ge
wone suikers. Die komen
voor in snoep, gebak, jam en
populaire dranken als yogi-
drink".
Spijsvertering
Uit het onderzoek waarbij
jongeren in Amsterdam en
Purmerend negen jaar lang
werden gevolgd in hun eetge
drag blijkt dat er bijna twee
keer zoveel vlees en tweeën
half keer zoveel kaas wordt
gegeten als nodig is. „Het eten
van veel kaas en vlees is niet
verkeerd", vindt Post, „maar
dat mag er niet toe leiden dat
zij geen groenten en bruin
brood meer eten. Deze groen
ten zijn juist onontbeerlijk
voor een goede spijsvertering
waardoor schadelijke stoffen
het lichaam snel verlaten".
Alarmerend is het hoge ge
bruik van alcohol onder jon
geren. Een derde van de 21-
jarigen drinkt meer dan drie
a vier glazen bier per dag.
„Ongezond", oordeelt Post.
„Het is nog onduidelijk in
welke mate dit tot leverafwij
kingen leidt. Vast staat echter
dat jongeren minder actieve
celmassa hebben v^aardoor de
alcohol moeilijker afgebroken
wordt".
De gevolgen van het op een
verkeerde manier eten blij
ven niet onzichtbaar. Jonge
ren krijgen meer lichaamsvet,
hoewel er in dit opzicht ver
schillen tussen meisjes en jon
Patat is nog altijd een favoriete maaltijd bij de jeugd.
FOTO: SP
gens te zien zijn. Post: „De
meisjes bleven tussen hun
twaalfde en 21e evenveel
eten. In verhouding tot de
energie die zij verbruikten
was dat echter teveel. Daar
door werden de meisjes vanaf
hun dertiende dikker*. Bij de
jongens die steeds meer gin
gen eten, begon die gewicht
toename op hun zestiende".
Gewoonten
In de negen jaar dat zij het
eetgedrag van de jongeren in
de gaten hield, heeft onder
zoekster Post weinig zien ver
anderen in de samenstelling
van de voeding. Wel moest zij
constateren dat jongeren in
sterke mate de gewoonten
van hun ouders overnemen.
„Hier ligt een taak voor het
onderwijs", vindt Arend
Waarlo, bioloog en één van de
sprekers op het symposium.
„Het onderwijs is een plek
waar je een grote groep jonge
ren kunt bereiken van de
leeftijd waarin de voedingsge
woonten voor het verdere le
ven bepaald worden. Het is de
plaats waar je een bewust
voedingsgedrag kunt ontwik
kelen".
Waarlo vindt het dan ook een
positieve ontwikkeling dat er
in het onderwijs waarschijn
lijk meer ruimte komt voor
het belang van gezond eten.
„Er ligt op het ogenblik een
voorstel van de wetenschap
pelijke raad voor het rege
ringsbeleid dat stelt dat „voe
dingsleer en preventie" en
„omgaan met ziekten' ver
plichte onderdelen van het
vak biologie moeten worden.
Waarschijnlijk legt de Kamer
dit voorstel in het voorjaar
vast in een wet".
„Als dit gebeurt vereist dit
een andere houding van de
biologieleraren. Leraren
moeten bijgeschoold worden
om het gedrag van de leerlin
gen te beïnvloeden. Zij kun
nen niet meer alleen maar in
formatie geven, maar moeten
de leerling dwingen met een
persoonlijke mening te ko
men. Die mening kan dan ge
confronteerd worden met de
opvattingen van andere leer
lingen. De praktijk leert dat
een leerling zijn mening al-
argumenten hoort,
de invloed van de mede-leer
lingen erg groot. Groepsdis
cussie en aanvullende infor
matie kunnen de houding van
jongeren sterk beïnvloeden.
Zo kunnen zij tot het inzicht
komen dat ze niet het juiste
voedsel eten en gezonder
gaan leven".
Cholesterol
Waarlo werd op zijn wenken
bediend. Vrijel tegelijkertijd
werd in Den Haag het boekje
„De Sluipmoordenaar" gre-
senteerd, dat speciaal is be
doeld voor scholieren. Aan de
hand van een briefwisseling
tussen twee vrienden wordt
daarin vooral het probleem
van cholesterol besproken.
Het boekje, uitgegeven door
Zorn in Leiden, zou moeten
worden gebruikt bij het zoge
noemde „buitengewoon" on
derwijs; in dit geval specifiek
bij de vakken maatschappij
leer en gezondheidsvoorlich
ting, een onderdeel van biolo
gie.
Cardioloog dr. Krook, één
van de samenstellers, zegt dat
het boekje zo eenvoudig mo
gelijk is gehouden. „En het is
ook zeker niet bedoeld als af
schrikking", aldus Krook.
„We roepen kinderen niet op
een ascetisch leven te gaan
leiden, maar wel om na te
denken over hun manier van
leven. Ik zeg altijd: het is een
compromis tussen wat je pret
tig vindt patat met, bij
voorbeeld en de gevolgen
die dat kan hebben op latere
leeftijd. Je moet zelf kiezen"
Cellen
Krook erkent dat de weten
schap nog maar heel weinig
weet over cholesterol en hoe
het werkt in de cellen „Maar
ik het is met de huidige ken
nis toch al volslagen immo
reel om mensen niet te waar
schuwen voor cholesterol. En
vooral jongeren kunnen door
bewuster omgaan met hun ei
gen lijf nog een hoop ellende
voorkomen".
Krook overhandigde het eer
ste exemplaar aan dr. A. Lan-
sink, vice-voorzitter van de
kamercommissie voor volks
gezondheid. Lansink (CDA)
herinnerde aan zijn loopbaan
vóór de politiek. Toen heeft
hij als fysisch-chemicus zoveel
aangetast hartvezel gezien,
dat hij gisteren scholieren op
riep gezond te leven „in de
lengte, breedte en diepte".
Waarna hij, wijzend op zijn
eigen manier van leven, heel
snel zei dat politici de jeugd in
dit geval helaas geen goed
voorbeeld geven.
FRANK DE KLERK
DICK HOFLAND
JL
^0lg van de voorpagina)
"b8"S HAAG De Twee-
t i7 Kamer heeft gisteren
scherpe kritiek gele-
j op de boekhouding
JPgJfhet ministerie van fi-
sciën, die op tal van
ien rammelt. Engwir-
j j(D66) sprak van „vrij
5 stige verwijten", zoals
gedragen door de con-
'lerende accountants.
Boekhouding van het mi-
fcrie van financiën is der-
.1(6 onvolledig dat al enige
<h niet alleen geen goed-
jende maar zelfs geen af-
Tende accountantsverkla-
j[ kon worden opgemaakt
iiat bepaalde belangrijke
ivens ontbreken om (lber-
ipt een oordeel te kunnen
lin. Er is alleen een rapport
jengesteld, waaruit de ka
deden bij herhaling citeer-
'j. Volgens Ruding duurt het
nog tot 1989 voordat orde op
zaken is gesteld maar „worden
ondertussen al wel aanzienlij
ke vorderingen gemaakt". Hij
gaf toe dat er „nog een zeer
omvangrijke hoeveelheid
werk verzet moet worden,
maar je kunt ijzer nu eenmaal
niet met handen breken".
Engwirda (D66) hield een on
verstoorbaar toeluisterende
Ruding voor dat „dit departe
ment een voorbeeld zou
moeten zijn voor anderen,
maar in werkelijkheid is zij
hekkesluiter". Hij zei zich
„buitengewoon grote zorgen te
maken".
Van Muiden (CDA) vejpakte
zijn kritiek nog op enigszins
milde wijze en zei niet om de
„leemten in de boekhouding
heen te kunnen". Die „leem
ten" zijn onder meer het ont
breken van een boekhoudkun
dige bewaking tegen dubbele
betalingen en het vastlopen
van de automatisering door
een schrijnend gebrek aan ma
nagement.
Verheid: geen
iteuwe Makro's
2 i
HAAG De rijksover-
1 zal geen nieuwe vestigin-
van de Makro meer toe-
pi zolang het bedrijf naast
i ithandel ook aan detail
del doet. Uit onderzoek is
«Jpken dat de Makro voor 27
v 18 procent aan detailhandel
doet. Volgens het geldende
rijksbeleid is detailhandel op
industrieterreinen, waar de
Makro zich vestigt, verboden.
Een gemeente die dit toch toe
staat handelt in strijd met het
bestemmingsplan. Dat zal dus
gewijzigd moeten worden. In
de Kamer zijn CDA en VVD
voor strenge maatregelen te
gen de Makro. De PvdA wil
dat de gemeenten actiever op
treden.
Mara-ton
Professor
Voüte van het
Emma Kinder
ziekenhuis in
Amsterdam
heeft gisteren
uit handen van
quizmaster
Fred Oster
(links) een
cheque
ontvangen ter
waarde van
100.000
gulden,
bestemd voor
het kanker
onderzoek.
Oster liep
onlangs de
marathon van
New York uit
en won
daarmep een
weddenschap
én een ton. Zijn
marathonshirt
komt ingelijst
in het
ziekenhuis te
hangen.
FOTO: ANP
Cees Brinkhuizen
terug naar KRO
ENSCHEDE De KRO wil
Cees Brinkhuizen binnenkort
benoemen tot programmalei
der radio en tevens adjunct-di
recteur. Een instemmend
voorstel is door het dagelijks
bestuur en de ondernemings
raad aan het algemeen bestuur
van de KRO voorgelegd.
Brinkhuizen (41) is momenteel
hoofdredacteur van de Twent-
sche Courant. Van 1980 tot
1985 was hij ook al in dienst
van de KRO, toen als redac
teur/presentator van Brand
punt en later als waarnemend
eindredacteur van deze actua
liteitenrubriek. Hij was boven
dien eindredacteur van de te
levisieprogramma's „Er is
meer tussen hemel en aarde"
en „Kruispunt TV".
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Naar
schatting vier miljoen Ne
derlanders van 15 jaar en
ouder hebben zich in 1986
schuldig gemaakt aan één
of meer delicten. Dit heeft
het Centraal Bureau voor
de Statistiek vastgesteld
aan de hand van een uit
gebreide enquête onder
8700 personen. De onder
vraagden kregen bëgin dit
jaar een lijst met veel
voorkomende delicten
voorgelegd, vergezeld van
de vraag of men daar in
1986 één of meer van had
gepleegd.
Het hoogst scoorde rijden on
der invloed. Vijftien procent
van de ondervraagden gaf toe
dit gedaan te hebben. Op de
tweede plaats kwam zwart rij
den in het openbaar vervoer:
11 procent deed dit vorig jaar
minstens één maal. Belasting
fraude werd door bijna 8 pro
cent toegegeven, mishandeling
door 6 pet. en heling door 5
procent. Verduistering in de
werkkring scoorde ruim 3 pet.
en winkeldiefstal of prijsjes
verwisselen in een winkel elk
bijna 3 pet. Van alle geënquê
teerden was maar 6 procent
wegens een delict met de poli
tie in aanraking geweest.
Een aardig beeld van de crimi
naliteit in Nederland krijgt
men als de enquêtegegevens
worden „vertaald" in bevol
kingsaantallen. zoals het CBS
ook heeft gedaan. De lijst ziet
,er dan als volgt uit.
Rijden onder invloed: 1,6 mil
joen personen; zwart rijden:
1,2 miljoen; belastingfraude
860.000; heling: 500.000 (inclu
sief het kopen van gestolen
fietsen); mishandeling van een
bekende: 438.000; mishande
ling van een onbekende:
240.000; verduistering in de
werkkring: 362.000; winkel
diefstal; 330.000; prijsjes ver
wisselen in een winkel;
314.000; uitkeringsfraude:
169.000; vernieling openbaar
bezit: 113.000; vernieling parti
culier bezit: 93.000; fietsen
diefstal: 107.000; diefstal van
geld: 93.000; doorrijden na een
ongeval: 53.000; diefstal uit of
vanaf auto: 14.000; diefstal uit
woning: 11.000.
Voorstel voor
aidsinternaat
in Frankfurt
FRANKFURT De burgemeester
van Frankfurt, Wolfram Bruck, is
van plan om aan drugs verslaafde
Aids-patienten in een speciaal in
ternaat onder te brengen. De West-
duitse krant Bild publiceerde giste
ren een artikel waarin de burge
meester zegt dat hij Aids-patienten
in „een soort van gesloten kliniek"
wil stoppen. Gezondheidsorganisa
ties en politici hebben al tegen de
plannen geprotesteerd. Zij zijn bang
voor een „Aids-staat" en zeggen dat
een aparte inrichting geen oplos
sing is om de verspreiding van de
ziekte tegen te gaan.
Poolse socialisten
boycotten
referendum
WARSCHAU De leiding van de
Poolse socialistische partij (PPS), die
naar eigen zeggen sinds 15 novem
ber bestaat, heeft gisteren de kiezers
opgeroepen het referendum van
zondag te boycotten. In een verkla
ring die de illegale PPS na een bij
eenkomst in Warschau uitgaf staat
dat de volksraadpleging slechts een
schijnmanoeuvre is, waarbij de
greep van de regering op de bevol
king alleen maar verstevigd wordt.
Gisteren deed de politie overigens
opnieuw een inval in het hoofdkan
toor van de PPS, waarbij enkele
partijleden werden ingerekend.
JOHANNÊSBURG Zuidafrika heeft de
oproep van de Veiligheidsraad zijn troe
pen onvoorwaardelijk terug te trekken uit
Angola, naast zich neergelegd.
Het zegt dat het er zal blijven zolang het
meent dat zijn veiligheid wordt bedreigd.
De Veiligheidsraad van de Verenigde Na
ties vroeg gisteren Zuidafrika zijn daden
van agressie jegens Angola te beëindigen
en zijn troepen uit dat land terug te trek
ken. De resolutie werd met algemene
stemmen aangenomen. Maar de Zuidafri-
kaanse minister van buitenlandse zaken
Roelof Botha reageerde: „Zuidafrika laat
zich zo niets voorschrijven over zijn vei
ligheid".
DEN HAAG Nicaragua mag claims
gaan indienen voor de schade die is aan
gericht door oorlogshandelingen van de
Contra's, de antisandinistische rebellen
die door de Verenigde Staten worden ge
steund.
Het Internationale Hof van Justitie in
Den Haag heeft dat gisteren bepaald. De
Amerikaanse regering heeft echter bij
voorbaat laten weten een eventuele
schadeclaim vermoedelijk 375 miljoen
dollar niet te zullen honoreren. Het
Internationale Hof van Justitie kan geen
beslissingen aan een land opleggen en is
afhankelijk van vrijwillige meewerking.
KNOLLEN
ROTTERDAM Officier
van justitie mr; C.N.P.
Flint-van Noort bij de
rechtbank in Rotterdam
heeft gisteren twaalf jaar
gevangenisstraf geëist te
gen de 29-jarige Rotter
dammer A. O. wegens
moord. De man wordt er
van verdacht in mei van
dit jaar met een jachtge
weer in Vlaardingen zijn
chef, de 35-jarige Hans
van den Berge, dood te
hebben geschoten.
O. legde bij zijn aanhouding
een volledige bekentenis af.
Het slachtoffer was zijn voor
man en als zodanig zijn directe
baas op de produktie-afdeling
van de margarinefabriek Romi
in Vlaardingen. O verklaarde
jarenlang te zijn getreiterd
door Van den Berge.
De maat was vol toen de voor
man zou hebben gezegd dat O
binnen afzienbare tijd op
straat zou worden gezet. Refe
rerend aan de Turkse afkomst
van de verdachte, had Van
den Berge volgens O. hieraan
toegevoegd: „Dan kan je terug
naar Turkije, je kippenhok
schoonmaken."
O. nam verlof en kocht een
jachtgeweer. De ochtend van
de 13e mei ging hij in zijn auto
naar de fabriek en wachtte het
slachtoffer op. Van den Berge
zette het op een rennen toen
hij O. zag. De verdachte vuur
de een schot af in de richting
van het slachtoffer. Die viel.
naar later bleek was hij m zijn
been geraakt. Vervolgens
schoot O. vanaf een meter Van
den Berge in zijn borst.
O. zei niet naar de directie te
zijn gestapt met zijn klachten
over de voorman, omdat in
zijn visie ook de bedrijfslei
ding niet veel met hem ophad
Hij had ook tevergeefs gepro
beerd een andere werkgever
te vinden.
