Financiering van woningen
,een onontwarbare kluwen'
Kritiek Kamer op
beleid Evenhuis
Operatie in
Golf heeft
voldoende
bescherming
BINNENLAND/BUITENLAND
Bewijs identiteit Demjanjuk nooit te leveren
i DEN HAAG Eén van
de belangrijkste aanbeve
lingen van de advies-
commssie die de proble
men rond de studiefincie-
I ring bekeek, is dat de wet
op enkele punten moet
worden aangepast.
ie
ANWB wil lijst met verkeersonveilige medicijnei
deidóe Qowiamt
DINSDAG 24 NOVEMBER 1987 PA( E
PROF. WAGENAAR:
UTRECHT Het Israëli
sche Hof staat voor een
nopeloze taak bij de be
rechting van John Dem
janjuk. Het bewijs dat
Demjanjuk de beruchte
kampbeul „Ivan de Ver
schrikkelijke" was, is
nooit te leveren. Dat zei
de Leidse hoogleraar in de
psychologie dr. W. Wage
naar gisteren in Utrecht
na zijn terugkeer uit Jeru
zalem, waar hij als getui-
ge-deskundige optrad in
het proces tegen Demjan
juk.
De Israëlische justitie heeft
volgens hem het strafrechte
lijk onderzoek tegen Demjan
juk zo onhandig aangepakt dat
de verklaringen van getuigen
die Demjanjuk als kampbeul
aanwijzen, onbruikbaar zijn.
„Het Hof moet maar uitmaken
of deze bewijzen voldoende
zijn om iemand op te hangen.
Ik hoef daar gelukkig geen
oordeel over te hebben, maar
ik houd vol dat dit getuigenon
derzoek aan geen enkele we
tenschappelijke maatstaf vol
doet", aldus Wagenaar. die in
ternationaal erkend onderzoek
heeft gedaan naar het geheu
gen.
De enige die weet of Demjan
juk „Ivan" was, is de verdach
te zelf, meent de Leidse hoog
leraar. Demjanjuk heeft steeds
volgehouden dat hij het slacht
offer is van persoonsverwisse
ling. Wagenaar sluit uit dat de
Oekraïner kan hebben verge
ten dat hij in Treblinka heeft
meegewerkt aan de moord op
850.000 gevangenen. „Als hij
het is, staat hij gewoon te lie
gen, daar hebben we geen in
gewikkelde verdringingstheo
rieën voor nodig. In dat geval
is zijn alibi alleen een poging
om zich eronderuit te draai
en".
De foto-identificatie waarbij
vijf overlevenden uit het ver
nietigingskamp Treblinka
Demjanjuk hebben herkend
als de wrede bewaker is vol
gens Wagenaar oneerlijk ver
lopen. De getuigen kregen een
vel met acht foto's voorgelegd,
waarvan er slechts één vol
deed aan de mondelinge be
schrijving die ze van Ivan de
Verschrikkelijke hadden gege-
Demjanjuk zelf, werd overi
gens gisteren met een ambu
lance van het gerechtshof naar
het ziekenhuis overgebracht.
Volgens zijn advocaat had
Demjanjuk voor de tweede
maal een ernstige rugblessure
opgelopen tijdens het transport
van de gevangenis naar de
rechtszaal. Hij wordt nu in een
ziekenhuis in Jeruzalem gron
dig onderzocht.
Arafat schrijft
brief aan Den Uyl
DEN HAAG De leider van
de Palestijnse Bevrijdingsorga
nisatie, Yasser Arafat, heeft
Joop den Uyl een brief ge
schreven. Zo heeft de verte
genwoordiger van de PLO in
Nederland, Afif Safieh, giste
ren meegedeeld. Arafat
schrijft aan de vroegere PvdA-
leider die ongeneeslijk ziek is
onder meer: „Ons volk heeft
uw nobele houding toen het
nieuws van de massale slacht
partij van Palestijnse burgers
in de kampen van Sabra en
Chatila bekend werd, niet ver
geten". Den Uyl drong er toen
bij de Nederlandse regering op
aan de ambassadeur in Tel
Aviv terug te roepen.
AANBEVELING:
Wet studie
financiering
moet worden
aangepast
(Vervolg van de voorpagina)
Zo moet daarin een algemene
be voorschotti ngsregeli ng
worden opgenomen als „vang
net" voor probleemgevallen.
Voorts moet de verdere invoe
ring van de wet studiefinan
ciering hoofdstuk drie en
vier alsmede centrale inning
van collegegelden worden
opgeschort, tot de organisatie
in Groningen handen en voe
ten heeft.
Zaken die de commissie ver
der aanbeveelt zijn:
zet in Groningen tijdelijk
uitzendkrachten in om de er
varen krachten in staat te stel
len de bulk aan „witte post"
snel weg te werken
De getroffen noodmaatrege
len dienen in stand te blijven
tot het systeem goed functio
neert. Ook de 22 steunpunten
bij de universiteiten moeten
blijven. Deze moeten een deel
van de verwerkingstaken bij
beursaanvragen uitvoeren.
oorlichtingsmateriaal en mu
tatieformulieren moeten
worden verbeterd.
De organisatie-ontwikkeling
van de Centrale Directie Stu
diefinanciering (CDS) in Gro
ningen moet de hoogste voor
rang hebben. Daarvoor is een
inhaaloperatie nodig. Ook het
management van de CDS
dient te worden versterkt.
De regering moet een bui
tenlandse expert opdracht ge
ven de mislukte en geslaagde
automatiseringsprojecten van
de overheid door te lichten.
De controle op de rechtma
tigheid van de verstrekte stu
dietoelagen moet spoedig
worden geregeld.
De problemen met „weiger
achtige ouders" en het opspo
ren daarvan kan deels worden
opgelost door bij de beoorde
ling van beursaanvragen het
begrip „wettelijke" of „verzor
gende" ouder te hanteren en
niet „biologische ouder".
DEN HAAG Welke
vorm van subsidie men
ook kiest voor de beleg-
gersbouw: er kleven al
tijd wel bezwaren aan.
Kiest men voor een sy
steem, waarmee de conti
nuïteit in de woning
bouw en het huurniveau
is gegarandeerd, dan
kost dat de overheid op
den duur een vermogen.
Wordt gekozen voor een
eenmalige vaste subsidie
van zeg maar 20 mille
per premiehuurwoning,
dan kost dat in eerste in
stantie ook aardige cent,
maar met dit systeem
kunnen de uitgaven voor
de volkshuisvesting wèl
in de hand worden ge
houden. Alleen jammer
dat daaraan weer het be
zwaar kleeft, dat de
overheid haar grip ver
liest op het bestand aan
betaalbare huurwonin
gen.
Na enkele weken van stilte
hervatte de enquêtecommis-
sie-bouwsubsidies gisteren de
openbare verhoren. Deze
week mogen een aantal des
kundigen hun onderzoeken
toelichten, die in opdracht
van de commissie zijn uitge
voerd. Met de uitkomsten
van twee rapporten en een
uitgebreide nota van het
Centraal Planbureau werd de
commissie op de eerste dag
meteen al bedolven onder cij
ferreeksen, statistieken en de
wisselende voors en tegens
van uiteenlopende subsidie
mogelijkheden in de bouw
sector.
De deskundigen, die gisteren
werden verhoord, waren het
met hun tegenstrijdige advie
zen echter over één ding
gloeiend eens: de enorme
hoeveelheid subsidiever
plichtingen die de laatste
twintig jaar is opgebouwd, zal
ons nog tientallen jaren ach
tervolgens met een beslag
Mevrouw drs. H.C.J. van der Wielen, chef van de studiedienst van de Nederlandsche Bank,
tijdens het verhoor door de enquêtecommissie bouwsubsidies. Zij gaf nadere bijzonderheden
over de studie die de Nederlandsche Bank heeft verricht naar de economische betekenis en de
financiering van de bouw in ons land in de periode 1960-1986.
van vele miljarden harde
guldens op de overheidsuit
gaven.
Pijnlijk
Drs. M. Vergeer, bouwdes-
kundige bij het Centraal
Planbureau (CPB) maakte
aan de hand van ciifers pijn
lijk duidelijk dat de proble
men bij de volkshuisvesting
niet zozeer door de ruimhar
tigheid van de subsidierege
lingen zijn ontstaan, maar
vooral door de onverant
woorde wijze, waarop de
opeenvolgende kabinetten
met de uitgaven voor volks
huisvesting zijn omgespron
gen. Ook dit kabinet maakt
zich volgens Vergeer in zeke
re zin schuldig aan het ver
hullen van de spectaculaire
groei van de uitgaven in de
begroting van Volkshuisves
ting.
Het financiële probleem,
waarmee de BV Nederland
kampt, is volgens Vergeer
ontstaan doordat de miljar
den aan rijksleningen voor
de sociale woningbouw door
de ministers van financiën
over één kam werden ge
schoren met de subsidie-uit
gaven op de VROM-begro-
ting. Toen er na de economi
sche crisis in '73 fors bezui
nigd moest worden, ging
VROM steeds meer bouwle
ningen afstoten naar de kapi
taalmarkt, zodat er op de be
groting meer „lucht" ont
stond voor nieuwe subsidie
uitgaven. Het gevolg was wel
dat slechts ogenschijnlijk
werd bezuinigd en dat de
werkelijke kosten (die van
langjarige subsidie-verplich
tingen) in feite sterk stegen.
De laatste stap is door dit ka
binet gezet, met het besluit
om alle rijksleningen voor de
sociale woningbouw af te sto
ten naar de kapitaalmarkt. In
totaal is dan 33 miljard aan
woningwetleningen „wegge
masseerd" uit de begroting
en het financieringstekort.
„Het bezwaar van de discus
sie over rijksleningen en sub
sidies, is dat ze worden ver
mengd tot een onontwarbare
kluwen", meende Vergeer.
Op zich, zo liet de CPB'er
commissie weten, is iedereen
het goedkoopste uit met fi
nanciering van de woning
bouw via (de nu verdwenen)
rijksleningen: „De Neder
landse staat kan tegen de
laagste rente geld lenen. Dat
is efficiënt". Volgens Vergeer
hoeven rijksleningen ook
niet bij het overheidstekort
worden opgeteld: „Dat geld
vloeit immers op den duur
weer terug".
Maar drs. B. Conijn van de
TU Delft, die de rol van de
beleggers heeft onderzocht,
raadde de commissie aan die
leningen nu maar op de kapi
taalmarkt te laten. Ook al
kost dat over ruim tien jaar
een slordige half miljard aan
extra bouwsubsidies, zo heeft
het CPB berekend. Want een
terugkeer naar de rijkslenin
gen houdt opnieuw het ge
vaar in, dat toekomstige mi
nisters van volkshuisvesting
zich in slechtere tijden mil
jarden aan begrotingsruimte
gaan verschaffen, door de
zelfde „verschuivingstruc"
naar kapitaalmarktleningen
toe te passen. „Ik heb er wei
nig vertrouwen in, dat dit
niet opnieuw zal gebeuren",
zo vertrouwde Conijn de en
quêtecommissie toe.
Keus
Conijn is met zijn onder
zoeksteam op basis van een
enquête onder beleggers tot
de conclusie gekomen, dat de
nu geldende premiehuurre-
geling '75 (het door beleggers
verfoeide Dynamische Kost
prijssysteem, waarbij de sub
sidie over 50 jaar wordt uit
gesmeerd) de belangrijkste
oorzaak is van de huidige
problemen rond de financie
ring van de woningbouw.
Die regeling is bovendien
„onnodig ingewikkeld" en
biedt beleggers te weinig
ruimte voor een goede ex
ploitatie. CPB'er Vergeer was
het met die conclusie volko
men oneens en noemde de
huidige premiehuurregeling
„uit oogpunt van woning-
voorziening en bouwproduc
tie het beste subsidiestelsel".
Conijn schaarde zich gisteren
aan de zijde van de beleggers,
door de commissie het advies
te geven „terug te keren"
naar de vriendelijke en suc
cesvolle subsidieregeling uit
'68, waaronder ruim 100 dui
zend premiehuurwoningen
tot stand zijn gekomen. Uit
zijn onderzoek bleek overi
gens wel dat daarvan al 10
duizend tegen een winst van
gemiddeld 41 procent zijn
doorverkocht.
Kort gezegd ventileerden
beide onderzoekers gisteren
nogal ver uiteenlopende
standpunten over het gewen
ste subsidiebeleid. Merkwaar
dig genoeg kwamen Vergeer
en Conijn tóch op min of
meer hetzelfde alternatief uit
voor de huidige premiehuur
regeling: geef beleggers de
keus tussen een eenmalig
subsidiebedrag voor een
huurwoning óf een over het
geheel wat gullere subsidie
regeling, die de beleggers
voor 10 of 20 jaar aan de
overheid bindt. Maar in feite
is dat ook een keus tussen
twee kwaden, gezien de na
delen die beide onderzoekers
van beide mogelijkheden
hebben genoemd.
FRANS WEERTS
DEN HAAG Staatsse
cretaris Evenhuis van eco
nomische zaken (midden-
en kleinbedrijf) heeft gis
teren in de Tweede Ka
mer zware kritiek te ver
duren gehad. Niet alleen
de oppositiepartijen PvdA
en D66 uitten twijfel over
het beleid van Evenhuis,
ook CDA-woordvoerder
Smits sprak weinig loven
de woorden over de libe
rale bewindsman.
„De staatssecretaris staat nu
anderhalf jaar achter de toon
bank van het midden- en
kleinbedrijf. Lang genoeg om
te beoordelen of er loop in de
zaak zit. Hij heeft veel aange
kondigd en toegezegd, maar is
tot op heden met teleurstel
lend weinig concrete beleids
voornemens gekomen", aldus
Smits.
Volgens Smits moet Evenhuis
er harder aan trekken om de
belangen van het midden- en
kleinbedrijf in het kabinetsbe
leid te integreren. Op het ge
bied van de accijnzen, techno
logie, exportbeleid en winkel
diefstal wordt de stem van
Evenhuis onvoldoende ge
hoord, meende de CDA-
woordvoerder.
Onduidelijk
Van Gelder (PvdA) noemde
de rol van de staatssecretaris
onduidelijk. Hij zei niettemin
de bewindsman nog een half
Staatssecretaris Evenhuis
FOTO: DIJKSTRA
jaar het voordêel van de twij
fel te willen geven. Als hij de
hem opgelegde taken de ko
mende tijd niet weet in te vul
len, is het de vraag of er nog
een plaats is voor deze staats
secretaris, zo waarschuwde
Van Gelder.
Groenman (D66) zei overtuigd
te zijn van de goede wil van de
staatssecretaris. „Maar daar
mee alleen komt hij er niet.
De vraag is of de positie van
de coördinerend bewindsper
soon geen opwaardering zou
behoeven. Om echt iets te
kunnen betekenen voor het
midden- en kleinbedrijf zou
het wel eens nodig kunnen
zijn dat de bewindspersoon de
slagkracht, de stok achter de
deur, moet hebben waar de
collega's niet omheen kun
nen", aldus Groenman.
VVD-kamerlid Van Erp nam
zijn partijgenoot in bescher
ming. „Deze staatssecretaris
durft knopen door te hakken.
Hij is voortvarend. Ik deel de
kritiek van de middenstand
sorganisaties niet". Van Erp
ftrees Evenhuis om zijn duide-
ijke standpunten in de kwes
ties van de winkelsluitingswet
en de weidewinkels (in vak
jargon: de perifere detailhan
del).
Van Erp vroeg niettemin of de
staatssecretaris wel voldoende
contacten onderhoudt met de
organisaties voor het midden-
en kleinbedrijf.
Evenhuis verdedigde zich door
te wijzen op de nog te verschij
nen nota over het midden- en
kleinbedrijf. Hij zei te hopen
dat het kabinet vrijdag goed
keuring zal hechten aan deze
beleidsnota.
Volgens Evenhuis is in de nota
een streven opgenomen naar
een offensiever beleid voor
het midden- en kleinbedrijf.
De bewindsman zei veel ge
sprekken met collega-be
windslieden te voeren om de
belangen van het midden- en
kleinbedrijf te bepleiten. „Ik
zou u kennis kunnen laten ne
men van mijn agenda, maar
daar staan ook nog enkele pri-
vé-gegevens in", schertste
Evenhuis.
Zomerhoeden
De meeste mensen zullen momenteel eerder behoefte hebben aan wollen wlntermutsen dan aan
zomerhoeden. Maar de mode-industrie werkt altijd een half jaar vooruit. Vandaar dat de Londense
ontwerper Phillip Soverville gisteren zijn ideale zomerhoeden toonde. De prijzen van de hoofddek
sels zijn overigens nog niet bekend.
FOTO: AP
BRITTEN, AMERIKANEN EN FRANSEN] Q
BIJ BELGEN EN NEDERLANDERS lS
;eti
DEN HAAG In het gebied in de Perzische]
waar het Belgisch-Nederlands mijnenbestrijding
der thans opereert, hebben Amerikaanse helikj
eind september een Iraans schip, de Iran Ajr, b
op het leggen van mijnen. Het Iraanse schip wer
schoten, geënterd en opgebracht, waarbij bleek dj, 0
een deklading contactmijnen aan boord had, wajar
een deel reeds was gelegd.
M
De afgelopen week ontdekte het Britse mijnenjaageskadjar
staande uit vier mijnenjagers in dit gebied ten oosten vjlai
schiereiland Qatar opnieuw vier mijnen. Aangezien de s|H
vaartroute ook dit gebied passeert, bestaat er dus een dq>
mijnengevaar dat zo spoedig mogelijk geklaard moet wotf
Mijnenjagen is een uiterst secuur en daardoor langdurig k'r"
Daarom is assistentie altijd welkom. Wetend dat de Belgis» v<
derlandse groep gereed was met haar werk in de Goln
Oman, lag het voor de hand dat de Britten deze groep v«a
ten een bijdrage te leveren. Als gevolg van de goede betree
gen tussen de Admiraliteiten van de betrokken landen
voorbesprekingen die hadden plaatsgehad, kon het Belgisf T
derlandse eskader op korte termijn aan het verzoek van d|
ten voldoen. in
sta
Eén of twee Engelse fregatten van de Armilla-groep waL-j.
over de bewegingen van de mijnenjagers tijdens de operaLi
het schiereiland Qatar. Daarmee wordt voldaan aan de eisr?
de Nederlandse en ook de Belgische regering hebben geste*0
de bescherming van de mijnenjagers bij operaties in de'la
sche Golf. Zij worden nu be-
schermd door marineschepen
die over voldoende bewape-
ning beschikken tegen aanval-
len.
Sinterklaas in Bombay
Het Belgisch-Nederlandse es
kader zal ongeveer een week
aan de operaties kunnen deel
nemen, wil het nog op tijd in
een geschikte havenplaats ar
riveren om Sint-Nicolaas te
kunnen voeren, nu Bombay in
India als mogelijkheid is afge
vallen. In die week zal het
waarschijnlijk mogelijk zijn
een even groot gebied als in de
Golf van Oman schoon te ja
gen en te vegen. In de Golf
van Oman besloeg dat een (Door kapitein teil
zeeroppervlak van ongeveer AH Lind
tien bij tien kilometer.
Nu het Belgisch-Nederlandse
eskader van het rustige opera-
esitduer van iitri rustige upera-
tietferrein in de Golf van Oman de Perzische Golf is inge™
is opnieuw een discussie ontstaan over mogelijke risico's. IpS
beurde al terwijl de Belgische en Nederlandse schepen, ijn
begeleiding van een Engels fregat, HMS York, en in gezeg 1
van een Brits bevoorradingsschip, afgelopen vrijdag dq
Straat van Hormuz de Perzische Golf invoeren. Een toc^*
zoals alle scheepsbewegingen van iedere marine zorgvul<£
heim was gehouden. Daardoor kwamen de discussies overig
lijke gevaren in de Straat van Hormuz op gang, terwijl dfCT
van de tocht al achter de rug was. i
ld»
Wat de veiligheid van de Belgische en Nederlandse scheme
het nieuwe operatiegebied betreft is van belang dat in de.
oorlog nog nimmer aanvallen zijn uitgevoerd op marinesc
of door marineschepen begeleide koopvaardijschepen. Eé
zondering vormt de aanval van een Iraaks vliegtuig
Amerikaanse fregat USS Stark, doch dit bleek geen opzeb—
vijandelijke daad te zijn. Iraq bood haastig zijn excuses aau.
andelijke acties van de kant van Iraq zijn dan ook allei
waarschijnlijk. I
Voldoende tegenwicht
De maritieme strijdkrachten van Iran bestaan uit enkele O
fregatten, wat patrouilleboten en enige luchtkussenvaarL
De Engelse fregatten vormen hiertegen voldoende tegen/C
De beruchte Zijderupsraketten zouden alleen een dreiginl
men bij de doorvaart door de Straat van Hormuz, maar opu.
nele raketopstellingen zijn daar nog niet waargenomen
doorvaart geschiedt in ieder geval onder bescherming Vor
Britse fregatten. De Iraanse luchtmacht heeft de handen vR(
de landoorlog en heeft zich het afgelopen jaar nog weinigËl
de Golf vertoond en in ieder geval geen aanvallen op mw
schepen uitgevoerd.
Tenslotte kunnen de snelle motorboten van de Revolutie
Garde nog in actie komen. Deze eenheden hebben tot J*e
hun aanvallen echter beperkt tot koopvaarders die niet wlir
geëscorteerd; ze hebben dan ook géén aanvallen op marinfetl
pen uitgevoerd. De Belgische en Nederlandse schepen zii
vendien bewapend tegen een eventuele aanval met motoiL.
Een aanval op de mijnenjagers en hun escorte door de mo
ten van de Revolutionaire Garde is daarom niet waarsch|ro
Dat is ook begrijpelijk, omdat uit zo'n aanval geen enkelfg
resultaat voor een van de oorlogvoerende staten zou kkri
voortvloeien, alleen een escalatie. c
hu
Samenwerking jg'
Nu bovendien bekend is geworden dat eveneens Amerik
en Franse mijnenjagers en -vegers aan de operatie zullen1
nemen, die ook de hun beschermende eenheden bij zich f
hebben, lijkt het risico voor de Nederlandse en Belgischj
nenjagers voor aanvallen van buitenaf tot een minimum-]
perkt. Deze ontwikkeling is overigens een duidelijk teks™
een Westeuropees maritiem optreden in samenwerking li
Amerikaanse marine zonder veel moeite tot stand kan ki
als de omstandigheden daartoe aanleiding geven. p)
Bij de bemanningen van de Belgische en Nederlandse mijirt
gers zal de opdracht om weer operationeel op te kunnen «M
ongetwijfeld goed zijn overgekomen. De frustratie, verpof
doordat in de Golf van Oman geen mijnen zijn gevond®
hierdoor snel zijn vergeten. De wetenschap een nuttige bijfs
te leveren aan een veilige en onbelemmerde doorvaart vL.
scheepvaart zal in dit opzicht zeker positief werken.
(De auteur is stafmedewerker van het Nederlands Instituife
internationale Betrekkingen in Den Haag, Clingendael).
EDE Geneesmiddelen
waarvan vast staat dat ze
een kwalijke invloed heb
ben op de rijvaardigheid
van de gebruiker moeten
op een zwarte lijst komen.
Artsen zouden de midd«>-
len op deze lijst pas mogen
voorschrijven nadat ze
met de patiënt over dit ef
fect hebben gesproken en
nadat de mogelijkheid van
een vervangend genees
middel aan de orde is ge
weest.
Dat bepleitte directeur P. Nou-
wen van de ANWB vanmor
gen op een studiedag over ge
neesmiddelen in het verkeer.
Volgens Nouwen moeten de
medicijnenfabrikanten bij de
registratie van nieuwe medi
cijnen informatie verstrekken
over de invloed op de rijvaar
digheid. Momenteel is hier
over nog te weinig bekend.
Onderzoek heeft uitgewezen
dat 6 procent van de verkeers
slachtoffers rijgevaarlijke me
dicijnen heeft gebruikt, maar
het is niet zeker of uitsluitend
deze medicijnen voor het on
geluk verantwoordelijk
Door medicijngebruik I
volgens een ruwe schatE
tot 200 mensen omkort
het verkeer. Volgens N>^
is dit nóg te onbekend er"
artsen te weinig aan voɣ.
ting over de risico's vf
neesmiddelen in het veii
