Medicijnen
ijn nooit
onschadelijk"
a
jodse organisaties gaan stuk Fassbinder bekijken
Spoor sporthormoon leidt naar Zeeuws-Vlaanderen
Arbeidsbureaus in Sovjetunie
Artsen moeten meer
vertrouwd raken met
goedkope medicijnen
QNENLAND/BUITENLAND
gcidac Coulant
VRIJDAG 20 NOVEMBER 1987 PAGINA 5
e ombudsman
Oostblok
iHAU Het Poolse
ht heeft een vrouwe-
nfessor in de rechten
j| aan het hoofd van
[udsbureau voor de be-
}ig van de rechten van
ihet eerste in zijn soort
jstblok. „Ik denk dat
;rote sociale behoefte
bm de burgers voor te
lover de rechten die
ijtomen", zei prof. Ewa
fa (47) in een vraagge
net het Poolse persbu-
|P. De Poolse ombuds-
t onafhankelijk van
ire staatsorganen ope
is immuun voor ar-
t>f vervolging.
Amnesty beticht
politie India van
moord op moslims
NEW DELHI - De politie van
India heeft tijdens rellen in mei
van dit jaar meer dan 70 onge
wapende islamieten gedood.
Deze beschuldiging staat in een
vandaag verschenen rapport
van de internationale organisa
tie voor de mensenrechten Am
nesty International. Volgens
Amnesty bestaan er „sterke be
wijzen" voor moorddadig optre
den van de paramilitaire politie
tijdens rellen tussen hindus en
islamieten in Meerut. De rege
ring van New Delhi zegt van
het rapport op de hoogte te zijn,
maar heeft nog niet officieel ge
reageerd.
Onervaren piloten
in VS door tekort
WASHINGTON Het enorme
tekort aan piloten bij de Ameri
kaanse luchtvaartmaatschappij
en leidt tot het inzetten van
jonge, onervaren vliegers. Dat
zou ook de oorzaak zijn geweest
voor het ongeluk met een DC-9
in Denver waarbij zondag 28
mensen omkwamen. Het toestel
werd op dat moment bestuurd
door de co-piloot die nog maar
36 uur met dit type had gevlo
gen. Enkele jaren geleden
moesten piloten ten minste 3400
vlieguren hebben gemaakt om
in dienst te komen van een gro
te maatschappij. Door het te
kort is die norm verlaagd tot
minder dan 2000 vlieguren.
LONDEN Met de gevan
genneming van een politie
agent en een medewerker van
een particulier bedrijf is giste
ren in Londen de Britse tak
van een internationaal distri
butienetwerk voor hormoon-
preparaten afgesneden. Inmid
dels is duidelijk geworden dat
Groot Brittannië jarenlang de
belangrijkste bevoorrader van
de wereldmarkt voor hor
moonpreparaten was. Het
brein achter de Britse organi
satie die ook aan Neder
land leverde was DaVid
Jenkins, voormalig Olympisch
kampioen.
Er werd voornamelijk gehan
deld in een bepaald soort ana
bole steroïde, een sterk hor
moonpreparaat dat met name
door body-builders en atleten
gebruikt wordt om de spieren
op te blazen en tot bijna bo
venmenselijke prestaties te ko
men. De handel in dit prepa
raat is niet verboden, hoewel
langdurig gebruik erg schade
lijk kan zijn voor de gezond
heid.
Verschillende onderzoeken
hebben uitgewezen dat anabo
le steroïden al populair zijn bij
kinderen vanaf veertien jaar
die zich volspuiten met het
middel om maar mee te kun
nen doen met de „gespierd is
mooi" mode. De Britse justitie
greep pas in, toen bleek dat in
de Jenkins-handel ook levens
gevaarlijke preparaten ge
bruikt werden.
Nederland
Vanuit Groot-Brittannië wér
den de steroiden geëxporteerd
naar distributiecentra over de
hele wereld. Zo werd aan de
Verenigde Staten jaarlijks
voor 130 miljoen gulden gele
verd. Elke maand gingen min
stens zestien transporten naar
Europa. In Nederland, Frank
rijk, België en Italië werd het
middel verder verdeeld in ho
telfoyers, en op parkeerplaat
sen en perrons. Volgens diver
se bronnen in Groot-Brittan
nië was daarbij de belangrijk
ste leverancier in Nederland
de 42-jarige Benny van der
Meel, een vroegere body-build
kampioen, wonende in Hulst
in Zeeuws Vlaanderen
der Meel gezonde voeding
voor een bedrijf in Birming
ham, Tropicana World. Hij
noemde zijn bedrijfje „Tropi
cana Sport". Maar de directeur
van Tropicana World beëin
digde het contract onmiddel
lijk toen bekend werd dat Van
der Meel betrokken was bij de
steroïde-distributie.
Van der Meel zelf is onbereik
baar voor commentaar, maar
een andere Nederlandse han
delaar in de Britse hormoon-
preparaten, die echter ano
niem wenst te blijven, zegt:
„Iedereen in de body-buildwe-
reld kent Benny. Naar hèm
moest je gaan om aan het spul
te komen". Rechercheurs zijn
op de hoogte van Benny's han
deltje, maar omdat hij de wet
niet schendt, kunnen ze niets
tegen hem ondernemen.
JOHN GOODBODY
(c) The Times. Londen
£UWE GIDS IVAN WOLFFERS EEN DIKKE PIL
ct mcj
gehc
heid I
JERDAM Ivan
igenerers' arts en publi-
lpprofegt het niet met zo-
eagaii woorden. Maar in
..stjiieuwe medicijngids,
vaandaag is gepresen-
stelt hij tussen de
umel door wel degelijk
waf zoiets als een medi-
t. Immafia bestaat. Wolf-
5lemekritische kijk op de
a de tceutische wereld is
nd, maar zoals hij bij
nieuwe handleiding
heef^ consument zelf al
i va wordt de noodzaak
een dzo'n visie met het
mora eerder groter dan
-eft Ier. En nu de genees-
en z^en z^e^en'
n eei{ dreigen te verdwij-
n de en patiënten zelf
lanen gaan kiezen, is
aailternatief standaard-
;heid allesbehalve een
inhai Bovendien moet ie-
s waln één ding altijd
?t ver bedenken: genees-
inelen zijn nooit on-
de s(elijk,
cholë
de ah
edraa
verelfrs ze" *aat 6een mis-
inneiPd bestaan over de
aft e_
ingeiT
noodzaak van zijn werk: „Pa
tiënten worden misleid door
boeken als Elseviers Medicijn-
gids, een boekwerk dat nota
bene geheel werd gefinan
cierd door de farmaceutische
industrie en dat eerder de
naam reclamefolder dan ob
jectieve informatiebron ver
dient".
Dit is nog maar een milde
prelude. Zo staat Wolffers
zeer argwanend tegenover
huisartsen, die volgens hem
in grote meerderheid zo
worden ingepalmd door de in
dustrie dat ze niet meer onaf
hankelijk kunnen voorschrij
ven. „Wie eens kijkt naar het
aantal geneesmiddelen dat
door de gerespecteerde medi
sche tijdschriften als nutteloos
of gevaarlijk wordt omschre
ven, gaat vermoeden dat art
sen hun leesactiviteiten be
perken tot het doornemen
van de Panorama voor ze die
in de wachtkamer leggen".
Wolffers stelt voor dat artsen
bezoekers die namens de fa
brikant het medicijn bij artsen
slijten, in dienst zijn van de
overheid. Dan zou een veel
objectievere informatie zijn
gewaarborgd.
Drie miljard
Jaarlijks wordt meer dan drie
miljard gulden uitgegeven
aan geneesmiddelen, dat is
10,9 van de gezondheids
zorg. Wolffers: „Natuurlijk is
een aantal medicijnen onmis
baar. Anderzijds zijn er ook
heel wat middelen overbodig
en zelfs potentieel gevaarlijk.
De aangewezen persoon om
vragen over medicijnen te be
antwoorden is de arts die een
middel voorschrijft. Uit een
onderzoek in Nijmegen blijkt
echter dat 77 van de huis
artsen niets over mogelijke
bijwerkingen vertelt. In 69
van de gevallen weet de pa
tiënt niet eens hoe het middel
precies moet worden ge
bruikt. En in 84 van de ge
vallen wordt helemaal niet
over mogelijk onzorgvuldig
gebruik van geneesmiddelen
gepraat".
„De statistieken van de We
reldgezondheidsorganisatie
(WHO) vertellen dat er vijf
honderd ziektes op de wereld
zijn en dat slechts dertig pro
cent daarvan via medicijnen
te genezen is. Dat betekent
dat we vijftig tot maximaal
driehonderd geneesmiddelen
nodig hebben. De andere ze
ventig procent van de ziektes
moet op geheel andere wijze
worden behandeld. Toch zijn
er zo'n 200.000 verschillende
geneesmiddelen op de wereld.
Zo'n overvloed is er in Neder
land gelukkig niet. In ons
land zijn iets meer dan 3500
Suggestie: rode capsules hebben iets actiefs, groene capsules suggereren rust en witte genees
middelen hebben erg veel effect als pijnstiller. foto- sp
geneesmiddelen in de han
del".
„In moeilijke economische pe
riodes blijft de farmaceutische
industrie hoge winsten ma
ken. En wij, slikkers, doen
voor spek en bonen mee. We
slikken, we betalen en we zijn
nog blij ook. Want een patiënt
voelt zich nog altijd bedrogen
als hij na een bezoek aan de
arts geen receptje heeft gekre
gen":
Medicijnen zijn voor ons hei
lig. Ze zijn magie, net zoals de
dans van de medicijnman in
andere landen, concludeert
Wolffers. Dat leidt er weer
toe dat vijftig a zestig procent
van de bezoeken aan een
huisarts leidt tot een uitge
schreven recept, terwijl dat
niet meer dan dertig a veertig
procent zou hoeven te zijn.
Suggestie
Aan de andere kant blijkt de
werking van medicijnen voor
een groot gedeelte te danken
aan louter suggestie. Rode
capsules hebben iets actiefs en
doen het goed bij mensen die
willen vermageren. Groene
capsules suggereren rust en
kalmte en daarin kun je dus
het beste een tranquilizer ver
pakken („Misschien dat daar
om Librium zo'n wereldsucces
is geworden"). Witte genees
middelen hebben erg veel ef
fect als pijnstiller.
Dat geeft al aan, dat niet al
leen de farmaceutische indus
trie, apothekers en artsen ver
antwoordelijk zijn voor het
grote aantal medicijnen dat er
wordt geslikt. De patiënt
heeft ook zelf een verant
woording. Het is daarom
noodzakelijk dat die weet
waarom hij slikt en wat hij
slikt. Wolffers' gids wil daar
bij helpen. In deze zesde edi
tie sinds 1977 is de voorkeur
gegeven aan het gebruik van
de soortnamen naast de merk-
naamen. „Dit is bedoeld om
de soortnamen beter te leren
kennen, want wie zelf zal
moeten kiezen heeft er baat
bij te weten dat de beroemde
Kijnstiller acetylsalicylzuur
eet en niet Aspirine. Het is
wel hetzelfde, maar het uit
spreken van de juiste naam in
de apotheek scheelt ons geld.
Merkartikelen zijn nu een
maal meestal duurder dan de
generische produkten".
De middelen zijn onderver
deeld in de ziektes en aandoe
ningen waartegen ze kunnen
helpen. Daarbij worden alle
voors en tegens opgesomd, zo
dat de consument weet waar
hij aan toe is en ook weet wel
ke eventuele risico's hij
neemt. De auteur stelt zelfs
voor deze pil van 438 pagina's
desnoods mee te nemen naar
het spreekuur. Als dat maar
geen rugklachten oplevert.
DICK HOFLAND
Ivan Wolffers: „Medicijnen,
een handleiding voor de
consument". Uitgeverij
Contact (Amsterdam).
Prijs: 39,50.
IS NAAR ONS GELUISTERD, EN GOED GELUISTERD'
moeg
kt- lig van de voorpagina)
heel
msch
eliefËRDAM Of na
^eg isloten voorstelling
debalssbinders stuk „Het
■hefJe stac* en dood"
itkanl°rgenavon^ alsnog
genire ^voorstellingen
er edi gegeven, is nog
e" (uidelijk. Zowel de
a herschool als de pro-
tischlpde organisaties
er de daarover gisteren
i woifi overleg erg voor-
j. De joodse organi-
lent! gesteund door het
lamse convent van
i, zijn er nog steeds
jertuigd dat het stuk
d uitgevoerd moet
niet h- Maar de Theater-
wetei zegt dat de kans
enoejt toch nog tot een
sagajse première van
j"Sgjik komt even groot
eit kans dat het van
het programma wordt af
gevoerd.
Hoewel het inhoudelijke me
ningsverschil tussen de beide
partijen niet van tafel is, zei
rabbijn Soetendorp na afloop
van het gesprek dat er „toch
iets gebeurd" was. Daarvoor
was een vergadering van elf
uur 's ochtends tot vier uur
's middags nodig. „We zijn
niet meer eikaars volstrekte
tegenstanders. Deze mensen
hier zijn geen verstokte ver
spreiders van het anti-semitis-
me", aldus Soetendorp, met
Paul Sonke, de directeur van
de theaterschool, aan zijn zijde.
„Wij hebben bereikt dat de re
gisseur en de spelers naar ons
geluisterd hebben, en goed ge
luisterd", aldus Soetendorp.
„De première gaat niet door
en we zullen na de voorstel
ling van morgenavond verder
overleggen. Dan zullen ook ze
ker de enorme emoties die al
leen al het voornemen tot ver-
Rabbijn Soetendorp begroet één van de actrices voor het begin van het urenlange gesprek tussen
vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap en de Amsterdamse Theaterschool over het om
streden stuk van Fassbinder.
toning heeft opgeroepen ter
sprake komen". Sonke: „Maar
de beslissing of we de verdere
geplande voorstellingen wel of
niet laten doorgaan is niet af
hankelijk van de uitkomst van
-DE WOESTE WESPEN
(c) Standaard UltgeveriJ/Wavery Productions
de discussie die we morgen
voeren, al zal die er wel een
rol bij spelen. We hebben niet
gezegd dat we ze afgelasten.
Het is een open kwestie ge
worden". Soetendorp: „Het is
in elk geval duidelijk dat niet
vaststaat dat er een première
zal plaatshebben".
Ter waarschwuing
De regisseur van het stuk, Jo-
han Doesburg, heeft steeds ge
zegd dat zijn wijze van regie
duidelijk zal maken dat het
anti-semitisme dat overduide
lijk aan bod komt in Fassbin-
ders stuk verwerpelijk is. Dat
de hoofdpersoon wordt aange
duid als „de rijke jood" en dat
over hem in het stuk bijvoor
beeld het volgende wordt ge
zegd: „Ze hebben' vergeten
hem te vergassen", is niet in
stemmend bedoeld, maar ter
waarschuwing.
De joodse organisaties hebben
nooit geloofd dat het stuk die
uitwerking zou hebben, maar
zijn nu toch bereid de regie
van Doesburg met eigen ogen
te bekijken. Sonke: „Zo ge
beurt wat de Theaterschool al
tijd wilde: dat er eerst naar het
stuk gekeken zou worden,
voordat we erover gingen pra
ten. Ik verwacht dat de bedoe
ling en de vormgeving zullen
overtuigen". Dat verwacht
Soetendorp in het geheel niet.
„Geen moment in mijn leven
heb ik gedacht dat het moge
lijk zou zijn dat ik dit stuk, dat
ik gelezen heb, zou gaan zien.
Nu ga ik toch bekijken wat de
regisseur en de spelers met dit
zeer slechte stuk gedaan heb
ben. Zodat dat kan worden
toegevoegd aan de elementen
voor de discussie. Maar na
tuurlijk hebben wij grote twij
fels over de invloed van de re
gie op het stuk. Ik acht het
schier onmogelijk dat dit stuk
door een wonder van regie zo
veranderd is dat het het anti
semitisme bestrijdt en niet
aanwakkert".
Joodse Raad
Sonke is zich ervan bewust dat
de joodse deelnemers aan het
gesprek erg ver zijn gegaan
door toe te stemmen in een be
sloten voorstelling. „Voor hen
is het een veel grotere stap om
te komen kijken, dan het voor
mij is de première twee dagen
uit te stellen". Soetendorp is
zich dat zo mogelijk nog ster
ker bewust. „Ik ben altijd be
hept, dat is misschien een oor
logstrauma, met de angst dat
leiders in een tussenkamertje
beslissingen nemen die niet
door hun achterban gedragen
worden. Ik probeer daarom al
tijd zorgvuldig te handelen.
Kijk, we hebben nu meer dan
tien uur met elkaar gesproken
en ik denk dat als zou blijken
dat dit stuk inderdaad diepe
schade toebrengt
De rabbijn maakt zijn zin niet
af. Zijn collega Lilienthal legt
een hand op zijn schouder en
zegt: „Op dit moment komen
telefoontjes uit onze achterban
binnen, waarin we worden
vergeleken met de leden van
de Joodse Raad in de Tweede
Wereldoorlog". Daar is Soe
tendorp even stil van. Het is
ook vanwege die emotionele
reacties dat de voorzitter van
de Nederlands-Israëlitische ge
meente in Rotterdam, Simon
Cohen, zegt: „Ik zal blijven
zorgen dat het stuk nooit opge
voerd wordt zoals men van
plan was. Nooit, nooit, nooit".
STEVO AKKERMAN
MOSKOU Het Russische
Politburo heeft maatregelen
bekendgemaakt ter bestrijding
van de werkloosheid, die het
gevolg zal zijn van de econo
mische hervormingsmaatrege
len. Door de nieuwe maatrege
len, die op 1 januari ingaan,
zullen fabrieken economisch
zelfstandiger worden. Dat be
tekent onder meer dat bedrijf
sleiders de bevoegdheid krij
gen om arbeiders die niet ge
noeg presteren te ontslaan.
Om deze mensen toch nog aan
een nieuwe baan te helpen
zullen arbeidsbureau's worden
geopend. Door de hervormin
gen zullen alleen al in Moskou
zo'n 60.000 hun baan verliezen.
In de Russische grondwet
wordt overigens nog steeds
aan iedereen een baan gega
randeerd. Geschat wordt dat
desondanks zeker viif procent
van de Russische bevolking
werkloos is.
DEN HAAG Als artsen
bij het voorschrijven van
geneesmiddelen vaker de
goedkoopste preparaten
kiezen, kunnen er jaarlijks
tientallen miljoenen gul
dens op de kosten van
medicijnen worden be
spaard. Momenteel be
hoort maar tien procent
van de voorgeschreven
medicijnen tot de goed
koopste categorie. Als dit
percentage de komende
drie jaar verdubbeld
wordt, levert dat al een
besparing van 240 miljoen
gulden op: bijna de helft
van wat staatssecretaris
Dees (volksgezondheid) op
de medicijnkosten wil be
zuinigen.
Dit is berekend door de farma
ceutische fabriek Pharbita.
een dochteronderneming van
Medicopharma in Zaandam.
Pharbita is de belangrijkste
producent van de zogeheten
generieke geneesmiddelen. Dit
zijn goedkope, merkloze medi
cijnen die uitsluitend worden
aangeduid met de naam van
de voornaamste werkzame
stof. Een vrij bekend voor
beeld hiervan is Paracetamol
Dat is de naam van de stof die
in tal van merk-pijnstillers is
verwerkt. Deze merkmiddelen
zijn echter allemaal duurder
dan het generieke middel Pa
racetamol.
Pharbita heeft nu voor artsen
een overzichtelijk „Handboek
generieke geneesmiddelen" sa
mengesteld. „Daarmee willen
we de artsen stimuleren vaker
goedkope in plaats van dure
medicijnen voor te schrijven",
aldus F. Cancrinus, directeur
van het bedrijf. Het handboek
is vanmorgen ten doop gehou
den op een discussiebijeen
komst voor artsen en apothe
kers over de voordelen van
goedkope geneesmiddelen.
Volgens Cancrinus heeft een
onderzoek aangetoond dat 30
procent van de artsen nooit
generieke middelen voor
schrijft. „Dat komt voort uit
laksheid of onkunde. Die
merknamen kent men over
het algemeen goed, maar de
algemene stofnamen kan men
vaak niet onthouden", aldus
Cancrinus. „Bovendien denkt
15 procent van de artsen dat
die generieke middelen min
der betrouwbaar zijn. Dat is
onzin, want aan de goedkope
medicijnen worden precies de
zelfde kwaliteitseisen gesteld
als aan de dure". Cancrinus
meent dat niet alleen de apo
thekers een vergoeding
moeten krijgen voor het afle
veren van goedkope genees
middelen (zoals staatssecretaris
Dees wil) maar ook de artsen.
DICK VAN RIETSCHOTEN
Gestrand
Op het strand van het Noordhollandse dorpje Groote Keten werd
gisteren een walvis aangetroffen. Het acht meter lange dier was
echter al dood toen het aanspoelde.
