„Wettelijke status codicil kan
donortekort vergroten"
Lachgas werkzaam bij
bestrijding leukemie
-rouw vrijgesproken
|insm doodslag
lp stiefkind
Stuk Fassbinder
zet aan tot haat"
Senatoren
bekritiseren
uitgaven-norm
Bert de Vries
JNENLAND
fisidaeGouAant
WOENSDAG 18 NOVEMBER 1987 PAGINA 5
Alimentatie met 0,5
procent omhoog
DEN HAAG De alimentatie gaat
per 1 januari 1988 met 0,5 procent
omhoog. Het gaat hier om een auto
matische aanpassing die jaarlijks door
de staatssecretaris Korte-van Hemel
van justitie wordt vastgesteld. Het
percentage is gebaseerd op het loon-
indexcijfer in het achterliggende jaar
en wordt berekend over het uitke
ringsbedrag zoals dat op 31 december
1987 vaststaat. De verhoging met 0,5
procent geldt zowel voor alimentaties
die door de rechter bepaald als door
de partijen afgesproken zijn. Als men
de verhoging onbillijk vindt kunnen
partijen in onderling overleg een an
dere regeling treffen.
Landelijke actie
tegen spuitbussen
AMSTERDAM „Koop geen spuitbus die de
ozonlaag bedreigt!". Onder dit motto voeren
zeven milieu- en consumentenorganisaties
sinds gisteren een campagne tegen het gebruik
van schadelijke chloorfluorkoolwaterstoffen
(cfk's) als drijfgas in spuitbussen. Consumenten
worden opgeroepen alleen spuitbussen te ko
pen van merken waarbij geen gebruik meer
gemaakt wordt van cfk's. Ook kappers en dro
gisterijen zullen wórden benaderd met het ver
zoek niet langer cfk-houdende spuitbussen te
verkopen. Cfk's tasten de ozonlaag aan. Dit
leidt tot een grotere blootstelling van de mens
en de natuur aan schadelijke ultra-violette
straling. Dit heeft weer een toename van huid
kanker, oogaandoeningen en schade aan de
landbouwgewassen tot gevolg.
ROTTERDAM Blootstelling aan lachgas kan de vorming
van kankercellen in het bloed bij leukemie-patiënten tegen
gaan. In combinatie met cytostatica (kankermedicijnen) is
het effect nog sterker. Dat concludeert de arts en biochemi
cus A. Kroes in een proefschrift waarop hij vandaag aan de
Rotterdamse universiteit promoveerde. Kroes heeft ontdekt
dat lachgas, dat soms voor verdoving gebruikt wordt, de vi
tamine B12 uitschakelt. Dit vitamine is belangrijk voor het
aanmaken van bloed. Wie gedurende langere tijd, bijvoor
beeld een dag lang, lachgas binnen krijgt, ontwikkelt een
ernstige vorm van bloedarmoede. Dierproeven hebben uit
gewezen dat lachgas ook de groei van leukemie (bloedkan-
ker) kan tegenhouden. Het zal volgens Kroes nog veel on
derzoek vergen voordat vaststaat of en hoe lachgas bij de
behandeling van leukemie-patiënten een rol kan spelen.
Twee pas ontdekte
foto's Anne Frank
op tentoonstelling
EINDHOVEN Aan de reizende ten-*
toonstelling „De wereld van Anne
Frank 1929-1945" zijn twee foto's toege*
voegd, die pas sinds kort in het bezit
zijn van de Anne Frank Stichting. De
foto's dateren uit 1938 en zijn gemaakt
in een vakantiekamp in 't Gooi. Ze zijn
afkomstig van een vriendinnetje vai>
Anne Frank uit die tijd. Momenteel
staat de tentoonstelling, die in 19854*1
Amsterdam voor het eerst te zien, was
in het Eindhovens stadhuis. Buiten Ne*
derland is de expositie ingericht geweest
in ruim vijftig steden. Er zijn inmiddel$
meer dan 1,7 miljoen mensen naar ko;
men kijken.
inister wil
liting
jrkomen
iWIJK Minister Brink-
I(welzijn, volksgezondheid
Jultuur) is bereid een be-
jvan 11,9 miljoen gulden
februiken voor eenmalige
1 aan gebieden waar be-
fenoorden moeten worden
[ten wegens gebrek aan
Daarbij gaat het om be-
jenoorden die open zou-
kunnen blijven als de fi-
iering niet was gebaseerd
let aantal mensen van 65
en ouder in de desbetref-
e provincie of stad maar
et aantal 80-plussers.
jemiddelde leeftijd van de
kners van bejaardenoor-
ligt al boven de 80. Vooral
terdam en de provincies
cht en Groningen zijn
het huidige leeftijdscrite-
in de problemen geko-
i De minister zal pas een
(itief besluit nemen als hij
I november met de Twee-
jamer over deze oplossing
gesproken. Volgens hem
met deze steunmaatregel
meer tijd beschikbaar ko-
voor een nadere evaluatie
de Wet op de Bejaarden
en die misschien zou lei
tot voorstellen om de wet
ijzigen. Brinkman is van
daar een werkgroep voor
|n te stellen met vertegen-
digers van de provincies,
tenten, bejaardentehuizen
aderenbonden.
EUROTRANSPLANT OVER PLANNEN DEES:
Drs. B. Kromwijk,
stafmedewerkster
van Eurotransplant
in Leiden: „Dat een
rijke arabier met
een stapel bankbil
jetten in zijn hand
bij ons zou aanklop
pen, nee, dat ge
beurt gewoon niet".
FOTO: W. VAN NOORT
LEIDEN Het plan van
staatssecretaris Dees van
volksgezondheid om aan
het donorcodicil een
wettelijke status te ge
ven, kan onbedoeld ne
gatief uitwerken. Omdat
het tot gevolg heeft dat
de organen van iedereen
die géén codicil draagt
ook niet voor transplan
tatie gebruikt mogen
worden (ook als de fami
lie daar wél voor is), zal
het tekort aan donoror
ganen toenemen. Dat
verwacht drs. B. Krom
wijk, stafmedewerkster
van Eurotransplant in
Leiden.
„We vinden het op zich wel
positief dat Dees net codicil
een wettelijke basis wil ge
ven, want daarmee wordt de
wilsbeschikking van de over
ledene ingewilligd en kan
zijn familie dat niet meer te
genhouden. Maar tegelijker
tijd betekent de erkenning
van het codicil alléén een
groot probleem, omdat de or
ganen van de mensen zonder
codicil 85 procent van de
bevolking ook niet meer
gebruikt mogen worden. Nu
is het nog zo dat bij afwezig
heid van een codicil de fami
lie beschikt over een even
tuele transplantatie. Dat wil
de staatssecretaris verande
ren", zegt Kromwijk in het
hoofdkwartier van Euro
transplant, dat gevestigd is in
het academisch ziekenhuis in
Leiden. Van daaruit wordt
de uitwisseling van donoror
ganen (vooral harten, nieren,
levers en hoornvliezen) in de
Benelux, West-Duitsland en
Oostenrijk gecoördineerd.
Op dit moment wachten nog
ongeveer 8000 patiënten op
een donororgaan. Daarom
zou Kromwijk liever zien dat
Dees het advies van de Ge
zondheidsraad opvolgde om
tot transplantatie over te
gaan als de overledene een
codicil draagt en bij afwezig
heid daarvan de beslissing
aan de familie over te laten.
Een systeem waarbij iedere
overledene als donor wordt
beschouwd, tenzij hij een
schriftelijk „bezwaar" bij zich
heeft zou natuurlijk ook uit
komst bieden, maar Krom
wijk voelt er weinig voor
zich te begeven in de (politie
ke) discussie daarover. „Het
maakt Eurotransplant niet
uit welk systeem men han
teert, als er maar voldoende
donoren komen", zegt ze.
Rijke Arabier
Dat Dees gisteren de minis
ters van de Europese Ge
meenschap heeft opgeroepen
een eind te maken aan het
medisch toerisme, waarbij rij
ke mensen uit andere we
relddelen naar Europa ko
men voor een orgaantrans
plantatie, is aan Eurotrans
plant niet besteed. De organi
satie werkt in principe alleen
voor mensen die wonen in
het gebied van de aangeslo
ten landen. Bovendien is het
onmogelijk zich met geld,
hoeveel ook, een plaats op de
wachtlijst te veroveren.
Kromwijk: „Alleen na schrif
telijke aanmelding door een
arts kom je op de lijst terecht.
En er is in ons gebied zo'n
grote vraag naar organen, dat
we onmogelijk mensen van
daarbuiten kunnen helpen.
Dus dat een rijke arabier met
een stapel bankbiljetten in
zijn hand bij ons zou aan
kloppen, nee, dat gebeurt ge
woon niet".
Eurotransplant werkt wel sa
men met zusterorganisaties
in Europa om „zeldzame" pa
tiënten en organen aan el
kaar te verbinden. Maar een
patiënt kan zich niet op meer
dan één lijst laten zetten, ten
zij in overleg met de betrok
ken organisaties. Dat zouden
veel mensen waarschijnlijk
wel willen, want de wachttij
den zijn niet gering. En het
aantal donoren mag dan
weer wat toenemen, de
vraagt stijgt nog sneller. On
der meer omdat er medisch
steeds meer transplantaties
mogelijk zijn. Zo komen nu
hartpatiënten voor transplan
tatie in aanmerking voor wie
voorheen niets gedaan kon
worden. Ook kunnen meer
nierpatiënten worden gehol
pen dan bijvoorbeeld vijftien
jaar geleden. Bovendien kun
nen steeds meer organen ge
transplanteerd worden. Zo
staat het overplanten van
hartkleppen, botten en zenu
wen voor de deur. „We zijn
daar druk mee bezig, maar
deze organen zitten nog niet
in ons bestand", aldus Krom
wijk.
STEVO AKKERMAN
tot
dstiJMAAR De Alk-
g tee rechtbank heeft
369^en de 58-jarige Wil-
lina van V. uit Nieu-
tfiedorp vrijgesproken
doodslag op haar
kind. Officier van jus-
pmr. F. Visser had te-
jEÉfjs de door hem als
flA^npbeul" en „heks" af-
kilderde vrouw zes
gevangenisstraf ge-
JBechtbank achtte niet be-
n dat de destijds zesjarige
Delzenne in 1978 zodanig
Een bezemsteel door haar
Hoeder was mishandeld,
tij aan het toen toege-
ite letsel twee dagen later
reentjeek. Ook in 1978 slaagde
nersfoie er niet in het oorzake-
ondeiferband aan te tonen tus-
iat bi||je mishandeling en Inges
0 70| Justitie heropende het
fzoek in 1987, toen het
ie van de drie andere bij
kinderloze echtpaar ge-
ste kinderen aangifte
_A_jvan doodslag en mishan
deling. De drie kinderen, des
tijds zes tQf tien jaar oud, leg
den daarna tot in details over
eenstemmende verklaringen
af over de gruwelijkheden, die
mevrouw Van V. de kinderen
bij wijze van „straf" zou heb
ben aangedaan.
Volgens die verklaringen
werd er in de afgelegen wo
ning van het echtpaar door de
vrouw voortdurend geschopt
en ook geslagen. De kinderen
moesten hun uitwerpselen op
eten en werden als straf op
een gloeiende kookplaat gezet,
terwijl de andere kinderen
buiten lawaai moesten maken
om het gegil te overstemmen.
De zesjarige Inge moest het
volgens de verklaringen het
meest ontgelden: zij werd op
zettelijk verzwakt en stelsel
matig uitgehongerd, waardoor
het meisje haar toevlucht nam
tot kippe- en kattevoer. Vol
gens de drie andere kinderen
overleed zij twee dagen nadat
mevrouw Van V. haar met
een ragebol had afgeranseld
en haar de schedel had inge
slagen. Volgens mevrouw Van
V. was zij van de trap geval
len.
ten nieuwe gemeenten in Utrecht
ICHT Er moeten zeven nieuwe gemeenten komen in
ccpestelijk deel van de provincie Utrecht. Zeventien gemeen-
fl die regio zullen worden opgeheven. Dat staat in een wets-
itel tot gemeentelijke herindeling van Utrecht-West dat gis-
bij de Tweede Kamer is ingediend. De nieuwe gemeenten
>enen, Breukelen, Woerden, Oudewater, Montfoort, Lopik
uwijk. Vorming van een nieuwe gemeente De Ronde Ve-
imen te stellen uit de huidige gemeenten Mijdrecht, Vin-
:n, Waverveen en Wilnis) is evenals de samenvoeging van
leien en Vleuten-de Meern niet in het wetsvoorstel overge-
Wereldrecord
was ophangen
Wasdag in Deventer. Met het
ophangen van 423 lakens aan
een 1100 meter waslijn ver
brak de Limburgse Henny
Kempen daar gisteren het we
reldrecord was ophangen.'Ze
had er, bijgestaan door acht
familieleden, anderhalf uur
voor nodig. De poging werd
gesponsord door een wasmid-
delenfabriek. Toen uiteindelijk
de laatste lakens aan de lijn
hingen, verklaarde de kersver
se recordhoudster wel wat pijn
in haar schouders te voelen.
FOTO: PERS UNIE
~~SKE EN WISKE DE WOESTE WESPEN
(Vervolg van de voorpagina)
ROTTERDAM De verwoe
de pogingen van Joodse orga
nisaties hebben niet geholpen:
de Amsterdamse Theater
school brengt vanavond in
Rotterdam het omstreden to
neelstuk „Het vuil, de stad en
de dood" van Fassbinder in
première. Rabbijn Soetendorp
van de Liberaal Joodse Ge
meente zal daarom oproepen
tot „een vreedzame demon
stratie om steun te betuigen
aan de gekwetsten".
Blijkens een pamflet van de
organiserende Joodse jonge
renorganisaties gebeurt dat on
der het motto „Alle Cohens
aan dek". Er zullen waar
schijnlijk enige honderden
mensen aan meedoen. Soeten-
dorp noemde de beslissing van
de Theaterschool een zwarte
bladzijde en is ervan overtuigd
dat er een verkeerde beslissing
is genomen. Gisteravond had
hij nog een gesprek gehad met
de directie en zei toen over
tuigd te zijn van de goede be
doelingen van regisseur en
spelers.
Voorzitter Richard Stein van
de Stichting Bestrijding Anti
semitisme (Stiba) zal bij het
Openbaar Ministerie een straf
klacht indienen tegen de regis
seur en de spelers wegens „net
beledigen c.q. aanzetten tot
haat jegens een groep mensen
op grond van ras, godsdienst
en levensovertuiging". Stein
noemde de opvoering van het
stuk een door de overheid ge
subsidieerde „opportunistische
provocatie vermomd als kunst,
aangedragen door een alterna
tief theatergroepje".
Deken Kwaaitaal van de
Haagse katholieke kerk vreest
dat met de beslssing van de
theatermakers neo-fascisitsche
groeperingen in Nederland
weer een argument in handen
krijgen zich extra te manifes
teren. „Ook al is het niet de
bedoeling van het stuk. het
heeft uiteindelijk wel dat ef
fect. We moeten uiterst voor
zichtig omgaan met de gevoe
lens van onze joodse mede
mensen en daarom moeten we
in in dit geval bescherming te
gen discriminatie verkiezen
boven de vrijheid van me
ningsuiting".
Censuur
De gemeente Rotterdam voel
de niets voor een verbod. „Het
middel van de censüur kun
nen en willen we niet hante
ren", zei wethouder Linthorst.
De gemeente twijfelt niet aan
de integriteit van de overleden
Fassbinder, de theaterschool
en theater De Lantaren Tien
jaar geleden schrapte Rotter
dam een artikel uit de Ge
meentewet op grond waarvan
B en W een theatervoorstel
ling konden verbieden, als die
strijdig was met de goede ze
den en verstoring van de
openbare orde kon worden
verwacht.
Wethouder Linthorst wees ook
nog eens op het dilemma tus
sen enerzijds de grondwettelij
ke vrijheid van meningsuiting
en anderzijds het eveneens in
de grondwet vastgelegde recht
op bescherming tegen discri
minatie. Volgens B en W gaat
de vrijheid van meningsuiting
voor, omdat discriminatie pas
achteraf kan worden geconsta
teerd. Als daarvan vervolgens
sprake mocht zijn, dan moet
de rechter zich daarover uit
spreken.
De wethouder zei ook dat B en
W hebben afgezien van een
moreel beroep op de spelers en
regisseur of de directie van
theater, omdat zo'n beroep kan
worden gezien als inmenging
in het artistieke beleid. Thea
ters dienen volgens Linthorst
te beschikken over een zo
groot mogelijke-culturele vrij
heid. Overheden dienen zich
daarom slechts marginaal met
de hoofdlijnen van het beleid
te bemoeien.
Neo-fascisme
Volgens directeur Sonke van
de Theaterschool wil Fassbin
der in zijn stuk kwalijke zaken
als opkomend neo-facsisme
voor net voetlicht brengen.
Het stuk „berust op de intege
re gevoelens om te laten zien
wat er in deze samenleving
weer mis is", aldus Sonke.
„Het roept een aantal begelei
dende verschijnselen op bij
oorlogsslachtoffers, met name
in de joodse gemeenschap, die
door hun verleden herinnerd
worden aan een vreselijke pe
riode in onze geschiedenis".
Voordat defeinitief werd be
sloten het stuk toch op te voe
ren, had Sonke al gezegd het
een slechte dag voor de vrij
heid van het theater en een
slechte dag voor de democratie
te vinden, als het zou worden
afgelast.
De voorstelling van vanavond
is overigens al uitverkocht. Er
staan ook opvoeringen op het
programma in Utrecht, Am
sterdam en Nijmegen. Het stuk
zou eerder, door een Duits ge
zelschap, ook in Frankfurt
worden opgevoerd, maar dat
ging na felle protesten toch
niet door
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De CDA-
fractieleider in de Tweede
Kamer, De Vries, is giste
ren vanuit de Eerste Ka
mer aangevallen op zijn
stelling dat de overheids
uitgaven in de komende
jaren nog hooguit vier
procent mogen dalen. Op
merkelijk was dat de kri
tiek niet alleen afkomstig
was PvdA- en VVD-sena-
toren, maar ook van De
Vries' partijgenoot Christi-
aanse, fractieleider van
het CDA in de Eerste Ka
mer.
Begin oktober, bij de algemene
beschouwingen over de rijks
begroting, zei De Vries in de
Tweede Kamer dat de totale
overheidsuitgaven (ambtena
rensalarissen, uitkeringen,
subsidies, geld voor wegen en
woningen, etc.) niet minder
mogen worden dan 60 procent
van het totale bedrag dat in
Nederland door overheid, bur
gers en bedrijven wordt ver
diend: het nationaal inkomen.
Op dit moment vormen de col
lectieve uitgaven circa 64 pro
cent van het nationaal inko
men. De 60 procents-norm van
Bert de Vries werd in de wan
deling al spoedig de „Bert-
norm genoemd.
Gisteren was de Eerste Kamer
aan de beurt om de algemene
beschouwingen te houden.
Daarbij lieten de fractieleiders
Christaanse (CDA), Luteijn
(VVD) en Schinck (PvdA)
weinig van de Bert-norm heel.
Volgens Christiaanse bergt
deze norm het gevaar in zich
dat er alleen nog maar wordt
gelet op de hoeveelheid geld
die de overheid uitgeeft en
niet of nauwelijks meer op de
kwaliteit van de overheids
zorg. Bovendien vindt hij de
norm veel te star. Afwijkingen
naar beneden en naar boven
moeten mogelijk blijven. Een
verdere vermindering van uit
gaven kan bijvoorbeeld
worden bereikt door meer
overheidstaken af te stoten
naar particuliedre onderne
mingen. In noodgevallen zou
den de uitgaven echter ook
weer moeten kunnen groeien,
bijvoorbeeld om de stagneren
de economie te stimuleren.
De liberale fractieleider Lu
teijn zei geen enkele behoefte
te hebben aan een discussie
over het stellen van een norm
voor de omvang van de over
heidsuitgaven. De VVD vindt
dat er zoveel mogelijk doorbe-
zuinigd moet worden. In
VVD-ogen is het echter nog
veel belangrijker dat tegelij
kertijd de belastingen en
premies omlaag blijven gaan-
Fractieleider Schinck (PvdA)
zei grote bezwaren te hebben
tegen de aard van de Bert-
norm, omdat daarmee de aan
dacht wordt afgeleid van de
vraag welke taken de over
heid zou moeten vervullen en I
wat de inhoud daarvan zou
moeten zijn. Wel had hij waar
dering voor het feit dat De
Vries een ondergrens heeft
aangegeven voor de over
heidsuitgaven. Overigens
merkte Schinck op dat die on
dergrens ook niet absoluut is,
want de uitgaven van het rijk
bedroegen tijdens het kabinet-
Den Uyl slechts 57 procent
van het nationaal inkomen. De
VVD en ook minister Ruding
moeten dus niet meer aanko
men met het verhaal dat het
kabinet-Den Uyl zo spilziek
was, aldus de PvdA-senator.
Lof voor boek
van Gorbatsjov
DEN HAAG Professor
dr. J.H. Christiaanse, frac
tievoorzitter van het CDA
in de Eerste Kamer, heeft
het afgelopen weekeinde
„onder embargo" de Ne
derlandse vertaling van
„Perestroika" van Sowjet-
partijleider Gorbatsjov ge
lezen. „Ik ben er zeer van
onder de indruk," zo zei
Christiaanse gisteren. Het
boek is officieel pas sinds
gisteren in de winkel ver
krijgbaar.
„Er wordt een uitstekende
analyse in gegeven van
waar het fout is gegaan.
De analyse van de stagna
tie is zo zeldzaam openhar
tig. Het is zeer indrukwek
kend. Ook wat Gorbatsjov
schrijft over de wereldpo
litiek is interessant materi
aal, al ontbreken de propa
gandistische elementen er
niet aan".
Senator Van der Jagt
(GPV) haalde Gorbatsjov
aan in een pleidooi tegen
individualisering en voor
het gezin. „Het viel mij op
dat Gorbatsjov schrijft dat
door de volledige deelne
ming van de vrouw in het
produktieproces er niet ge
noeg tijd over is om de
kinderen op te voeden in
een gezellige, huiselijke
sfeer, dat daardoor de fa
miliebanden worden ver
slapt en er een lakse hou
ding ontstaat ten aanzien
van gezinsverantwoorde
lijkheden".
