Ontslagen Boris Jeltsin:
slachtoffer van glasnost
Speelkwartier
Dovenprijs I
bestemd voorB
verbreiding p
teksttelefoon
o
Kohl naar
Nederland
Witboek tandtechnici benadrukt
belang centrale opleiding
„MAN DIE WIJ BEWONDERDEN, BLEEK VIJAND TE ZIJN"
Argentijn was
nazi-officier
Kabinet
stroomlijn1||
buitenland
reizen
,t€
6?s
VROOM
DREESMANN
1 j "co
BINNENLAND
QeidóaQowuvnt
DINSDAG 17 NOVEMBER 1987 PAG1]
BONN De Westduitse bondskanse
lier Helmut Kohl komt op 30 novem
ber naar Den Haag voor een dag van
politiek overleg met premier Lubbers.
Er zal vooral gesproken worden over
de Europese ministerraad die op 4 en
5 december in Kopenhagen wordt ge
houden. Daarnaast komen Oost-West-
kwesties aan de orde waaronder de
aanstaande top tussen Reagan en Gor-
batsjov in Washington en de vervolg
conferentie in Wenen over Europese
veiligheid, handelend over conventio
nele ontwapening. Kohl zal ook
worden ontvangen door koningin
Beatrix.
UTRECHT Tandtech
nici verzetten zich er te
gen dat hun centrale op
leiding in Utrecht wordt
ondergebracht in het
Leerlingstelsel, zoals het
ministerie van onderwijs
wil. De opleiding zou dan
doör verscheidene streek
scholen worden verzorgd.
In een vanmiddag gepre
senteerd witboek van de
Stichting Vakopleiding
Examens en Voorlichting
Tandtechnici (SVEVT)
wordt een aantal argu
menten genoemd om op
de oude voet verder te
gaan.
Volgens woordvoerder K. Vin-
gerhoets bestaan er binnen de
overkoepelende stichting, die
vandaag het 35-jarig bestaan
viert, erg goede afspraken tus
sen werkgevers, werknemers,
tandartsen en leerlingen. De
vijfjarige opleiding voor tand-
technicus wordt door ongeveer
vijfhonderd leerlingen één dag
in de week gevolgd. De leer
lingen hebben al een baan in
een tandtechnisch laborato-
Vingerhoets: „Wanneer de
SVEVT opgaat in het Leer
lingstelsel gaat dit ten koste
van de kwaliteit van het on
derwijs. Zo bestaan er op dit
moment goede afspraken over
de reiskosten en de koppeling
met de praktijk. Binnen het
Leerlingstelsel is men nog
lang zo ver niet". Opgaan in
het Leerlingstelsel betekent
ook dat de opleiding in ver
scheidene streekscholen ver
spreid over het land zal
worden verzorgd. Vingerhoets:
„Het huidige laboratorium in
Utrecht is in staat de nieuwste
ontwikkelingen te volgen.
Wanneer men de opleiding op
splitst, is dat niet meer moge
lijk. Daarvoor is het instru
mentarium te kostbaar. We
hebben dan ook uitgerekend
dat de kosten per leerling mo
menteel lager uitvallen dan bij
een gedecentraliseerde oplei
ding".
Oud-directeur
Bast van PTT
overleden
DEN HAAG In zijn woonplaats
Leiden is vorige week op 84-jarige
leeftijd overleden dr.ir. G.H. Bast
die van 1 mei 1959 tot 1 april 1968
directeur-generaal van de PTT
was. Bast wordt door de PTT be
schouwd als de grondlegger van
onze huidige moderne telecommu-
nicatie-infrastructuur, waardoor
hij ook internationaal grote faam
verwierf. De oud-directeur-gene-
raal was commandeur in de orde
van Oranje Nassau en ridder in de
orde van de Nederlandse Leeuw.
De begrafenis heeft gisteren in alle
stilte plaatsgevonden.
Verhoren enquêtecommisjei
volgende week afgerond t n
DEN HAAG De parlementaire enquêtecomfge'
bouwsubsidies beëindigt volgende week deL^
openbare verhoren. va,
is I
Op maandag 23, woensdag 25 en donderdag 7 «e]
vember lichten negen externe deskundigen/f
zoekers tegenover de commissie een aantal
toe, die in opdracht, dan wel op verzoek, vle
commissie zijn vervaardigd, mede ten behoevinS
het eindrapport dat als het een beetje meezit eiP or
iaar verschijnt. Professor Priemus valt de (Pva
beurt als laatste plaats te nemen in het getuigefhe
je. Hem ondervraagt de commissie over de efff>r°!
teit van de subsidieregelingen van 1968 en lielij
van de omzettingsregeling van premiekoop- ii di
miehuur-woningen, waarnaar het Onderzoek)
tuut voor Technische Bestuurskunde ondq
heeft verricht. -
MOSKOU Het specta
culaire ontslag en de de
gradatie van Boris Jeltsin,
de partijleider van Mos
kou, heeft ertoe geleid dat
het Russische leiderschap
een vertrouwenscrisis met
het publiek nabij is. On
langs moest Gorbatsjov
nog een tweede klap in
casseren. Uit cijfers van de
Staatscommisie voor sta
tistieken blijkt dat de in
dustriële groei in de eerste
helft van dit jaar gedaald
is ten opzichte van het
voorgaande jaar. Het door
het Kremlin gestelde doel
zal vermoedelijk niet ge
haald worden. Dat bete
kent dat het publiek mo
gelijk wat wantrouwend
wordt ten opzichte van
het hervormingsbeleid.
Met name door de hele affaire
rond het ontslag van Jeltsin
nemen veel burgers nu een
wat sceptische houding aan
ten opzichte vah het glasnost-
beleid. Hoe is het immers te
rijmen dat twee jaar lang niets
aan de oppervlakte kwam
over de verwarring en ont
moediging, die in de Moskouse
partijgelederen heerste, nadat
dit vorige week vrijdag duide
lijk werd. Spreker na spreker
liet immers weten dat de twee
jaar durende samenwerking
met Jeltsin ondraaglijk was
geweest.
Volgens geruchten zou Jeltsin
zelf op het ogenblik op de in
tensive care afdeling van een
ziekenhuis worden verpleegd.
Hij zou zijn getroffen door een
hartaanval, als gevolg van de
genadeloze manier waarop zijn
collega's hem afmaakten tij
dens zijn ontslag vorige week
woensdag.
In de Pravda van vrijdag wer
den twee pagina's gewijd aan
het ontslag van Jeltsin, waarin
de voormalige partijleider
openlijk werd veroordeeld.
Hierin kwam onder meer naar
voren dat Jeltsin een man was
uit wiens mond alleen, maar
vernietigende kritiek kwam
en die bovendien persoonlijke
ambities boven partijbelangen
stelde.
De hele affaire is een uitste
kende les voor iedereen die
graag wil weten hoe de Sovjet
unie in elkaar steekt en hoe
veranderingen bewerkstelligd
worden. Michail Gorbatsjov is
het schoolvoorbeeld van be
leid, gematigdheid, en toe
komstplanning en een groot
meester in de tactiek. Boris
Jeltsin stond volkomen achter
Gorbatsjovs plannen en zijn
beleid, maar hij was ongedul
dig, vrijmoedig en had onver
bloemde kritiek op anderen.
Kortom, hij stond niet met bei
de benen op de grond.
De hervormingen zullen
worden voortgezet, maar in
een rustig en gelijkmatig tem
po en niet hals over kop. Des
alniettemin vierden de ver
twijfeling en ontreddering het
afgelopen weekend hoogtij in
Moskou. Onder de bevolking
heerst een massale sympathie
voor Jelstin en men is verbijs
terd over de gang van zaken.
De meeste mensen beschouw
den Jeltsin als de belichaming
van perestrojka en glasnost.
Voor de intellectuelen was hij
het symbool van hervorming
in de hoofdstad. En de gewone
man wist hoe afwijzend Jeltsin
stond tegenover de speciale
besloten winkels en andere
privileges waar de partij-elite
gebruik van maakte en hoe hij
zich inspande om een einde te
maken aan de corruptie in de
stad.
Het is waar dat de praktische
resultaten van zijn tweejarig
partijleiderschap in Moskou
zich moeilijk laten ontdekken.
Sommigen beweren zelfs dat
er een ernstiger tekort aan
consumptiegoederen is dan
voorheen. Maar deze zomer
werd in ieder geval meer fruit
en groente aangevoerd dan
ooit tevoren en de meeste Mos-
kovieten schrijven dit toe aan
Jeltsins inspanningen.
Vijand
Afgelopen vrijdag, echter,
barstte de bom toen alle kran
ten de vernietigende commen
taren van partijleden op Jelt
sins ontslag publiceerden.
„Opeens", zo zei een Mosko-
viet, „blijkt de man die we al
lemaal zo bewonderden onze
vijand te zijn". In zekere zin
was het verslag van de toe-
spraken die op een besloten
partijvergadering werden ge
houden een grote overwinning
voor glasnost. Nooit eerder
of ten minste niet meer sinds
de jaren twintig werd een
drama in het Politburo zo uit
gesponnen voor de ogen van
de Sovjetburgers.
Voor de eerste keer werd be
vestigd wat iedereen al ver
moedde; namelijk dat er vaak
hevige conflicten plaatsvinden
binnen de partijleiding. De
vergaderingen van het Polit
buro deden een beetje denken
aan een schoolklas, waarin
Jeltsin een standje kreeg voor
zijn over-kritische gedrag en
gedwongen werd zijn fouten
toe te geven en beterschap
moest beloven. Het meest op
merkelijke van het geheel is
dat het noodzakelijk werd ge
acht om twee compleet volge
schreven pagina's te wijden
aan een verklaring waarom
een man die niet eens een
volwaardig lid was van het
Politburo onslagen werd.
De reden hiervoor moet ge
zocht worden in Jeltsins enor
me populariteit. De partijlei
ding vreesde klaarblijkelijk
een golf van protesten over
Jeltsins ontslag als de motie
ven hiervoor niet uiteen wer
den gezet. Daar komt nog bij
dat de taal die sommige spre
kers bezigden zó grof was dat
vele Russen daardoor geschokt
waren in plaats van overtuigd.
Een inwoner van Moskou zei
dat de aanklacht hem deed
denken aan de Stalinistische
Boris Jeltsin, geliefd bij het
Moskouse publiek, gooide de
knuppel in in het hoenderhok
en werd ontslagen, foto: ap
periode, toen „verraders"
zwart werden gemaakt op de
zogenaamde „haat-bijeenkom
sten".
Een veelgehoorde beschuldi
ging was dat Jeltsin de partij
een „berekenende, geniepige
steek in de rug" had gegeven,
toen hij een uiterst controver
siële toespraak had gehouden
tijdens de vergadering van het
Centrale Comité afgelopen
maand. Bovendien werd hem
ijdelheid, demagogie en poli
tieke waaghalzerij ten laste ge
legd. Veel sprekers schilder
den hem af als het ouderwetse
Brezjnev-type, waar Jeltsin
zelf altijd zoveel kritiek op
had.
Jeltsins toespraak tijdens de
bijkomst van het Centraal Co
mité in oktober, die de aanlei
ding was tot deze crisis, werd
nooit gepubliceerd, hoewel be
kend is dat hij toen zijn ont
slag aanbood. Hij uitte daarbij
kritiek op het tempo van de
hervormingen, de manier van
werken in het Politburo en
het functioneren van de afzon
derlijke leden van de partijlei
ding. Wat zonder meer duide
lijk naar voren komt, is dat
Jeltsin naar de oktoberverga
dering ging met het idee om
politiek zelfmoord te plegen.
De vraag waar niemand een
antwoord op weet is waarom
Jeltsin zo nodig op dat bepaal
de moment die bewuste toe
spraak moest houden. Mis
schien kon hij zijn frustaties
gewoon niet langer voor zich
houden. Of misschien had hij
besloten dat het juist wel nodig
was om op zo'n gevoelig mo
ment onrust te stoken binnen
de partijgelederen, omdat dit
de aandacht zou vestigen op
conservatieven leden, die de
hervormingen terug willen
draaien. En dat is nu precies
wat hij bereikt heeft.
ANGUS ROXBURGH
(c) The Sunday Times, Londen
BUENOS AIRES De ver
meende oorlogsmisdadiger Josef
Schwammberger heeft gisteren
tegenover de Argentijnse justitie
toegegeven dat hij een nazi-offi
cier is geweest. Schwammberger
werd vrijdag gearresteerd. Hij
wordt ervan verdacht tijdens de
Tweede Wereldoorlog in Polen
duizend mensen, voor het me
rendeel joden, te hebben ver
moord. Schwammberger kwam
in 1950 in Argentinië aan en in
1978 slaagde hij er in valse Ar
gentijnse papieren te krijgen. De
Bondsrepubliek Duitsland vroeg
in 1972 om zijn uitlevering.
ee
DEN HAAG Het i
net is naarstig doen<|
nodige coördinatie
brengen in de vee|
van buitenlandse r,
van bewindslieden. fiA^
toe is onlangs een ovt v<
van directeuren in hpme
ven geroepen, vaijig
meest betrokken depelli
menten, die onder |ieg
tot taak heeft overlayer
gen tegen te gaan. v<
Staatssecretaris Van rvo
(buitenlandse handel) znm
gisteren tijdens een oi d
met de vaste kamercon*ev
voor buitenlandse tyag(
naar aanleiding van o,
kingen over gebrek aanr
dinatie in het kader
exportbeleid bij reizen vi
windslieden.
Met name D66-woordv(l
Engwirda zint het ni(
„van buitenaf de indrujf-
staat van een grote i
willekeur" bij buitea
trips van ministers en sqri
cretarissen. Volgens
worden sommige landt
korte tijd door meerde/
nisters bezocht, terwijl I1 r
landen jarenlang niet aaeef
komen. Engwirda doeldqt I
bij met name op China
gelopen tijd bezocht dooinn,
bers, Van den Broek,' 1
Kroes, Deetman en J
Braks), India (Lubben
den Broek, Bukman eroe:
scheidene malen Smit-i
en Polen (onder andereen
den Broek en kortelin^
ii(
i'
pels).
It
Om mee voor de
klas te komen.
Schoolbord
inclusief verstel-
baar onderstel.
Teddy de leerbeer van Matchbox. Vanaf 2 jaar.
Leert uw peuter o.a. strikken,
tellen, drukken, ritsen
en knijpen. Wasbaar.
49*29.-
Kunststof hobbelpaard met veiligheidsriem.
Kan tegen een stootje.
Diverse modellen
burago auto's.
O.a. de Ferrari
308GTB.
Schaal 1:24.
Prachtig poppehoofd
om zelf te
borstelen
en te kammen.
pluche hond.
AV" Blaftkwispelt en schudt zijn
hoofd. (Excl.
batterijen)
Twee telefoons met zoemer,
lichtsignaal en 10 meter t
kabel. In de kleuren rood
of ivoor.
10 0 JAAR
Autotransporter van stevig kunststof.
Compleet met drie autootjes.
JK!' 19.-
HOOFD TELETEKST ONDERSCHEIDEN Lj
tart
ALTIJD IETS NIEUWS ONDER DE ZON
HUIZEN De tweejaar
lijkse Fida-prijs 1987 voor
mensen die zich buitenge
woon verdienstelijk heb
ben gemaakt ter verlich
ting van het isolement
van doven en slechtho
renden, is dit jaar toege
kend aan J.P.W. Marmel-
stein, de stuwende kracht
achter zowel Teletekst als
het Nieuws voor doven en
slechthorenden. De prijs
bestaat uit een bronzen
beeldje en een cheque van
tienduizend gulden.
Fida is het samenwerkingsver
band van een groep fabrikan
ten, importeurs en detaillisten
in gehoor-apparatuur.
In zijn dankwoord beklem
toonde Marmelstein dat met
name de televisie veel ten be
hoeve van doven en gehoorge
stoorden kan doen. De popula
riteit die het geschreven jour
naal ook bij de niet-doven ge
niet is daar een duidelijk be
wijs van. Maar volgens Mar
melstein is het belangrijkste
doel van deze uitzendingen te
voorkomen dat doven en
slechthorenden door hun han
dicap vereenzamen. „Onze we
reld draait immers om geluid.
Is het geluid weg, dan ben je
zelf ook weg. Dan is de samen
leving op slot. Vóór de invoe
ring van Teletekst waren ra
dio, televisie en de telefoon
voor doven en slechthorenden
vergeefs uitgevonden, omdat
ze er geen enkel gebruik van
konden maken".
Veiligheid
Als illustratie van de wijze
waarop doven en slechthoren
den zich in onze samenleving
moeten redden gaf Marmel
stein een eigen ervaring. „De
situatie voor de gehoorgestoor
den komt overeen met het ge
voel van eenzaamheid dat een
horende krijgt wanneer enkele
mensen in gebarentaal met el
kaar converseren. Als zij hard
lachen en ik weet niet waar
om, dan voel ik me precies als
de dove in een horende sa
menleving. Ik ben niet <f T
ge die dat gevoeld heeftl 1
Marmelstein overhandig:
geld van de prijs aan JT)o
mann van de Nederland:
venraad. Deze zal het be:
voor de popularisering M;
teksttelefoons omdat,
Marmelstein, dit toestd,
name voor de veilighelkec
doven en slechthorende
belang is. Teksttelefoon^,-
nen met name in het <T
van doven en slechthoii
met bijvoorbeeld pol|
reaus, brandweer
huizen van levensbelarl
Marmelstein: „Het is tl
gebeurd dat gehoorgestl
bij brand niet tijdig alarl
den slaan".
Doventolk
Tot de mensen die
stein met zijn inzet voo^l
tekst en het geschrever_
naai complimenteerdef
hoorden ondermeer hetL
kamerlid Erica Terpstj
nam de gelegenheid tjp i
zich nog eens nadrukkef®
te spreken voor de in
van een doventolk bij i
wone' televisie-joujj
Daardoor zouden dc
slechthorenden nog df
bij het dagelijks nieuC
trokken kunnen wordeis
gens haar zou een journjg
voorlopig als experimer
paar maal per week
kadertje onderin het b£
zien moeten zijn. Ons la£
zich in dat opzicht IC
spiegelen aan de Franse^
BIJLAGE BIJ UW KRANT M
INFORMATIE OVER FILMS.
THEATER, RECREATIE.EXPC
EN EEN COMPLETE AGENDC
