edesplan in
tidden-Amerika
?eft grote
slagen
ins van
rs
ferkiezingen
engen nog
jen echte
imocratie
Felle aanval
Gorbatsjov
op vroegere
beschermeling
Hongarije gaat
niet hervormen
4RZITTER TURKSE
eRIJVERSBOND:
Kohl en Mitterrand
eens over brigade
"INLAND
CfiidócSotnant
VRIJDAG 13 NOVEMBER 1987 PAGINA 5
"beringen bij
teriming Hamburg
In de Hafenstrasse in de
V3n]f rosse buurt ^t. PauI' zÜn
^"fote rellen uitgebroken rond
)r efcing van acht gekraakte wo-
t gedoopt moeten worden om
paken voor winkels en luxe-
"Wn. Er werden barricades
jn, auto's in brand gestoken
rstel geplunderd. Krakers uit tal
n,r" steden zouden inmiddels
/erkii'
mrg zijn gekomen
het
/ee^in de Hafenstrasse te helpen
De panden werden in 1981
tterdLjaar vervolgens gad de ge-
rnaath.rcontracten aan de illegale
leze contracten zijn nu af-
BUDAPEST De Hongaarse com
munistische partij heeft gisteren
enkele politieke veranderingen
goedgekeurd, maar is tegen een di
aloog met de oppositie en tegen
drastische wijzigingen in het poli
tieke en economische beleid. „De
mocratie, openheid en mogelijkhe
den voor burgers om inzicht te krij
gen en deel te nemen aan de poli
tieke besluitvorming, is te beschou
wen als een deel van de toekomst",
aldus de slotverklaring. De partij-
vergadering was belegd nadat en
kele vooraanstaande partijleden
hadden opgeroepen tot hervormin
gen in Hongarije.
Italiaan smokkelt
slang in slip
LONDEN Een Italiaan heeft m
Londen een boete gekregen omdat hij
het land was binnengekomen met
een slang, die sliep in zijn slip. De
justitie vernam van de politie dat de
douane op het vliegveld Heathrow de
23-jarige Rosario Tropea fouilleerde
en in zijn slip de soezende boa van 53
cm aantrof. De slang, gewikkeld in
een sok, had Tropea gezelschap ge
houden vanuit India. „Ik wilde hem
meenemen naar Italië, voor in mijn
tuin. Het was net een baby,aldus de
Italiaan, die een boete kreeg van
1.000 gulden voor het illegaal impor
teren van de slang, die niet giftig is
maar zijn prooi wurgt.
Belgen luisterden
Regenboogfractie af
BRUSSEL De Belgische militaire
veiligheidsdient blijkt begin dit jaar
een bijeenkomst van de Regenboog
fractie in het Europese Parlement te
hebben afgeluisterd en bespied. Het
ging om een vergadering over vre
desbeleid, wapenhandel en dienst
weigering. De deelnemers van de
vergadering kregen het echter in de
gaten en stelden vragen in het par
lement. De Regenboogfractie eist
dat de Belgen hun verontschuldi
gingen aanbieden. Ook de voorzitter
van het parlement Lord Plumb
heeft zijn verontrusting uitgespro
ken en de Belgen om opheldering
WHO: meer
aidsgevallen
GENÈVE De Wereld-
gezondheidsorganisatie
WHO heeft haar schat
ting van het aantal lij
ders aan aids in de we
reld met vijftig procent
verhoogd. In informatie
materiaal voor een con
ferentie in Genève over
het aidsvirus schat de or
ganisatie het aantal op
150.000 mensen. Een half
jaar geleden bedroeg de
schatting nog 100.000 pa
tiënten. Het aantal men
sen dat het virus draagt
ligt tussen de vijf en tien
miljoen.
Syrië betuigt nu
weer steun aan Iran
DAMASCUS Syrië verwerpt de ver
oordeling, die de landen van de Arabi
sche Liga op de top in Amman hebben
uitgesproken over Iran. Volgens de Syri
sche minister van buitenlandse zaken
Farouq al-Shara blijft de opstelling van
zijn land jegens Teheran „ongewijzigd",
ook al heeft Syrië zich in Amman achter
die veroordeling geschaard. Aanvanke
lijk was de Syrische houding op de Ara
bische Top uitgelegd als een doorbraak
naar een gezamenlijke Arabisch stand
punt over de Golfoorlog. Maar de Syri
sche minister heeft daar weer afstand
van genomen. Hij beklemtoonde dat alle
pogingen om de betrekkingen tussen Sy
rië en het niet-Arabische Iran te versto
ren tot mislukken gedoemd zijn.
-VOORZITTER
5ENRECHTEN ORGANISATIE WATCH:
LAG De Nica-
b president Orte-
Amerikaanse
Reagan willen,
I^Jftrzijds wantrou-
steeds niet met
r ervi'aten' *n El Sal va-
voorzitter van de
>N VEfcchtencommissie
ïrmoord; de Con-
en zich slechts tij-
ïmeen staakt-het-
geluid: machine-
laat horen. Als vice-voorzitter
van de Amerikaanse afdeling
van de mensenrechtenorgani
satie Watch, was Neier te gast
op het twee-daags symposium
over het Nederlandse ontwik
kelingsbeleid in Midden-Ame-
rika, dat in Den Haag is ge
houden.
„Het vredesplan dat op 7 au
gustus werd ondertekend door
Costa Rica, Honduras, Guate
mala, El Salavador en Nicara-
Honduras terug- gua, is een soort regionale on-
op 7 november is afhankelijkheidsverklaring.
Deze vijf landen willen zélf de
problemen oplossen; en zij
j voelen dat zij dat aankunnen,
ratelen door. De Tot voor kort waren het
ji van de afgelo- slechts bananenrepublieken,
lOen bepaald niet die door de Verenigde Staten
willoos heen en weer werden
geslingerd", aldus Neier.
en dat het vre-
voor Midden-
I een succes is.
j, het plan is tot dus-
itend geslaagd", zegt
Ker, waarmee hij in
van het laatste
n optimistisch geluid
Doodseskaders
Zijn organsiatie houdt behalve
de mensenrechten ook het
Amerikaans buitenlands be
leid nauwlettend in het oog en
oefent eventueel stevige druk
uit op Congresleden.
Neier: „Wij proberen het Con
gres het verband te laten zien
tussen schendingen van men
senrechten en hun eigen be
leid. Zo heeft de regering
Reagan tussen 1981 en 1983
hardnekkig ontkend dat de
doodseskaders in El Salvador
verbonden waren aan de na
tionale veiligheidsdienst. Na
druk van onze kant op het
Congres over deze zaak werd
de regering bang dat het Con
gres de wapenleveranties aan
El Salvador zou stopzetten.
Een en ander resulteerde erin
dat vice-president George
Bush tijdens een bezoek aan
Midden-Amerika eind 1983
verklaarde dat de acties van
de doodseskaders gestaakt
moesten worden".
Arjeh Neier is niet pessimis
tisch over de toekomst van
Midden-Amerika: „Het zal ja
ren en jaren duren eer de
mensenrechten in die regio
zijn hersteld; eer de circa twee
miljoen vluchtelingen weer
Arjeh Neier breekt zich het hoofd over de uitvoering van het vredesplan voor Midden-Amerika, maar echt pessimistisch
is hij toch niet.
FOTO: JEROEN DE JONG
thuis zijn. Maar het heeft ook
zeker tien jaar geduurd eer re
geringen overal ter wereld
zich iets van het Akkoord van
Helsinki (betreffende de men
senrechten) gingen aantrek
ken. Zoiets gaat nu eenmaal
langzaam".
Over de houding van Nicara
gua is de Amerikaan tevreden:
„De regering neemt grote stap
pen, ook al beweert Reagan
van niet. De perscensuur is
goeddeels opgeheven en er is
weer recht op vergadering en
demonstraties van de oppositie
in de straat. Ikzelf was verbijs
terd dat bisschop Obando y
Bravo (jarenlang verguisd
door de Sandinisten) als be
middelaar tussen de regering
en de Contra's is aangewezen".
Overigens meent Neier dat de
VS de hulp aan de Contra's
beslist moeten stoppen, wil het
vredesplan voortgang vinden.
De Verenigde Naties hebben
de VS daar gisteren toe opge
roepen.
Amnesty
De vraag rijst evenwel of de
VS Midden-Amerika voldoen-
.de tijd gunnen om hun vredes
plan uit te werken. Neier geeft
als voorbeeld de Contrabewe
ging in Nicaragua, die „signa
len" krijgt van de regering
Reagan dat de beloofde mili
taire en financiële hulp „echt
wel" komt. Het Congres lijkt
daar vooralsnog op tegen,
maar Reagan houdt de Con
tra's aan het lijntje om te voor
komen dat zij het bijltje erbij
neer gooien en de strijd in de
jungle opgeven.
De tweeslachtige houding van
de Salvadoraanse president
Duarte lijkt daarentegen een
veel onzekerder factor. Duarte
heeft amnestie afgekondigd
voor linkse rebellen èn rechtse
doodseskaders, die de afgelo
pen iaren vele duizenden men
sen hebben vermoord. Hij be
tuigde spijt over de dood van
vier Nederlandse journalisten
in 1982, maar zette jarenlang
weinig vaart achter het onder
zoek naar de toedracht van de
moord. En Duarte heeft blijk
baar niet zoveel invloed gezag,
dat hij kon voorkomen dat de
voorzitter van de mensenrech
tencommissie werd doodge
schoten.
„Ik geloof niet dat de Duarte
de amnestie heeft afgekondigd
om tegemoet te komen aan het
vredesplan voor Midden-Ame
rika. Hij heeft dat vooral ge
daan om het leger tevreden te
stellen, dat grote druk op hem
uitoefent om te voorkomen dat
militairen voor hun misdaden
vervolgd kunnen worden. Die
amnestiewet is afschuwelijk",
meent Neier.
Dat brengt het gesprek op de
vraag wie nu de werkelijke
machthebbers zijn in Midden-
Amerika: de burgerpresiden
ten of de militairen. Neier
haalt de schouders op: „Wat is
macht en wie is de machtigste?
Er is geen land waar macht
een absoluut gegeven is. Veel
partijen nemen deel aan de
strijd. Maar tot dusver zijn de
vijf presidenten die het Mid-
denamerikaanse vredesplan
hebben ondertekend vastbera
den op weg naar de uitvoering
erVan JOOS PERSOON
aan
de t
ligt
I
ositit
jenai
r de'
l
gen!
kaafSUM De par-
iulpyerkiezingen eind
>ffeijand in Turkije (29
ublljer) brengen nog
te democratie. De
gebf1>e bij de militaire
i valn 1980 politieke
naaigsvrijheid van de
icb 1 ernstig beteugel-
PJi nog steeds van
a3Jn ongeveer twee
Turken mogen
atscfi de verkiezingen
tréen, omdat zij vijf
e j%den een referen-
d®)ebben geboycot.
£Jet n°g blijken of
Ie Jse democratie vas-
le sfl onder de voeten
e mjgen.
chtr
•en jAziz Nesin, voorzitter
jn Turkse schrijversbond
ze lfler van de eerste „In-
egeijen petitie voor de de-
uwd' jn Turkije. Hoewel
mafch al jarenlang beij-
;ele«t vrije democratische
n neigen, is hij uiterst
n"-Lover de weg die Tur-
Omgeslagen „Premier
Aziz Nesin, voorzitter van de Turkse schrijversbond
Ttlrgut Ozal heeft vervroegde
verkiezingen uitgeschreven,
simpelweg om de oppositie zo
min mogelijk kans te geven
brede steun onder de bevol
king te verwerven. Met een
democratisch verkozen parle
ment hoopt Turkije bovendien
meer kans te maken op het
EG-lidmaatschap".
Pressiegroep
Nesin, auteur van in totaal
tachtig boeken, reist deze
week door Nederland, in het
gezelschap van zes collega-le
den van het Turkse „Intellec
tuelen-collectief Bilar", om
commentaar te kunnen geven
op de ontwikkelingen in zijn
land. In Turkije neemt het col
lectief „Bilar" als politiek ac
tieve organisatie los van de
erkende partijen een uit
zonderingspositie in. De nieu
we grondwet, die in 1982 on
der verantwoordelijkheid van
de militairen tot stand kwam.
staat namelijk de oprichting
van pressiegroepen en vereni
gingen slechts onder zeer
strenge voorwaarden toe.
Nesin, grijnzend: „We hebben
bij de oprichting van Bilar
daarom voor de vorm van een
bv gekozen. Officieel is Bilar
dus een onderneming; een bv
die zich bezighoudt met cultu
rele uitwisseling, de publicatie
van boeken en tijdschriften,
onderwijs en 'onderzoek. Zo
hebben we een Open Univer
siteit opgericht, omdat onder
wijs immers één van de grond
slagen van een democratische
samenleving moet zijn. Een
groot deel van het Turkse volk
is nu nog ongeletterd en heeft
misschien geen idee op welke
partij ze gaat stemmen"
EG-lidmaatschap
Met gemengde gevoelens zegt
Aziz kennis te hebben geno
men van de Turkse aanvraag
voor het lidmaatschap van de
EG. „Ik denk dat wij er econo
misch niet bepaald mee gebaat
zijn, omdat Turkije zijn agrari
sche produkten moeilijk in
Europa kan afzetten en ander
zijds zijn grenzen moet open
gooien voor Europese con
sumptie-artikelen en vestigin
gen van Europese multinatio
nals. Maar aan de andere kant
kan het EG-lidmaatschap een
bepaalde garantie bieden voor
de uitbouw tot een werkelijk
democratische samenleving
Cultureel hoeft de toetreding
tot de EG geen obstakel te zijn:
Turkije is altijd een mengel
moes van Europese en Aziati
sche cultuur geweest. Mijn
land is niet goed in één van ae
categorieën oost, west, noord,
zuid, eerste, tweede of derde
wereld in te delen. Om deze
redenen zou ik het EG-lid-
maatschap toejuichen"
Politieke verdeeldheid en gro
te sociale tegenstellingen leid
den in de maanden vóór de
coup van generaal Evrén, de
huidige president van Turkije,
tot een soort burgeroorlog. Da
gelijks werden in 1980 gemid
deld twintig politieke moorden
geregistreerd. Het voortduren
de stuivertje-wisselen tussen
de conservatieve regering van-
Demirel en de socialistische
regering van Ecevit had het
land bovendien vrijwel onbe
stuurbaar gemaakt Demirel
en Ecevit worden nu nóg door
dat roerige verleden achter
volgd.
Verdeeldheid
Bang dat het toestaan van de
„oude" politieke partijen op-
FOTO: DIJKSTRA
nieuw zeer grote verdeeldheid
in Turkije zal zaaien, is Aziz
niet. Wel verwacht hij sociale
onrust die wellicht op langere
termijn opnieuw tot militair
ingrijpen kan leiden. „Dat zou
dan de vierde coup in de na
oorlogse Turkse geschiedenis
worden", aldus Aziz. Wat cy
nisch: „Die coups volgden el
kaar tot dusverre met tussen
pozen van ongeveer tien jaar
op, dus geef ik de democratie
nog de tijd tot 1997 Maar se
rieus: het zal moeilijk worden
om een werkelijk diepgewor
teld democratisch proces op
gang te brengen. Op het mo
ment dat allerlei politieke or
ganisaties weer actief mogen
worden, zal immers allereerst
het economisch en sociaal on
recht in Turkije aan de kaak
gesteld worden. Want onder
de liberale economische poli
tiek van özal is de kloof tus
sen de welgestelden en de
plattelandsbevolking alleen
maar groter geworden. Zal het
militair en economisch esta
blishment een dergelijke
volksbeweging lang toestaan?
Ik betwijfel het".
PAUL KOOPMAN
MOSKOU Sovjet-leider Gorbatsjov heeft zware be
schuldigingen geuit tegen Boris Jeltsin, de ontslagen
partijleider van Moskou. Gorbatsjov verwijt hem dat hij
„zijn persoonlijke ambities boven het belang van de
partij plaatste". De Sovjet-leider zei dit deze week op
een voltallige vergadering van het stadscomité van de
communistische partij in Moskou. De ontslagen Jeltsin
gold lange tijd als een beschermeling van Gorbatsjov.
Gorbatsjov memoreerde in zijn verklaring dat Jeltsin in zijn toe
spraak het secretariaat van het Centrale Comité een gebrek aan
steun had verweten. Dat is „volkomen absurd en in tegenspraak
met de werkelijkheid". Volgens de partijleider was Jeltsins rede
voor het Centrale Comité, vorig week maandag „in het geheel
genomen politiek onrijp, bijzonder verwarrend en tegenstrijdig".
Jeltsin zou toen ook hebben gezegd dat de perestrojka het Sov
jet-volk niets zou opleveren. Naar verluidt zou de 56-jarige Jelt
sin inmiddels schuld hebben bekend en zijn vertrouwen hebben
bevestigd in de „algemene partijlijn" en Gorbatsjovs „perestroj
ka". Jeltsin behoudt voorlopig nog zijn lidmaatschap in het Po
litburo, maar heeft geen stemrecht.
KARLSRUHE De Westduitse bondskanselier Hel
mut Kohl en de Franse president Francois Mitterrand
zijn het tijdens een eerste gespreksronde van hun
Duits-Franse overleg in Karlsruhe eens geworden over
de bijzonderheden van een op te richten gemeenschap
pelijke militaire brigade.
Regeringswoordvoerder Friedhelm Ost zei na afloop van het
overleg dat de kans groot is dat een overeenkomst hierover
op 22 januari ter gelegenheid van de verjaardag van het
Frans-Duitse vriendschapsverdrag kan worden getekend. De
brigade zal 3.000 tot 4.000 manschappen omvatten en geves
tigd worden in Boblingen bij Stuttgart. Het bevel komt in
Franse handen.
De twee landen hopen hiermee een Westeuropees model
voor samenwerking op het gebied van defensie op te zetten,
als tegenwicht voor ae terugtrekking van de Amerikaanse
kernwapens uit Europa
door Gerard Kessels
KNOTSGEKKE
LOOPCLUB
ROME Het idee voor de
gekste loopclub ter wereld is
geboren in de zinderende hitte
van de tropen, in een wolk
van alcohol. Engelse en
Amerikaanse diplomaten,
opgesloten in oervervelende
hoofdsteden vol gesluierde
vrouwen en waterpijrokers,
zochten in het weekeinde
troost bij de fles. De zware kop
en het slechte geweten leidden
op maandag tot menig extra
somber getoonzet rapport voor
Londen en Washington.
Maar ziedaar, de fitness-rage'is
ook aan deze beroepscategorie
niet ongemerkt voorbij
gegaan. De diplomaten en het
ambassade-personeel besloten
te gaan lopen. Op maandag, na
een fruitig weekeinde, zouden
in noeste draf de
alcoholdampen uit het lichaam
gejaagd worden. Zo werden de
„Hash House Harriors"
geboren, die inmiddels in bijna
elke hoofdstad te vinden zijn.
De wereldwijd geldende
statuten dragen de sporen van
alcoholvergiftiging en
Engelsen. Rome heeft
inmiddels ook zo n knotsgekke
club.
Wie meedoet weet van tevoren
niet of hij vijf, tien, dan wel
twintig kilometer zal moeten
rennen. Dat hangt af van de
twee „hares", de „hazen" die
het parcours uitzetten. Met een
grote zak meel trekken zij er
op uit om de route te
markeren. Laatst waren John
en Steve het haasje. De twee
Vietnam-veteranen, echte
Rambo's, kregen problemen in
een Romeinse volksbuurt
„Zijn jullie soms de katten aan
het vergiftigen!?" wilden
woedende bewoners weten.
"Nee. alleen de honden",
antwoordden de Amerikanen
droog. Nauwelijks waren ze de
straat uit of de Romeinse
moeders togen met emmers en
bezems aan het werk om „het
gif" te verwijderen. Pas toen
enkele uren later de
snuivende en zwetende groep
de straat ingerend kwam en
iedereen het spoor bijster was,
begrepen de straatbewoners
wat er aan de hand was.
Vriendelijk wezen ze de lopers
op de hoek van de straat waar
het verder ging. Zo zijn de
Romeinen dan ook wel weer.
Bekijks trekken de „hashers"
altijd. Voorop loopt steeds
iemand met een oude
alpenhoorn. Daar wordt zo nu
en dan fors op geblazen,
teneinde de meute te
verzamelen. Eindpunt is
meestal de kantine van de
Amerikaanse ambassade bij de
Via Veneto. Nieuwelingen
doen daar na hun eerste loop
ook hun toelatingsexamen.
Onmiddellijk nadat hun naam
is afgeroepen, dienen ze een
steenkoud blik bier in één
keer te legen. Een opgave die
lelijk op de maag kan vallen.
Soms eindigt de loop ergens in
het groen. Dan markeert de
bierwagen van de ambassade
de finish, zoals laatst in het
grote park Villa Borghese.
Daar was net een groot
openluchtfeest van de
communistische partij aan de
gang met enkele duizenden
bezoekers. Tegelijk met de
uitgeputte lopers verdrongen
zich tal van Italianen voor de
bierwagen, die meenden dat
het gratis gerstennat bij het
feest hoorde.
Heel hard rennen wordt
overigens niet gewaardeerd.
Wie steeds vooraan te vinden
is, ziet zich later in het verslag
aangeduid als FRB: een
afkorting voor „Front Run
Bastard'Wie stukken afsnijdt
krijgt de kwalificatie SCB,
oftewel „'Short Cut Bastard".
Zo nu en dan is er een
„Family Hash waar het hele
gezin aan mee kan doen.
Befaamd is ook de
Ambassadors Hash" die een
paar jaar geleden in Tunis
werd gehouden. Nadat bekend
was geworden dat de nieuwe
Amerikaanse ambassadeur in
Tunis niet afkerig was enige
lichaamsbeweging werd
besloten tot een Ambassadors
Hash teneinde hem te
bewegen tot een lidmaatschap.
In dure smokings renden de
„hashers" gedurende een uur
rond de ambassade, in de hoop
dat de nieuweling zou
toehappen. Of die
ambassadeur inmiddels
regelmatig de zak meel ter
hand neemt, is mij echter niet
bekend.
