Govan Mbeki,
na 23 jaar in cel
nog ongebroken
KaidóaQowiant
warte generaal Powell
padviseur Witte Huis
Jap Weinberger was
vuist van Reagan"
Bondsdag verdeeld over beperking demonstratiereeht
Spaans pact
tegen
terrorisme
Basken
ENORME IJSVLAKTE OP DRIFT GERAAKT
L. huldig
Wetenschappers verdeeld over
bewaren laatste pokkenvirus
Geweld
1MTENLAND
VRIJDAG 6 NOVEMBER 1987 PAGINA 5
beek feliciteert
toberrevolutie
EN Alexander Dubcek, dé lei-
an de Tsjechoslowaakse commu
ne partij die in 1968 door een in
dacht van het Warschaupact aan
nt werd gezet, heeft in een brief
elicitaties overgebracht voor de
tigste verjaardag van de Oktober-
itie. Maar hij voegt er een beetje
h aan toe blij te zijn dan twintig
ia de inval in Tsjechoslowakije
ijk weer over hervormingen ge
wordt. „Ik ben verheugd over
rachten in Europa en de wereld
/en naar een democratisch soci-
Twintig jaar geleden hadden
begrepen dat democratie de enige
nsmogelijkheid is van socialis-
MITTERRAND ZWIJGT
OVER WAPENSCHANDAAL
(Van onze correspondent Bob van Huët)
PARIJS President Mitterrand heeft gisteren vooralsnog ge
weigerd commentaar te geven op de jongste affaire in de Franse
politiek: de illegale wapenleveranties aan Iran. Na verluidt zou
Mitterrand overwegen over de zaak een verklaring af te leggen,
maar wanneer was nog onduidelijk. In elk geval is de publicatie
van het geheime rapport over de Franse wapenleveranties aan
Iran als een bom ingeslagen. Volgens Jean Lecanuet, voorzitter
van de liberale regeringspartij UDF, is het woord nu aan de pre
sident om opheldering te verschaffen. „Dit is een staatsaangele-
genheid. Er zijn wapens geleverd aan een land dat op ziin minst
betrokken is bij het gijzelen van Fransen in Libanon", aldus Le
canuet. Vrijwel in dezelfde termen als twee jaar geleden aan het
begin van de Greenpeace-affaire heeft Charles Hernu, de Fran
se oud-minister van Defensie, gisteren ontkend een rol te heb
ben gespeeld in de affaire. Volgens de socialist ging het slechts
om „geruchten en insinuaties".
Bosneger overlijdt
na „complicaties"
PARAMARIBO De bosneger Ronald
Adipie, die enkele weken geleden in het
dorp Pokigron werd opgepakt door het
Surinaamse leger, is in het militair zie
kenhuis „aan complicaties tijdens een ope
ratie" overleden, aldus het Surinaamse
persbureau SNA. Adipie was de man, die
na een schot in de bil, op zijn buik liggend
door KRO-verslaggever Frequin werd ge
ïnterviewd. Hij verklaarde toen onder
meer dat de voormalige Nederlandse atta
ché Van Tussenbroek een van de com
mandogroepen van Ronnie Brunswijk
leidde. Frequin liet later weten dat hij het
interview had afgenomen om de mede
werking van de Surinaamse autoriteiten
te krijgen bij het doorsturen van zijn film
materiaal.
Prins Charles blundert
in Bondsrepubliek
LONDEN Prins Charles heeft in de
Britse pers de wind van voren gekregen
voor opmerkingen die hij gisteren in de
Bondsrepubliek maakte. De kroonprins
sprak in een rede tot officieren en kadet-
ten in Beieren zijn steun uit voor het Brit
se nucleaire beleid en stak de loftrompet
over de kunde van de vroegere Duitse mi
litairen. De Star noemde het compliment
„een verbijsterende blunder in een maand
waarin wij de slachtoffers van de Tweede
Wereldoorlog herdenken". Letterlijk zei
prins Charles dat de Westduitsers in de
geschiedenis bekend staan „om de voor
treffelijkheid van hun officieren". De Ti
mes vond het een veeg teken dat de prins
zich over de nucleaire politiek van de re
gering uitliet.
Kandidaat Hof VS
rookte marihuana
WASHINGTON Douglas Gins-
burg, de kandidaat voor een zetel in
het Amerikaanse Hooggerechtshof,
heeft gisteren toegegeven eind jaren
zestig en begin jaren zeventig mari
huana te hebben gerookt. Nu heeft
negentig procent van generatie van
de 41-jarige Ginsberg wel eens een
stickie gerookt, maar in dit geval
geeft het tegenstanders van zijn be
noeming een nieuw wapen in han
den. Het Witte Huis heeft laten we
ten dat president Reagan, die de con
servatieve rechter persoonlijk heeft
voorgedragen „pal achter hem blijft
staan". Ginsberg wordt voorts ver
dacht van wangedrag toen hij op het
ministerie van justitie werkte.
(Van onze correspondent)
SHINGTON Volgens de Amerikaanse grond-
zijn alle burgers gelijk. Maar het percentage
irte Amerikanen op hoge posities is nog steeds
in. In dat licht bezien is de benoeming van luite-
t-generaal Colin L. Powell tot Reagans adviseur
r de nationale veiligheid opmerkelijk. Hij is de
ite zwarte Amerikaan op zo'n hoge positie.
ell is benoemd tot opvolger van Frank Carlucci, die mi
er van defensie wordt Carlucci was overigens nog geen
veiligheidsadviseur: hij volgde vorig jaar december ad-
aal Poindexter op die als gevolg van het Iran-Contra-
ndaal ontslag moest nemen.
ucci is volgens velen de ideale opvolger van Caspar
nberger. Hij heeft als diens tweede man gediend en hij
ersehrijft de opvattingen van zijn voorganger volledig.
terhperament verschilt Carlucci evenwel sterk van
nberger. Hij is meer tot compromissen geneigd en stelt
Ie relaties met het Congres op hoge prijs.
ieraal Powell is nu naar voren geschoven als de belang-
ite presidentiële adviseur op het stuk van de buitenland-
olitiek. Over Powells bekwaamheden bestaan in Was-
;ton nauwelijks twijfels. Deze 50-jarige zoon van een
grant uit Jamaica maakte een briljante carrière die hem
Ten van de vertrouwelingen van Weinberger maakte. Hij
commandant van de 5e Amerikaanse legercorps in
st-Duitsland en in die functie hard op weg de eerste
rte cheff-staf van het Amerikaanse leger te worden. Po-
werd evenwel door Carlucci naar het Witte Huis ge-
J om de troep op te ruimen die door Poindexter en
th was achtergelaten. Een ding heeft Powell tegen: het
felachtige voorrecht Reagans zesde adviseur voor de Na-
ale Veiligheid te zijn in zeven jaar. In de maanden die
gan nog resten, mag Powell proberen alsnog lijn te bren-
in de Amerika's buitenlandse politiek.
e* j deelnemers aan de stoelendans in het Witte Huis waren
leren bijeen in Reagans rozentuin. Van links naar rechts
aftredende minister Weinberger, president Reagan, veilig-
n- (Jsadviseur Powell en de nieuwe minister .van defensie,
ie" 1ucci.
l", foto: ap
»et
(Van onze correspondent)
iSHINGTÖN Het vertrek van de 70-jarige Ameri-
nse minister van defensie, Caspar (Cap) Willard Wein-
ger, is een gevoelig verlies voor president Reagan. Wein-
ger is een oude vriend van Reagan en heeft bijna twintig
met hem samengewerkt.
lurende de zeven jaar dat hij het Pentagon heeft be
rd, heeft hij met een ongekende trouw het politieke pro-
mma van president Reagan uitgevoerd. Toch zijn waar
iers het er over eens dat het niet alleen zijn privé-om-
ïdigheden zijn geweest, die Weinberger hebben doen op-
>pen. Hij heeft zich altijd verzet tegen wapenakkoorden
de Sovjetunie. Maar nu minster Shultz het pleit heeft
ronnen en Reagan volgende maand het INF-akkoord on-
tekent, was zijn tijd gekomen. Weinberger was overigens
van de laatst overgebleven medewerkers die Reagan bij
eerste ambtsaanvaarding in 1981 benoemde,
ijde tijd dat hij in Californië voor Reagan werkte, bleek
joiinberger iemand te zijn die krachtig kon bezuinigen,
eet ir toen hij minister van defensie werd, begon de reusach-
ve en geldverslindende heropbouw van het Amerikaanse
Bru ir. Ook was Weinberger een van de belangrijkste pleitbe-
Vj jers van Reagans omstreden SDI-programma. Hij heeft
„e(i met kracht verzet tegen iedere poging de defensiebe-
Detiting te verlagen. Kortom, Cap Weinberger was de man
vuist" van Reagan. Opmerkelijk was overigens dat
inberger niet graag bereid was het Amerikaanse leger in
iv etten. Zo gaf hij zich pas op het laatste moment gewon-
toen president Reagan vorig jaar april besloot een ver-
lingsaanval op Libië uit te voeren,
benoeming van Frank Carlucci moet overigens nog offi-
worden goedgekeurd door de Senaat, maar in Was-
on wordt aangenomen dat dat een formaliteit is.
ten
(Vervolg van de voorpagina)
JOHANNESBURG
Volgens familie en advo
caten gaat de gezondheid
van de gisteren vrijgela
ten ANC-leider Govan
Mbeki achteruit en is hij
vrijwel blind. De Zuida-
frikaanse regering in Pre
toria vreest dat vrijlating
van de ANC-top de poli
tieke onrust zal aanwak
keren. Maar daar staat de
grotere vrees tegenover
dat de dood van een van
de leiders in de gevange
nis, ongetwijfeld zal lei
den tot massale en ge
welddadige demonstraties
in het genele land.
leiders in hechtenis. Hij ver
klaarde gisteren nog steeds
achter zijn politieke (marxisti
sche) idealen te staan en ach
ter de strijd van het ANC. Als
lid van het ANC, mag Mbeki,
die een fitte indruk maakt,
niet worden geciteerd in de
Zuidafrikaanse pers. Tijdens
de persconferntie, die gisteren
overigens nog wel op de Zuid
afrikaanse televisie was te
zien, bleek dat Mbeki na 23
i'aar op Robbeneiland nog ze-
cer niet gebroken is.
Het eerste signaal dat hij zou
worden vrijgelaten kwam van
president Pieter Botha, die in
augustus verklaarde dat hij
zijn minister van justitie op
dracht had gegeven de zaak-
Mbeki aan een nieuw onder
zoek te onderwerpen.
Govan Mbeki sloot zich in de
jaren dertig aan bij het ANC,
toen hij sociale wetenschappen
studeerde aan de Universiteit
van Zuidafrika. Nadien gaf hij
les aan verscheidene zwarte
scholen, maar hij werd ontsla
gen vanwege zijn politieke ac
tiviteiten. In 1943 werd hij ge
kozen in de Raad van Trans
kei als afgevaardigde van de
plaats Iduwyta, waar hij een
handelscoöperatie leidde en
waar overigens zijn vrouw
momenteel nog een winkel
drijft.
Mbeki verhuisde in 1955 naar
Port Elizabeth om als redac
teur te gaan werken voor het
linkse dagblad New Age.
Daarnaast was hij actief voor
het ANC, waarvoor hij in 1956
tot landelijk voorzitter werd
gekozen. Govan Mbeki, was
een van de talloze zwarte lei
ders die werden opgepakt na
de opstand in Sharpeville in
1960, waarbij 69 zwarten om
het leven kwamen.
Ere-doctoraat
Een jaar later sloot hij zich aan
ANC-leider Govan Mbeki, staat de pers te woord nadat hij giste
ren was vrijgelaten uit de gevangenis.
In 1985 mocht de blanke Den
nis Goldberg vertrekken, na
beloofd te hebben geweld te
gen Pretoria af te zweren.
Goldberg werkt momenteel in
het Europese hoofdkwartier
van het ANC in Londen. Gis
teren werden nog twee ANC-
leden vrijgelaten die tot tien
jaar cel waren veroordeeld
wegens moord op een politie
man. Ook Mike Matsobane en
John Nkosi, leden van de klei
nere guerrilla-organisatie Pa-
nafrikaans Congres werden uit
de gevnagenis ontslagen even
als de ultrarechtse blanken Ja
cob Viljoen en Hendrik Ja-
cobz, die in 1983 werden ver
oordeeld wegens het beramen
van moordaanslagen op zwarte
leiders.
bij de verboden Zuidafrikaan
se Communistische Partij. In
1963 dook hij onder maar in
juli van dat jaar werd hij sa
men met zeven andere ANC-
leiders gearresteerd op be
schuldiging van sabotage en
tijdens het beruchte (show-
)proces van Rivonia tot levens
lang veroordeeld. Tijdens zijn
gevangenschap behaalde Mbe
ki een graad in de economie.
In 1977 kreeg hij een eredocto
raat in de sociale wetenschap
pen van de Universiteit van
Amsterdam, vanwege zijn we
tenschappelijk werk en zijn
boek The Peasant Revolt (de
Boerenopstand).
Govan Mbeki is de tweede van
de acht, in 1964, veroordeelde
ANC-leiders, die is vrijgelaten.
(Van onze correspondent)
BONN De fracties in de
Duitse Bondsdag zijn het
niet eens over de maatre
gelen die genomen
moeten worden als reactie
op de dodelijke schietpar
tij maandag bij eën de
monstratie in Frankfurt.
Twee politiemensen kwa
men daarbij om het leven;
de 33-jarige hoofdver
dachte A.E. heeft overi
gens nog geen bekentenis
De partijen bleven gisteren in
de Bondsdag bij hun bekende
standpunten, wel werd in op
perste eensgezindheid afschuw
over het gebeurde uitgespro
ken. De Beierse CSU hamerde
nogmaals op een beperking
van het demonstratiereeht en
vooral een vermommingsver
bod, de CDU sloot zich daarbij
aan. Coalitiepartner FDP voel
de echter weinig voor inwilli
ging van de eisen van de
christelijke partijen, aangezien
het demonstratiereeht een
grondwettelijk vastgelegd de
mocratisch principe is. De
SPD en de Groenen verzetten
zich tegen scherpere maatre
gelen omdat de huidige wetge
ving al voldoende bescher
ming zou bieden.
Deserteur terug
uit Sovjetunie
FRANKFURT De Ameri-
kaanse militair Wade Roberts,
die in maart van dit jaar via
de DDR uitweek naar de Sov
jetunie, is na zijn terugkeer in
de Bondsrepubliek gearres
teerd door de Amerikaanse
militaire politie. De man is in
middels naar de VS overge
bracht. Roberts, die bij zijn ar
restatie geen verzet bood, zei
te zijn teruggekomen, omdat
zijn zwangere vriending in het
westen wilde bevallen.
ADVERTENTIES
De sigaren van
meneer Rob
Rob de Graaft,
de derde generatie van Neerlands
meest prominente sigarenmakers.
Zijn fijne handgemaakte sigaren
vindt u exclusief aan de Heulstraat
27 (B/D Kneuterdijk) 's-Gravenhage.
Tel. 070-600533.
Bommenveld
Het lijkt of deze heren knollen aan het stapelen zijn, maar In werkelijkheid wordt zeer omzichtig
omgesprongen met totaal 20.000 kilo aan granaten uit de Tweede Wereldoorlog. De explosieven
werden aangetroffen op het veld van een boer bij de Franse plaats Bantheville. FOto- anp
MADRID Na tien weken
van debatten tussen de rege
rende socialistische partij en
de oppositie, hebben bijna alle
politieke partijen in Spanje
hun handtekening gezet onder
een pact voor de bestrijding
van het Baskische terrorisme.
De kern van het pact bestaat
uit een veroordeling van het
gebruik van geweld voor poli
tieke doeleinden, een veto op
onderhandelingen met de
guerrillabeweging ETA en
steun voor Baskische partijen
die een politieke uitweg voor
het conflict zoeken. Alleen de
partij „Baskische Solidariteit"
weigerde aan het pact mee te
werken.
WASHINGTON Een enorme ijsberg staat dat de drijvende ijsmassa weer aan Volgens de National Science Foundation
met een omvang van 40 bij 160 km (een het landvaste ijs vastvriest, maar als dat in Je VS vormt de gigantische ijsmassa
vijfde deel van de oppervlakte van Neder- niet gebeurt zal de kustlijn van het gebied voorlopig nog geen bedreiging voor de
land) en een dikte van 225 meter is losge- op geografische kaarten ingrijpend scheepvaart,
raakt van de ijskap aan de zuidpool en moeten worden gewijzigd en houdt de
drijft nu rond in de Ross Zee. De kans be- Baai van Whales in feite op te bestaan
rpU:
Ïïirschel
II
IS
ttint Uwe Barschel, de
;ere minister-president
de Westduitse deelstaat
1 swig-Holstein die op 11
ntcier dood is aangetroffen
lat i hotel in Genève, is zon-
k wijfel schuldig aan alle
ech in die rond de verkiezin-
lde ran september tegen hem
vr ingebracht. Dit staat in
intern rapport van de
en-democratische CDU.
:oie hels partij liet het rap-
ers opstellen in de hoop dat
cht rijlen de premier zou vrij-
ten van onder meer spio-
en smaad jegens zijn poli-
tegenstander Engholm.
de partij moest conclude-
pri iat alle aanwijzingen te-
larschel pleitten.
ADVERTENTIE
Pieten veror
beren snoep-
kunstwerk van
Sweetheart
Candy Shops
"Qm zo je tanden in te zetten."
Dat was het kommentaar van
Sweetheart Candy Shops.
Daarmee niet de Pieten bedoe
lend, maar een van de snoep-
kunstwerken die er te koop zijn.
Bij de lekkerste konden snoep
lustige Pieten zich niet beheer
sen. Volkomen begrijpelijk als je
al dat heerlijks ziet.
Voorlopig zijn de Pieten niet
weg te slaan uit de winkel in de
Haagsche Passage 24. De klan
ten zijn dol enthousiast.
Natuurlijk hebben de Pieten
voor elk kind een "sweet sur
prise".
NEW YORK De laatste
pokkenvirussen, restant
van de „gesel" die miljoe
nen mensen doodde en
een geweldige vernieti
ging te weeg bracht,
worden op slechts twee
plaatsen ter wereld be
waard. Het virus overleeft
in diepvriezers van labo
ratoria in Moskou en in
Atlanta (VS).
De laatste bekende besmet
ting met pokken vond in
1977 plaats in Somalië. Maar
nu, tien jaar nadat de ziekte
ophield te bestaan, is een in
ternationale discussie losge
barsten tussen specialisten
over de vraag wat met de
laatste virussen moet worden
gedaan.
Sommigen willen het virus
doden, ook al betekent dat de
uitroeiing van een species.
Anderen zeggen dat het va-
riola-virus levend moet blij
ven voor eventueel toekom
stig gebruik.
Van enkele Amerikaanse
functionarissen is bekend dat
zij tegen vernietiging van de
vooraad zijn, uit angst dat
andere landen geheime voor
raden bewaren voor een bio
logische oorlogsvoering.
Maar de meeste specailisten
zijn het erover eens dat het
pokken-virus geen ideaal
„wapen" is en dat er veel ef
fectievere ziekteverwekkers
zijn.
„Geen enkele wetenschapper
werkt met het variola-virus
of wordt geacht dit te doen",
schrijft dr. Keith Dumbell
van de Universiteit van
Kaapstad in de jongste editie
van het gezaghebbende me
dische blad The Lancet.
„Naar mijn weten is vernie
tiging van de overgebleven
laboratoriumvoorraden de
enige manier om voorgoed
van deze infectueuze gesel af
te komen". Dumbell onder
vroeg collega-virologen in de
hele wereld naar de vernieti
ging van het virus. Van de
61 wetenschappers uit 22 lan
den, antwoordden er slechts
vijf dat het virus beslist be
waard moest blijven.
Brandmerken
Politiemensen zoeken naar tatoeages en brandmerken op de ge
zichten van 24 jongeren die vluchtten voor een „offensief" van
de burgerpolitie op het eiland Leyte en later In Manila gearres
teerd werden. Volgens de politie zijn leden van het liquidatie-
eenheid „Spreeuw" van de communistische rebellen in de FilipiJ-
nen aan dergelijke tekens te herkennen.
foto: ap
door Jo Wijnen
WASHINGTON We zien ze
iedere avond op de buis:
geüniformeerde mannen die
uit een gebouw, een wegberm
of het struikgewas komen met
een brancard achter zich aan.
Op die brancard ligt,
gewikkeld in een laken of een
stuk plastic, het lichaam van
een mens. Bij hun ambulance
of lijkewagen aangekomen,
klappen de geüniformeerde
mannen de van wieltjes
voorziene poten onder de
brancard in, en schuiven het
lichaam met een routineus
gebaar door de achterdeur van
het voertuig naar binnen. We
zien het inderdaad iedere
avond. Soms zelf enkele keren
per avond. De doodsoorzaak:
geweld.
Soms krijgen de opnames van
die brancard met dat lichaam
van een mens erop een
vervolg. Dan heeft men de
vermoedelijke moordenaar
gegrepen. Men ziet dan weer
een mens, rechtop lopend
tussen een paar dienders.
Meestal wendt die mens het
hoofd van de camera af. Soms
kijkt hij onvervaard in de lens.
De tv-reporter stelt ons braaf
op de hoogte van niet alleen
de naam van de dader, maar
ook van diens huisadres. Het
gaat altijd maar door.
In Amerika worden jaarlijks
rond de 20.000 mensen
vermoord. Soms gebeurt dat
omdat mensen ruzie met
elkaar hebben over de liefde
of het ontbreken daarvan,
over geld, over drugs, over
zaken. Soms vindt de een of
andere gangsterbaas dat
iemand maar beter kan
worden opgeruimd. Soms
gebeurt het om helemaal niks.
In New York stond dezer
dagen zomaar een jongetje met
een fietsje langs de straat.
Even verderop kregen twee
pubers ruzie. Ze begonnen te
schieten, zonder elkaar
overigens te raken. Maar het
jongetje kreeg de kogels door
het hoofd die de pubers voor
elkaar hadden bestemd. Een
mevrouw in datzelfde New
York zag een dodelijke
schietpartij gebeuren. Ze werd
door de politie aan de tand
gevoeld en vertelde alles wat
ze had gezien. Een paar dagen
later kwam ze iemand tegen in
het trappenhuis van haar
woonkazerne. Die schoot haar,
zonder zich ook maar een
ogenblik te bedenken, dood.
Het is een wanhopig makende
reeks van verschrikkingen die
geen eind meer neemt.
Intussen hebben de
belangengroepen van de
wapenbezitters zeer
machtige organisaties met veel
geld en een grote invloed in
het Amerikaanse Congres
het gedaan gekregen dat ook
plastic wapens mogen worden
verkocht. De bezitters ervan
kunnen daarmee de
veiligheidsfunctionarissen op
vliegvelden en in
overheidsgebouwen mooi bij
de neus nemen.
In dit land worden alleen nog
maar wettelijke maatregelen
genomen die het bezit van
vuurwapens
vergemakkelijken. Je moet
hier een vuurwapen hebben,
net zo goed als je een pakket
aandelen, een auto-telefoon of
een magnetronoven moet
hebben. Er is geen tv-serie
meer of er komen wapens in
voor. Het hebben van wapens
is zo'n volkomen
vanzelfsprekendheid
geworden, dat geen mens
meer op het idee komt om de
ruiten in te gooien van de
protserige gebouwen in
Washington waar de
belangenorganisaties van
wapenbezitters zich hebben
neergelaten.
We zijn één keer in een
wapenwinkel geweest om er
een kijkje te nemen. Op een
van de toonbanken stonden,
vastgeschoefd aan metalen
standaards, een stuk of tien
revolvers. Je kon aldus de
kolven beet pakken om vast te
stellen of die fijn in je hand
lagen. Allerlei mensen stonden
daar met verlekkerde
gezichten aan die kolven te
voelen, zoals kinderen in een
speelgoedwinkels aan autootjes
of poppen voelen. En op een
andere toonbank rinkelde een
kassa gestaag.
In feite eindigt elke
wapenaankoop met die
brancard waarop, gewikkeld
in een laken of een stuk
plastic, het lichaam van een
mens ligt En reken maar dat
het geen einde meer neemt
Eigenlijk is het geweld ons
lief. We houden ervan. We
kunnen het niet missen. We
zijn er verslaafd aan. Een
mens kan, als hii iedere avond
naar het plaatselijke tv-nieuws
in een willekeurige
Amerikaanse staa kijkt, tot
geen andere slotsom komen.
