Brokx: „Ik wacht wel af
wat er gaat gebeuren"
Liesbeth den Uyl bleef zichzelf
als vrouw van Bekende Nederlander
De Vries liet
plan-Lubbers
niet uitlekken
„Schrikbewind" van
kapitein bijgesteld
Stukje kip kost vrouw leven
en echtgenoot vrijheid
ENQUETE-VERHOREN VOORLOPIG AFGESLOTEN
PvdA woedend op
Koning over
achterhouden
van informatie
JOOP WILDE DAT IK ERMEE ZOU DOORGAAN'
BINNENLAND
QeidóaQowiant
VRIJDAG 6 NOVEMBER 1987 PAGINA
DEN BOSCH De legerleiding heeft gisteren na de behande
ling van een klacht van de VVDM over een „waar schrikbe
wind" van kapitein Vlijm, compagniescommandant op de Ko
ning Willem 1 kazerne in Den Bosch, een aantal zaken bijge
steld. Daarentegen bleken ook enkele punten uit de klacht op
een misverstand te berusten. Vlijm blijft dan ook compagnies
commandant.
Vlijms manschappen, begin deze week opgekomen recruten,
werden onderworpen aan zeer strenge huisregels die in de Mid
deleeuwen niet zouden misstaan maar die in een modern leger
niet meer thuis horen, zo meende de VVDM. De soldaten
moeten volgens de soldatenvakbond in strijd met de regels bij
voorbeeld al om zes uur 's ochtends opstaan, vanwege de snel
heid met vier man tegelijk onder de douche en vervolgens in
looppas van en naar het ontbijt. Ook moeten ze in strijd met de
regels 's avonds verplicht op de kazerne eten. Na dienstijd
moeten ze bovendien hun uniform aanhouden terwijl soldaten
normaliter in burger mogen rondlopen als het werk erop zit.
MINDER LESUREN
VOOR HBO-DOCENTEN
DEN HAAG Docenten in het hoger be
roepsonderwijs (hbo) zullen aanzienlijk min
der uren les gaan geven. Dat aantal wordt
verminderd van 29 tot 18 uur per week. Deze
inkrimping is bedoeld om meer tijd vrij te
maken voor onderzoek en andere onderwijs
ondersteunende taken. Voor de studenten in
het hbo heeft dit tot gevolg dat zij met grote
aantallen de overblijvende lessen zullen
moeten bijwonen, zoals dat in het weten
schappelijk onderwijs allang gebruikelijk is.
Na alle door minister Deetman opgelegde fu
sies zijn er nog 85 hbo-instellingen in ons
land over. Vrouwen krijgen voorrang bij ver
vulling van vacatures, om hun achterstand in
aantal wat kleiner te maken. Het een en an
der is vastgelegd in de nieuwe cao tussen de
betrokken onderwijsvakbonden en de school
besturen in het hbo.
Vrouw verkracht
op perron Haarlem
HAARLEM Een 29-jarige
vrouw uit Haarlem heeft bij
de politie aangegeven dat zij
deze week om half een
's middags op een perron
van het Haarlemse NS-sta-
tion is verkracht.
Volgens de vrouw werd zij
beetgepakt door een 30- tot
40-jarige man, die haar mee
nam naar een seinwachters-
huisje. Daar is zij verkracht.
Nadien bleef de onbekende
het slachtoffer in de gaten
houden, zodat zij geen alarm
durfde te slaan. De man wist
te ontkomen door in de trein
naar Den Haag te stappen.
PREMIES KOOP
WONINGEN OMLAAG
DEN HAAG Staatssecretaris Heerma
van volkshuivesting heeft de bijzonderhe
den bekend gemaakt van de al eerder
aangekondigde wijziging van de regelin
gen voor premiekoopwoningen. Premie-B
verdwijnt; deze wordt samengevoeg'd met
premie-C. Gevolg is dat voor alle wat
duurdere koophuizen nog slechts een een
malige bijdrage wordt gegeven. Alleen
voor de goedkopere premie-A-huizen kan
men jaarlijks nog subsidie krijgen, mits
men niet meer verdient dan 51.000 gulden
bruto per jaar. De jaarlijkse maximale bij
drage is verlaagd met 400 gulden tot 3600
gulden. Voorts mogen de kosten van een
garage niet meer afgetrokken worden van
de stichtingskosten, zodat een aantal hui
zen buiten de premiegrenzen (f 148.000 in
de Randstad en 138.000 elders) ook bui
ten de gemeentegarantie komt te vallen.
in Rotterdam zei dit gisteren met enige ontzetting en verbazing in h;
stem tegen de 26-jarige Schiedammer J. van O., die in de beklaagde
bank stond omdat hij zijn ex-vriendin Els Mason op 7 augustus opzett
lijk van het balkon van haar woning zou hebben geduwd. De vrou
overleed aan de verwondingen. De verdachte heeft de beschuldigii
van meet af aan ontkend, deed dat ook op de zitting, terwijl officii
van justitie mr. C.M.P. Flint acht jaar gevangenisstraf onvoorwaardr
lijk tegen hem eiste. De schuld van Van O. staat volgens de officii
vast. Een van de belangrijkste bewijsgronden is volgens haar de ve
klaring van het vierjarige zoontje van Van O. en het slachtoffer. H
jongetje zou hebben gezien dat zijn vader zijn moeder over de rand vj
het balkon duwde.
Mr. Flint schetste Van O. als „een koude, emotieloze verdachte die i
les ontkent".
Uitspraak op 19 november.
DEN HAAG Is de en
quêtecommissie erop uit
om Brokx nogmaals poli
tiek verantwoordelijk te
stellen voor bijvoorbeeld
negen jaar „mismanage
ment" op het ministerie
van volkshuisvesting? Op
de (voorlopig) laatste dag
van de openbare verho
ren had het daar alle
schijn van. Brokx werd
gisteren in zijn derde ver
hoor voor de enquête
commissie hard aange
pakt. Ditmaal was het K.
de Vries, voorzitter van
de enquêtecommissie-
bouwsubsidies, die Brokx
in het nauw dreef.
Brokx heeft sinds gisteren on
getwijfeld een gezonde aver
sie opgebouwd tegen de ach
ternaam „De Vries". Want
door deze voorzitter van de
enquêtecommissie werd hij
zowat om de oren geslagen
met belastende verklaringen
van andere getuigen. Daar
door zijn op z'n minst grote
vraagtekens geplaatst bij
Brokx' versie van het gebeur
de.
Zoals zo vaak zat ook nu het
venijn in de staart. Klaas de
Vries besloot op de laatste
verhorendag Brokx te con
fronteren met hetgeen andere
getuigen tijdens deze enquête
onder ede hebben verklaard.
En dat pakte bepaald niet zo
gunstig uit voor de ex-staats
secretaris. De reeks aantijgin
gen en sneren die De Vries
gisteren binnen een half uur
liet passeren, kon Brokx
slechts zeer ten dele pareren.
Dat de man, die kandidaat is
voor het burgemeesterschap
van Eindhoven, het gisteren
zelf ook niet meer zo zag zit
ten, bleek wel uit het feit dat
hij de verzamelde journalisten
bij zijn vertrek het volgende
toevertrouwde: „Het was
moeizaam. Ik zie wel wat er
gebeurt in de toekomst, ik
wacht wel af".
Bits
Na twee en een half uur
vruchteloos bevestigen en
ontkennen tussen commissie
leden enerzijds en getuige an
derzijds, was voor De Vries
gisteren de maat vol. De en
quêtevoorzitter nam uitge
breid het woord en liet elke
vraag van zijn kant uitgroeien
tot een duidelijke beschuldi
ging van het adres van Biokx:
„Hoe vaak moet er eigenlijk
een verslag van de ambtelijke
top komen, voordat u het
goed leest?", bitste De Vries.
Immers, in de jaren '83 tot '85
is minstens vijfmaal in een
vergadering van de directie
raad van VROM gesproken
over het feit dat het ministe-
rie de beleggers niet moest
controleren. De notulen van
die vergaderingen gingen ook
naar Brokx en düs moest hij
het geweten hebben, oordeel
de De Vries.
Brokx, die op het departe
ment de naam had een kei
harde werker te zijn vond bij
De Vries geen genade met
zijn excuus dat een drukke
baan als de zijne ook beper
kingen oplegt: „Theoretisch
had ik het kunnen weten,
maar ik daag iedereen uit om
met mijn werk zoiets te ont
dekken". „Zwak", oordeelde
De Vries en ging door. Had
den twee hoge ambtenaren
niet al in '80 gewaarschuwd
voor subsidie-aanvragen van
beleggers met mogelijk valse
gegevens? Brokx moest be
kennen dat hij niets met die
waarschuwing heeft gedaan.
„U mag dat veroordelen, ik
zie het wel", reageerde hij ge
laten.
Het miserabelst .verging het
Brokx, toen De Vries hem
confronteerde met de gang
van zaken rond de OKH-re-
geling uit 1980: de omzetting
van koop- in premiehuurwo
ningen. Brokx hield ook giste
ren vol dat over de omzetting
van koop-naar premiehuur
woningen afspraken beston
den met Financiën. Dat was
ook gebeurd ten aanzien van
de omzetting van vrije sector-
woningen. Uiteindelijk zijn
13.500 woningen omgezet,
waarvan zo'n 1000 uit de vrije
sector.
'Hoe viel dat, wilde De Vries
weten, te rijmen met de ver
klaring van een getuige, dat
bij het schrijven van de OKH-
circulaire geen afspraak met
Financiën was gemaakt voor
omzetting van vriie sectorwo
ningen? Volgens diezelfde ge
tuige was bovendien de af
spraak dat in totaal maar 1000
woningen mochten worden
omgezet! En dan Verbaan,
destijds hoofd van de afdeling
financieel-economische zaken,
die onder ede verklaarde dat
omzetting van de vrije sector
van de hand is gewezen. „Hij
heeft eerst nu gehoord dat
vrije sectorwoningen werden
omgezet", vertelde De Vries.
De opvolger van Verbaan
verklaarde: „Ik wist niet dat
vrije sectorwoningen werden
omgezet. Dat hadden we ze
ker moeten weten".
Brokx kon na dit alles niet
anders dan herhalen wat hij
al eerder had verklaard:
„Naar mijn gevoel droeg de
financiële afdeling er wèl we
tenschap van". „Dat is dus
kennelijk niet het geval ge
weest", constateerde De Vries.
Overschaduwd
De „zaak-Brokx" overscha
duwde de twee laatste verho
ren die gisteren een reeks van
tachtig besloten. Ex-VROM-
minister Winsemius, bij wie
Brokx vier jaar staatssecreta
ris was, had slechts compli
menten voor de „goede sa
menwerking" met hem. Bij
één van de vele punten,
waarop Brokx gisteren werd
aangevallen, kon hij de be
schadigde bewindsman nog
even te hulp snellen. Het ver
schuiven van woningwetle
ningen van overheid naar ka
pitaalmarkt was volgens Win
semius geen truc, om ruimte
op de VROM-begroting te
creëren: „Dat was een princi
piële beslissing".
De huidige VROM-minister
Nijpels wilde gisteren best
kwijt dat deze parlementaire
enquête naar zijn mening ne
gatieve gevolgen heeft voor
het functioneren van VROM.
De geur van fraude, die voor
al aan het begin van de ver-
horenreeks uit de enquête op
steeg, heeft de amotenaren
het werken lastiger gemaakt.
„Door de enquête staat men
onder druk. Men is nu strikt
geworden in het toepassen
van de subsidieregels en dat
kost veel tijd".
FRANS WEERTS
Oud-staatssecretaris Brokx: „Theoretisch had ik het kunnen
weten, maar ik daag iedereen uit om met mijn werk zoiets te
ontdekken".
FOTO: ANP
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Volgens het PvdA-Tweede Kamerlid Kom
brink is het niet waar dat CDA-fractieleider Bert de Vries vo
rig jaar oktober het plan van Lubbers heeft laten uitlekken,
om een „commissie van wijze mannen" te belasten met een on
derzoek naar de manipulaties met bouwsubsidies. Ook CDA-
leider De Vries ontkende gisteren, dat hij daarin de hand heeft
CD A-leider De Vries liet gisteren in het tv-programma Den
Haag Vandaag weten, dat de enquête inmiddels duidelijk heeft
gemaakt dat Brokx terecht als staatssecretaris is weggestuurd:
„Ik zou het weer doen, ook met de wetenschap van nu". De
ontwikkelingen in de enquête bevestigen volgens de CDA-lei-
der het standpunt, dat Brokx als staatssecretaris „onvoldoende
slagkracht" zou hebben gehad om belangrijke beslissingen te
nemen.
Geheim
Ex-staatssecretaris Brokx verkeerde gistermiddag, zo bleek tij
dens het verhoor van de enquêtecommissie, nog in de veron
derstelling dat het Bert De Vries was, die het kabinetsvoorstel
vorig jaar tijdens de algemene beschouwingen had laten uitlek
ken naar de PvdA. Hij had dit vernomen van PvdA'er Kom
brink. De Vries zou er volgens Brokx persoonlijk voor hebben
gezorgd, dat het voorstel-Lubbers door de Kamer „werd afge
schoten", zodat een parlementaire enquête naar de bouwsubsi
dies onafwendbaar werd.
Kombrink, zo bleek gisteren, had inderdaad tegen Brokx ge
zegd, dat hij het plan-Lubbers van De Vries had gehoord. Maar
dat was onwaar: Kombrink wilde Brokx op dat moment ge
woon niet laten weten, dat premier Lubbers PvdA-leider Kok
in het geheim had gepolst over dit voorstel.
„Wij wisten al in het weekend vóór de algemene beschouwin
gen van het kabinetsplan. Want Lubbers nad dit met Kok be
sproken. Ik heb toen op dinsdagavond tegen De Vries gezegd:
dat kén natuurlijk niet aldus Kombrink.
De vertrouwelijke brief die De Vries op 17 oktober '86 aan pre- f
mier Lubbers schreef, vormde het politieke doodvonnis voor
Brokx. „Wat mij nog altijd bevreemdt is, dat De Vries zijn brief j
aan Lubbers op het moment dat de premier in het buitenland j,
vertoefde!", zo liet hij de enquêtecommissie gisteren weten.
De bewuste brief lekte vervolgens op 22 oktober uit, mede om- j
dat Brokx tegenover een journalist net bestaan ervan niet be- fj
vestigde: „Ik heb geleerd dat je feiten niet moet ontkennen",
verkaarde Brokx gisteren. De inhoud van de brief echter moet
volgens Brokx langs andere kanalen zijn uitgelekt.
„Vieze vrouwen"
Voorbijgangers in het Haarlems centrum reageerden gisteren
verschrikt toen Jonge Socialisten plotseling hun overjassen
openden. De jongelui waren voorzien van en Lubbers-mombak-
kes en gebruikten het „vieze-man"-effect om hun bezwaren te
gen het beleid van de minister-president duidelijk te maken.
FOTO: ANP
DEN HAAG De PvdA is boos op staatssecretaris Ko
ning van financiën omdat hij de oppositiepartij essen
tiële informatie zou hebben onthouden. PvdA-fractie-
leider Kok heeft hierover gisteren zijn beklag gedaan
bij premier Lubbers.
Het gaat om het initiatief-wetsvoorstel van het PvdA-kamerlid
Vermeend om winstdeling fiscaal aantrekkelijk te maken. De
staatssecretaris heeft hierover een ambtelijke notitie doen op
stellen. In de notitie wordt het voorstel van Vermeend fel gekri
tiseerd.
Vermeend vroeg de staatssecretaris een kopie van de notitie,
maar kreeg een sterk gekuiste versie. Essentiële onderdelen uit
het ambtelijk advies waren in de versie die Vermeend kreeg
verdwenen.
Het ministerie van financiën heeft bij monde van directeur
voorlichting J. Hillen toegegeven dat het PvdA-kamerlid Ver
meend niet volledig is ingelicht over de ambtelijke commenta
ren op zijn initiatief-wetsvoorstel.
Volgens Hillen is er op basis van de ambtelijke notitie een stuk
ten behoeve van Vermeend geproduceerd over de budgettaire
effecten van zijn voorstel om winstdeling fiscaal aantrekkelijk
te maken. Volgens Hillen had Vermeend in eerste instantie
slechts gevraagd om een dergelijke berekening. De vraag of de
notitie openbaar wordt gemaakt is nog niet beantwoord, aldus
Hillen. „Maar het lijkt me dat we daar geen bezwaar tegen zul
len hebben".
AMSTERDAM „Het is
Joops wens dat ik ermee
zou doorgaan. Het boek
was al geboren en hij
vond dat het recht had op
bestaan". Met deze
woorden presenteerde
Liesbeth den Uyl, echtge
note van de ongeneeslijke
zieke ex-premier, gisteren
in de foyer van de Stads
schouwburg in Amster
dam haar boek ,Ik ben
wel gek maar niet goed'.
Het eerste exemplaar van deze
verhalenbundel werd aange
boden aan Cox Habbema, di
recteur van de Stadsschouw
burg. Mevrouw Den Uyl had
de oud-actrice daarvoor ge
vraagd, omdat zij iedere
vrouw een carrière als de hare
toewenst. Hoewel zij zelf geko
zen heeft voor de rol van moe
der (van zeven kinderen) en
echtgenote, moedigt Liesbeth
den Uyl altijd vrouwen aan
„hun creatieve talenten te ge
bruiken".
De pastor/dichter Huub Oos
terhuis, die het boek van Lies
beth den Uyl ten doop hield,
meent dat vooral lezeressen
geboeid zullen rakere De
schrijfster toont volgens hem
aan hoe een vrouw zichzelf
kan blijven, al is zij voor ie
dereen eigenlijk alleen de
echtgenote van een Bekende
Nederlander. Ook wees Oos
terhuis erop dat niet zelden
dagboeknotities de onderbouw
vormen voor de officiële ge
schiedschrijving.
Vele van de 25 verhalen die
Liesbeth den Uyl heeft opge
schreven, spelen zich inder
daad af in de jaren dat haar
man één van de bekendste po
litici was. Dat heeft de schrijf
ster er niet van weerhouden
Cox Habbema
kreeg gisteren
het eerste
exemplaar van
het boekje
aangeboden
door Liesbeth
den Uyl.
Beiden zijn al
jaren bevriend,
maar de
schouwburg
directrice
moest gisteren
erkennen dat
„jij voor mij al
je leven lang
Liesbeth heet
en ik niet eens
weet hoe je zelf
heet, behalve
Den Uyl".
FOTO: ANP
zeer openhartig te zijn. Op die
manier komen haar lezers
zelfs koninklijke en presiden
tiële paleizen binnen en ma
ken zij mee hoe sommige „gro
ten der aarde" zich gedragen
als er géén pers bij is.
Aan Liesbeth den Uyl hadden
zij wat dat betreft een kwaaie.
„Ja, ik ben aardig, vriendelijk,
beschaafd en beleefd... tot ik
mijn stekels opzet, als dat no
dig is".
Mr. Dries van Agt, de grote te
genspeler van dr. Joop den
Uyl, weet daarvan mee te pra
ten, zo blijkt uit het verhaal
,De Koningin kijkt naar ons'
dat zich afspeelt tijdens een di
ner in het Koninklijk Paleis
op de Dam. De tafel is zoals al
tijd weer heel fraai gedekt met
veel bloemen en antieke zil
veren voorwerpen. De maal
tijd zal voortreffelijk zijn. De
vrouwen hebben zich zo mooi
mogelijk gemaakt, lange ja
ponnen en schitterende siera
den. Alle elementen voor een
bijzondere, feestelijke avond
zijn aanwezig. De tafels zijn in
M-vorm gezet.
De koningin kijkt..
„De koningin zit als stralend
middelpunt aan de dwarse ta
fel. Mijn plaats is schuin te
genover haar. Mijn linkerta
felheer blijkt de minister van
justitie, Ome Dries. Ik noem
hem in dit verhaal zo, omdat
hij de gewoonte had en he^ft
om tegenover journalisten re
gelmatig over 'Ome Joop' te
spreken, als hij mijn echtge
noot bedoelt. Nu is dat wel een
bijnaam van hem, maar uit de
mond van ons onbekende
mensen klinkt het aanvaard
baar en vertrouwelijk, uit de
mond van een kollega vind ik
het ongepast. Dit is dus een
mooie gelegenheid om iets
recht te trekken".
„Aan het begin van het diner
praat ik gezellig met mijn bei
de tafelheren over ongevaarlij
ke onderwerpen. Na het
hoofdgerecht vraagt Ome
Dries opeens: „Vind je niet,
Liesbeth, dat de pers de laatste
maanden ontzettend hard over
mij heen is gevallen inzake
Bloemenhove?"
Nu heeft hij de elegantie van
het protocol verstoord. Dit
gaat mij te ver. Ik recht mijn
schouders en op fluistertoon
terwille van het decorum ant
woord ik: „Nee, dat vind ik
helemaal niet. Ik was toen
ziek, met hoge koorts lag ik in
bed, anders was ik ook op dat
terrein geweest. Gelukkig wa
ren bijna al mijn dochters en
schoondochters daar wel. Her
inner je je de krantefoto waar
die moeder met een kinderwa
gen op de voorgrond staat?
Daarin zit mijn kleinkind.
Daar ben ik trots op".
Terwijl ik spreek zie ik dat
zijn gezicht bleek wordt. „En
ik wil je dit zeggen. Als jij ooit
nog zoiets bedenkt, dan zul je
mij vooraan op de stoep van je
departement aantreffen. Daar
sta ik dan te demonstreren".
Hij is nu knalrood geworden.
Hij kijkt mij aan en stotterend
zegt hij: „Hou op, Liesbeth, de
koningin kijkt naar ons". Zij
kijkt inderdaad toevallig in
onze richting. Onder mijn aan
val heeft hij zich op een sym
bolische moeder beroepen, de
koningin.
Natuurlijk houd ik op, ik praat
zelfs die avond niet meer met
hem. Ik voel me heel prettig.
Het is een feestelijk diner en
ik kom altijd en overal op voor
vrouwen en haar rechten, ook
tegen Ome Dries in een Paleis.
Malta
Onthullend is ook haar be
schrijving van een nachteliike
tussenstop op Malta. Op het
vliegveld krijgen de premier
en zijn vrouw de niet af te
wimpelen uitnodiging een
vroeg ontbijt te gebruiken in
het paleis van de minister-pre
sident van het eiland.
„Joop kijkt gevleid. 'Maar het
vliegtuig vertrekt binnen een
uur', werp ik tegen". Met
zwaailichten en sirenes aan
gaat het naar het paleis, waar
zij de gastheer vraagt naar het
aantal inwoners. Meer dan
tweehonderdduizend, luidt het
antwoord. „Dan zijn die nu al
le)
lemaal wakker", is het bo
antwoord van Liesbeth. I^e
gastheer lacht bulderend, Joi'nl
grinnikt ook maar een beetlr
Als ze ver na de officiële ve
trektijd bij het vliegtuig teruir
komen „slaat een walm v; !ei
haat ons tegemoet. Men het1,
meer dan een uur moeten
wachten. In Amsterdam priv
die haat nog in mijn vel... N('n'
jarenlang weiger ik nieuvet
aardappelen uit Malta te eten t(
lir
be
Pinguïns
Een aardige geschiec
zij in het hoofdstukje Twi*>
pinguïns, warain ze verhaa
uit de tijd dat Joop nog mini
ter van economische zak<
was (kabinet Cals). Het ech
paar moet Huis ten Bosch bp
zoeken ter' gelegenheid
het staatsbezoek van pres
dent Bourguiba van Tun<
die Den Uyl een ondersche
ding heeft verleend. Het
is op vakantie op een 1
Seerterrein in Wassenaa
oop en Liesbeth kleden zi< 1
om in de tent. In de hal v« f
het paleis houdt collega Lu
hen staande.
„In zijn ogen daagt ontzettin
'Joop, kom mee, je hebt [er
sierp over je verkeerde schoi de
der, wat ontzettend!' en 1 su>
trekt Joop naar een herentoier
let, waar hij - zo is me lat i l
verteld - hoogstpersoonlijk <twi
uitmonstering van mijn ech n
genoot in orde brengt. Onde rar
tussen mompelend: 'Wat vr inj
selijk, wat een geluk dat ik in
zag, wat een schending vj ten
het decorum, hoe kan je zoie he
doen'. 'Het is pas mijn eers op
orde', heeft Joop voorzicht rijl
teruggezegd. 'Weet ik veel?'
(Vit: Liesbeth den Uyl: „1 "l
ben wel gek maar nit dt
goed"; Uitgeverij Veen; pri dat
f19,95) lat
