Gereformeerde Kerken beleggen niet meer in Philips, Shell en Unilever Nieuwe Katechismus na twintig jaar: klassiek, maar wel gedateerd CcidócSomxm >weer brieuen J3f GEESTELIIK LEVEN/OPINIE kerk wereld Li fieidócGontfl/nt vrijdag 6 november 1987 PAGINA] Bisschop Jenkins houdt vast aan omstreden uitlatingen LONDEN De anglicaanse bisschop van Durham, David Jen kins, die drie jaar geleden opschudding verwekte met uitspra ken over de maagdelijke geboorte en verrijzenis van Christus, blijft twijfelen aan de letterlijke uitleg van bijbelteksten. In een bundel met opstellen en preken, die nu onder de titel „God, Wonder en de Anglicaanse Kerk" zijn verschenen, betoogt hij dat zijn „scepsis de godslastering benadert". Dat is volgens Jen kins schrikwekkend, omdat veel erop duidt dat „het geloof de waarheid niet in het gezicht kan zien". Jenkins noemt de verrijzenis of de maagdelijke geboorte van Christus „laserstraal-wonderen". Hij neigt tot de conclusie dat een God die wonderen tot stand brengt „louter om een kleine groep van mensen in het geheim van ziin menswording in te wijden" niets anders is dan een „kerkelijke afgod". Zou een dergelijke God echter werkelijk bestaan, dan moet hij volgens Jenkins „de duivel in persoon zijn". De bisschop van Durham blijkt zich niets te hebben aangetrokken van de kritiek op zijn uitspraken. Voor hem zijn de bijbelpassages over de wonderen van God niets anders dan verzinsels van de apostelen, die als „propagandisten van die tijd ook op de verteltechnieken van toen moesten teruggrijpen", aldus Jenkins. Ik zeg niet dat we ons allen horen te misdragen, maar we horen eruit te zien alsof we het zouden kunnen. VERONTWAARDIGING OVER NIET DOORGAAN BENOEMINGEN Theologische actiedag in Nijmegen NIJMEGEN De Theo- logische faculteit van de Nijmeegse katholieke Universiteit organiseert aanstaande dinsdag een actie/bezinningsdag. Di recte aanleiding voor het houden van deze dag is de verontwaardiging over het feit dat de be noemingen van twee me dewerkers van de theo logische faculteit, drs. Erik Borgman en dr A. van Harskamp getroffen zijn door een veto van de Nederlandse bisschop pen. Volgens de organisatoren moet dit voorval niet als een geïsoleerd incident worden opgevat. „Het is het laatste in een reeks van incidenten die een stelselmatige ondermij ning van zelfstandige theolo- gie-beoefening en eigentijdse manieren van kerk-zijn bete kent". De organisatoren willen in samenwerking met de Acht Mei Beweging komen tot de oprichting van een platform van theologie-beoefenaars zo dat in de tokomst gezamen lijk kan worden gereageerd wanneer zich vergelijkbare situaties voordoen. Tot de sprekers op de bijeen komst behoren de (gepensio neerde) hoogleraren-theolo gen Schillebeeckx en Wil- lems en de niet-benoemde medewerkers Van Harskamp en Borgman. In de middag is een uitgebreid overleg ge pland van gelijkgezinde ker kelijke organisaties. Ook van de andere katholieke theolo- gie-opleidingen zijn verte genwoordigers aanwezig. Nederlands Hervormde Kerk: Beroepen te Ooltgensplaat C.J.W. Verboom, kandidaat te Nieuwerkerk a.d. IJssel. Beroepen te Grijpskerke G.J. Gardenier kandidaat te Zwarte- meer. Aangenomen naar Garjp, beiden parttime, S.J.R. Rosmo len kandidaat te Dordrecht en mw. A. Dekker kandidaat te Dordrecht. Gereformeerde Kerken Vrij gemaakt: Beroepen te Lutten drs. A.K. Verbree kandidaat te Aduard. LEUSDEN Beleggin gen met kerkelijke gel den in de bedrijven Shell, Unilever, Van Leer, Philips, Océ-Van der Grinten en Nijver- dal-Ten Cate zijn voort aan taboe in de Gerefor meerde Kerken in Ne derland. De bedrijven zijn op de een of andere manier sterk betrokken bij het apartheidsbewind. Als „signaal naar de onder drukten in Zuid-Afrika" en naar de leiding van de be trokken bedrijven heeft het Centrum voor Zending en Diaconaat van de kerk de de- putaatschappen die de kerke lijke gelden beheren, opge roepen niet te beleggen in deze bedrijven en de aande len die er zijn af te stoten. Een en ander heeft het cen trum voor Zending en Diaco naat van de Gereformeerde Kerken gisteren bekendge maakt. Het centrum onderstreept dat het de kerk er niet om gaat „schone handen" te krijgen en bepaalde bedrijven „be smet" te verklaren. Ze wil aangeven dat het beleid van de bedrijven op het gebied van Zuid-Afrika afwijkt van het kerkelijk beleid. Mochten de deputaatschappen er be zwaar tegen hebben hun be leggingen af te stoten, dan volgt overleg. Als er geen op lossing voor het conflict wordt gevonden, wordt de zaak aan het breed modera- men (uitgebreid bestuur) van de kerk voorgelegd. De gereformeerde synode sprak in oktober vorig jaar uit dat met kerkegeld geen steun mag worden gegeven aan het apartheidsbewind. Een maand geleden besloot de synode naar aanleiding daarvan tot een aantal richt lijnen voor kerkelijke beleg gingen. Zo mogen ze de ge loofwaardigheid van de kerk niet in diskrediet brengen en kan het politieke en sociale klimaat in een land aanlei ding zijn beleggingen af te stoten in bedrijven die direct of indirect met hun activitei ten steun geven aan de in standhouding van het kli maat. Van een hoge mate van betrokkenheid bij het. apartheidsbewind is volgens de Gereformeerde Kerken sprake als een bedrijf zijn hoofdvestiging in Zuid-Afri ka heeft of zijn activiteiten vooral in dat land ontplooit. Ook ondernemingen met een of meer dochterbedrijven met meer dan 1.000 mensen in dienst in Zuid-Afrika ne men „onvoldoende afstand van het apartheidsbewind". Voor het geval van 1.000 is gekozen omdat het „niet te doen" is uit te zoeken welke bedrijven allemaal „wat doen" en omdat het vooral om een „signaal" gaat, zo zei J.A. Burggraaf, voorzitter van het deputaatschap voor personele zaken, financiën en organistie vorige maand op de synode. Ten aanzien van bedrijven in de Verenigde Staten en- Groot-Britannië met belan gen in Zuid-Afrika volgen de Gereformeerde Kerken lijsten van de Amerikaanse en Britse Raad van Kerken. Op die lijsten staan onder meer Barclays Bank, British Petroleum, Chevron, General Motors en Ford. Armeense patriarch in VS Zijne Heiligheid Vazken I, patriarch van de Armeniërs, zegent tijdens een dienst in New York een van de overlevenden uit de Eerste Wereldoorlog die ontkwam aan het bloedbad dat de Turken destijds onder de Armeniërs aanrichtten. Grote aantal len Armeniërs wonen sindsdien In de Verenigde Staten. De patriarch blijft twee weken in de VS om de leden van zijn kerk te bezoeken. „De Nieuwe Katechismus staat nog steeds op een be reikbare plaats in mijn boe kenkast, maar het is wel zeer lang geleden dat ik hem in gekeken heb", aldus één van de auteurs in de zojuist ver schenen bundel „Geloof le ren geloven" van het Hoger Katechetisch Instituut te Nij megen. Twintig jaar na het verschijnen van de nieuwe katechismus (N.K.) - (1967) maakt men een tussentijdse balans op. Geen definitieve rekening, maar men wil le ren van het verleden met het oog op de toekomst. En om de toekomst gaat het: „Een katechetisch beleid dat zich beperkt tot het publiceren van een katechismus heeft geen perspectieven". De moeilijke vraag, die ook bij het verschijnen van de N.K. onvoldoende doordacht is, blijkt nu actueler dan ooit. Het gaat om de kwestie hoe een geloofsboek of katechis mus past binnen een kate chetisch beleid van een bis dom, dekenaat of parochie. Hoe kan zo iets een impuls zijn voor volwassenen en ka- techese? In de bundel komen 21 au teurs aan het woord. Zij heb ben min of meer aan de wieg gestaan of waren gebruikers van de N.K. In drie delen wordt gesproken over de ont staansgeschiedenis, het ge bruik (volwassenenkateche- se) en hoe het nu moet in de toekomst, gezien het verschij nen van een Duits//Neder landse, een Belgische en Franse Katechismus. Men blikt met pijn en vreugde te rug en trekt scherpe lijnen naar de toekomst. Allereerst wordt beschreven de ontstaansgeschiedenis. De strijd tussen theologen en ka- techeten, de schermutselin gen met Rome en de uitein delijke versie. In een warm verhaal van kardinaal Al- frink („hadden we het maar geen nieuwe katechismus ge noemd") wordt uit de doeken gedaan dat het geen vraag- en antwoordboekje wilde zijn, wat velen ervan hadden verwacht, en wordt ingegaan- op de misverstanden rond het woordje „nieuw". „Veilige gids" De N.K. werd door de bis schoppen als een „veilige gids' gepresenteerd. Dit bleek later één van de bran dende kwesties te zijn. Hoe veilig is deze gids? Rome riep Nederlandse theologen naar Italië. In het diepste geheim moesten drie man afreizen naar Gazzada in Italië. Aan een station stond een geblin deerde auto die de drie naar een afgelegen buitenplaats bracht, waar de „gesprek ken" plaatsvonden met drie Romeinse theologen in ver trekken waar de gordijnen waren gesloten tegen moge lijke inkijk van nieuwsgieri- §e journalisten. Totaal gebrek us aan openheid. Aanvullin gen verschenen uiteindelijk op last van Rome. Het bleek al gauw dat het niet ging om andere formuleringen, maar eerder om een andere manier van geloven en denken. Ka rakteristiek voor de N.K. was het uitgangspunt en de op bouw. Relcening houdend met gegevens uit de huidige natuurwetenschap, psycholo gie, bijbelse exegese en het leefklimaat van de moderne mens, bouwde men al zoe kend deze katechismus op rond de centrale figuur van Jezus van Nazareth. Vooraf gegaan door de vragende mens in de geschiedenis en het Oude Testament en ten slotte de hoofdstukken over de kerk, de christelijke op dracht in de wereld en de weg ten einde toe. Samenvat tend: beginnend met de mens op zoek naar God en eindi gend met God zoekt de méns. Aandacht wordt in dit deel besteed aan de 17 vertalin gen, die ondanks de tegen werking van veel bisschop pen het licht zagen. De Itali aanse versie kreeg zelfs een prijs vanwege de uitmunten de literaire kwaliteit en de Russische uitgave riep grote waardering op bij atheïsten de beste weergave van het christelijk geloof... een betekenisvol geloof en leer... geen erfenis uit het verle den". Ook de reformatie kon zich er goed in vinden. In het tweede deel komen een aantal gebruiken aan het handel. Eigenlijk waren we heel trots op dit Nederlandse document en ook in eigen winkel zeer tevreden over de hoge omzet: honderden exemplaren", schreef een pastor. Boeiend zijn de ver slagen van de vrouwen van Bethanië, de Ekklesia-groe- pen, maar ook van Neder landse missionarissen in Afrika. „Niet alleen voor westers publiek, maar ook voor Soedan om mondige ge lovigen te kweken. Het is een boek op het hart van mensen geschreven". Belangstelling Het derde deel gaat in op de vraag waarom de N.K. nooit herschreven is. En moet er een eenheidskatechismus ko men? Wat is de functie van een katechismus? Ondanks de succesvolle verkoop, con stateert men de uiteindelijke geringe belangstelling bij de gelovigen. De gebruikers wa ren vooral pastores, studen ten en katecneten. Ook in de Ekklesia-groepen werkte kreeg men andere belangstel ling. Hoe actueel is de N.K. nog? In feite blijken allen het eens te zijn over de waarde van dit boek. De N.K. zou op de tails aangepast kunnen worden bijvoorbeeld meer aandacht voor bevrijdings theologie en eigentijdse soci aal-economische zaken, maar in wezen is het een klassiek boek „een blijvend voorbeeld van bijbel navertellen, na denken over de betekenis van de traditie en leer, het geloof voeden middels verha len, gedichten... en inspire rend tot christelijk handelen, een boek dat volgens velen tot nu toe niet geëvenaard, is". Waarom er geen nieuwe ver sie verschenen is, lijkt te lig gen aan de omstandigheden van toen en nu. Was er eerst sprake van samenwerking tussen bisschoppen, veldwer kers, theologen, gelovigen... Nu ligt dit anders. Maar ook een gezamenlijke visie ont breekt. Een katechismus is nooit af, is voorlopig, gebrek kig en beperkt. De werkelij ke geloofszekerheid kan niet van buiten af komen, maar moet van binnen uit groeien. Öok de katechismusgeschie- denis van de laatste vier eeu wen laat dit merkwaardige feit zien „dat schrijvers van een katechismus telkens weer proberen een volledige geloofsleer te geven waaraan alle gelovigen gebonden zijn en ziet in het mislukken daarvan de oorzaak dat de ene Katechismus de volgende alweer oproept. Zo kent Tegen deze achtergrond is het begrijpelijk dat men met enige terughoudendheid rea geert op nieuwe publicaties van bovenaf. Men ziet meer heil in het verwoorden van levensvragen en geloof van onderaf in alle openheid naar de samenleving zoals in het Franse geloofsboek „La foi des catholiques" waaraan door vijftien man hard is ge werkt en waarvan de auteurs afzagen van het woord en ti tel „Katechismus". Men had geen behoefte aan officiële kerkelijke goedkeuring. Daar gaat het ook niet om. Het boek „Geloof leren gelo ven" laat een stukje Neder landse kerkgeschiedenis zien, waar men het warm en koud van krijgt. Het laat zien dat „leren geloven" een weg is, oerchristelijk, waarbij de ge lovige op reis gaat „niet met een gecomprimeerde boeken kast, maar volstaat met een zakwoordenboekje en een reisgids. Met behulp daarvan kan men zich onderweg en ter plaatse verder helpen. Op weg gaan met een onbekende God als geleide". JACQUES VAN DER Geloof leren geloven, onder redaktie van J. v. Lier en J. Simons. Uitgave: Hoger Katechetisch Instituut, Nij megen 1987. Prijs 29,50. Jezuïeten houden open dag AMSTERDAM De paters Jezuïeten houden zaterdag 28 november' van 10.30 tot 17 uur een Open dag in het Ig- natiushuis, Hobbemakade 51, Amsterdam. Over wie zij zijn en hoe hun opleiding is, pra ten jonge jezuïeten met leef tijdgenoten. Aan de orde komen vragen als: hoe leven zij? Waar staan deze religieuzen voor in kerk en wereld? Wat doen ze van daag in Nederland. Novicen- meester Jan van de Poll zal de dag inleiden. Het is voor het eerst dat de orde in Nederland een ken nismakingsbijeenkomst be legt. Tot nu toe beperkten zij zich tot een jaarlijkse Open Dag in het gezamenlijk novi ciaat van Vlaanderen en Ne derland in Brussel. De Nederlandse tak van de jezuïetenorde telt momenteel 320 paters en broeders, voor al werkzaam in basispasto raat, retraite- en vormings werk, in katechese en jonge renwerk, missie en sociaal werk, in wetenschap, studen tenpastoraat, gezondheids zorg en de media. Inlichtingen en aanmeldin gen: Tel. 020 - 79.82.07 of 020 -74.35.40. KTIJA trekt vooral oudere studenten AMSTERDAM De Katho- lieke Theologische Univer- steit Amsterdam (KTUA) heeft ook dit jaar meer stu denten getrokken. Zij noemt het opvallend dat het vooral om wat oudere studenten gaat. Vorig jaar meldden zich 74 mensen aan voor een stu die theologie, dit jaar waren het er 87: een stijging van 18 procent. De aan het eind van ae jaren zestig opgerichte theologische universiteit (tot voor kort hogeschool) had de afgelopen jaren steeds te ma ken met een dalend studen tental. Vorig jaar was voor het eerst weer sprake van een stijging. Dat het vooral om oudere studenten blijkt uit het feit dat de groei van het studen tental vooral is te vinden in onder meer de MO-theologie- richting. Het aantal nieuwe studenten voor opleidingen die zijn opgezet voor mensen die net van de middelbare school komen, is licht ge daald. VEILIGHEIDSRAAD BRAZILIË: Regering moet RK Kerk hard aanpakken SAO PAULO In Brazilië is een rapport bekend gewor den, waarin de veiligheids raad van het land de rege ring adviseert harde maatre gelen te nemen tegen de Rooms-Katholieke Kerk, in het bijzonder de Missieraad voor de Indianen en de bui tenlandse geestelijken. Zij worden er in het rapport van beschuldigd sociale proble men te veroorzaken, het ge bruik van geweld te predi ken en de soevereiniteit van het land te bedreigen. Het document is door de al gemeen secretaris van de na tionale veiligheidsraad, gene raal Rubens Bayma Denys, gestuurd naar een parlemen taire onderzoekscommissie, die een vermeende interna tionale samenzwering onder zoekt, waarbij de Missieraad betrokken zou zijn. Kanonschot op een mug Nu de parlementaire enquêtecommissie bouwsubsidies teren de laatste belangrijke getuige heeft gehoord is er a leiding een eerste balans op te maken van de zin van dit t rovende en kostbare onderzoek. De enkele jaren geleden houden RSV-enquête is, ook achteraf gezien, erg nuttig weest. Het was voor ambtenaren en politici bijzonder lt zaam te zien met welk een verbazingwekkende vanzelfsj kendheid en slecht gecontroleerd een gigantische subsi< stroom was gestort ih wat al veel eerder als een bodem] put herkend had kunnen worden. De enquête over de boi subsidies zal zo'n nuttige conclusie echter niet opleveren Al de tam-tam die vorig jaar en begin dit jaar is gemaj over de vermeende vele fraudes met bouwsubsidies is gerechtvaardigd gebleken. Ten behoeve van de door ie<1 een erkende noodzaak om woningen te bouwen zijn rege gen hier en daar wel eens wat losjes geïnterpreteerd, ten de controle niet altijd even effectief bleek te zijn. Maar j echte, grootscheepse fraude bleek dat kan nu wel wore vastgesteld geen sprake te zijn. Integendeel, er blijkt y geld en veel inspanning te zijn gegaan naar de door ieder» broodnodig geachte woningbouw in ons land. GETUIGE Marcel van Dam had gelijk toen hij vorige w de commissie verzekerde dat deze enquête maar een bep< nut heeft gehad. De enig nuttige conclusie die de commi zal kunnen trekken is naar zijn oordeel de vaststelling een enquête eigenlijk niet nodig is geweest, omdat er r aan de hand was. Die conclusie van Marcel van Dam dient zelfs nog waj worden aangescherpt. Achteraf moet worden vastgesteld de Tweede Kamer in dit geval ten onrechte voor het zw middel van de parlementafire enquête heeft gekozen. Het schieten met een kanon op een mug. Volstaan had kuni worden met een onderzoek, zoals bijvoorbeeld in de visse - kwestie is gebeurd door de vaste kamercommissie voor vi< rij. Een andere mogelijkheid zou zijn geweest een veel licl re vorm van parlementaire enquête. Daarbij hadden ook tuigen onder ede kunnen worden verhoord maar veel n der dan er nu moesten opdraven. Dat zou ook veel min tijd hebben gekost. De nu gekozen aanpak heeft de beteka van de parlementaire enquête afgezwakt. Het parlement wapen is er wat botter op geworden en dat is jammer. MaAR er is meer. Ten onrechte is de bouwwereld een b«t] je meer in diskrediet gebracht dan gerechtvaardigd was. ker bij veel oppervlakkige kijkers naar de urenlange tv-i^ zendingen zal de indruk zijn blijven hangen, dat er iets weldig fout zat. „Als al die bouwers en ambtenaren voor joenen frauderen, waarom zou ik mijn belastingbiljet nog goed invullen", zo zal menigeen zich hebben afgevraa) De maandenlang durende verhoren van de enquêtecomr^' sie hebben onmiskenbaar een uitstraling gehad, die de c<to missie zeker niet gewild zal hebben. De commissie zou,] goed aan doen in haar eindrapport begin volgend jaar oöhra dit punt haar conclusies te trekken, opdat daaruit voor volgende keer lering kan worden getrokken. Aanhoudend rustig weer DE BILT (KNMI) Het ho- gedrukgebied dat al enkele da gen bepalend is voor het weer in onze omgeving trekt lang zaam naar het zuidoosten weg. Morgen blijft het echter nog rustig en droog. Er zijn op nieuw wolkenvelden maar vooral in het zuidwesten zijn er ook opklaringen te ver wachten. De wind draait naar het zuidwesten en dat bete kent dat de kans op vorst aan de grond klein is. Zondag trekt een kleine de pressie via de Britse-Eilanden naar noord-west Frankrijk. Samenhangend hiermee neemt bij ons de bewolking toe maar het blijft overwegend droog. Weersvooruitzichten voor diverse Europese landen, medegedeeld door het KNMI, geldig voor morgen en zondag: Zuid-NoorwegenIn het westen veel bewolking en mogelijk motregen, el ders af en toe zon. Middagtempera- tuur ongeveer 7 graden. Landin waarts 's nachts lichte vorst. Zuid-Zweden: Af en toe zon en vrij wel overal droog. Middagtempera- tuur ongeveer 5 graden in de nacht lichte vorst Denemarken: Wolkenvelden, maar droog. Middagtemperatuur ongeveer 7 graden. WEERRAPPORT HEDENMORGEN Weer Ma* Min Regen Barcelona Budapest Britse Eilanden: Veel bewolking;n van het noordwesten uit af en toe gen. Middagtemperatuur ongeveL graden. pl h( Duitsland. Benelux, en noord-Frifti rijk: Wolkenvelden en droog. a dagtemperatuur ongeveer 9 grap In de nacht en ochtend plaatst mist of laaghangende bewolking.tR1 Alpenlanden: Perioden met zor^a droog. In de dalen plaatselijk mis^ laaghangende bewolking. Nul-P1 den-grens ongeveer 2000 m. jtr< Zuid-Frankrijk, Spanje en Portit\( Flinke peiroden met zon en vrij overal droog. Middagtemperatrr van 16 graden in zuid-Frankrijk 22 graden in zuid-Spanje. Italië en Joegoslavische kust: Flit - perioden met zon en droog. In deSl vlakte nevel of mist MiddagtempT tuur van 12 graden in het uidl noorden tot 20 graden in het zu^-l Mallorca Malta München Parijs Rome v.bew. 21 18 0.5 oneven graag kort ei duidelijk geschreven Di redactie behoudt ziel het recht voor ingezon den stukken te bekorten Asiel geven Vreemdenlingen opvang ht1 te vroeger: asiel geven. Diofi-j nes zocht een eerlijk mens ijt een kaars overdag. Nu m een vreemdeling (tenzij verdwaald is zeker!?) dat a zoeken. Maar waar vindt-ie Ik heb lang gewacht om schrijven omdat kerk en elkaar uit het oog verlo x hebben in verband met a Derde Wereld-problematie i De „Novib" geeft niem^e 1 asiel of het moet de staaaat schuld van Zambia zijn. de minister niet eens met r.-k. postulantenmeester een vol klooster overlegg r Wie weet! A. Mustert, DELFT. I ai ie EK di e h tanc och teng Potsierlijk (2) Laat ik dat bericht over trouwe honden, dat volgt een briefschrijver niet in krant had gemogen omdat „walgelijk en buitengewd potsierlijk" zou zijn, nou hebben uitgeknipt om het derhand nog eens te kuni herlezen! Die boze briefsch ver begrijpt kennelijk niet door de droefheid en van deze dieren eer wordt bracht aan hun verongelu baas. Ik vond het een h mooi en boeiend bericht, m ja voor alles geldt „honni qui mal y pense". J.E. Fréquin, VOORBURG. cht DE Hl W€ ïo|

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 2