Vredelievende
speelgoedwinkel
opent de aanval in Den Haag
zuur
Contacten
VAN HUIS UIT
CeidaeSotucmi
MAANDAG 2 NOVEMBER 1987 PAGINA 10
God geve ons gezichten en
een stem.
Willem Brandt.
Overkomt het u ook wel eens
dat een of ander plan, een
voorstelling, uitvoering of wat
dan ook u aanvankelijk
boeiend of leuk voorkomt.
Maar dat u toch achteraf, bij j
nader inzien misschien ook,
wat teleurgesteld, zelf wellicht
onthutst bent? Op het eerste
gezicht kunnen emoties
immers een heel grote rol
spelen. Juist als iets gezien
wordt, is het heel indringend.
Krijg je dan achteraf de
gelegenheid om er nog eens
rustig over na te denken, dan
komen soms heel andere
aspecten bij ie boven. Dan
wordt de inhoud van dat plan,
die voorstelling wel eens
helemaal anders voor je. Wie
in de krant bijvoorbeeld een
televisieprogramma ziet
aangekondigd, zoals onlangs
Tévê-Kontakt van de NCRV,
bereidt zich er misschien op
voor, er eens lekker voor te
gaan zitten. Het zou kunnen
dat hij zich vooraf er al een
voorstelling van maakt, wat
hij te zien zal krijgen. Een
ander wacht liever rustig af
wat het wordt. Maar later...
blijft hij er met zijn gedachten
aan hangen? Doet hij iets met
de verkregen informatie van
het programma? Of wordt
ieder van ons zo overvoerd
met mededelingen van allerlei
aard dat hij het meeste maar
langs zijn kou we kleren laat
afglijden?
Ik kan natuurlijk geen
uitspraak doen over de
houding van de doorsnee
televisiekijker - aangenomen
dat er al zo'n gemiddelde mens
zou bestaan. Daarom leg ik u
vandaag maar alleen mijn
eigen mening voor. Ik heb het
nu niet eens over de televisie
uitzending. Zelf door het
voorbericht van de krant over
dat programma was ik
eigenlijk al meer dan
geschokt Toen ik namelijk las
dat er meer dan 20.000
aanmeldingen waren
binnengekomen van mensen
die contact zoeken met
anderen, vond ik dat helemaal
niet meer boeiend, alleen
onthutsend. Ruim 20.000
kijkers die laten weten dat ze
behoefte hebben aan een vaste
relatie of die de kring van
vrienden wensen uit te
breiden; die medestanders
zoeken om gezamenlijk allerlei
activiteiten te ondernemen. En
dat gebeurt in een wereld
waar mensen per dag meer
andere mensen ontmoeten dan
menige middeleeuwer
vermoedelijk in een heel jaar
van zijn leven...
Hoeveel vragen roept dót niet
bij me op. Zijn er zoveel
eenzamen temidden van
velen? Leven we zo langs
elkaar heen? Is het begrip
naastenliefde (dat is echt nog
iets anders dan iedereen lief
vinden) zp uitgehold? Vliegen
we zó voorbij aan mensen in
onze naaste omgeving dat we
ze nauwelijks zien staan?
Of, zijn we met zijn allen al te
kieskeurig geworden, te
egotripperig, te zeer op onsze
gericht. Levert misschien de
overvloed aan keuzes
problemen op. Ik signaleer dat
vaker: keuze maken schijnt in
onze cultuur allerlei
moeilijkheden met zich mee te la;
brengen. In ieder vlak van de ree
samenleving, wellicht dus ook bc
op het terrein van de
menselijke relaties.
Hoezeer ik een programma als e"
het hier genoemde ook
waardeer, hoezeer ik het werk |0j
van erkende en bonafide
relatiebureaus respecteer - en
daar moet de lezer werkelijk
niet aan twijfelen - het wekt
bij mij meer dan een gevoel
van verwondering een
beleven van schrik en
bekommernis op. Hoe is het in
godsnaam mogelijk dat
mensen bij duizenden openlijk Jj1
aangeven dat ze behoefte
hebben aan meer contacten.
Mensen hebben mensen nodig, p:
natuurlijk. Een van de meest
tragische consequenties van
het verblijf in verpleegcentra
en bejaardenoorden is juist
dikwijls dat de bewoners van
zo'n huis de contacten met de fer€
buitenwereld meer en meer
dreigen te verliezen.
Werkelijk, ik vind het een
groot goed dat nieuwe
grootouders nieuwe
kleinkinderen vinden; ik juich
het evenzeer toe dat anderen
een danspartner zoeken,want
het leven moet worden a'
gevierd. Maar ik ben bijna
ontzet te moeten lezen dat
mensen dikwijls niet meer
zomaar" mensen vinden.
Iedereen heeft wel eens het maag
zuur in zijn keel voelen branden.
Erg is dat niet want meestal gaat
dat vanzelf over. Meestal, dus niet
altijd. De laatste jaren lees je in de
medische vakpers steeds meer over
een eigenaardige kwaal die veroor
zaakt wordt door langdurig zuur-
branden. Tienduizenden Nederlan
ders, niemand weet precies hoe
veel, hebben last van wat in potjes
latijn een gastro-oesofagale reflux
heet, ofwel voortdurende terug
stroom van zure maaginhoud naar
de slokdarm. Daar kan de slok
darm niet tegen.
Dat de kwaal niet méér voorkomt,
daarover kun je je verbazen. Op de
overgang van slokdarm naar maag
zit een klep die moet voorkomen
dat maagzuur brandend de slok
darm intrekt. Maar deze klep zit
behoorlijk ingewikkeld in elkaar
en alles wat ingewikkeld is - en dat
kan iedere onderhoudsmonteur be
amen - heeft de betreurenswaardi
ge neiging om in het ongerede te
raken.
Goed, laten we eens een flinke hap
eten op zijn reis naar de maag vol
gen. De slokdarm vangt die hap op
en stuwt hem met een golvende be
weging naar beneden. De hap pas
seert het middenrif, dan de opge-
melde klep en komt in de maag te
recht. Daar wordt het opgewacht
door een verterend bad van maag
zuur en eiwit splitsend enzym.
Daar is iets eigenaardigs mee. De
maag staat voor de paradoxale taak
om wèl de biefstuk, het frietje met
en wat al niet te verteren, zonder
dat het zich zelf opvreet. De maag
verdedigt zich tegen dit verwoes
tende sap door een beschermende
laag; de twaalfvingerige darm, een
eindje verder op de darmroute,
blust het zuur door neutraliserende
basische sappen op de zure prak te
gooien. Ook dat gaat wel eens mis
(maagzweer, zweer in de twaalf
vingerige darm), maar daar gaat dit
stukje niet over.
De klep tussen slokdarm en maag
zorgt ervoor dat het voedsel wel
van slokdarm naar de maag kan,
maar niet andersom. Een eenrich-
tingsklep maar niet helemaal, want
gas (boeren) en bedorven maagin
houd (braken) moeten wel tegen de
normale richting in worden door
gelaten. Hoe lapt die klep dat? Op
drie manieren, want de klep heeft
drie onderdelen. De slokdarm loopt
vanuit de borstholte na het passe
ren van het middenrif nog een
flink stuk in de buikholte door. Als
door persen de druk in de buikhol
te en dus in de maag stijgt, dan
stijgt ook de druk in dat deel van
de slokdarm. Er ontstaat dus geen
drukverschil die het voedsel vanuit
de maag de slokdarm in kan drij
ven. Verder stulpt de slokdarm een
stukje in de maag uit en dat uitstul
pend stukje werkt als een plug zo
dra de maag het voedsel naar bo
ven probeert te drukken. Maar het
belangrijkste onderdeel is een
kringspier aan het einde van de
slokdarm. Die gaat bij slikken auto
matisch open en sluit zich weer on
middellijk als het eten is gepas
seerd.
Mooi en elegant, maar ook knap in
gewikkeld en daarom gaat het nog
al eens mis. Bij zuigelingen gaat het
zelfs in de helft van de gevallen
mis. Die boeren vaak wat nat na of
lijken hun voedsel te herkauwen.
Kwaad kan dat niet, meestal niet
tenminste, want bij hen is die slok-
darmklep nog niet helemaal uitge
rijpt en dat trekt in bijna alle ge
vallen na een jaartje bij.
Ook volwassenen rispen bij gele
genheid wat op, en ook dat kan
geen kwaad als het maar niet al te
lang en al te geregeld gebeurt,
want gebeurt dat wel dan kan dat
vervelende gevolgen hebben. De
eerste klacht is pyrosis, een voort
durend opstijgend branderig gevoel
vanuit de maag, eventueel op de
voet gevolgd door het oprispen van
voedsel. De patiënt kan een pijnlijk
tevoel achter zijn borstbeen het
en en soms is hij vaak misselijk of
braakt. Op een kwaad moment
raakt de hevig geïrriteerde slok
darm ontstoken en dan gebeurt er
weer iets merkwaardigs. De slok
darm probeert de schade te herstel
len door een ontstekingsreactie; op
zich een heel verstandige reactie,
alleen dreigt die nu verkeerd uit te
f>akken. Bij een ontsteking ontstaat
Lttekenweefsel, en dat spul heeft
de eigenaardigheid om te krimpen
zodat de wond volautomatisch
wordt gesloten. Tot zover prima,
maar nu dreigt het krimpende lit
tekenweefsel ook de slokdarm af te
sluiten. Is dat het geval, dan zakt
het voedsel (vooral vast voedsel)
moeizaam of in het geheel niet
Dat laatste probeert men als het
'even kan te voorkomen, want een
beschadigde slokdarm is moeilijk te
herstellen. Bovendien slaan soms
de geïrriteerde slokdarmcellen op
hol met kanker tot gevolg. Hoe
voorkomt men dat nu? Op de eer
ste plaats moet duidelijk zijn dat er
inderdaad sprake is van een voort
durende terugstroom van zure
maaginhoud. Dat kan tegenwoordig
door de technische vooruitgang ta
melijk eenvoudig, en dat is op zich
de reden waarom nu de diagnose
veel vaker gesteld wordt dan vroe
ger.
Goed, de diagnose is gesteld, wat
nu? Men zal de patiënt aanraden te
vermageren en kleine porties ve
zelrijk voedsel te eten. Dat verlaagt
de druk in de maag en de vezelrij
ke voeding voorkomt dat men zon
der al te veel persen „af kan gaan"
(wat een uitdrukking). Klossen on
der het hoofdeinde van het bed
helpen ook omdat dan de zwaarte
kracht het terugstromende voedsel
min of meer tegenhoudt. Het aan
vretende zuur tenslotte kan men
bestrijden met medicijnen die ofwel
een beschermend laagje op de slok
darm aanbrengen ofwel de zuur-
produktie in de maag remmen.
Als dit alles niet helpt, en meestal
helpt het, dan pas wordt er aan een
operatie gedaent. Daar is, ik word
eentonig, ook iets vreemds mee,
want men weet niet goed wèt men
moet herstellen. Soms ligt een stuk
van de maag in de borstholte, de
zogeheten Hernia Hiatus Oesofagi
(HHO) en dat is lang als de enige
echte oorzaak van die zure terug
stroom beschouwd. Maar er zijn
mensen met HHO die geen klach
ten hebben, en mensen zonder- die
wèl klachten hebben. Bij de laatste
patiënten staat de kringspier van
de slokdarm op ongelegen momen
ten open en niemand weet waarom.
De meest gebruikelijke chirurgi
sche oplossing is dan de operatie
volgens Nissen waarbij een man
chet rond de slokdarm wordt ge
legd met redelijk resultaat, maar
eigenlijk opereert men als het even
kan liever niet.
door Joke Forceville-Van Rossum
Trimmen,
eten en
slapen
in een
multidress
Een nieuw con
cept in deze tijd
van bezuiniging.
We kennen al de
'bouwpakketten',
waarbij van een
iapon vier outfits
kunnen worden
gemaakt door de
len af te knopen
en te ritsen. Tri
umph komt nu
met een multi
functioneel plan
voor een pyiama-
/top/jurk-pak,
dus geschikt om
mee in bed te
schieten, aan tafel
een biefstukje te
eten en zelfs een
klein burenbe-
zoek in af|te leg
gen.
De naam voor dit
veelzijdig kle
dingstuk voor
verschillende mo
menten van dag
en avond is Mul
tidress. De meest
uiteenlopende
modellen staan
ter verkiezing. Er
zijn dessins met
strepen en geo
metrische inzet
ten, een soort
overhemdmodel
len met gebor
duurd inzetstuk
zoals een manne-
noverhemd voor
bijzondere gele
genheden. De bo
venstukken van
pyjama's, dikwijls
voorzien van ap
plicaties, kunnen
uitstekend als
sweater worden
gedragen, waarbij
de pyjamabroek
in de kast blijft.
De triana van 100 katoen In twee
kleuren. Je kunt erin slapen maar ook
mee aan tafel gaan.
Multidress. die kan uiteenvallen in swe
ater en voetloze maillot.
FOTO: PR
Joggers kunnen len zijn mooi
de broek ook ge- opengewerkt en
bruiken om met geschikt om thuis
een bijpassend te dragen
(apart gekocht) De multidresses
licht gekleurd zijn van 100 pro
jack een snel cent winterka-
rondje om te ma- toen of glanska-
ken. Ook kunnen toen met fel op-
ze er een blouse lichtende kleuren
in dragen. Want als blauw, rose en
sommige model- geel.
STOERE TRUIEN
Er is een mode
voor alledag. Kle
ren die bruikbaar
zijn onder allerlei
omstandigheden.
Een stelletje kle
ren, meestal ge
maakt van zachte
natuurlijke stof
fen, gebreid of in
tricot uitgevoerd,
duurzaam en in
vele combinaties
mogelijk. Een
voorbeeld daar
van zijn de oud-
Noorse truien en
Canadese ruiten.
Deze bepalen het
najaarsbeeld en
zijn ook volgend
jaar nog goed te
dragen. Dit soort
kleren hebben
een „eigen le
vensstijl" om een
versleten
drukking te ge
bruiken. Veel
mensen ziin er
mee gered, met
name degenen die
mede om finan
ciële redenen de
laatste mode niet
op de voet kun
nen volgen.
Een bepaalde
groep jongens en
meisjes, mannen
en vrouwen van
18-35 iaar, kiest
voor deze recht-
toe-recht-aan
mode van lum
berjacks en stoere
truien die aan een
blokhut in de ber
gen doen denken.
TINY FRANCIS
Truien en vesten, zelf gebreid spul, makkelijke (overhemd-
)blouses In flanell of winterkatoen.
FOTO'S: PR
David Bishop (links) en Susan Kapel in het Early Learning Centre aan de Spuistraat
Opgegroeid in de jaren zestig,
was je gezegend met een va
der die bij de mariniers had
gediend en nog altijd het em
bleem van die mannen op
zijn portemonnaie droeg. Een
vader die pal achter de Ame
rikanen stond, en hun optre
den in Vietnam.
Dus was jij pacifist En
dienstweigeraar. Met alle ge
volgen vandien voor het hui
selijk verkeer.
In de jaren tachtig ben je zelf
vader geworden. Niet meer
zó pacifistisch als toen, maar
nog steeds met een afkeer
van geweld, militarisme en
de Star-Wars-acteur in het
Witte Huis.
Wat vragen je zoons voor
hun verjaardag? Een Laser
Target Pistol met holster en
riem. Twee Ninja-vechters
en o gruwel een Reveil
straaljager type F 18 Hornett.
Komt niks van in, denk je?
Pardon, als ze het van jou
niet krijgen, kloppen ze wel
aan bij opa!
Vaders die zich in deze schets
herkennen zullen met in
stemming kennis nemen van
de vestiging van het „Early
Learning Centre" in de Spui
straat in Den Haag. Een win
kel die uitsluitend speelgoed
verkoopt met een vreedzaam
karakter. Niks geen water-
mitrailleurs, vierkleuren-
zwaarden en Super Dinosaur
Warriors. In plaats daarvan
een enorm assortiment aan
plakmozaïeken, knutselriet-
jes, teddybeer-puzzels, mond
harmonica's, gereedschaps
kisten en theeserviezen.
Drs. Susan Kapel (25), mana
ger van de twee weken gele
den geopende zaak: „Wij
richten ons louter op de leef
tijd 0 tot 8 jaar. Ons assorti
ment omvat zo'n 900 artike
len, waarvan 200 boeken. Al
die speeltjes hebben met el
kaar gemeen dat ze gericht
zijn op de ontwikkeling van
het kind zonder te appelleren
aan de tegenstelling goed-
-kwaad. Verder zijn ze ook
leuk, natuurlijk. Dat het
leuk, boeiend, spannend is, is
voor speelgoed een eerste
vereiste. Maar wat wij verko
pen is boeiend zonder agres
sief te zijn".
De eerste speelgoedwinkel
volgens dit concept en onder
de naam Early Learning
Centre werd in 1976 in de
Engelse plaats Reading geo
pend door een meneer die
John Beale heet. Deze Beale
kreeg vrijwel direct zoveel
vredelievende ouders in zijn
zaak dat hij besloot een twee
de, een derde en vervolgens
nog vele tientallen andere
Early Learning Centres te
openen. Waarna hij de hele
handel verkocht aan een ke-
genaamd 'John Menzies Ltd',
en van het leven ging genie
ten.
Verovering
Inmiddels exploiteert dit
veertig in de Verenigde Sta
ten en vijf in Australië. De
winkel in de Spuistraat is
vrijwel gelijktijdig geopend
met een zusteronderneming
in Rotterdam. Deze twee die
nen als verkenners voor de
verovering van het Europese
vasteland.
'Verovering'. Daar heb je het
weer, denkt de anti-militaris
tische jaren-zestig vader.
'Verovering' is een begrip dat
rechtstreeks is ontleend aan
het krijgsbedrijf. Daarmee te
kenend voor de mentaliteit
waarmee commercie wordt
bedreven. Dezelfde mentali
teit die in de sport, de poli
tiek, ja vrijwel heel het maat
schappelijk leven heerst.
'Heerst'. Heel de taal, verdik
keme, is doortrokken van
agressieve termen. Heel het
denken sdeelt zich af tussen
de polen voor' en 'tegen'. 'Ja'
en nee'.
Is het dan peinst de jaren-
zestig-vader nog dieper
door bii nader inzien, wel
licht heel begrijpelijk dat
kinderen in hun ontdek
kingstocht van het leven het
'ja' en 'nee' gestalte geven in
goede cowboys contra slechte
indianen?. Of anno 1987: in
positieve Masters of the Uni
verse contra duivelse Dino
saur-warriors?
Marketing-director David
Bishop van de Early Lear
ning Centres, speciaal uit En
geland overgekomen voor
een rondleiding door de
nieuwe vestiging aan de
Spuistraat: „Kinderen hou
den van agressieve spelletjes
en dus ook van agressief
speelgoed dat kan ik niet
ontkennen. Mijn eigen doch
ter Kate van 4'/2 heeft van
ons nooit speeltjes gekregen
die uitnodigen tot vechtlustig
gedrag. Maar als Kate op
straat de buurjongen ont
moet, ja, dan zie je ze elkaar
toch achterna zitten en ge
weldssituaties naspelen. Het
lijkt wel een oer-neiging.
Toch kun je je als vader en
moeder afvragen of je juist
die neiging moet aanwakke
ren in de vorm van speel
goed. Speelgoed waarbij
'goed' en 'kwaad' bovendien
vaak als absolute grootheden
worden voorgesteld en het
grijze, genuanceerde midden
gebied niet aan bod komt.
Wij richten ons op ouders die
liever de constructieve, op-
FOTO: CEES VERKERK
bouwende néiging aanmoedi
gen".
Opa
Zeker, daar zit ook wat in,
geeft de jaren-zestig-vader
verheugd toe. En omdat opa
toch niet is af te remmen in
zijn voorkeur voor de 'bad
guys' - 'good guys' speeltjes,
oriënteert hij zich vast nader
op het assortiment van het
Early Learning Centre. Drs.
Susan Kapel leidt hem langs
de verschillende afdelingen.
Er zijn vakken onder het
motto De Eerste Jaren, Spel
len, Doen Alsof Spelen, Crea
tieve Spelen, Puzzels, Mu
ziek, Handvaardigheid, Uit
vinden, Lezen-Schrijven-Cij-
fers, Boeken en Buitenspelen.
Enkele van die buitenspelen
- zoals een klimrek, een glij
baan en een kruiphuis -
staan de kinder-klanten in de
winkel ook ten dienste om
alvast te proberen. Handig
lijkt verder een kamer ach
terin de winkel waar het
grut kan worden verschoond
of de borst gegeven. Alles bij
elkaar werkelijk sympathiek.
En waar Susan Kapel nu
doctorandus in is? Geschiede
nis. Afstudeer-scriptie? De
propaganda-oorlog van Jo
seph Goebbels.
WILLEM SCHEER
