F-akkoord slechts opstapje naar
erdere vermindering kernraketten
>st zal niet rijk worden
n Duitse schadevergoeding
idafrika wil
ken uitwijzen
Late eer
Atmosfeer bevatte vroeger meer zuurstof
Douchen in ruimte
blijft behelpen
FENLAND
CcidócSomcmt
ZATERDAG 31 OKTOBER 1987 PAGINA 7
(NESBURG De Zuidafrikaanse regering
>lan alle buitenlanders uit te wijzen die be-
n n met het aids-virus, cholera of gele koorts,
i de regering is de maatregel vooral gericht
e met aids besmette buitenlandse miinwer-
- het land. Zuidafrikaanse burgers die be-
jn met het aids-virus, de cholera of de gele
tunnen krachtens de maatregel voor maxi-
dagen in quarantaine worden gehouden,
periode van quarantaine moet men nauw-
de instructies van de artsen volgen. Doet
t niet, dan kan men opnieuw worden geïn-
d voor verdere „medische observatie",
jr de omstandigheden dit vereisen mag
„elke vorm van geweld" worden aange-
Idus de regeringsmaatregel.
„Tamils mogen kiezen
uit kogels en amnestie"
COLOMBO President Junius
Jayewardene van Sri Lanka heeft
de Tamil-rebellen in het noorden,
oosten en zuiden van het land voor
het blok gesteld. Zij kunnen kie
zen tussen kogels of amnestie en
verkiezingen. In en rond Jaffna in
het noorden van het land wordt in
tussen nog steeds gevochten tussen
de strijders van de Tamil Tijgers
en de Indische vredesmacht, die
moet toezien op de naleving van
het vredesakkoord. Daarbij heb
ben de Indiase troepen voor het
eerst helikopters ingezet. De actie
viel samen met een klopjacht op
opstandelingen rond Chavakachc-
heri, een strategisch gelegen stad
ten oosten van Jaffna.
,Shin Bet martelt en liegt'
JERUZALEM Agenten van de Israëli
sche binnenlandse veiligheidsdienst Shin
Bet hebben zich bij het verhoor van ver
dachte personen bediend van „fysieke druk"
om bekentenissen af (e dwingen. Verder
hebben ze voor de rechtbank gelogen om
hun praktijken te verhullen. Dit staat in een
rapport van een commissie van onderzoek
naar het doen en laten van de Shin Bet. De
commissie was ingesteld naar aanleiding
van het folteren van een officier die ten on
rechte van handel in wapens was verdacht.
De leden van de commissie lijken in hun
rapport bezorgder over de meineden voor de
rechter dan over de wrede ondervragings
methoden. Palestijnen, daarin gesteund door
organisaties voor de mensenrechten, hebben
Shin Bet overigens al jaren beschuldigd van
foltermethoden om bekentenissen te krijgen.
werk bu
SURALCO HERVAT
PARAMARIBO De arbei-
ders van Suralco in Moengo
hebben gisteren na een staking
van drie dagen het werk her
vat. De werknemers hebben
vervanging geëist van de mo
biele eenheid, een combinatie
van militairen en politie-agen-
ten. Ze willen slechts door de
politie beschermd worden. De
staking was het gevolg van
bruut optreden van de mobiele
eenheid tegen werknemers
van de bauxietonderneming
Suralco. Zij hadden niet op tijd
gerapporteerd dat ze door le
den van het Jungle Comman
do waren overvallen.
Op de Parijse vliegha-
ven Roissy is gisteren
late eer bewezen aan
de laatste van 25.000
Franse soldaten die
omkwamen tijdens de
oorlog In Indo-China
(1946-1954). Het stoffe
lijk overschot in de kist
heeft al die jaren in
Vietnam begraven gele
gen.
FOTO: AP
/olg van de voorpagina)
iHINGTON Drie
1' is ook voor Ronald
jan en Michaïl Gor-
"ov scheepsrecht Na
pgetogen wijze waar-
risteravond in Was-
^rlon de datum bekend
W gemaakt voor de
V topontmoeting tus-
le leiders van de bei-
_4ipermachten, is het
aannemelijk dat er
iemand een spaak in
angzaam op gang ge
en wiel van de ont-
ming steekt.
ph? Toen Amerika's mi-
van buitenlandse zaken
k vorige week op bezoek
in Moskou werden de
lespannen verwachtin-
por Gorbatsjov persoon-
grond in geboord. Vol-
(j onverwachts maakte
f akkoord over de kern-
jis in Europa opnieuw
kelijk van een Ameri-
je beperking van het
irogramma, het Ameri-
je onderzoek naar een
Bigingsschild in de
Ie. De ministers van bui-
mdse zaken van de
fÓ-bondgenoten, die in
lel ongeduldig op het
I nieuws uit Moskou za-
■e wachten, keerden on-
fchterzake naar huis te-
in een week is die voor-
je rond SDI echter weer
tafel verdwenen. Uit de
van de gemeenschappe-
verklaring van gister-
1 blijkt, dat Gorbatsjov
jagan in december onder
gaan praten over in-
ties aan hun onderhan-
gsdelegaties in Genève.
jllen het eens proberen
irden over de principes,
aan een toekomstig ver
over de strategische ra-
en de opzegtermijn
'X ABM-verdrag moeten
;n. Dit uit 1972 stam-*
verdrag legt beperkin-
|p aan het ontwikkelen
en testen van anti-raketsyste
men.
Moskou staat op een strikte
naleving van de overeen
komst, die het de Amerika
nen verbiedt om SDI-wapens
in de ruimte te testen. Presi
dent Reagan is echter geens
zins van plan zijn SDI-plan-
nen op te geven. De Ameri
kaanse regering legt het
ABM-verdrag zodanig uit dat
vrijwel alles is toegestaan bij
het ontwikkelen en beproe
ven van een SDI-systeem, ook
proeven in de ruimte.
Waarnemers in Washington
kregen gisteravond overigens
de indruk dat beide partijen
op zoek zijn naar nieuwe be
grippen rond ruimtewapens,
die voor beide partijen aan
vaardbaar zijn als uitgangs
punt voor onderhandelingen.
Tegelijk zullen de delegaties
in Genève zich buigen over
het plan om de strategische
wapenarsenalen van Deide
landen met vijftig procent te
verminderen. Ook hierover
zullen Reagan en Gorbatsjov
in december nadere afspra
ken proberen te maken. Dui
delijk is bij dit alles dat het
INF-akkoord op zich noch
voor de VS noch voor de Sov
jetunie van groot belang is.
Het afschaffen van een hele
categorie kernwapens is wel
iswaar een historische gebeur
tenis. Nog nooit eerder is im
mers besloten tot afschaffing
van kernwapens. Maar beide
landen zien deze overeen
komst, toch vooral als een op
stapje naar verdergaande en
veel belangrijkere wapenver
minderingen.
Kroon voor Reagan
Desondanks zal de komende
ontmoeting in Washington de
(voorlopige?) kroon worden
op het presidentschap van de
inmiddels 76-jarige Ronald
Reagan.
De eerste keer dat hij Michaïl
Gorbatsjov ontmoette was in
november 1985 in Genève.
Die top leverde geen harde
resultaten op. Maar tijdens het
inmiddels beroemde gesprek
onder vier ogen van Reagan
en Gorbatsjov rond het zacht
knetterende haardvuuur
werd afgesproken dat zij el-
Met een gebaar van „wat kan ons nu nog gebeuren" antwoordt minister Sjevardnadze op een
vraag van een journalist. Ook bij president Reagan straalt het optimisme van het gezicht.
kaar in 1986 in Washington
en in 1987 in Moskou zouden
ontmoeten.
Nauwelijks waren de beide
leiders bij het warme haard
vuur vandaan, of de kilte
nam opnieuw bezit van de on- Aanvankelijk was het de be-
derlinge betrekkingen. Dat doeling dat Reagan en Gor-
werd nog eens gesymboliseerd batsjov afspraken zouden pro
door de „mini-top", oktober beren te maken over de reis
1986, in de koude IJslandse van de Russische partijleider
hoofdstad Reykjavik. naar de VS. Maar de uiterst
slecht op de ontmoeting voor
bereide Amerikaanse presi
dent werd volkomen verrast
door een stortvloed van Rus
sische voorstellen. In hoog
tempo werd vervolgens inge
stemd met onder meer een af
schaffing van de raketten
voor de korte en de middel-
langse afstand in Europa, de
zogenaamde dubbele nul-op
tie, en de halvering van de
strategische arsenalen. Maar
toen Gorbatsjov aan zo'n ak
koord de eis verbond dat de
VS zouden ophouden met het
SDI-onderzoek, daalde de
temperatuur op IJsland nog
verder. Met een uiterst verbe
ten trek op het gezicht deed
Reagan Gorbatsjov uitgeleide.
Geen hindernis
Ruim twee jaar later blijkt
SDI geen hindernis meer te
zijn, behalve dan in de week
van vorige week vrijdag tot
gisteravond.
Over het antwoord op de
vraag wat Gorbatsjov ertoe
kan hebben bewogen nog
maals de koppeling tussen
INF en SDI uit de hoge hoed
te toveren, bestaat verschil
van mening. Volgens de New
York Times van gisteren
kwam het bezoek van Shultz
uiterst ongelegen. Gorbatsjov
moest eerst afrekenen met in
terne oppositie in het Cen
traal Comité van de commu
nistische partij. Om zijn posi
tie te redden, moest hij de
Amerikanen wel voor het
hoofd stoten. Deze lezing is
overigens door een van de be
trokken bij de knallende ruzie
in het Centraal Comité, de
zeer Gorbastjov gezinde Boris
Jeltsin, tegengesproken.
Een andere speculatie luidt
dat Gorbatsjov heeft getracht
voordeel te behalen uit de
moeilijkheden waarin presi
dent Reagan vorige week ver
keerde: de beurskrach, de af
wijzing door de Senaat van
Robert Bork aid lid van het
Hooggerechtshof, de ziekte
van Nancy Reagan en de
spanningen in de Perzische
Golf. Toen bleek dat Reagan
niet door de knieën ging, zou
minster Sjevardnadze in aller
ijl naar Washington zijn ge
stuurd om de top alsnog te
redden. Een akkoord met de
tegenpartij is voor de Russi
sche leider nu eenmaal net zo
belangrijk, zoniet belangrij
ker, als voor president
Reagan. De Amerikaanse pre
sident hoopt op een plaats in
de geschiedenisboeken, maar
moet eind volgend jaar in elk
feval het veld ruimen. Gor-
atsjov wenst nog lang in het
Kremlin te kunnen blijven.
Weinig waardering
Op een vraag van journalisten
in het Witte Huis of hij ver
der nog problemen verwacht
over de bekrachtiging van
een INF-akkoord door de Se
naat, zei Reagan: „Niet als zij
correct denken". Daarbij doet
zich het merkwaardige feit
voor dat de president, de hoe
der van Amerika's conserva
tieve denkbeelden, vooral
aangewezen zal zijn op steun
van zijn politieke tegenstan
ders, de Democraten. Die heb
ben immers in de Senaat de
meerderheid.
Bij Reagans eigen behoudende
achterban bestaat maar wei
nig waardering voor het ak
koord met de Sovjetunie. Dat
bleek de afgelopen week on
der meer tijdens het eerste
debat tussen de Republikeinse
presidentskandidaten. Vice-
president George Bush
schaarde zich achter zijn pre
sident. Maar de overige kan
didaten hadden geen goed
woord over voor het INF-ver-
drag, in welke mening zij
werden gesteund door het
(Texaanse) publiek.
Dat zal Ronald Reagan overi
gens een zorg zijn. Jammer
voor hem blijft het bezoek
van Gorbatsjov beperkt tot
Washington en onmiddellijke
omgeving. Hij had de Russi
sche leider graag od sleep
touw genomen door de Vere
nigde Staten en hem getuige
laten zijn van de werkelijk
heid geworden „Amerikaanse
Droom": Disneyworld, Epcot-
Centre, Silicon Valley en Hol
lywood. Dat mag een volgen
de Amerikaanse president nu
doen.
JOS TIMMERS
Bondgenoten
tevreden,
Senaat VS
verdeeld
BRUSSEL De landen van
het westerse bondgenootschap
hebben ingenomen gerea
geerd op de aangekondigde
top tussen president Reagan
en partijleider Gorbatsjov. Mi
nister Van den Broek van
buitenlandse zaken verklaar
de de ontmoeting „met be
langstelling" tegemoet te zien.
In West-Duitsland zei een
woordvoerder dat de Bonds
republiek hoopt, dat ook stap
pen zullen worden genomen
voor vermindering van de
strategische arsenalen en ver
nietiging van de chemische
wapenvoorraden, alsmede het
aan banden leggen van de
conventionele bewapening.
Een woordvoerder van het
Briste ministerie van buiten
landse zaken zei dat Londen
het nieuws van de topontmoe
ting „natuurlijk verwelkom
de'
In het Amerikaanse Congres
zeiden zowel Republikeinse
als Democratische senatoren
dat hun instemmen met het
akkoord vooral zal afhangen
van de afspraken over het
toezicht op de naleving ervan.
De Senaat moet het verdrag
met twee derde meerderheid
bekrachtigen. „Wij zullen nog
problemen krijgen met de
verificatie en wij moeten deze
problemen oplossen", zo zei
de leider van de Democrati
sche meerderheid in de Se
naat, Robert Byrd.
De Democratische voorzitter
van de machtige Senaatscom
missie voor de strijdkrachten,
Sam Nunn, merkte op dat het
na de ondertekening van een
INF-verdrag nodig zal
worden dat de westerse lan
den snel hun conventionele
strijdkrachten gaan moderni
seren als tegenwicht tegen de
voorsprong van de Sovjetunie
op dit gebied. Senator Byrd
zinspeelde verder op de mo
gelijkheid dat de Senaat mo
gelijk een clausule opneemt
om Reagan ervan te weerhou
den het verdrag te ratificeren,
zolang de Sovjetunie zich niet
uit Afghanistan heeft terugge
trokken. „Ik kan u één ding
verzekeren: als dit verdrag in
de Senaat komt, zal er diep
gaand over Afghanistan
worden' gesproken", zo zei
Byrd. In 1980 weigerde de Se
naat het SALT-II akkoord te
bekrachtigen wegens de Sov-
jetrussische inval in Afghanis
tan.
lg van de voorpagina)
CLDORF „Ik ben
ook wel verbaasd,
iat de rechtbank zo
ezet de aanklacht
iderzoeken, had ik
jerwacht". Zo rea-
Harm Dost op de
ak van rechtbank-
Zimmermann.
e zeven acht ge-
van drugshandel
kele gevallen van
lichtigneid aan in-
van drugs in de
republiek (BRD)
er in zijn oordeel
één overeind. De
overige feiten vond de
rechtbank niet overtui
gend bewezen.
De 24 getuigen die het bewijs
voor de rest van de aanklacht
hadden moeten leveren bleken
„een grote teleurstelling". Het
ging om Duitsers die zeven,
acht jaar geleden in Arnhem
drugsinkopen hadden gedaan
en daarvoor in de BRD waren
veroordeeld. Geen enkele van
deze getuigen wist iets te zeg
gen dat als bewijs kon dienen.
Ze herinnerden zich niets
meer, verwisselden namen
(Harm of Hans) of wilden wel
licht gewoon niet meer over
vroeger praten. Dit laatste kon
de rechtbank zich best voor
stellen.
De rechtbank-president ging
ook uitvoerig in op de rechts
geldigheid van dit strafproces.
In Nederland was grote beroe
ring ontstaan omdat Dost in
Duitsland berecht werd voor
iets wat hij in Nederland had
gepleegd en waarvoor hij nota
bene al in Arnhem veroor
deeld was. Dat de Duitse justi
tie Dost tijdens zijn herfstva
kantie in Tenerife had laten
pakken en aan zich had laten
uitleveren, had ook grote ver
ontwaardiging gewekt. Zim-
mermann: „Maar dat zijn for
meel juridische kwesties".
Zimmermann gaf tenslotte een
aantal redenen op waarom hij
Dost maar tot een jaar en ne
gen maanden veroordeelde:
- Het is allemaal te lang gele
den gebeurd;
- Dost heeft veel te lang in
voorlopige hechtenis gezeten;
- „Of we het leuk vinden of
niet: we kunnen er niet aan
voorbijgaan dat er in Neder
land over druggebruik toch
heel anders wordt gedacht dan
bij ons. Dat mag best in het
voordeel van Dost werken".
Voor alle maanden die Dost
ten onrechte gevangen heeft
gezeten, kan hij een schade
vergoeding krijgen, aldus de
rechtbank. Maar rijk zal Dost
van zijn vordering op de Duit
se staat niet worden. Want hij
is gisteren ook veroordeeld in
de kosten van het proces.
Nog wat onwennig neemt dochter Samira de begroetingskus van
vader Harm Dost In ontvangst.
FOTO: AP
an niet bij embargo Iran
O De Japanse rege-
eeft besloten zich niet
sluiten bij het door de
ekondigde handelsem-
tegen Iran. Maar zal
ppen ondernemen om
komen dat de Ameri-
sancties worden ge
toomd. Dit heeft de
Asahi Shimbun ge-
folgens de krant is de
e regering tot dit be
komen „omdat zij wil
>men dat Iran krachti-
ergeldi ngsmaatregelen
waardoor de Japanse
atieke positie bij het
L
zoeken naar vrede in het
Middenoosten zou worden
aangetast". Een woordvoer
der van het Japanse ministe
rie van buitenlandse zaken
ontkende het bericht in de
Asahi Shimbun en zei dat
zijn regering nog steeds over
de kwestie in beraad is. De
Iraanse ambassadeur in To
kyo zei gisteren te verwach
ten dat Japan zich niet bij
het Amerikaanse embargo
zal aansluiten, omdat dit in
strijd zou zijn met de tradi
tionele Japanse neutraliteits
politiek.
PHOENIX In de loop
van tachtig miljoen jaar is
het zuurstofgehalte van de
atmosfeer met een derde
gedaald. Amerikaanse ge
ologen hebben dat ont
dekt in luchtbelletjes die
zich in barnsteen oevon-
den. De onderzoekers
maakten hun ontdekking
bekend op een bijeen
komst van het Ameri
kaans Geologisch Genoot
schap (GSA).
Zij zijn er als eersten in ge
slaagd lucht te onderzoeken
uit een veel ouder tijdperk
dan tot dusver was gebeurd.
De oudste luchtbellen die
voordien waren gevonden
dateerden van ongeveer
160.000 jaar geleden. Deze
kwamen in het ijs van de
Zuidpool voor.
Ongeveer tachtig miljoen
jaar geleden, in een tijdperk
waarin de dinosauriërs leef
den,; bevatte de lucht 30 pro
cent zuurstof. In onze tijd is
het zuurstofgehalte 21 pro
cent. Evenals toen bestaat
het grootste gedeelte van de
rest van de atmosfeer uit
stikstof. Tot dusver gingen
klimatologen ervan uit dat
de samenstelling van de
atmosfeer maar weinig is
veranderd.
De onderzoekers zeiden dat
hun bevindingen het eerste
directe bewijsmateriaal heb
ben verschaft hoe de atmos-
feer^van de aarde miljoenen
jaren geleden was samenge
steld en hoe zij zich, samen
met planten, dieren en mi
croben, heeft ontwikkeld.
Het materiaal dat zij hadden
onderzocht was gele barn
steen met een ouderdom tus
sen 25 en 80 miljoen jaar. De
onderzoekers hopen nog ver
der in de tijd terug te kun
nen gaan door hun techniek
te perfectioneren. Barnsteen
kan een ouderdom van hon
derden miljoenen jaren heb
ben.
HOUSTON In de over
tuiging dat goede hygiëne
positief is voor het moreel
van ruimtevaarders, heeft
het Amerikaanse Bureau
voor Ruimtevaart, NASA,
voor toekomstige ruimte
stations een douche laten
laten ontwerpen die ook
funcioneert wanneer er
geen zwaartekracht is.
Dat bleek geen eenvoudig
probleem. Ingenieurs hebben
drie iaar ge ex piri m en teerd
voordat zij iets vonden dat
bruikbaar was. Het project
had toen al ongeveer 800.000
gulden opgeslokt.
Uiterlijk is er weinig verschil
met de traditionele douches:
een badhokje van plexiglas
en een slang met sproeier.
De cabine is aan alle kanten
dicht om te verhinderen dat
de waterdruppels door het
ruimtestation gaan zweven.
Een pomp perst het water
door de sproeier en zuigt het
vervolgens door een afvoer.
Een proefpersoon, Sue Elley,
heeft in de afgelopen dertien
maanden een veertigtal keer
onder de „ruimtedouche" ge
staan. Gewoonlijk houd ik
van douchen. Dit geval is
weliswaar functioneel, maar
er is verder geen lol aan Zij
klaagde er onder andere
over dat zij de zeep niet uit
haar haar kon spoelen. De
proeven vonden plaats in
een vliegtuig waarmee op
grote hoogte een paraboli
sche vlucht werd gemaakt
om een toestand van ge
wichtloosheid te simuleren.
Het systeem is uiterst zuinig
met water. Bii de proeven
werd gemiddeld minder dan
vier liter gebruikt Bij een
normale douche is dat over
het algemeen zo'n twintig li
ter. Die zuinigheid is nodig
omdat het vervoer van water
naar de ruimte tienduizen
den guldens per liter kost
Als bijvoorbeeld acht astro
nauten op dezelfde manier
zouden baden als zij op de
aarde gewend zijn, dan zou
elke drie maanden een ruim
teveer gelanceerd moeten
worden louter en alleen om
water naar het ruimtestation
te brengen.
De ruimtedouches beschik
ken over zuiveringsinstalla
ties die 93 procent van het
waswater reinigen en voor
hergebruik geschikt maken.
De toekomstige gebruikers
mogen eens in de twee dagen
een bad nemen. Die moge
lijkheid hebben bemannin
gen van Amerikaanse ruim
teveren niet. Zij moeten het
nog. doen met een bakje wa-
tenkn een spons.
