Veredeling bloembollen op wat laag pitje
LAND EN TUINBOUW
Jaarlijkse controle
noodzakelijk bij
heteluchtverwarming
Heteluchttomaten sterk verliesgevend
KERKDIENSTEN
1000 Keer
een tientje is ook
tienduizend gulden.
Het Leger is blij
met elk bedrag.
Giro37071.
Bank70.70.70.171.
EetdocSowuvtd
VRIJDAG 30 OKTOBER 1987 PAGIN^
Heteluchtverwarming met de
zogenaamde heteluchtkanon*
nen, is een eenvoudige ma
nier van verwarmen bij ver
schillende teelten onder glas.
Aan deze vorm van verwar
men worden echter ook
steeds hogere eisen gesteld.
Om eventuele storingen en
schade aan gewassen te voor
komen, is het nodig, om jaar
lijks het systeem te controle
ren en te zorgen voor het no
dige onderhoud.
De controle is gedeeltelijk
zelf uit te voeren. Voor een
aantal andere zaken is men
aangewezen op een installa
teur. Deze kan zorgen voor
een goede afstelling van de
apparatuur, daarnaast is hij
in staat om moeilijk te vin
den gaslekkages op te sporen.
Gaslekkages kunnen in het
hele systeem voorkomen. Bij
gaslekkages wordt het gas
met de lucht door het kanon
aangezogen en het verbrandt
buiten de verbrandingska
mer. Hierbij kan er ethyleen
ontstaan, waarvan bekend is
dat het schade aan gewassen
kan veroorzaken. Gasleidin
gen en koppelingen zijn een
voudig zelf te controleren
met behulp van zeepsop en
een kwast. Deze controle kan
men uitvoeren tot aan de
gasklep. Na de gasklep is
men aangewezen op een des
kundige. Deze bschikt ook
over zeer gevoelige „snuffe-
lapparatuur" waarmee de
kleinste lekkages opgespoord
kunnen worden. Voor een
optimale verbranding is het
noodzakelijk dat de brander
goed afgesteld is en dat er
steeds voldoende toevoer van
zuurstof is. De verbrandings
gassen moeten gecontroleerd
worden op eventuele schade
lijke gassen. Bij installaties
waar de C02 gemeten wordt,
vraagt de CÓ2-meter ook het
nodige onderhoud. De bladen
van de ventilator kan men
zelf schoonmaken als deze
vervuild zijn. Schone ventila
torbladen zorgen voor een
goede luchtopbrengst en ze
voorkomen trillingen in het
apparaat. Deze trillingen
kunnen extra slijtage en ge
luidsoverlast veroorzaken.
Tot slot en zeker niet het
minst belangrijke, verdient
het elektrische gedeelte de
aandacht Controleer kabels,
stekkers en stekkerdozen op
eventuele
punten aandacht besteed, dan
kan men vertrouwen op een
veilig en vlot verlopend
stookseizoen.
Efficiëntere
aanvoer lelies
en trosanjers
De aanvoer van lelie en tros-
anjer bij de bloemenveiling
Westland wordt beter gere
geld. Van begin november af
wordt de aanvoer van deze
bloemen sterker gestandaar
diseerd. Door het oosgewicht
van de bloemen te koppelen
aan de aantallen bossen in
een doos of container,
worden de veilingkarren ef
ficiënter gevuld en hebben
de kopers meer zekerheid
over de inhoud van de dozen
of containers. Voorheen kon
den de kwekers de dozen en
containers naar eigen inzicht
vullen. De ruimte in dozen
en containers werd daardoor
vaak niet optimaal benut. Uit
het aantal bossen dat in een
doos werd aangevoerd kon
een koper niet afleiden wat
het gewicht per bos was. Zo
werd er voor lichte bossen
vaak een te hoge prijs be
taald en voor zware bossen
een te lage prijs. Aan de doel
stelling van de actie "Vol(!)k-
houden" (deze heeft tot doel
de beladingsgraad van de sta
pelwagens te verhogen)
wordt zo duidelijk tegemoet
gekomen.
Een verbreding van het
assortiment, produktver-
nieuwing en welke kre
ten er men er nog meer
voor heeft uitgevonden,
het is voor het bloembol
lenvak een zaak van „to
be or not to be". De ver
edeling zal door moeten
gadn, wil het vak de
vooruitgeschoven posities
behouden en wil men
ook in de toekomst volop
in de race blijven. Ge
beurt er vandaag dan te
weinig op dit gebied?
Zo liggen de zaken ook weer
niet. Met name op het terrein
van de tulpen, narcissen en
de lelies zijn de laatste jaren
zeer verdienstelijke resulta
ten bereikt. Maar het is niet
genoeg, zo stelt de Kon. Alg.
Ver. voor Bloembollencul
tuur in een recent versche
nen nota over de bloembol-
lenveredeling in de toekomst
Daarin wordt gesteld dat de
veredeling op een vrij laag
technisch-wetenschappelijk
niveau staat. Zeker als er
vergelijkingen worden ge
maakt met andere agrarische
sectoren. Dat is een riskante
zaak, want de kans is groot
dat bij een versnelde ontwik
keling van het fundamentele
onderzoek de kloof tussen
wetenschap en praktijk nog
veel groter en dieper wordt
dan die nu al is.
Koude sanering
Als in het bloembollenvak de
Het stuifmeel van de ene narcis wordt op de stamper van een andere cultivar gebracht. En nu
maar hopen dat het huwelijk fraaie nakomelingen geeft. Meestal is dat niet zo. De weg van een
bloembollenveredelaar Is bepaald niet geplaveidl
bakens niet worden verzet,
dan is de kans groot dat er
een zgn. koude sanering gaat
plaatsvinden. De meeste ver
edelaars zullen de pijp aan
Maarten moeten geven om
dat ze niet in staat ziin de in
vesteringen te doen a ie nodig
zijn als men wil bijblijven.
Het niveau van het weten
schappelijke veredelingson-
derzoek reikt te hoog. De
KAVB verwacht dat in dit
geval alleen de beste verede-
li ngsbed rijven in het aanvoe
rend peloton zullen blijven.
Die bedrijven met hun mo
derne „outfit" en kennis zul
len wel in staat blijken de
aanwinsten te creëren waar
aan werkelijk behoefte is. En
dan gaat het niet om wéér
een nieuwe witte of rode
tulp. Het moetn creaties zijn
die met kop en schouders bo
ven de concurrentie uitste
ken. Niet alleen wat betreft
de kleur, de vorm, de groeik
racht, de korte trektijd, de
houdbaarheid enz.
Men zal bollen moeten heb
ben die te telen zijn zonder
dat er zakken vol gewasbe
schermingsmiddelen aan te
pas moeten komen.
Groot gat
De vraag is: Hoeveel sterke
veredelingsbedrijven kent
het bloembollenvak van
daag? En ook: in welk tempo
zal de koude sanering zich
gaan voltrekken? Wanneer
die koude saneringr op gang
komt, zo vreest Bloembollen
cultuur, dan zal de kloof tus
sen het wetenschappelijk-
technisch onderzoek en de
bedrijfsmatige bloembollen-
verdeling steeds dieper
worden. Vult het bloembol
lenvak zelf dat vacuüm niet
op, dan zullen bedrijven van
buiten de bloembollensector
in het gat springen. En dan
moet niet in de laatste plaats
worden gedacht aan de mul
tinationals. Zij hebben wel de
duiten, de mankracht, de
„know how" en de benodigde
apparatuur. Zij zullen de ver
edeling van bloembollen ge
woon beschouwen als 'n ver
lengstuk van de activiteiten
die ze op het terrein van de
agrarische veredeling al ont
wikkelen. Dat zal dan wel
betekenen dat de bollensec-
tor zelf de ontwikkeling van
nieuwe cultivars uit handen
geeft. En dat zal, zo wordt
gevreesd, een aanzienlijke
aantasting betekenen van de
(nu nog) relatief sterke posi
tie van de sector. En niet
aleen in macro-economisch
opzicht, maar ook wat betreft
de strukturelé kant van de
zaak.
In de boezem van Bloembol
lencultuur wordt dan ook de
vraag gesteld of er niet snel
stappen moeten worden ge
nomen om die dreiging af te
wenden. Zou men door col
lectief investeringen te doen
niet zelf een laboratorium
moeten stichten om de
bloembollenveredeling op
het niveau te brengen dat
aansluit bij de huidige stand
van zaken in de wetenschap.
Bloemen met c
kunstkleur 6
in Westland
Er wordt de laatste
steeds meer gevra.
kunstmatig g<
bloemen. Vooral in Zw{
seriand en Oostenrijk.
tegemoet te komen aan
toenemende vraag 11
Bloemenveiling Westld
besloten ruimte beschit
baar te stellen aan de fa
ma Boom en Co. uit AiL
meer. dat gespecialiseSi,
is in het kunstmatig kle'
ren van bloemen. VF
maart volgend jaar al
Boom en Co actief op
veiling, in een ruimte v|
2000 vierkante meter, ij
is niet de bedoelding
zich meer van dergelfa.
bedrijven op de veilig
vestigen. De firma Bo<±t
kent twee procédés v<k
het kunstmatig kleuAy
van bloemen. Bij de
methode trekt de kleiig
plossing via de steel in L
bloem, bij de andt^\
worden de bloemen ond
gedompeld in verfbad
De houdbaarheid van
gekleurde bloemen is
lijk aan die van onu
kleurde bloemen. De
ma gaat in opdracht v»
kopers bloemen als y
Gypsophilia, Statice
chrysanten verven,
voert ook zelf gekle
bloemen aan voor de 1
FOTO: LN. KRUL
De teelt van heteluchttoma
ten, die op de meeste bedrij
ven in september wordt be
ëindigd, is ook dit iaar weer
sterk verliesgevend. Uit de
opbrengstinformatie over
deze teelt van het LEI en de
studieclubs, waarbij wordt
uitgegaan van een einddatum
van 1 september, blijkt, dat
het jaar 1987 wat de rentabi
liteit betreft beslist niet heeft
gebracht wat er nodig was.
Daar komt nog bij dat de op
brengst van de eraan vooraf
gaande slateelt ook niet best
was. De gegevens betreffen
een zestiental bedrijven dat
in het afgelopen jaar aan dit
onderzoek heeft meegewerkt.
Op al deze bedrijven werd er
in de grond geteeld en kwam
de gemiddelde zaaidatum op
29 december uit. De produk-
tie steeg in het afgelopen jaar
met gemiddeld 4 procent.
Tussen de bedrijven onder
ling komen er grote verschil
len in produktie voor. In
sommige gevallen verschilt
de produktie per m2 zelfs 5
kilo. Door het grillige prijs
verloop schommelde de gel
delijke opbrengst sterk ten
opzichte van 1986. Op 1 juni
lag de geldelijke opbrengst 6
procent hoger dan vorig sei
zoen. Maar op 1 juli was deze
voorsprong omgebogennaar
een opbrengst die 17 procent
lager lag dan in 1986. Bij het
afsluiten van het seizoen
kwam de geldelijke op
brengst per m2 uit op 29.75.
In 1986 was dit 31.42, dus
een daling van 5 procent.
Ook hier kwamen er tussen
de bedrijven onderling grote
verschillen voor, namelijk
van 16.- per m2. De renta
biliteit van de bedrijven met
heteluchttomaten was in 1986
sterk verliesgevend. Hier is
in 1987 geen verbetering in
gekomen. Een gelukkige bij
komstigheid in net afgelopen
seizoen was de kostenpost
brandstof, deze viel relatief
laag uit. De behaalde resulta
ten zullen dwingen tot na
denken, het wordt er in ieder
geval niet eenvoudiger op om
voor het komende seizoen
een verantwoord besluit te
nemen.
LEIDEN O.L. VR. HEMELVAART/
3T. JOZEF: za. 19.u.. zo. 9.30 u.. 11
j. Hoogmis.
H. LEONARDUS: za. 19 u. Euch. vle-
■Ing; zo. 10.30 u. Euch.viering.
H. MIDDELARES: za. 19 u. Euch. vie
ring; zo. 10.00 u. Hoogmis.
H. LODEWIJK: za. 10 u.. 19 u.. zo.
8.30 u.. 10 u. Hoogmis. 11.30 u.. 18
u.. 19 u. Lof.
ST. ANTHONIUS VAN PADUA: za. 19
u.; zo. 9.30 u., 11 u. Hoogmis.
H. PETRUS: za. 19 u. Euch.vlering:
zo. 9 u. Euch.vierlng, 10.30 u. Hoog
mis.
O.L. VR. ONB. ONTV.: za. 19 u.. ZO.
9.30 u.. 10.45 u. Hoogmis, 12.15 uur.
OUD KATHOLIEKE KERK: ZO. 10 u.
Eucharistieviering.
Elk weekend zondag 10 uur. behalve
2e weekend in de maand, dan zater
dag 19.30 uur en zondag geen dienst.
AARLANDERVEEN HEILIGE PE
TRUS EN PAULUS: za. 19 u.; zo.
10.30 u. Hoogmis.
TITUS BRANDSMAKAPEL- ZO. 9 u.
Hoogmis. 12 u.
ALPHEN AAN DEN RIJN H. PIUS:
za. 19 u.; zo. 9 en 10.30 u.
H. BONIFATIUS: za. 19 u.; ZO. 9.45 u..
11.30 u.
DE HEILIGE GEEST KERK (De Bron):
za. 19 u.; zo. 9 u., 11 u. a
BOSKOOP ST. JAN DÉ DOPER:
za. 17.30 u. (de Stek). 19 u. (Kerk); zo.
10.30 uur.
HAZERSWOUDE H.H. ENGELBE
WAARDERS: za. 19 u.; zo. 10.00 u.
Hoogmis, 11.30 u.
HAZERSWOUDE RIJNDIJK BER-
NARDUSKERK: zo. 10 u.
DEP. HET ANKER: za. 19 u.; ZO. 8.45
u.. 11.15 u.
HILLEGOM ST. JOZEFPAROCHIE:
za. 19 u. Ned. liederen; zo. 10.00 u.
Ned. liederen. 11.30 u. Ned. liederen
H. MARTINUS: za. 19 u.; zo. 9.00 en
11 u.
HOOGMADE O.L. VR. GEBOOR
TE. za. 19 u.; zo. 10 u.
KATWIJK AAN DEN RIJN H. JO
HANNES DE DOPER: za. 19 u. Eu
charistieviering; zo. 10.00 u. Eucharis
tieviering met parochieel koor.
OEP. RIJNSBURG (Chr. Tuinbouw
school): zo. 10.30 u. Euch. viering.
BUITENKAAG JOHANNES EVAN
GELIST: za. 19 u.; zo. 9.30 u. (Zomer
tijd) met uitzondering van 24 mei dan
10 u.
LANGERAAR H.H. ADRIANUS: za.
19 u.. zo. 9.30 en 11.30 uur.
LEIDERDORP DE MENSWOR
DING: za. 19 u. Eucharistieviering; zo.
10 u. en 11.30 u. Eucharistieviering.
LEIMUIDEN - ST. JAN DE DOPER:
za. 19 u.; zo. 9.30jj. Hoogmis. 11.15
u. samenzang.
LISSE ST. AGATHA: za. 19 u.
Euch. viering; zo. 10.30 u. H. Mis.
DEP. POELPOLDER: za. 19 u. Euch.
viering; zo. 10.30 u. Euch. viering.
MARIAKERK: za. 19 u. H. Mis; io. 9
u Stille Mis. 10.30 u. Hoogmis.
H.H. ENGELBEWAARDERS (Beek
brug): za 19 u.; zo. 9.30 u. Hoogmis;
11 uur Samenzang.
NIEUWKOOP O.L. VR. HEMEL
VAART: za. 19 u.; zo. 9 u.. 10.45 u.
NIEUWVEEN H. NICOLAAS: za. 19
u.; zo. 9u„ 11 u.
NIEUW VENNEP MARIA ONB.
ONTV.: za. 19 u.; zo. 10 u.
NOORDEN ST. MARTINUS: za. 19
u. Avondmis; zo. 9 u.. 10.30 u. Ge
zongen Mis.
NOORDWIJK BINNEN ST. JE
ROEN: za. 19 u. H. Mis; zo. 9.30 u.
Hoogmis. 11.00 H. Mis. (Zomertijd
van 26-4 t/m eind september).
NOORDWIJK AAN ZEE MARIA
TER ZEE: za. 19 u. Euch.vlering; zo.
10.30 u. Euch.vlering.
NOORDWIJKERHOUT ST. VIC
TOR: za. 19 u.: zo. 9.00 u. Hoogmis,
11 u.
ST. JOZEF: za. 19 u.. zo. 9 u.. 10.30
OEGSTGEEST ST. WILLIBRORD:
za. 19 u.; zo. 9 u., 10.30 u. Hoogmis.
OUDE ADE ST. BAVOKERK: za. 19
u. Avondmis; zo. 9 u. Hoogmis, 10.30
u. H. Mis in Rijpwetering.
OUDE WETERING JAC. DE MEER
DERE: zo. 9.15 u. en 11.00 u.
ROELOFSARENDSVEEN MARIA
PRESENTATIE: za. 19 u.; zo. 9 en 11
ST. PETRUS BANDEN: za. 19 u.; ZO.
9.30 u. Hoogmis, 11.30 u.
RIJPWETERING O.L. VR. GE
BOORTE: za. 19 u. In Oud Ade; zo. 9
u. Hoogmis, 10.30 u. Laatste H. Mis.
SASSENHEIM ST. PANCRATIUS:
za. 19 u.; zo. 9.30 Hoogmis en 11 u.
STOMPWIJK H. LAURENTIUS: za.
19.30 u. Eucharistieviering met sa
menzang; zo. 9.30 u. Hoogmis, 11 u.
Stille H. Mis.
VOORHOUT BARTHOLOMEUS-
KERK: za. 19 u.; zo. 9.30 en 11 u.
VOORSCHOTEN H. LAURENTIUS:
za. 19 u.; zo. 11.00 u.
H. MOEDER GODS: 19 u.; zo. 9.30 u.
WARMOND ST. MATTHIASKERK:
za. 19 u.; zo. 9.00 u.. 10.30 u. Hoog
mis.
WOUBRUGGE GOEDE HERDER:
za. 19 u.; zo. 10 u.
ZEVENHOVEN HEILIGE JOHAN
NES GEBOORTE: za. 19 u. H. Mis; zo.
9 u. Hoogmis. 10.45 u. Stille Mis.
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK MEER
BURGPAROCHIE: za. 19 u. Misviering
(afwisselende koren); zo. 9.30 u. met
wisselende koren. 11.00 u. (met orgel
en Volkszang). (Zomertijd t/m 27-9).
ZOETERWOUDE ST. JAN'S ONT
HOOFDING: za. 19.00 uur H. Mis met
zang. zo. 10.00 u. Woord- en Com
muniedienst.
CHR. DIENAARKERK: za. geen H.
Mis; zo. 9.30 u. Hoogmis.
DE ZILK HEILIGE HARTKERK: za.
19 u.; zo. 10.30 u.
LEIDEN Herv. Gemeente: Hoog
landse kerk: 10.00 u. ds. J. Nauta,
m.m.v. Leldse Cantorij. 11.45 uur
Oec. Studentendienst. Marekerk:
10.00 u. dr. S. Meijers; 17.00 u. ds.
M. J. Middelkoop. Babylonlënbroek.
Maranathakerk: 10.00 u. ds. M. G.
Veenstra. Regenboog: 9.30 u. ds. A.
Alblas: 11.15 u. ds. A. Alblas en pas
toor J. A. A. v. Well. Bethlehemkerk:
10.00 u. in Petrakerk Herv./Geref.
dienst, ds. H. Hortenslus. Bevrijdings
kerk: 10.00 u. ds. K. J. Jansen, oogst-
dienst. Vredeskerk: 10.00 u. ds. H. E.
Schouten. Stevenshof: 10.00 u. Kand.
D. Rodenburg. Egllse Wallone: 10.30
u. pasteur D. Ribs (Réformation),
Acad. Ziekenhuis: 10.15 u. ds. J. Bo
venberg. H.A. Diaconessenhuls: 10.30
u. ds. H. B. van 't Hof.
Gereformeerde en andere kerken:
Vredeskerk: 10.00 u. ds. H. E. Schou
ten. Petrakerk: 10.00 u. ds. H. Hor
tenslus, Herv./Geref.dlenst. Oude
Vest: 10.00 u. ds. A. Th. Kramer. Ma
ranathakerk: 10.00 u. ds. M. G. Veen
stra. Bevrijdingskerk: 10.00 u. ds.
K. J. Jansen; 17.00 u. ds. H. Hortensi-
us. Bejaardenhuis Groenhoven: 10.00
u. dhr. J. van Walllnga. Chr. Geref.
Kerk: 10.00 en 17.00 u. ds. G. C. den
Hertog. Geref. kerk Vrijgem.: 10.00
en 17.00 u. ds. P. Houtmbn. Doops-
gez./Rem.Kerk: 10.30 u. ds. B. A.
Koek. Bapt. Gem.: 10.00 u. ds. A. H.
Agtereek. H.A. Evang. Luth. Kerk:
10.15 u. ds. J. Mostert. Nieuw Apost.
Kerk: Diensten 9.30 en 16.00 u.
Evang. Gemeenschap: 10.00 u.
Evang. Dikkes. Leger des Hells: 10.00
en 17.00 u. Samenkomsten. Zevende-
Dag-Adventisten: Zaterdag: 10.00 u.
Bijbelstudie; 11.00 u. Eredienst.
Evang.Centrum Zijlsingel 2a: 10.00 u.
dhr. J. Zijlstra. Zendingsgroep „Je-
ruel": Samenkomst 17.00 u. Pinkster
gemeente Oude Vest 13: 10.00 u. dhr.
J. Eikerbout.
AARLANDERVEEN Herv. Gemeen
te: 10.00 u. ds. G. van Driel; 19.00 u.
ds. J. B. Cats, Aalsmeer. Geref. Kerk:
10.00 u. ds. P. W. van Wijngaarden;
18.30 u. ds. H. P. de Goede. Waar
der. Chr. Geref.Kerk: 9.30 en 16.00 u.
ds. G. Bilkes.
TER AAR Herv. Gemeente: 09.30
u. ds. C. A. van 't Hof, Woubrugge;
18.30 u. ds. P. J. Stam. Geref. Kerk:
09.30 drs. P. J. Merkelijn, Ommen:
18.30 u. ds. M. J. Aalders, Woubrug
ge.
ABBENES— Herv. Gemeente: 9.30 u.
dhr. J. W. Hoffenaar.
ALPHEN AAN DEN RIJN Herv. Ge
meente: Opstandlngskerk: 10.00 u.
Vic. M. P. C. Lourens; 18.30 u. ds. H.
Ommering, H.A. Adventskerk: 10.00
u. drs. H. H. M. Broeyer-Bogers;
17.00 u. ds. J. Noltes, G.B.dienst.
Kruiskerk: 10.00 u. ds. H. Ommering.
Geref. Kerk. Maranathakerk: 10.00 en
18.30 u. drs. P. Wilschut. Salvatori-
kerk: 10.00 en 18.30 u. ds. F. J. Boer.
Baptistengemeente: 10.00 en 18.30 u.
ds. H. G. Koekkoek. Leger des Hells:
10.00 en 17.00 u. Samenkomsten.
Volle Evangelie Gem.: 10.00 u. dhr. D.
van Steenis.
ALPHEN NOORD Herv./Geref.
diensten. Goede Herder: 10.00 u. ds.
R. Nieuwenhuis; 17.00 u. ds. G. Mul
der. De Bron: 9.15 u. ds. J. Verheul
(school); 10.30 u. ds. P. Taselaar (JD);
18.30 u. ds. P. Taselaar (L). Ashram-
college: 10.00 u ds. G. Mulder. Drie-
hoorne: 19.00 u. ds. Ouwendljk. Her-
v.Gem. Sionskerk: 9.30 u. ds. J. Ou
wendljk: 18.30 u. dhr. G. J. v.d. Bos,
Ede. Oudhoornseweg: 10.00 u. ds.
H. J. ter Bals.
BODEGRAVEN Herv. Gemeente:
Doopdiensten. Dorpskerk: 10.00 u.
ds. L. Terlouw; 18.30 u.' ds. J. Wie-
man. Salvatorkerk: 10.00 u. ds. R. J.
v.d. Hoef; 18.30 u. ds. H. K. de Wilde,
Soest. Bethlehemkerk: 10.00 u. ds. J.
Wieman; 18.30 u. ds. R. J. v.d. Hoef.
Geref. Kerk: 10.00 u. ds. W. A. v.d.
Berg, gezinsdlenst; 18.30 u. ds. J. G.
Los. Nieuwegein.
BOSKOOP Herv. Gemeente:
Dorpskerk: 9.30 u. ds. H. A. v.d. Pol
(H.D.); 18.30 u. ds. W. A. Vlasblom.
De Stek (Herv./Geref.).: 9.30 u. ds.
J. C. W. van 't Hoff. Geref. kerk: 9.30
u. ds. G. de Jong; 17.00 u. J. C. W.
van 't Hoff. Chr. Geref.Kerk.: 9.30 en
17.00 u. ds. P. N. Rlbbers.
HAZERSWOUDE Herv. Gem.: 9.30
en 18.30 u. ds. Z. de Graaf. Geref.
Kerk.: 10.00 u. ds. P. Huisman. 17.00
u. ds. C. v.d. Woude, Wassenaar.
HOOGMADE Herv.Gem.: 10.00 u.
ds. H. L. Boonstra.
DE KAAG Herv. Gem.: 10.00 u. ds.
Chr. Koldewijn.
KATWIJK AAN DEN RIJN Herv.
Gemeente: Dorpskerk: 10.00 u. ds.
M. J. Aarents. H.D.; 18.00 u. ds. A. B.
Sloof. Ontmoetingskerk: 10.00 u. ds.
A. B. Sloof. H.D.; 18.30 u. ds. M. J.
Aarents.
KATWIJK AAN ZEE Herv. Ge
meente. In alle kerken bediening H.D.
Nieuwe kerk: 10.00 u. ds. Ch. J. Sjol-
lema. 18.00 u. ds. H. Visser. Oude
Kerk: 10.00 u. ds. Chr. Hovius. 18.00
u. ds. A. Christ. Ichtuskerk: 10.00 u.
ds. J. Vroeglndewelj. 17.00 u. ds. D.
Driebergen. Pnielkerk: 9.30 u. ds. A.
Christ. 18.00 u. ds. Hovius. Maranat
hakerk: 10 u. ds. S. de Jong. 18.00 u.
ds. J. Boogaard. Kapel Overduln:
14.15 u. ds. Baas. Geref.Kerk. Open
Hof: 9.30 u. ds. J. van Breevoort.
17.00 u. ds. A. C. Kersten. Trlumpha-
tor: 10.00 u. ds. P. C. Koster. 17.00 u.
ds J. van Breevoort. Vredeskerk:
10.00 u. ds. A. C. Kersten. 17.00 u.
ds P. C. Koster. Chr. Geref. Kerk:
10.00 en 17.00 u. ds. D. Slagboom.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
(Gez. dienst Geref. Kerk). Herv. Gem.:
10.00 u. ds. F. Bos, Den Haag, Jeugd
dienst. 19.00 u. Kand. J. J. v. Wallln
ga. L'dorp. Geref. Kerk: 10.00 u. dr.
D. Bakker. Oegstgeest. 19.00 u. Gez.
dienst. Kand. J. J. v. Wallinga.
LEIDERDORP (Herv./Geref. dien
sten) Dorpskerk: 10.00 en 18.30 u.
ds. G. Stegeman. Hoofdstraat: 10.00
u. ds. J. J. v.d. Born. Scheppingskerk:
9.00 en 10.30 u. ds. TJ. Doesburg.
LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. J. A. Schilt. Geref. Kerk: 9.30 u.
ds. C. v.d. Kooi. 19.00 u. ds. G. Zijl.
Oude Wetering.
LISSE Herv. Gemeente. Dorps
kerk: 10.00 u. ds. B. C. de Gelder.
Pauluskerk: 10.00 u. ds. P. C. 't
Hooft. 19.00 u. Idem. Geref. Kerk: 10
en 17.00 uur Ds. E. Boswijk H.A. Chr.
Geref. Kerk: 10.00 en 16.30 u. ds. J.
van Dijken. Geref. Gem.: 10.00 en
16.00 u. ds. A. M. den Boer. Ned. Ge
ref. Kerk (Salvatori): 10.00 en 19.00 u.
ds. A. W Vos. H.A.
NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 u.
dr. J. Haitsma. Boskoop. 18.30 u.
Jeugddienst. Geref. Kerk: 9.30 u. ds.
G. P. Nooteboom, Nieuwkoop. 17.00
u. geen dienst.
NIEUWVEEN Herv. Gem.: 9.30 ds.
L. F. de Graaff. gezinsdienst. 18.30 u.
ds. P. v.d. Heubel, Harmeien.
NIEUW VENNEP Herv. Gem.: 9.30
u. ds. L. Romein. R'dam. 19.00 u. ds.
W. H. B. ten Voorde. Geref. Kerk:
9.30 en 16.30 u. ds. N. Wijngaarden.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 16.30 u.
Prof. W. van 't Spijker.
NOORDWIJK Herv. Gemeente:
Grote Kerk: 19.30 u. ds. W. v.d. Lee.
17.00 u. dr. S. Meijers. Leiden. 19.00
u. ds. R. S. Elgersma. Kerk aan Zee:
10.00 u. ds. G. J. Ruitenburg. De
Rank: 10.00 u. drs. M. van Campen,
Vlaardingen. Geref. Kerk Hoofdstraat
(Buurtkerk): 10.00 u. ds. B. J. Roos-
jen. 17.00 u. ds. W. v.d. Lee. Vinken-
laan: 10.00 u. ds. R. S Elgersma.
Stichtingskerk: 11.00 u. ds. E. E. Slof-
stra. Sole Mio: 9.00 u. dhr. Th. de
NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem.:
10.00 u. ds. A. v.d. Mey, gezinsdienst.
OEGSTGEEST (Herv./Geref. dien
sten) Endegeest: 10.00 u. Pater
J. W. M. Boshouwers. Maurltskerk:
10.00 u. ds. H. R. Plomp, H.A. Groene
Kerkje: 10.00 u. ds. J. J. Kooman.
Pauluskerk: geen dienst, zie Gemeen
tecentrum. Gemeentecentrum: 10.00
u. ds. R. E da Costa, Maaltijddienst.
19.00 u. ds. H. R. Plomp, Leerdienst.
Acad. Ziekenhuis: 10.15 u. ds. J. Bo
venberg, H.A. Genootschap der
Vrienden (Quakers): Alleen 1e zondag
v.d. maand dienst om 10.30 u. Ned.
Geref. Kerk: 8.45 u. en 16.00 u. ds. G.
de Lange.
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv. Gem.: 9.30 u. ds. G. Zijl, ge2.
dienst Geref. kerk. Geref. Kerk: 9.30
u. ds. G. Zijl. Hervormingsdagdienst.
18.30 u. ds. C. v.d. Kool, Leimuiden.
RIJNSATERWOUDE Herv. Gem.:
9.30 u. ds. G. G. de Kruijf, R'dam.
19.00 u. ds. J. van Dok. Alphen.
RIJNSBURG Herv. Gemeente:
Grote kerk: 9.30 u. ds. Wagter. 17.00
u. ds. Smallng. Bethelkerk: 9.30 u. ds.
Smaling. Geref. Kerk: Petrakerk: 9.30
u. ds. Snel. 17.00 u. ds. Ribberink.
Immanuelkerk: 09.00 en 10.00 u. ds.
Ribberink; 17.00 u. ds. Y. Feenstra.
R'dam. Maranathakerk: 9.30 u. ds. A.
v.d. Zwaag, Scheveningen. 17.00 u.
ds. Snel. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en
17.00 u. ds. W. van Sorge.
SASSENHEIM Herv. Gem.: 10.00
u. ds. H. J. van Achterberg. Lelden,
H.A.; 19.00 u. ds. K. E. Bras. H.A. Ge
ref. Kerk: 10 u. Ds. W. BNaas. H.A.;
19 u. Ds. K. E. Bras. H.A. in Herv.
kerk. Chr. Geref. Kerk: 10.00 en
16.30 u. Prof. dr. B. J. Oosterhoff,
Apeldoorn. Ned. Prot. Bond Sassen-
helm/Lisse: geen.
VALKENBURG Z.H. Gem.: 10.00 u.
ds. C. Vermeulen. 18.30 u. ds. J. Ba
telaan. Voorchoten. Geref. Kerk:
10.00 u. drs. S. Oegema. 18.30 u.
dhr. M. de Ridder, Sassenheim.
VOORHOUT Z.H. Herv./Geref.
Kerk: 10 u. Prof. Mr. J. L'dorp.
VOORSCHOTEN Herv. Gem.:
10.00 u. ds. W. Blanken. 19.00 u. ds.
G. de Zeeuw. Geref. Kerk: 10.00 u.
ds. J. D. A. de Zwart. 19.00 u. zie
Herv. Kerk. „Ontmoeting" (Herv./Ge
ref): 10.00 u. ds. G. de Zeeuw.
WARMOND Herv. Gem.: 10.00 u.
ds. J. Muis.
WASSENAAR Herv. Gem.: Dorps
kerk: 10.00 u. ds. W. Van Waasber-
gen. 16.30 u. ds. P. Vermaat, Maas
sluis. 19.00 u. Extra Open-Deur-
Dienst, ds. R. Steenstra. Kievletkerk,
Samen-op-weg diensten: 10.00 u. ds.
R. Steenstra. Messiaskerk: 10.00 u.
^ls. J. Visser. Dorpscentrum: 9.30 u.
ds. J. Boer. Benthuizen. Geref. Kerk.
Zijlaankerk: 10.00 u. ds. C. v.d. Wou
de. dankdienst. 19.00 u. ds. J. Spoor,
Open-Deur-Dienst H.K. Kievietkerk,
Samen-op-weg diensten: 10.00 u. ds.
R. Steenstra. Ned. Prot. Bond: 10.30
u. ds. D. A. Werner. Assen.
WOUBRUGGE Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. P. Stam, Ter Aar. 18.30 u. ds.
C. A. van 't Hof. Geref. Kerk: 9.30 u.
drs. M. J. Aalders. 18.30 u. drs. N. de
Reus. Ter Aar. Ned. Prot. Bond: 10.30
u. dr. E. P. Meljerlng. Oegstgeest.
ZEVENHOVEN Herv. Gem.: 9.30 u.
dhr. J. de Haan. Geref. Kerk: 9.30 u.
dhr. M. Schreuder. 19.00 u. ds.
ZWAMMEr'S'm Herv. Gem.:
10.00 u. ds. T. A. Eijsenga, Zwammer-
dam. 18.30 u. ds. K. van 't Hof, Wou
brugge. Geref. Kerk: 10.00 en 18.30
u. drs. P. B. Bulkema, H.A.
dienstverlening
ARTSEN Lelden: Groep 1: Tan.
Janssen, Zwijnenburg, Meyer, R. van
Leeuwen, Verhage, Groeneveld en De
Ruiter: za. dr. Groeneveld. tel. 218661
en zo. dr. De Ruiter, tel. 125096.
Groep 2: Bergmeyer, Pieterse. Van
Gent, Taytelbaum, Van Luyk, Klaas-
sen, Rus. Kruis en E. de Lange: za.
dr. J. Nering Bögel, tel. 124403 en zo.
dr. Klaassen, tel. 213546. Groep 3:
Pleiter. J. van Leeuwen. Smit, W. de
Bruijne, J. de Bruljne, Stolk, Jürgens,
Fogelberg en Muysenbergh: za. dr.
Jürgens. tel. 125820 en zo. dr. Pleiter,
tel. 131337. Groep 4: Van Winger
den, Lahr. Van Rijn. Bénlt. Nieuwen
huis. Roos. Boer. Van de Waardt. Ar-
nou, J. Zaaijer en R. Zaaijer: za. dr.
Van der Waart. tel. 311414 en zo. dr.
Bénit. tel. 720404. Groep 5: Schae-
fer. Jasperse. Crul, Kooyman, De
Jong, Prince. Relnders. D. Hammer-
stein en A. Hammersteln: za. dr.
Schaefer, tel. 173904 en zo. dr. Jas
perse, tel. 124916. Oegetgeeet:
vanaf za. 10 uur: dr. Held, tel.
174955. Spreekuur za. en zo. 11.30-
12.30. Kaag - Abbenea -Nieuw
Vennep: tel. 02526-72850. Leider
dorp: za. dr. Lesuis, tel. 891100 en
zo. dr. Van Velzen en dr. Du Ry. tel.
891100. Spreekuur van 12.30 tot
13.00. Voorschoten: za. dr. Platteel.
tel. 5417 en zo. dr. Baars. tel. 2520.
Warmond - Voorhout: za. en zo.
Huisartsenpraktijk Sleeboom/Hoorn
weg. tel. 02522-11393. Noordwijk:
Groepspraktijk tel. 19300. Katwijk
aan Zee: dr. Henneman, tel. 12182. e
Katwijk Rijnaburg Valkenburg:
dr. Priester, tel. 21024. Sassen
heim: dr. Schmidt, tel. 11253. Alke
made Rijnsaterwoude: dr. Beek
huis. tel. 01712-8202. Roelofe-
rendsveen Praktijk Saeys/van Mier-
lo/Roelen/Brock: dr. Roeien en dr.
Brock, tel. 01713-2329 Alphen:
groep 1, za. dr. Zikel. tel. 31905 en
zo. dr. Smit. tel. 45371. Groep 2. za.
dr. Van der Steen. tel. 72738 en zo.
dr. Herzberger, tel. 73264. Hazere-
woude-Koudekerk: dr. Uhlenbeck,
tel. 01728-9281. Benthuizen Boe
koop: dr. Hermands. tel. 01727-2038.
Langeraar - Nieuwveen - Ter Aar
Woubrugge: dr. Van sprang/Zandstra
tel. 01722-2811. Nieuwkoop -
Noorden: dr. Sanders, tel. 01725-
9301.
TANDARTSEN Leiden - Leider
dorp - Oegstgeest - Warmond: dr.
Nieuwland, tel. 071-212959. za en zo
spreekuur om 13.00 uur. Zoeter-
woude: dr. Freeke, tel. 071-
414547/410950. Alkemade Lei
muiden: eigen tandarts bellen voor
15.00 uur. Leidschendam: Voor
spoedgevallen tel. 974491. Bollen
streek: dr. Versloot, tel. 02523-
72417.
APOTHEKEN Leiden Leiderdorp
- Oegstgeest - Voorschoten: Apo
theek Centraal. Breestraat 74, Lei
den, tel. 071-120552 en apotheek v.
Breest Smallenburg, Loevestein 6,
Leiderdorp, tel. 071-890000. Alke
made: Apotheek Alkemade. open: zat
12-13, 17.30-18 u, zon feestdagen
12.30-13 en 17-30-18 u. Noordwijk
- Katwijk - Rijnsburg: Katwijkse apo
theek. Princestraat 3, katwijk aan
Zee. tel. 01718-12755. Leidschen
dam: Panther apotheek. Prins Ber-
nardlaan 214, Voorburg, tel. 864893.
Noordwijkerhout: za geopend van
9-13. u. en van 17-18 u. en zo van 12-
13 u. en 17-18 u. Spoedrecepten tel.
3511 of dienstbel. Sassenheim:
02522-10169.
WIJKVERPLEGING Leiden -
Noordwijkerhout - De Zilk - Voor
hout: tel. 071-122222. Bollen
streek: Wijkverpleging Gezondheids
centrum. tel. 02522-14147. Hille-
gom: Opgave via het antwoordappa
raat. tel. 02520-16217. e Leidschen
dam: Kruisvereniging, tel. 070-
455300. Oegstgeest: Kruisvereniging,
tel. 071-177444.
DIERENARTSEN Leiden: dr. Van
der Wouw, tel. 071-764058 en dr.
Muurllng, tel 071-125057. Voor
schoten - Leidschendam: dr. West
geest. tel. 071-768616. Bollen
streek: dr. Scheele, tel. 02521-10847.
Katwijk: Opgave via het antwoor
dapparaat. op zaterdag tussen 11.00
- 12.00 uur spreekuur bij dr. Snel. e
Sassenheim: dr. Scheele. tel. 02521-
10847. e Leiderdorp: Dr. Roest, tel.
071-890405.
ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI
ZEN LEIDEN Ongevallendien st
elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 u. tot woens
dag 13.00 u. (Diaconessenhuls polikli
nieken tel 155543, afdeling S.C.U. tel
175639) en van vrijdag 13.00 u. tot
zaterdag 13.00 u. (Elisabeth-zieken
huis).
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuls: Bezoekuur dage
lijks van 16.00 tot 17.00 uur en van
18.30 tot 19.30 uur. Kinderafdeling
dagelijks van 14.00 tot 20.00. Niet
meer dan twee bezoekers per patiënt.
Sint Elizabeth-ziekenhuis: Volwas
senen dagelijks van 14.00-14.45 u. en
van 18.30-19.30 u.; klasse-afdelingen
ook 11.15-12.00 u. Kraamafdeling:
dag. van 15.00-16.00 u. en van 18.30-
19.30 u. en van 19.30-21.00 u. alleen
voor vaders. Kinderafdeling dag.
15.00-18.30 u. CCU (hartbewaking)
dag. van 14.00-14.30 u. en van 19.00-
19.30 u. Intensieve verpleging: dag.
van 14.00-14.30 u. en van 18.30-
19.00 u. Sport-Medlsch Adviescen
trum: Spreekuur ma. 19.30-20.30 u.
in het St. Elisabeth-ziekenhuls. En
degeest: Di. en vr. 13.00-14.30 u.; zo.
11.00-12.00 u. en 14.00-15.00 u.; eer
ste klasse: de gehele dag. Jelgers-
maklinlek: J&ngerenteam: za. en zo.
14.00-17.00 u. Opname: werkdagen
16.45-17.45 u.; za. zo en feestdag.
10.00-11.30 en 14.00-16.30 u. Team
A. C en D: dag. tot 21.00 u. met uit
zondering van behandeltijden en
etenstijden. Academisch Zieken
huis: Voor alle patiënten (behalve kin
deren) zijn de bezoekuren als volgt:
Dagelijks 14.15-15.00 u. en 18.30-
19.30 u. Avondbezoekuur afdeling
verloskunde: 18.00-19.00 ,u. De Prae-
maturenafdellng: voor ouders en fa
milie Is na overleg met patiënten
doorlopend bezoek mogelijk. Bezoek
aan ernstige patiënten: wanneer aan
ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofd
verpleegkundige hiervoor speciale
kaarten verstrekken. Kinderkllniek:
zalen voor peuters, kleuters en grote
kinderen 15.15-17.00, babyzaal en
boxenafdeling: volgens afspraak met
het verpleegkundig hoofd. Bezoektij
den kinderafdelingen: voor ouders
van opgenomen kinderen na overleg
met verpleegkundig hoofd. Voor an
dere bezoekers van kinderen: Keel-,
neus- en oorheelkunde en neurologie:
14.15-15.00 en 18.30-19.30. Oogheel
kunde en heelkunde: 14.15-15.00 en
18.30-19.00. Rijnoordziekenhuis:
Dagelijks 14.30-15.15 u. en 18.30-
19.30 u. Extra bezoek hartbewaking:
11.00-11.30 u. Extra bezoek vaders
kraamafdeling: 19.30-20.30 u. Kinder
afdeling 15.00-15.30 u. alleen voor
ouders 18.00-18.30 u.
CENTRALE REGISTRATIE KINDER
OPVANG (Koornbrugsteeg 2, 2311
EK Lelden, tel 254810.) Informatie
over en aanmelden voor kinderop
vang in Leiden. Geopend: ma t/m vr
dag 9-12.
ANTI-DISCRIMINATIE CENTRAAL
MELDPUNT LEIDEN. Ketelboeter-
steeg 10. Ma. t/m vr. telefonisch be
reikbaar van 10.00 tot 16.00 via 071-
120903. Spreekuur ma. 13.00-15.00
en do. 18.80-20.30.
LEIDSE RECHTSWINKEL Juri
disch Adviesbureau, Ketelboeters-
steeg 10. tel. 130775; afdeling belas
tingen: alleen op afspraak, klachten
bureau: di. en do. 18.30-20.30, afde
ling vreemdelingenrecht: ma. 13-15
en do. 18.30-20.30, afdeling vrouw:
vr. 10-12.
SOS Telefonische Hulpdienst Lel
den e.o. Voor een gesprek van
mens tot mens. Vertrouwelijk. Dag en
nacht bereikbaar. Telefoonnummer
achterop de telefoongids (071-
125202).
BUREAU VOOR RECHTSHULP
Herengracht 50. tel. 123942; spreeku
ren ma. en dl. 10.00-12.30 u., wo.
13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30 u.
DIERENHULP- EN AMBULANCE-.
DIENST Hulpverlening In Leiden,
Leiderdorp, Oegstgeest. Rijnsburg.
Valkenburg. Voorschoten, Warmond
en Zoeterwoude. Tel. 071-174141.
BURGERRAADSUEDEN Koren
brugsteeg 2, tel. 143171 (kantooru
ren). Spreekuren ma., dl. en wo.
11.00-12.00 u.. do. 18.30-20.00 u.
GEZINSVERZORGING Stichting
gezinsverzorging Leiden. Aanvragen
hulp voor bejaarden en langdurige
zieken en gezinsverzorging, Rem-
brandtstraat 17, tel. 149441 (ma. t/m
vr. 9.00-10.00 u. en 13.00-14.00 u.).
KINDER- EN JONGERENTELEFOON
Dagelijks geopend van 15.30 tot
19.30 uur. Het nummer is 071-
120611.
MAATSCHAPPELIJK WERK Stich
ting Maatschappelijk -Werk, Lange-
gracht ib. spreekuur ma. XI
9.00-10.00 en volgens afsprat
142144. Gezondheidscentrum
wijk. spreekuur ma. 11.00-12J
do. 14.00-15.00, tel. 212195.
heidscentrum Stevenshof. j
do. 10.00-11.00. tel. 311506.
Noord: Herensingel 53,
ma. t/m vr. 9.00-10.00, tel. II
Sector Zuid: Morsweg 83, spi
ma t/m vr. 9.00-10.00 en vol|
spraak, tel. 316167.
MELDLIJN AGRESSIE EN DISl
NATIE HOMOSEXUALITEIT
221008. zo. 20-24.
RAAD VAN ARBEID Hoge
306. Leiden, tel 071-899375. Kt
geopend ma. t/m vr. 9-12 u. 14(
Telefonische informatie over kr
bijslag: 8-12 u.
SOCIALE RAADSVROUW Sp
uren sociale raadsvrouw. Binnen
Gerecht 10. wo. 17.00-18.(X
Noord: Van Hogendorpstraat 3<
10.30-11.30 u.; Kooi: Driftstraat
di. 10.30-11.30 u.; Morskt
Buurthuis Morskwartier. Topt
10.00-11.00 u. wo. 10.00-13.
Tuinstadwijk: Herengracht
10.30-11.30 u.
SOCIALE RAADSVROUW VI
SCHOTEN Spreekuren: ma.
20.00 u. wo. en vr. 9.00-10.30
seweg 33. Voorschoten. Tel. 3I
SP HULP- EN INFORMATIEr
Groenesteeg 33, Leiden. T<
134640 of 071-144600. Hulp enl
matie op medisch, juridisch en
gebied, werk. sociale verzekei
huurkwestles. Spreekuur: elke
derdag van 20.00-21.00 u.
STICHTING VRIJWILLIGERS
TRALE Pallasstraat 1, Alpl
den Rijn. Tel. 01720-33033.
ding en opvang van menser
welke reden dan ook, tijdelijkl
nodig hebben. Bovendien wordt'
matie verstrekt over andere
heden van hulpverlening en
reikbaarheid daarvan.
VRIJWILLIGERS CENTRALE
gegracht 246a, Leiden. Tel. V
Dagelijks bereikbaar van 9.r~
u. voor informatie over vrijwiq
werk en cursussen of een pers<|
gesprek.
WERKENDE JONGEREN K
ten- en informatieuur Elke did
avond van 17.00 tot 20.00 u. I
kantoor Koppenhlnksteeg 2. U
iTel. 071-121139.
Borstvoeding Begeleiding^
Leiden. Telefonische hulpdienst,
praktische hulp en informatie)
170083, 215332 of 312556.
