;Gudrun is meer
tan een huisdier"
Looneisen
veroorzaken
groei aantal
werklozen
Breuk in top Fokker
PvdA en VVD ontevreden
over afslankingsplannen
„Gouden vijfje
kleiner dan
gulden, dikker
dan knaak
SËNLAND
CcidócSouocmt
,i akkoord met
IIhoging
derbijslag
nieuwe campagne
tegen roken
Bijstandswet kan
beter verdwijnen
ürderwijk neemt afscheid van orka
premier lubbers:
KONINKLIJK
KUIS
Beurskrach niet nadelig
voor nationale economie
MAANDAG 26 OKTOBER 1987 PAGINA 3
IAAG De Sociaal Fconomi-
iad (SER) gaat akkoord met het
^voornemen per 1 januari 1988
lerbijslag met 6 procent te ver-
Dit staat in een advies van de
i9an minister De Koning en
iefcretaris De Graaf van sociale
De SER is nog steeds verdeeld
ft voornemen van het kabinet
?himumloon en de sociale uitke-
^|niet aan te passen aan de loon-
rikeling. De werknemersverte-
jlrdigers en een aantal kroonle-
jian hier afwijzend tegenover,
®de inkomensontwikkeling van
figsgerechtigden dan niet paral-
it met die van loontrekkenden.
Politie in het nauw op
Leidseplein
AMSTERDAM Bij ongeregeldheden
op en rond het Leidseplein heeft de
Amsterdamse politie in de nacht van
zaterdag op zondag vijf man aangehou
den. Twee agenten raakten gewond
toen ze met stenen bekogeld werden;
één agent werd door een politiehond
gebeten. De ongeregeldheden waren
rond half vijf begonnen nadat er bij de
politie aangifte was gedaan van mis
handeling. In een bar nabij het Leidse
plein werden twee mannen aangehou
den. Toen de politiemensen met hun
arrestanten de bar wilden verlaten,
werden ze door zestig onruststokers in
het nauw gedreven en met stenen en
glazen bekogeld. De politie moest en
kele charges uitvoeren om zich een
weg door de menigte te kunnen banen.
DEN HAAG De Stichting Volksge
zondheid en Roken start morgen een
nieuwe campagne tegen roken. Via bro
chures en advertenties wil de stichting
de problemen van gedwongen „mee-ro-
ken" weer eens extra onder de aandacht
brengen. Aanleiding voor deze nieuwe
campagne is de Tabakswet die vanaf be
gin volgend jaar het actieve roken in
openbare gebouwen aan banden zal leg
gen. Met behulp van de campagne wordt
het bedrijfsleven gevraagd net als de
overheid maatregelen te treffen die het
roken tegengaan. Alle bedrijven zullen
een handleiding ontvangen waarin een
aantal oplossingen wordt aangedragen.
Volgens de Stichting Volksgezondheid
en Roken zijn er meer dan tien miljoen
niet-rokers in Nederland.
Sterke daling
winst Holland
Sea Search
DEN HAAG Het offshorebe-
drijf Holland Sea Search HSS
dat zich bezig houdt met olie-
en gaswinning op de Noordzee
draait op het ogenblik niet
goed. Als gevolg van de dalen
de gasprijzen in de eerste helft
van 1986 is de nettowinst in de
eerste zes maanden van dit jaar
ten opzichte van dezelfde pe
riode van 1986 gedaald van
f 2,5 miljoen tot 78.000. De te
genvaller werd niet voorzien
bij de gestelde verwachtingen
voor het boekjaar 1987. Voor
het tweede halfjaar wordt op
herstel gerekend.
DEN HAAG De Algemene Bijstandswet is door het beleid van de
regering dusdanig uitgehold dat deze wet nauwelijks meer te hand
haven is. Er is een nieuwe wet nodig die de ABW moet vervangen.
Tot deze conclusie komt de heer Th. Terhorst, die na 17 jaar zijn
functie van directeur van de Gemeentelijke Sociale Dienst in Den
Haag neerlegt. In het oktobernummer van „Sociaal Bestek" stelt hij
dat de bijstandswet machteloos staat bij toenemende armoede. De
ABW is een inkomenswet geworden die het onmogelijk maakt in te
spelen op persoonlijke omstandigheden van mensen. „Je staat met
lege handen", aldus Terhorst. „We moeten toe naar een nieuwe ba
siswet voor armoedebestrijding die is gericht op de plaatselijke aan
pak van vraagstukken van de nieuwe armen. Ik heb de komst van
de bijstandswet toegejuicht. Ik zou de wet nu willen vervangen om
een nieuw elan mogelijk te maken. De ABW is te zwaar verminkt".
Veel aanhoudingen
in Woensdrecht
WOENSDRECHT Tijdens
de actie-vierdaagse tegen
kruisvluchtwapens en „het
uitdijende militarisme" die vo
rige week in Woensdrecht
werd gehouden, zijn in totaal
62 actievoerders aangehouden
wegens vernieling, blokkades,
betreding van militair terrein
en verzet Op één na zijn alle
aangehoudenen weer op vrije
voeten gesteld nadat proces
verbaal was opgemaakt. De
rijkspolitie, die assistentie
kreeg van een extra sectie mo
biele eenheid, vond de actiepe
riode „grimmiger" dan de vo
rige in iuni en de actievoer
ders „behoorlijk agressief".
kDERWIJK In het
"fc theater van het
llerwijkse Dolfinari-
e'lijkt het of Gudrun,
IJslandse zwaardwal-
^orca), er zelf om moet
'llachen. Met die lief-
ogende tandenrij ont-
it heeft ze iets verte-
ufcnds, iets onschuldigs.
Uelk kunstje komt die
^ende, bolle kop bo
ft het gerimpelde wa-
i* wachtend op het ha-
i4je. Alsof het haar wat
schelen dat ze bezig
ifen haar laatste voor-
ling.
'publiek en het personeel
bi het zeedierenpark zien
n afscheid met weemoed
„Nee, dit is niet leuk,"
directeur F.B. den
„Elf jaar zijn we hier
.aar opgetrokken, dag in,
lit. We hebben een band
haar, meer dan met een
ion huisdier. Tja, en dan
;t heel vervelend dat je
idier weg moet sturen. Dit
is een moeilijke dag, voor ons
allemaal".
Met deze orka ziet Den Her
der ook zijn grootste attractie
verdwijnen. „Het bedrijf valt
of staat met zo iets", zegt hij.
Sinds de komst van het dier,
in 1976, hebben 7,5 miljoen
bezoekers één van de 13.201
shows gezien. Deze ene show
is er aan toegevoegd, bijge
woond door ruim tweedui
zend mensen, onder wie hon
derden genodigden. Drie
zwarte zwaardwalvissen
moeten volgend seizoen in na
volging van Gudrun de kassa
laten rinkelen.
Aan het slot van de voorstel
ling is een haringtaart met
brandende kaarsjes de belo
ning voor Gudrun en daar wil
ze best even voor uit het wa
ter komen. Op het instructie-
bordes laat ze zich de vis nog
maar eens goed smaken. In al
die jaren heeft ze, zo vult di
recteur Den Herder de cijfer
reeks aan, 160.000 kilo vis
naar binnen gewerkt. Een
granieten reliëf in de hal van
het grote theater, eerder op de
middag onthuld, zal straks de
herinnering aan Harderwijks
lieveling zijn.
Den Herder vervolgt; „Wij
hebben Gudrun volkomen af
hankelijk van ons gemaakt, ze
kan zich niet meer verdedi
gen, ze kan zelfs niet meer
vluchten als ze dat zou willen.
Wij zijn daarom verantwoor
delijk voor haar en dat ver
plicht ons te doen wat nodig is
voor het dier".
Volwassen orka's, en Gudrun
heeft nu die leeftijd, willen in
groepjes leven en niet meer
alleen. Maar in Harderwijk
ontbreken de mogelijkheden
om Gudrun van gezelschap te
voorzien. „En daarom zijn we
heel blij, dat ze naar Sea
World kan, in San Diego in
Californië. We hebben nog la
ten uitrekenen wat een orka-
bassin zou kosten, maar dat
wordt zoveel dat het voor ons
niet te betalen zou zijn. In Sea
World krijgt Gudrun de ruim
te en komt ze bij soortgeno
ten, zodat ze zich kan voort
planten.
Dat Gudrun de leeftijd heeft
om een echtgenoot te vinden,
is volgens Den Herder ook op
te maken uit haar gedrag de
laatste tijd. „Ze heeft niet zo'n
zin meer in al die kunstjes.
Dat kunnen we goed merken;
Afscheidsvoorstelling van Gudrun, de IJslandse zwaardwalvis. Met die lieflijk ogende tandenrij
ontbloot heeft ze iets vertederends, iets onschuldigs. foto: pr
ze wil niet meer alleen zijn.
Ze zoekt soortgenoten".
De glimlach van de trainers,
trainsters en het verdere per
soneel is er later, tijdens een
borreluurtje, één van het
soort van de boer die kiespijn
heeft. Vertrek naar Amerika
mag dan het beste voor Gu
drun zijn, het afscheid doet
toch pijn. Met gemengde ge
voelens kijken de aanwezigen
naar de foto die de directeur
hun geeft.
De scheidende hoofdinstruc
teur Arie van der Vaart heeft
de IJslandse zwaardwalvis in
1976 zien komen. „Als baby,"
zegt hij. „Ze kon nog geen vis
eten. dat hebben we haar
moeten leren". Liever zegt hij
niets over het vertrek van
Gudrun. Maar even later: „Ja,
het gaat me zwaar aan het
hart. Gudrun is mijn favoriet,
ik ben stapelgek op haar".
Gudrun is ook de schat van
het publiek. Den Herder:
„Wat we allemaal niet ont
vangen hebben toen bekend
werd dat Gudrun bij ons weg
zou gaan. We hebben van
kinderen brieven gekregen
met een gulden erin, zo van:
'als alle kinderen nou een gul
den sturen, kan Gudrun mis
schien in Harderwijk blijven'.
We hebben een bal opge
stuurd gekregen, waar ze in
Amerika mee kan spelen. We
hebben ontzettend veel reac
ties gehad. Heel veel mensen
zullen Gudrun missen".
GERTJAN VAN WIJK
DEN HAAG - Degenen die de discussie over de koopkracht
misbruiken om looneisen te rechtvaardigen, dreigen - misschien
onbewust - bij te dragen aan een groei in plaats van een ver
mindering van het aantal werklozen en hun isolement. Premier
Lubbers zei dat zaterdag in Den Haag bij de viering van het 125-
jarig bestaan van de Koninklijke Vereniging voor de Staathuis
houdkunde.
De premier had evenwel ook een boodschap aan de werkgevers.
Zij dienen zelf concreet bij te dragen aan maatregelen om werk
lozen aan het werk te helpen, zoals scholing, het laten opdoen
van werkervaring, een goede organisatie van het werk en her
verdeling van arbeid. Doen de werkgevers dat niet, dan zullen
de arbeidskosten en het deel van het ondernemingsinkomen dat
aan arbeidskosten moet worden besteed opnieuw omhoog gaan.
Zo zullen werkgevers, misschien onbewust, de economische
groei schaden in plaats van aanmoedigen, aldus Lubbers.
Het effect van maatregelen van het rijk op de koopkracht van
mensen met een minimuminkomen is volgens Lubbers naar
verhouding klein en staat in geen enkele verhouding tot koop
krachtproblemen waarop de regering geen vat heeft. De pre
mier noemde in dit verband mensen die in te dure huizen wo
nen of in huizen met hoge energiekosten, andere bijzondere fi
nanciële verplichtingen en financiële problemen die het gevolg
zijn van echtscheiding. Het zou grotesk en ondoelmatig zijn der
gelijke koopkrachtproblemen op te moeten lossen via nationale
maatregelen.
ssmokkelaars
door celtekort
IINGEN Vier drugs-
lelaars zijn vrijgelaten om-
geen plaats in het Huis
waring was. Het viertal
Is eind vorige maand vast
iecellen, nadat ze op he
ld waren betrapt bij het
lid brengen van een partij
i de Groningse Wadden-
ét is gewoonte dat ver-
i die 24 dagen in een po-
zitten tijdelijk vrij-
wanneer er geen plaats
jen Huis van Bewaring.
DVERTENTIE)
imonsTRATIE.
PEN HAAG-
LIE.VE.LD 12. UUR.
II OKTOBE-R^
KRUISRAKETTEN NEE:
BOUW IN WOENSDRECHT NU!
IERLAND KERNWAPENVRIJ
ERNWAPENS DE WERELD UIT
lisatie: BIVAK
120-249712)
Haags Vredes Platform
157133)
)klober
5 Bernhard is In Slot Zeist
rezig bi) de presentatie van
Kerstboek voor het Wereld
wr Fonds.
b Bernhard neemt in Kasteel
tneveld in Baarn als Founder
lident van het Wereld Natuur
As de President's Award van
nternational Public Relations
Delation in ontvangst. De
heeft deze prijs aan het
F toegekend voor de manier
rop het ai 25 jaar lang de
dacht van een groot publiek
Overbelast
Bij een verkeersongeval gisteren bij het Groningse Winsum zijn twee volwassenen om het leven
gekomen en raakten zes kinderen gewond. De bestuurder, de 52-jarige I. Hummel uit Warfhuizen,
en de naast hem zittende 51-jarige L.R. Hoeters uit Zandeweer waren op slag dood. In de overbe
laste auto zaten verder de vier kinderen van mevrouw Hoeters, in leeftijd variërend van 14 tot 25
jaar. en twee kinderen van 8 en 10 jaar van kennissen uit Zandeweer. FOTO: anp
AMSTERDAM Er is
een breuk ontstaan in de
top van Fokker. Tussen
de president van de raad
van bestuur van de vlieg
tuigfabrikant, Frans
Swarttouw, en vice-presi
dent Daan Krook bestaan
grote meningsverschillen
over de beleidsvoering. In
een interview in het NRC
Handelsblad geeft Krook
aan dat er alleen na het
opstappen van Swarttouw
weer een werkbaar be
stuur zal kunnen worden
gevormd.
Krook denkt aan een over
gangsfase van een jaar, zonder
Swarttouw en met een finan
cieel expert en iemand die de
produktie kan aanpakken.
Volgens Krook zijn de verhou
dingen in de top van het be
drijf zo slecht, dat gesprekken
met Swarttouw alleen nog per
telefoon worden gevoerd.
Krook werkt sinds twee we
ken thuis om directe confron
taties te vermijden. „Het valt
niet te ontkennen dat er span
ningen zijn in de top van de
onderneming. Dan helpt het
geld van de overheid niet, dan
helpt het geld van de banken
niet, dan helpt de steun van de
raad van commissarissen niet
niks helpt als er een rom
meltje van gemaakt wordt
door de bestuursleden", aldus
Krook.
Krook geeft toe dat Swarttouw
niet in z'n eentje verantwoor
delijk is voor de chaos in de
Fokker-top. Het is volgens
hem verkeerd geweest om het
bedrijf een tweehoofdig be
stuur te geven. Bovendien
heeft Swarttouw aan het be
handelen van alles wat met de
nieuwe toestellen F-100 en F-
50 te maken heeft te veel
werk. Hierdoor hield Swart
touw volgens Krook ook te
weinig tijd over om zijn al
leen-verantwoordelijkheid
voor de publiciteit rond Fok
ker waar te maken. Krook
zegt nog niet te denken aan
zijn eigen vertrek.
OLLEN
Nw Kom ik. al<>
lov/An ieacms euft
r oe ketfm van
KAMER DREIGT MET EIGEN ONDERZOEK
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Een meer
derheid van de Tweede
Kamer, bestaande uit
VVD en PvdA, wil met
inschakeling van organi
satiedeskundigen zelf dui
delijkheid verschaffen
over de vraag of de af
slanking bij de rijksover
heid (26.000 banen min
der) inderdaad op een
verantwoorde wijze zal
geschieden. Als minister
Van Dijk (binnenlandse
zaken) woensdag tijdens
het kamerdebat opnieuw
geen duidelijke informatie
levert, zal de Tweede Ka
mer het heft in handen
Dit hebben de woordvoerders
van VVD en PvdA, de kamer
leden Linschoten en Alders,
afgelopen weekend voor de
radio aangekondigd. Beiden
lieten zich ongemeen kritisch
uit over de wijze waarop mi
nister Van Dijk tot nog toe de
Kamer heeft geïnformeerd
over de voortgang van de af
slanking bij de departementen.
Linschoten: „De coördineren
de rol van deze minister lijkt
niet meer dan het slaan van
nietjes in de departementale
voorstellen. Hij heeft ons een
mooie brief gestuurd met
schitterende verhalen over
kwaliteitsverbetering, maar
we hebben nog steeds geen
antwoord gekregen op onze
vragen", aldus de boze
VVD'er.
Een van die vragen is, volgens
PvdA'er Alders, of die grote
afslanking (waar hij overigens
niet vóór is) daadwerkelijk ge
paard kan gaan met een ver
betering van de overheidsor
ganisatie „zodat je bijvoorbeeld
eindelijk eens snel aan het lo
ket geholpen wordt". Volgens
Alders blijkt tot nu toe uit
niets, dat zo'n kwaliteitsverbe
tering eraan zit te komen. Al
ders acht het „zeer waarschijn
lijk" dat de kamercommissie
voor de rijksuitgaven, met be
hulp van ingehuurde deskun
digen, zelf op onderzoek zal
uitgaan.
(ADVERTENTIE)
Fietsplezier
Velamos fiets. Voor beginnende en volleerde fietsers.
Stoer model. Extra stevige uitvoering. Met afneembare
steunwieltjes en luchtbanden.
Kleuren wit, rood, blauw
of zilver.
ALTIJD IETS NIEUWS ONDER DE ZON
DEN HAAG De gigantische
ineenstorting van de mondiale
aandelenhandel van vorige
week, de beurskrach, heeft
geen nadelige gevolgen voor
de Nederlandse economie. Ex
tra bezuinigingen zullen niet
nodig zijn en de werkgelegen
heid zal er nauwelijks door
worden geschaad. Dit hebben
de ministers Ruding (Finan
ciën) en De Korte (Binnen
landse Zaken) afgelopen
weekeinde verklaard.
Beide bewindslieden bena
drukten dat de komende ren
te-ontwikkeling veel belang
rijker is voor onze economi
sche situatie. De Korte: „Ge
lukkig daalt de rente nu weer
iets. Ik hoop dat dit doorzet,
want een lage rente is voor
ons van groot belang. De voor
uitzichten voor de economi
sche groei zijn nog steeds rede
lijk gunstig, maar er zal wel
licht enige vertraging ont
staan". Volgens Ruding en De
Korte is bij de recente beurs
krach sprake van een finan
ciële crisis die niet per defini
tie hoeft te leiden tot een eco
nomische recessie. „Ik heb het
gevoel dat de VS en de centra
le banken zich voldoende be
wust zijn van hun verantwoor
delijkheid om snel orde op za
ken te stellen", aldus de Korte.
99.
DEN HAAG Het nieuwe vijf-guldenstuk, dat de
vele foezelige briefjes van vijf definitief gaat ver
vangen, zal naar verwachting komend voorjaar al
op de geldmarkt worden uitgezet. Het wordt een
goudkleurige munt, iets kleiner dan de gulden,
maar dikker dan de „knaak". De dubbele gouden
dukaat komt volgend jaar september voor de lief
hebbers beschikbaar, die daar komend voorjaar op
kunnen inschrijven. De zilveren dukaat, die op de
wens van de Tweede Kamer in de Muntwet is op
genomen, zal waarschijnlijk pas een jaar later
worden uitgegeven.
Volgens staatssecretaris Koning van financiën houdt de
vertraging in de uitgifte van de zilveren dukaat ver
band met het feit dat de stempels voor deze munt nog
ontworpen en gesneden moeten worden. Dat het briefje
van vijf wordt vervangen door een munt, is volgens de
staatssecretaris noodzakelijk. De vijfjes verwisselen
steeds frequenter van eigenaar, met als gevolg dat de
huidige biljetten al snel veranderen in foezelige vodjes
papier. Metalen munten kunnen de hand en tand des
tijds aanmerkelijk langer doorstaan.
De nieuwe Muntwet zal naar verwachting in november
in werking kunnen treden. Daarna heeft de Rijksmunt
nog enkele maanden nodig om het „gouden vijfje"
(waarin overigens geen gram goud verwerkt zit) in de
vereiste hoeveelheden te kunnen produceren en ver
spreiden.
