„Vaak onduidelijk of iemand codicil heeft ingevuld" f „Commissie is slachtoffer van gapend misverstand" omputernetwerk oor onderzoek naar rt- en vaatziekten Oliehandelaren wijzen nachtsluiting af Wiegedood wellicht gevolg van slapen op de buik NENLAND CcidacSouocml DONDERDAG 22 OKTOBER 1987 PAGINA 3 iJECT ACADEMISCHE ZIEKENHUIZEN tjDEN Alle acht Ne- .£ndse academische i&huizen met een car- ügische afdeling, eronder het Leidse, aji een computernet- ijk opzetten om infor- fe uit te wisselen over I- en vaatziekten. Da* berk krijgt de naam mNS, hetgeen staat 1 Cardiologische Data- verk Structuur. ejhet opzetten van het sy- np is in het eerste jaar 5,8 itjen gulden gemoeid. Na jaar bedragen die kosten [miljoen gulden per jaar. het onderzoek naar het rjten van CADANS stelde tóter Deetman al een half ptn gulden subsidie be- pfbaar. De bewindsman volgens de initiatiefne- n: al toegezegd het project lljjven steunen. Bij de opzet irfADANS wordt ook uit- 3in van steun door de me- Je en informatie-industrie. jen duur moet bovendien fleel van de kosten terug- uit de gezondheidszorg. nieuwe project heeft opzet binnen de sa- van academische wetenschap- tfe verplichtingen, maar is bedoeld voor dienstverle- op commerciële basis, inieuwe netwerk wordt de betrokkenen al beti- vtls „het zenuwstelsel" van t.rdiologie. Het zal ook van belang zijn voor de ont- jeling van nieuwe behan- °fesmethoden, zo blijkt uit Wpport dat ten grondslag het initiatief: „Beproe- van nieuwe behande- ïethoden, bijvoorbeeld itolseloplossende midde- het acute hartinfarct of iming van levensbedrei- hartritmestoornissen, is klein land als het onze doelmatig en mogelijk itensieve samenwerking gemeenschappelijk tl tussen universitaire linieken, vaak ook in sa- .irerking met algemene ihuizen". irwachting is dan ook dat ondanks de hoge ntopkosten op langere ter- w „waardevolle baten" zal leren. Opgemerkt wordt met dit datasysteem Ne- alnd zijn vooraanstaande die op cardiologisch gebied behouden. Vanuit het bui- ijid zou inmiddels interes- ^toond zijn voor het opzet- .an soortgelijke systemen. 'I en vaatziekten gelden P| irecht kan jer bellen Een urenlange in de telefooncentrale is voorbij. In de af- n^n nacht hebben technici micentrale en computerdes- in Amerika, die via lijn met de compu- j.i contact stonden, het eu- 'erholpen. Gisteren had- jojedrijven en particulieren lat provincie Utrecht, maar nJaarbuiten, veel last van Dring. Het was soms vol- »i4 onmogelijk om interlo- ivte bellen. Als gevolg hier- eifijn vele duizenden tele- |es niet tot stand geko- al lukte het soms na een lal keren draaien toch wel tintact te krijgen. Het pro.- A bleek zich te bevinden de computer zelf als ii computerprogramma. ^ermarkten ndstad willen nger open 'HAAG Verreweg de supermarktonderne- jjfin de drie grote steden 9 tan plan de concurrentie ®lgen om ruimere winke- 9 lingstijden te hanteren als ^winkelsluitingswet wordt 9 zigd. Dat blijkt uit een afzoek dat is verricht in g Icht van de Federatie van foothandel in Levensmid- 'jj (FGL). Slechts negen- n procent van de onderne- s zegt zich niet te zullen gil aan stappen van con to nten om langer open te jjm. Aanmerkelijk minder 6aam* zijn supermarkton- •jtmers in het noorden en ,2& van het land. '1 nog altijd als volksvijand num mer 1. Jaarlijks overlijden in Nederland 50.000 mensen aan deze ziekten. Prof. dr F.L. Meijler, voorzitter van het Interuniversitair Cardiologisch Instituut Nederland verwacht dat dit aantal in 2000 met tien tot vijftien procent zal zijn ge daald. ROTTERDAM De door de Bovag voorgenomen slui ting van benzinepompen van acht uur 's avonds tot zes uur 's morgens wordt „als onjuist en inadequaat catego risch" afgewezen door de Novok, de organisatie van de zelfstandige oliehandelaren en vrije pompen. Het Bovag- plan voor het 's nachts sluiten van benzinepompen is een gevolg van een reeks nachtelijke overvallen op pompbe dienden, waarvan een aantal met dodelijke afloop. Het voorstel snijdt volgens de Novok geen hout omdat het voorbij zou gaan „aan het feit dat dergelijke overvallen qua tijd verband houden met het sluitingsuur en niet om gekeerd. Anders gezegd: de dader gaat uit van de veron derstelling dat tegen sluitingstijd het meeste geld voor handen is, welk uur van de dag het sluitingsuur ook is Knol (PvdA) niet langer woordvoerder over Suriname DEN HAAG Op uitdrukkelijk verzoek van fractievoorzitter Kok is het PvdA-Kamerlid Knol niet langer woordvoerder over onderwer pen die met Suriname te maken hebben. Knol had Kok bedenktijd gevraagd om bij zijn con necties in Suriname bewijsmateriaal te verga ren voor zijn dinsdag verkondigde stelling dat de in Suriname werkzame journalisten niet borg zouden staan voor objectieve berichtge ving. Kok voelde er echter niets voor Knol de gevraagde bedenktijd te verlenen. Na afloop van een vergadering die de leiding van de frac tie over deze zaak had belegd, werd meege deeld dat de positie van Knol onmogelijk was geworden. Het Suriname-beleid van de fractie zelf blijft overigens ongewijzigd. Fractiegenoot Stemerdink zal Knols taak voorlopig overne- Oldenbarnevelt-penning voor econoom Tinbergen ROTTERDAM B en W van Rotter dam «hebben prof. dr. J. Tinbergen de Van Oldenbarnevelt-penning toege kend. de hoogste onderscheiding van de gemeente Rotterdam. De onderschei ding wordt hem op 19 november in het Rotterdamse stadhuis uitgereikt. De vooraanstaande econoom Tinbergen, Nobelprijswinnaar, was van 1956 tot 1973 hoogleraar in Rotterdam. Volgens het college heeft hij in hoge mate bijge dragen aan de bekendheid van Rotter dam en haar universiteit. Het college roemt zijn „baanbrekend werk op het gebied van de econometrie" en zijn „grensverleggende denkbeelden over verwezenlijking van vreedzame en rechtvaardige verhoudingen in de we reld". Steun aan Fokker nog onzeker DEN HAAG Het kabinet zal moge lijk binnen een week een besluit nemen over steunverlening aan de vliegtuigfa briek Fokker. De voorzitter van de ka mercommissie voor economische zaken, de PvdA'er Pronk, sprak die verwach ting gisteren uit na vertrouwelijk over leg van de Kamer met minister De Kor te. Volgens Pronk moet het mogelijk zijn tegen het eind van de volgende week met de regering in het openbaar te overleggen over haar standpunt inza ke Fokker. De commissies voor econo mische zaken en die voor de rijksuitga ven voerden gisteren volgens Pronk „nuttig", informatief overleg met de mi nister. De Korte zelf wilde na afloop geen enkel commentaar geven. WERVINGSACTIE „DONOR WORDEN, DOODGEWOON" DEN HAAG In Ne derland zijn vorig jaar voor het eerst meer dan 400 niertransplantaties uitgevoerd. „Maar het streefgetal dient zeker 600 te zijn, willen we de bestaande wachtlijst van 1150 nierpatiënten bin nen zes jaar weggewerkt hebben", aldus voorzit ter G. Persijn van de Stichting Orgaan- en W eefseldonor werving gisteren op de Nationale Donordag. Persijn sprak over een „nij pend tekort" aan orgaando noren, „niet alleen in Neder land, maar ook elders". Via een voorlichtingsfilmpje van de Stichting Socutera met als titel „Donor worden, doodgewoon" en een bro chure over het codicil hoopt de Werkgroep Donorwer ving het belang van het do norcodicil te benadrukken. Het eerste exemplaar van de brochure getiteld „Codicil", verschenen in de Kenmerk- reeks, is gisteren aangebo den aan de vice-voorzitter van de Gezondheidsraad, mevrouw E. Borst. Wat is het belangrijkste doel van de werkgroep? Persijn: „In de eerste plaats proberen wij de Nederlandse bevolking meer bekend te maken met het codicil. Met de brochure „Codicil" rich ten we ons op de school gaande jeugd. Er worden binnenkort 80.000 exempla ren van dit boekje over al lerlei scholen verspreid. Hiermee hopen we de be reidheid van de mensen om na overlijden weefsels of or ganen af te staan te bevorde ren en zodoende het aantal donoren op te voeren. Tot nu toe is er maar één wacht lijst die teruggaat, namelijk de wachtlijst voor hoornvlie stransplantaties. Het aantal hoornvliesdonoren is dit jaar enorm gestegen; er zijn 750 donoren bijgekomen. Bij transplantatie van huid en hoornvliezen is namelijk geen leeftijdsgrens. Het maakt niet uit hoe oud de donor of de ontvanger is. Verder is de kwaliteit van het hoornvlies niet afhanke lijk van de algehele gezond heidstoestand van de donor. Hoornvliezen van mensen die aan een hartinfarct of aan aderverkalking zijn overleden, zijn heel goed bruikbaar voor transplanta tie. Ook de hoornvliesbank, die het mogelijk maakt de hoornvliezen langer te be waren en op kwaliteit te tes ten, speelt hierbij een be langrijke rol". Hoeveel codicildragers telt Nederland op het moment? Mevrouw Borst: „We schat ten dat het er ruim 1,6 mil joen zijn, maar dat is nog veel te weinig. Als iedereen die gezond is een donorcodi cil zou hebben, zou er geen orgaantekort zijn. Helaas is het nog niet zo dat iedereen in Nederland op de hoogte is van de wenselijkheid van het codicil. Uit enquêtes blijkt dat er maar weinig mensen zijn die geen orgaan willen afstaan. Tachtig pro cent van de Nederlanders is positief over het afstaan, maar slechts vijftien procent heeft ook daadwerkelijk het papiertje ingevuld. Ik hoop dat de brochure en het film pje ertoe bijdragen dat de mensen er meer over gaan praten en nadenken. In feite is het een taboe dat doorbro ken moet worden. Voor veel mensen heeft het invullen van het codicil iets weg van het tekenen van hun dood vonnis. En dat is heel jam mer. In feite is het afstaan van een orgaan voor een do nor minder belastend dan het geven van bloed. Denkt u dat het aantal dono ren zou toenemen als er een wettelijke regeling zou ko men voor orgaantransplan tatie? Mevrouw Borst: „We wer ken nu nog steeds met een oude wet waarin het woord transplantatie niet voor komt. Als in een nieuwe wettelijke regeling ook de registratie van de codicils zou worden opgenomen, denk ik dat het tekort in elk geval behoorlijk zou afne men. Het is nu vaak ondui delijk of iemand wel of niet een codicil heeft ingevuld. Er is niet alleen een tekort aan donornieren, maar ook aan andere organen en weefsels zoals hart, lever, alvleesklier en hoornvlies. De helft van de mensen die een codicil hebben ingevuld, draagt het niet bij zich. Veel van hen laten het thuis lig gen, misschien wel tussen al lerlei papieren. Wij pleiten voor een positief of een ne gatief codicil. Wij zouden graag zien dat iedereen zijn besluit, wel of geen donor, duidelijk vastlegt en dat ook aan anderen kenbaar maakt. Dus ook als men het niet wil. Hierbij denken wij niet aan het geen-bezwaar-sy- steem zoals dat bijvoorbeeld in de Scandinavische lan den, Frankrijk en sindskort ook in België wordt toege past. Dit systeem werkt als een omgekeerd codicil: orga nen en weefsels kunnen na de dood weggenomen worden tenzij er bezwaar tij dens het leven is aangete kend. In Nederland zitten we met een toestemmings systeem. Als iemand geen codicil heeft ingevuld, moeten de nabestaanden be slissen of de organen en weefsels wel of niet getrans planteerd mogen worden. Als iedereen zich er meer van bewust wordt dat hij zelf kan beslissen over het wel of niet laten transplan teren, wordt het ook een stuk eenvoudiger voor de nabestaanden". JEANNETTE VOORBIJ Stichting Reinwater krijgt Rijnprijs NOORDWIJK De stichting Reinwater heeft dit jaar de Rijnprijs gekregen die eens in de vijf jaar wordt toegekend aan instanties of personen die zich op een bijzondere manier hebben ingezet voor de bescherming van de Rijn tegen ver ontreinigingen. De prijs, die beschikbaar is gesteld door de watertransportmaatschappij Rijn-Kennemerland (WRK) in Amsterdam, is gisteravond door minister Nijpels van milieu beheer aan de stichting overhandigd. De stichting Reinwater werd in 1974 opgericht met het doel iedere mogelijke verbe tering van de waterkwaliteit van de Rijn en de Maas te be vorderen. Met ludieke acties, onderzoek en rechtzaken pro beert Reinwater dit doel te bereiken. Gratis medicijn tegen rivierblindheid UTRECHT De Amerikaan se geneesmiddelenfabrikant Merck, Sharp en Dohme (MSD) gaat een nieuw genees middel tegen rivierblindheid gratis beschikbaar stellen in de ontwikkelingslanden waar de ziekte voorkomt. De ontwik keling van het middel (Mecti- zan) heeft rond de 250 miljoen gulden gekost. MSD heeft met het middel wel „al wat terug verdiend" doordat het al enige jaren „uitermate succesvol" in de diergeneeskunde wordt toe gepast ter bestrijding van pa rasieten bij vee. Rivierblind heid wordt veroorzaakt door een parasiet, die door vliegen wordt overgebracht. De ziekte komt voor in West- en Cen- traal-Afrika, het Midden-Oos ten en Midden- en Zuid-Ame- rika. Volgens MSD lijden on geveer 18 miljoen mensen aan rivierblindheid. SOLLEN !s '*37HGBM&NJ 2'JkJ ie sEDICOO V OH 215 'jEN SÏMN, MAAR 2£ i eu n i er- ;KTj»-g*S?noeNEN_ HÉ&- A&RDGe Wh 777 TOPAMBTENAAR OVER VERLAGEN STICHTINGSKOSTEN WONINGEN: DEN HAAG Hoe strak de parlementaire enquête commissie bouwsubsidies het net om het departe ment van volkshuisves ting ook aanhaalt, één man piekert er niet over schuld te bekennen. Dat is topambtenaar mr. A. Steensma, die ook thans nog de scepter zwaait over de directie woningbouw. Steensma nam gisteren geen woord terug van zijn eerste getuigeverklaring op 9 september. Nooit ofte nimmer zou hij iets hebben geweten over, laat staan hebben meegewerkt aan gesjoemel met stichtingskosten om beleggers aan een hogere subsidie te helpen. De getuige staafde die stelling echter met nogal vage argumenten. Zo blééf hij bijvoorbeeld maar heendraaien om een voor hem belastende verklaring van A.F. van den Bruele, voorma lig hoofd van de technische dienst van het ministerie in Noord-Brabant. Toen werd het commissievoor zitter De Vries even teveel. „Ik ben niet geïnteresseerd in reconstructies van bijeenkom sten of in verwachtingen die u daarvan had. Ik vraag alleen uw commentaar!" beet hij Steensma toe. Hij wees erop dat Steensma volgens Van den Bruele aanwezig was geweest op vergaderingen van techni sche ambtenaren, waar open lijk zou zijn gesproken over af trekposten die beleggers toe pasten om de stichtingskosten van hun projecten te drukken. De getuige gaf echter geen krimp. Zijn naam was haas. „Ik herinner me daar niets van". Sterker nog, hij had het nagevraagd bij zijn plaatsver vanger en bij voormalige hoge woningbouwambtenaren uit de provincies, maar die wisten er ook niets van. „Allemaal zeiden ze: dit soort aftrekpos ten stonden we niet toe". Hoe dit te rijmen was met de ver klaring van Van den Bruele? J. Een moment van bedachtzaamheid bij topambtenaar mr. A. S- teensma tijdens zijn verhoor door de enquètecommssie bouw subsidies. FOTO:ANP Heel eenvoudig. Het verhoor van deze getuige had berust „op één groot, gapend misver stand", meende Steensma. „Van den Bruele heeft hele maal niet beseft waar uw com missie achteraan zit. Hij heeft enkel proberen te vertellen hoe hij steekproefsgewijs de subsidie-aanvragen van beleg gers controleerde. Bij die con troles maakte hij een vergelij king met woningwetwonin gen. De opgegeven stichtings kosten van beleggers woningen mochten zo'n tien vijftien procent lager zijn dan de kos ten van woningwetwoningen. Als die berekening klopte, liet hij de subsidie-aanvragen door". Voorzitter De Vries kon zijn oren niet geloven. „Uw stel ling is dus dat Van den Bruele niét aan ons heeft meegedeeld dat beleggers luxe voorzienin gen aftrokken van de stich tingskosten?!" Steensma: „Ja, dat is mijn stelling". Voorbeeld Vervolgens voerde De Vries een concreet voorbeeld ten to nele. Bij een bepaald woning bouwproject in Vlissingen zou duidelijk zijn aangetoond dat „luxe extraatjes" van de stich tingskosten waren afgetrok ken, zoals sjieke badkamerte gels en onderhoudsarme hard houten kozijnen. Steensma wist echter precies hoe de vork aan deze Vlissingse steel had gezeten. Volgens de top ambtenaar ging het hier om kosten die veroorzaakt werden door het feit dat er gebouwd werd in een stadsvernieu wingsgebied. Niets geen luxe voorzieningen dus. De CDA'er Biesheuvel onder vroeg de getuige over de over- gangsgperiode tussen de oude en de nieuwe regeling. Steens ma verklaarde het eens te zijn met de (omstreden) stelling van de enquêtecommissie dat minister Gruijters niet het recht had nog subsidie volgens de oude regeling toe te kennen voor projecten, die waren in gediend na 31 december 1975. „U bent ook aanhanger van het beginsel dat deze subsidie regelingen algemeen verbin dend waren en dat dus ook de minister daarvan niet mocht afwijken?", vroeg Biesheuvel. Steensma: „Ja. die conclusie deel ik". Enkele weken geleden ver klaarde Gruijters dat hij zich gerechtigd voelde het oude subsidiesysteem nog een paar keer toe te passen, omdat hij op die manier beleggers hoop te over te halen, onder de nieuwe (veel minder lucratie ve) regeling te gaan bouwen. Peschar Ook drs. H. Peschar, die tot 1984 voorzitter was van de Al gemene Rekenkamer, veroor deelde gisteren deze redene ring van Gruijters. „Complete onzin". Peschar vond overi gens dat ook de Rekenkamer had gefaald, doordat zij geen acht had geslagen op herhaal de waarschuwingen van eigen accountants over het gesjoemel met de subsidieregeling. Pe schar vond dat hem persoon lijk niet veel te verwijten was, omdat hij in die tijd zo'n dertig vergaderingen van het college van de Algemene Rekenka mer had gemist. Als lid van de onderzoekscommissie-Donner zat hij toen tot over z'n oren in de Lockheed-affaire. De commissie ondervroeg gis teren ook oud-minister Bee- laerts van Blokland, de opvol ger van Gruiiters. Veel wijzer werd men daar echter niet van. Herhaaldelijk klonken uit de mond van de getuige zin nen in de trant van: „Dat kunt u beter aan mijn voormalige staatssecretaris Brokx vragen". Wel wist Beelaerts, thans com missaris van de koningin in Utrecht, een nieuwtje te ver tellen over de zogeheten OKH-regeling uit 1980. Hierbij werden grote aantallen dure premiekoopwoningen, die de beleggers aan de straatstenen niet kwijtraakten, omgezet in huurhuizen. De beleggers kre gen daar een flinke rijkssubsi die voor. Volgens de ex-be- windsman werden bij die om zetting ook „tegen de duizend" lege koopwoningen uit de vriie sector betrokken, terwijl de regeling daar absoluut niet voor bedoeld was. In tegen stelling tot de enquêtecommis sie tilde Beelaerts daar echter niet zwaar aan. RIK IN 'T HOUT DICK VAN RIETSCHOTEN Den Uyl nog zeker week in ziekenhuis AMSTERDAM - Oud-premier en PvdA-kamerlid Den Uyl blijft nog een week tot tien da gen voor herstel in het zieken huis van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Die tijd wordt tevens benut voor verder on derzoek. De operatieve in greep die hij dinsdagavond on derging is overigens „volgens verwachting" verlopen. Het is nog steeds niet duidelijk wat de 68-jarige ex-minister president precies mankeert. Hij raakte de afgelopen week in Senegal onwel met klachten over maag-darmstoornissen en hoofdpijn. Onderzoek in Am sterdam wees uit dat de klach ten „voornamelijk van neuro logische aard" waren. Onderzoek wees uit, dat er sprake was van een „proces in de kleine hersenen, waarvan de aard in eerste instantie niet duidelijk is". Daardoor trad een stoornis op in de circulatie van het hersenvocht die leidde tot verhoging van de hersen- druk. Het vocht is door de operatie vanuit het hoofd naar de buikholte afgevoerd. AMSTERDAM Baby's die op hun buik te slapen worden gelegd, lopen waarschijnlijk een veel groter risico slachtoffer te worden van de zogenaam de „wiegedood" dan ba by's die op hun rug lig gen. In Nederland is het aantal zuigelingen dat op raadselachtige wijze in bed sterft onder baby's die op buik slapen vier keer zo hoog als onder ba by's die op hun rug of op hun zij slapen. Deze ontdekking is gedaan door onderzoekers van de Vrije Universiteit in Amster dam. Onder leiding van de hoogleraar kindergeneeskunde prof. dr. G. de Jonge, hielden zij een enquête onder 150 ou ders die kind aan wiegedood verloren hadden. Daaruit bleek dat in 85 procent van de gevallen het kind op de buik te slapen was gelegd en dat 89 procent van de overleden ba by's ook in die houding dood werd aangetroffen. Gemiddeld wordt in Nederland niet meer dan 60 procent van de baby's op hun buik in de wieg gelegd. Volgens De Jonge is het aantal slachtoffers van wiegedood twee tot drie maal zo groot ge worden sinds de „buikligging" in het begin van de jaren ze ventig werd gepropageerd. Deze houding zou als voordeel hebben dat baby's minder hui len, langer slapen en eerder leren zich op te richten. Maar het is mogelijk, aldus De Jon ge, dat de kinderen tegelijker tijd op deze manier teveel uit geademd koolzuur weer inade men (dat zwaarder is dan lucht en dus onder in de wieg blijft hangen) en zo door zuur stofgebrek sterven. In Nederland worden per jaar ruim 200 kinderen het slacht offer van wiegedood. In een land als Indonesië, en ook in Hong Kong bijvoorbeeld, waar baby's in het algemeen op hun rug te slapen worden gelegd, komt het verschijnsel nauwe lijks voor. (ADVERTENTIE) Sinterklaas komt ongewapend Learning Centre Spuistraat 3, Den Hoog

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1987 | | pagina 3