•nderdeel politiek ministerie
Staatssecretaris ontkent
overschot aan cellen
knenland'
10 Nederlanders herdenken
laehtoffers van armoede
Bruinvis vrijwel uit
Noordzee verdwenen
VERZEKEREN
SPAREN
BELEGGEN
£cidóc(5otrtant
Kabinet akkoord
met tolheffing
nieuwe tunnels
^CHRONOS"
tjjd wordt kunst
CeidaeSotvitwt
DINSDAG 13 OKTOBER 1987 PAGINA 7
ior 7 ton
ivelen gestolen
DHOVEN Bij een over-
gisteravond laat op een
egenwoordiger in sieraden
>en drie mannen een hoe
heid juwelen buitgemaakt
waarde van 700.000 gulden,
drietal is spoorloos. De 41-
je vertegenwoordiger ver-
f samen met zijn vrouw in
caravan op een camping
lindhoven. Omstreeks 23.00
drongen twee mannen de
van binnen, gewapend
een vuistvuurwapen en
geweer. Ze dwongen de
de achterbak van zijn bij
caravan geparkeerde auto
n te maken. In die achter
lagen koffers met juwelen.
Manke Nelis
terug
Manke Nelis en zijn ver
loofde Liz Bonenberg wer
den gisteren na een we
kenlang verblijf in Amerika
met bloemen ingehaald op
Schiphol. Bij het rampzali
ge busongeluk dat eind
september tijdens de ar-
tiestenreis in Amerika
plaatsvond, raakte Liz
zwaar gewond aan haar
benen; Manke Nelis liep
slechts enkele lichte ver
wondingen op. Tom Leef-
lang (links), de organisator
van de tragische reis, heeft
het tweetal tijdens de
oversteek vergezeld.
„Sovjetunie moet
meer joden laten gaan'
AMSTERDAM Naar schatting enige honderden
mensen hebben gisteravond bij het monument de
Dokwerker op het Jonas Daniël Meijerplein in
Amsterdam de jaarlijkse bijeenkomst bijgewoond
van het solidariteitscomité voor de joden in de
Sovjetunie. De afgelopen tijd hebben 700 tot 800 jo
den per maand de Sovjetunie mogen verlaten. Dit
is aanzienlijk meer dan in de jaren hiervoor. In re
devoeringen spraken echter de leidster van het
Franse comité Eveline Ascot en de Nederlandse
Awraham Soetendorp de vrees uit dat na enige tijd
nauwelijks meer joden de Sovjetunie zouden mo
gen verlaten. Zij riepen juist nu op druk op rege
ringen uit te oefenen die op hun beurt druk op de
Sovjetunie zouden moeten blijven uitoefenen om
joden te laten vertrekken.
Astmacentrum in
Davos 90 jaar
DAVOS In het Zwitserse Davos
is gisteren de viering begonnen van
het 90-jarig jubileum van het Ne
derlandse astmacentrum. Het sana
torium werd in 1897 door de „Ver-
eeniging tot behartiging der belan
gen van Nederlandsche longlijders"
geopend, speciaal voor minvermo
gende patiënten. Donderdag wordt
door staatssecretaris Dees van
volksgezondheid in Davos een
nieuw kinderhuis en het gereno
veerde hoofdgebouw geopend. Het
kinderhuis is genoemd naar Paul
Zuidema, die in 1942 als tbc-patiënt
in het sanatorium in Davos werd
opgenomen en er na zijn genezing
als arts ging werken.
Open Universiteit
kampt met tekort
DEN HAAG De Open Universiteit komt
volgend jaar met een tekort te zitten van
negen miljoen gulden. Die bezuiniging is
zeer versluierd opgenomen in de onderwijs
begroting. Volgend jaar kan de OU nog re
kenen op 54 miljoen overheidssubsidie.
Cursusgelden moeten 13 miljoen opbrengen
zodat het totale budget uitkomt op 67 mil
joen. Dat is ruim negen miljoen minder dan
dan eerder begroot was. Drs. Werner Buck
van de OU vindt het ondenkbaar dat een
instelling in één jaar een bezuiniging van
een dergelijke omvang kan doorvoeren. De
OU en haar studenten staat overigens nóg
een onaangename verrassing te wachten
De student moet binnenkort voor elke cur
suseenheid (moduul) geen 230 maar 250
gulden gaan betalen.
EN HAAG Natuur-
k werd er in bouwpro-
•ten zodanig met
ond- en bouwkosten
schoven, dat woningen
nnen de premiehuurre-
iling konden worden
irealiseerd. Uiteraard
stonden er afspraken
ssen ambtenaren en
ileggers over het
instmatig verlagen van
stichtingskosten. Ster-
f nog: in veel gevallen
oesten de stichtings-
DSten van beleggerswo-
ingen op last van het
•partement worden
gd, dan wel ver-
Dogd, om aan het door
Doraf bepaalde huurni-
au te voldoen.
oor het eerst in de zes we-
in, die sedert het begin van
openbare verhoren zijn
xstreken, mocht de enquê-
com missie een topambte-
lar in de getuigenbank ver-
elkomen, die reeds bestaan-
vermoedens kon en wilde
vestigen. Mr. A.F. Cocher-
de la Morinière nam giste-
m met een dubbele volks-
uisvestingspet op tegenover
'commissieleden in de ge-
ligenbank plaats: als ex-
>ofd van „financiering wo-
ngbouw" en .juridische
ingelegenheden" op het mi-
isterie van volkshuisvesting
ruimtelijke ordening
TRO) en als Wassenaars
ethouder met volkshuisves-
ng in zijn portefeuille. Vol
gens deze getuige bepaalde
het departement de huur en
zorgden de „technische men
sen" van VRO voor de bij
passende stichtingskosten.
Niet alleen de beleggers,
maar ook de regionale voor
posten van het departement,
de HID's (de Hoofdingenieur-
directeuren), namen het initi
atief voor het opvoeren van
„gecorrigeerde stichtingskos
ten".
Niet gehinderd door overma
tig geheugenverlies, waarvan
zijn departementale voorgan
gers in de getuigenbank nog
al eens last hadden, voorzag
deze topambtenaar de vele
vragen uit de commissie van
soms verbijsterend heldere
antwoorden. Cocheret over
het vermeende „herenak
koord" tussen het departe
ment en het ABP: „Daar heb
ik als zodanig nooit van ge
hoord. Maar als daarmee
wordt bedoeld dat tussen be
leggers en ambtenaren af
spraken bestonden over het
toepassen van aftrekposten,
dan komt het mij niet won
derlijk voor dat dit ook bij
het ABP is gebeurd".
Tientallen afspraken
Volgens Cocheret bestonden
er in de jaren zeventig vele
tientallen afspraken tussen
departement en beleggers
over het kunstmatig verlagen
van de stichtingskosten, bij
voorbeeld door het verschui
ven van grond- en bouwkos
ten binnen gemengde projec
ten van woningwet-, premie-
huur-' en koopwoningen. Dat
beleggers luxewoningen naar
een „uitgeklede" standaard-
woning (waarbij volgens de
premiehuurregeling een ho
ger subsidiebedrag tegen een
lager huurniveau kon
worden verkregen) terugre
kenden, was Cocheret al
evenzeer bekend: „Het de
partement heeft zelf ook ja
renlang getracht of er be
paalde standaardontwerpen
te maken waren voor de sub
sidieregeling".
Cocheret verklaarde na af
loop van zijn verhoor desge
vraagd, dat het de HID's wa
ren, die begonnen te rekenen
met „gecorrigeerde" stich
tingskosten. Om de huren
van vergelijkbare woningen
in verschillende gemeenten
op hetzelfde niveau te hou
den, werden beleggers te ver
staan gegeven dat zij de
stichtingskosten dienover
eenkomstig moesten verho
gen of verlagen. En zo kon
het gebeuren dat de bouw
en grondkosten van een pro
ject in Den Haag door de
HID te hoog werden bevon
den, omdat er een te hoge
huur zou uitrollen. Bij een
vergelijkbaar project in bij
voorbeeld Friesland kon de
HID eisen dat de stichtings
kosten werden opgehoogd,
omdat de huur anders te laag
zou uitvallen. „Dat was ge
woon een onderdeel van de
volkshuisvestingspolitiek",
aldus de huidige adviseur
van het bureau op VROM,
dat leiding geeft aan de
HID's.
Signaal
Cocheret liet zich gisteren
ook in zijn eigen metier gel
den. Als jurist bestreed hij de
opvatting van commissie
voorzitter Klaas de Vries, dat
minister Gruijters na 1975
ten onrechte de reeds afge
schafte (en financieel aan
trekkelijker) premiehuurre
geling 'o8 incidenteel toepas
te bij ABP-projecten. Het
ABP zou hiermee eenzijdig
zijn bevoordeeld en Gruijters
zou in strijd hebben gehan
deld met het „algemeen ver
bindend karakter" van de
ministeriële beschikking.
Wat dat eenzijdig bevoorde
len van het ABP betreft, dat
werd gisteren al ontkracht
door de directeur van Delta
Lloyd Vastgoed, ing A. Dam-
hoff, die eveneens als getuige
optrad: „Ook wij hebben na
1975 voor woningprojecten
nog gebruik gemaakt van de
oude regeling". Maar terug
naar Cocheret, die de com
missieleden gisteren voor
hield, dat het de HID's wa
ren, die in eerste instantie
bepaalden of bouwprojecten
na januari '76 nog onder de
gunstige subsidieregeling uit
'68 mochten worden gereali
seerd. De toenmalige VRO-
minister Gruijters had naar
zijn mening ook het volste
recht om van de '75-regeling
(die zeker in het begin slecht
aansloeg bij de beleggers) af
te wijken). In navolging van
de volksbuisvestingsdeskun-
dige, hoogleraar mf. P. de
Haan, stelde Cocheret dat de
subsidiebeschikkingen in
strikt juridische zin „algeme
ne beleidsbepalingen" zijn,
die alleen aangeven in welke
richting een minister denkt.
Een geheel ander verhaal,
maar daarom niet minder
onthullend, had Cocheret gis
teren klaar over de inmid
dels beruchte OKH-regeling
uit 1980. De markt voor
koopwoningen was dat jaar
door de hoge hypotheekrente
en de dalende economie vol
ledig ineengestort. Er ont
stond een „prop" van 17.000
onverkochte koopwoningen.
Die OKH-regeling was vol
gens Cocheret een juridisch
gedrocht, omdat in principe
elke eigen woning (ook de
vrije sector) voor omzetting
in aanmerking kwam. Zolang
de koopprijs maar binnen de
premiehuurgrens bleef, was
alles in orde. En via onder
handse verkoop konden de
prijzen naar believen worden
„aangepast". De problemen
met deze „rammelende rege
ling" konden volgens Coc
heret niet uitblijven: „Ik heb
op het departement weieens
een hint gegeven, maar mij
werd in een vroegtijdig stadi
um te verstaan gegeven dat
ik het beter niet verder kon
vertellen". En wie gaf die
hint?, wilde commissievoor
zitter De Vries weten. Coc
heret aarzelend: „Toen de di
recteur-generaal mij zei: ja
dat weten we wel!, toen wist
ik ook genoeg". Met andere
woorden: de iurist Cocheret
de la Moriniere werd door
zijn meerdere, directeur-ge
neraal ir. J.M. Koopman,
eenvoudig de mond gesnoerd.
En tenslotte, als klap op de
vuurpijl, ging Cocheret ook
nog uitgebreid in op vragen
uit de Kamer. De schriftelij
ke kamervragen uit '76 (van
de PvdA) over het gerommel
met stichtingskosten, hebben
nooit tot enige actie geleid
van departementszijde en bo
vendien werd de Kamer be
langrijke informatie onthou
den. Zo werd geen opening
van zaken gegeven over het
feit, dat het departement zelf
ook met hogere of lagere
stichtingskosten werkte. Een
voudig omdat de PvdA-ka-
merleden Kombrink en
Rienks daar niet naar had
den gevraagd. Cocheret cryp
tisch: „De meeste kamervra
gen worden niet zodanig ge
steld, dat daarmee het juiste
antwoord wordt uitgelokt".
De Vries: „Dus in feite wer
den zaken verzwegen, omdat
er niet naar werd ge
vraagd?". Cocheret: „Dat ligt
volgens mij voor de hand,
ja
FRANS WEERTS
ERING DERTIG JAAR „ATD VIERDE WERELD" IN PARIJS
jN HAAG Door de
smering van een massa-
jaterstuk en het leggen
j een gedenksteen voor
(slachtoffers van de ar-
jede viert de internatio-
;e beweging ATD Vier-
'Wereld zaterdag in Pa-
haar dertigjarig be-
in. Hierbij zullen zes-
iderd (arme en solidai-
Nederlanders, onder
honderdzestig uit de
ags/Leidse regio, aan-
zig zijn.
D (Aide Toute Détresse)
en beweging die solidair is
de allerarmsten in rijke
arme landen. Zij richt zich'
mensen die door hun ar-
;de uitgesloten zijn van
lname aan de samenleving,
de manifestatie in Parijs
zij hun nieuwe moed ge-
zullen Dom Helder Camara en
de weduwe van Martin Luther
King tienduizenden mensen
toespreken. Aan het massathe
aterstuk zullen tweeduizend
mensen deelnemen. „Mensen
moeten ervaren dat zij moge
lijkheden hebben", zegt Niek
Tweehuysen, die de Neder
landse deelname aan het mas
satheaterstuk verzorgt. „Door
de reis naar Parijs gaan zij in
zien dat het anders kan en dat
zij niet hoeven te
berusten".
Het theaterstuk is geen ver
maak maar draagt de bood
schap uit van wat de Vierde-
Wereldbeweging heeft probe
ren te bereiken: de oplossing
van het vraagstuk van de ar
moede. Tweehuysen: „Het
stuk speelt in 'de stad van de
toekomst'. Na dertig jaar ver
nedering komen de armsten in
deze plaats waar zij thuis ho-
burgers dat er voldoende voor
zieningen in de stad zijn, maar
na verloop van tijd realiseren
zij zich dat er mensen zijn die
worden uitgesloten. Zij beslui
ten zich daadwerkelijk in te
zetten".
Solidariteit met de armsten is
niet eenvoudig omdat armoede
vaak niet zichtbaar is. „Als je
in de Vogelwijk in Den Haag
woont besef je niet altijd wel
ke zaken in de Schilderswijk
leven", aldus Niek Tweehuy
sen. „Dit stuk maakt dat dui
delijk. Het theaterstuk is sym
bolisch voor wat ATD en de
gezinnen al jaren doen. Op
weg naar de toekomst gaan de
armsten met de niet-armsten
samen. Daarom zijn in de af te
vaardigen groep uit Den Haag
de armen en hun medestan
ders ongeveer gelijk vertegen
woordigd".
FRANK DE KLERK
SKE EN WISKE DE WOESTE WESPEN
(c) Standaard Ultgevert|/Wavery Productions
Minister Korthals Altes en staatssecretaris Korte-van Hemel (Justitie) zij aan zij tijdens het overleg
met de kamercommissie van justitie.
FOTO: DIJKSTRA
DEN HAAG Staatsse
cretaris Korte-van Hemel
heeft gisteren stelling ge
nomen tegen berichten
dat er dagelijks zo'n twee
honderd gevangeniscellen
leeg zouden staan, zodat
het onnodig zou zijn om
(zoals soms gebeurt) opge
pakte verdachten weer in
vrijheid te stellen. „Als
een verdachte van een
misdrijf tijdelijk op vrije
voeten wordt gesteld, is er
op dat moment echt geen
geschikte celruimte voor-
anden", zei de staatsse
cretaris gisteren tegen de
kamercommissie voor jus
titie.
„Het is wel waar dat er hier en
daar cellen leeg staan", gaf zij
toe, „maar dat is vrijwel uit
sluitend het geval in de half
open inrichtingen. In de hui
zen van bewaring en de geslo
ten gevangenissen is de bezet
tingsgraad zo'n 99 prodent.
Honderd procent wordt nooit
gehaald, omdat er bijvoorbeeld
altijd wel cellen zijn die ze
ker na intensief gebruik door
een gedetineerde moeten
worden opgeknapt".
In de half open inrichtingen
waren vorig jaar gemiddeld
163 cellen per dag ongebruikt.
„Maar gezien de lage graad
van beveiliging kun je daar
geen personen neerzetten die
goed bewaakt zouden moeten
worden", aldus de staatssecre
taris. De leegstand van cellen
wordt volgens haar voorname
lijk veroorzaakt door de zoge
heten „zelfmelders". Dat zijn
mensen die een heel korte ge
vangenisstraf moeten uitzitten
en die zich daarvoor na een
oproep zelf moeten komen
aanmelden. In veel gevallen
komt men echter niet of pas
veel later opdagen. De laatste
tijd worden er daarom méér
mensen opgeroepen dan de ge
vangenis kan herbergen. Bo
vendien worden momenteel
delen van „zelfmeldersinrich
tingen" omgebouwd tot goed
bewaakte afdelingen waar ook
arrestanten kunnen worden
ondergebracht.
Het wegsturen van verdachten
(„altijd weer een drama", al
dus de staatssecretaris) zal
naar haar overtuiging steeds
minder vaak voorkomen, te
meer daar de totale cellenca
paciteit in Nederland door
nieuwbouw en renovatie van
gevangenissen en huizen van
bewaring nog steeds toeneemt.
Minister Korthals Altes hield
gisteren de justitiecommissie
in de Kamer voor, dat het op
zijn ministerie „beslist geen
janboel is". Een intern accoun
tantsonderzoek bij justitie
bracht onlangs een aantal or
ganisatorische en financiële
onvolkomenheden aan het
licht. „Maar dat wil nog niet
zeggen dat er sprake is van
wanbeheer en een janboel", al
dus de minister. Bovendien
wees hij erop dat er al enige
tijd hard aan wordt gewerkt,
de organisatie en financiële
administratie te verbeteren.
Berichten over uit de hand ge
lopen declaraties en overwerk
vergoedingen, onder meer bij
de dienst luchtvaart van de
rijkspolitie en de veiligheids
dienst van het koninklijk huis,
verwees hij naar het rijk der
fabelen. „Er was enkel sprake
van verkeerde ramingen in de
begrotingen"
ZEIST Er zwemmen
vrijwel geen bruinvissen
meer in de Noordzee.
Deze maximaal twee me
ter lange vissen die tot
zo'n dertig jaar geleden
nog in overvloed voor de
Nederlandse kust versche
nen, lijken de Noordzee
vaarwel te hebben gezegd.
Dat zeggen Nederlandse en
Engelse onderzoekers die de
afgelopen vijf weken met gea
vanceerde apparatuur de zee
hebben afgezocht. Het onder
zoek. waarvan de resultaten
vanmorgen in Zeist zijn be
kendgemaakt, werd gefinan
cierd door het Wereldnatuur-
fonds. Bij het WNF-onderzoek
zijn nieuwe akoestische me
thoden gebruikt waarbij de
dieren ook bij zware golfslag
opgespoord kunnen worden.
Bruinvissen die wat hun ui
terlijk betreft wat weg hebben
van dolfijnen leven bij
voorkeur in kustwateren. Om
dat de vis bovenaan de voed
selketen staat, is het dier ex
treem gevoelig voor het milieu
van de Noordzee.
Ondanks intensief surveilleren
zijn geeiv bruinvissen meer
waargenomen ten zuiden van
de lijn Yorkshire-Zuid-Dene-
marken. De onderzoekers noe
men het opvallend dat juist in
dat gebied ook de zeehonden
stand sterk achteruit gaat. Ze
concluderen dat het menselij
ke ingrijpen in het Noordzee
milieu - visserij, oliewinning,
scheepvaart en recreatie - ook
de bruinvis direct treft. Het
WNF zal de resultaten van het
onderzoek onder de aandacht
brengen van de deelnemers
aan de Noordzee-conferentie.
volgende maand in Londen.
Zaterdag 17 oktober verschijnt deze krant met de bijlage
Informatie over de adverteermogelijkheden in deze special wordt u
graag verstrekt door Nico Jungschlager, telefonisch bereikbaar
onder nummer 071 - 122.244
UTRECHT Het kabinet
gaat in principe akkoord
met het voorstel van de
Projectgroep Mobiliteitss
cenario Randstad om vier
tunnels met behulp van
tolheffing privé te finan
cieren. Het voorstel om in
de strijd tegen de files de
benzine-accijns met 25
cent te verhogen en ge
lijktijdig de motorrijtui
genbelasting met 30 pro
cent te verlagen is politiek
niet haalbaar.
Minister Smit-Kroes van ver
keer en waterstaat heeft dit
vanmorgen in Utrecht gezegd
tijdens de opening van de Ver
keerstechnische Leergangen
van de ANWB.
Een van de andere aandachts
gebieden is het veilig maken
van „black spots", gevaarlijke
verkeerssituaties waarvan er
in Nederland 6500 te vinden
zijn. Met elkaar zorgen deze
black spots voor 20 prqcent
van alle ongevallen. Een an
der zorgenkind is het alcohol
misbruik. Jaarlijks vallen circa
500 doden en 15.000 gewonden
door ongevallen waarbij drank
is geconstateerd, aldus de mi
nister.
Voorzitter ir. F.H. van der
Linde van Sprankhuizen van
de ANWB verweet regering
en parlement te weinig geld
over te hebben voor de bestrij
ding van verkeersproblemen.
Hij was bovendien teleurge
steld dat de vorig jaar „tijde
lijk", ingevoerde accijnsverho
ging op Denzine en diesel niet
Seheel of ten dele is terugge-
raaid. Vooral daar het rijks-
budget nu toch enige meeval
lers heeft van meer dan 1 mil
jard gulden. Wat is het begrip
tijdelijk dan waard in de poli
tiek, zo vroeg hij zich af.
De ANWB-voorzitter: „Een
grote meerderheid van onze
leden, bijna twee derde, wil
geen extra middelen meer aan
het rijk ter beschikking stel
len. Men vertrouwt er niet op
dat deze middelen niet in de
schatkist verdwijnen. Men
vraagt nadrukkelijk om een
geloofwaardige doelheffing.
Bovendien is 57 procent van
de ANWB-leden van mening
dat naast de overheid het par
ticuliere bedrijfsleven zich met
aanleg en onderhoud van we
gen moet gaan bemoeien".
Tijdens de Verkeerstechnische
Leergangen, de dertigste,
pleitte ing. K. Erné van Ver
keer en Waterstaat voor het
weer invoeren van het ver
keersplein. Een klein ver
keersplein is een goed alterna
tief voor een kruising, zo zei
hij, want er gebeuren minder
letselongevallen. Zo'n ver-
keerspleintje hoeft bovendien
niet meer ruimte in te nemen
dan een fors kruispunt Een
ander voordeel van een ver
keersplein boven een kruis
punt is het kleine snelheids-
verschil tussen gemotoriseerd
en langzaam verkeer. Zij zijn
daarmee ook uitstekende snel
heidsremmers in doorgaande
routes, bijvoorbeeld bij het
binnenrijden van de bebouwde
kom. Maar een verkeersplein
stuit op veel traditionele be
zwaren. De weggebruiker
vindt ze ingewikkeld; politici
vinden ze van oudsher te veel
ruimte vergen en verkeer-
stechnici hebben er al van
oudsher iets tegen gehad, aldus
Erné. Herinvoering van het
verkeerspleintje zal dus wel
enige moed vergen, zo ver
wachtte hij.
(ADVERTENTIE)
Een symfonie in beeld en
geluid. Maak die
kunstzinnige tijdreis.
Voorstellingstijden
ma t/m do 12,14 en 16u.
vr/za/zo/vak ook 20u.
