Fransen en E
graven naar
JSgelsen
[elkaar toe
Achter
1
ZATERDAG 10 OKTOBER 1987
i
COQUELLES/FOLKESTONE -
Stel nou dat u elkaar straks mist en
Engelsen en Fransen langs elkaar
heengraven? Chef-ingenieur Gerard
Vidal grinnikt. „Als we elkaar niet
ontmoeten, mijn beste, dan hebben
we twee tunnels voor één geld".
Maar dat het zover komt acht de
Fransman uitgesloten. „Vooral
door de aanleg van de 54 kilometer
lange Seikantunnel in Japan die
voor ruim de helft onderwater ligt,
is de graaftechniek de laatste tien
jaar zeer geëvolueerd. De Eurotun
nel is technisch gezien geen revolu
tionair project. We hebben de ken
nis en gaan aan de slag met de mo
dernste machines. Die zijn laserge-
stuurd. Als er afwijkingen mochten
zijn dan toch niet meer dan een
paar centimeter. We kunnen elkaar
dus niet missen".
Te oordelen naar het geboor en geschuif
in de zestig meter diepe bouwput bij het
Franse Sangatte moet het er deze keer
echt van komen. De dubbele spoortun
nel onder het Kanaal door. „Parijs-Lon-
den in drie uur met de trein. Zeeziekte
behoort tot de verleden tijd", belooft de
juichende folder van het uitvoerende
Frans-Britse consortium Eurotunnel. Nu
de politieke besluiten zijn genomen en
de benodigde fondsen - in principe -
bijeen worden gebracht, zal Engeland
over zes jaar dan toch vastzitten aan Eu
ropa. Een eeuwenoude droom is werke
lijkheid geworden.
In het „Het gat van Sangatte" beginnen
zes schachten. Gehelmde mieren zijn
druk bezig met het uitdiepen ervan. Drie
gangen gaan landinwaarts naar het nu
nog landelijke dorpje Coquelles, even
zuidwestelijk van de haven Calais. Daar
zal straks het grote treinemplacement
komen, waar auto's, bussen en vracht
wagens op de rails worden gezet. Voor
een vlotte „ontscheping" aan de overzij
de gaat de Engelse douane aan de ingang
van de tunnel controleren. Andersom
krijgen de Fransen een post in de termi
nal van Folkestone, even onder Dover.
Drie andere gangen duiken richting zee.
Soppen
„Douvres 38 km" staat er op een bord
boven de middelste. Links en rechts van
deze 4,8 meter brede servicegang moeten
de twee spoortunnels komen met elk een
diameter van 7,6 meter. De treinreis on
der het Kanaal door zal 35 minuten du
ren. Al in het eerste exploitatiejaar
worden dertig miljoen reizigers verwacht
plus een transport van dertien miljoen
ton goederen. Maar zover is het nog
niet. Aan de Franse kant is pas honderd
vijftig meter gegraven.
a%' A
K o y...*' - "\A"
- TTA; ff
,-*'•"*> -t'l ,>V\ "V- Ar'"viV' -v
-U.' /NE
Bouwput van de Kanaaltunnel bij Sangatte. Op de achtergrond de drie tunnels richting Engeland.
De verstrekte oliejas en laarzen komen
goed van pas. Het heeft die nacht gere
gend en onder in de bouwput is het sop
pen. Met grote kranen wordt modder en
grint uit het gat gehesen. Gerard Vidals
zorg is met bulldozers en conventionele
graafmachines het pad te effenen voor
de grote krijtvreters, waarvan de eerste
in februari volgend jaar aan de slag
moet. Ongeveer vijftig meter tunnel is
nodig om zo'n tweekoppig monster te
installeren. In zijn grootste uitvoering
weegt de machine 650 ton en hij kost
het lieve sommetje van 26 miljoen. In
totaal worden er elf ingezet. De door
braak is voor eind 1990 gepland. Veertig
meter onder de zeebodem zullen Franse
en Engelse tunnelbouwers elkaar dan de
hand drukken. Drie jaar later, om pre
cies te zijn op 15 maart 1993 vertrekken
de eerste treinen. „De Engelsen hebben
wat meer geluk dan wij", zegt Gerard
Vidal: „Ze kunnen direct in de goede
krijtlaag beginnen. Wij aan onze kant
zitten met wat breukvlakken. We
moeten door kiezellagen die eerst gesta
biliseerd dienen te worden. Maar drama
tische verrassingen zijn uitgesloten. We
weten precies wat ons wacht".
De onder de Kanaalbodem lopende
krijtlaag heet ideaal te zijn voor tunnel
bouwers. De geprefabriceerde tunnelseg
menten, kunnen daarin zonder proble
men worden geplaatst. Wat betreft zijn
samenstelling houdt de laag het midden
tussen klei en kalk. Wanneer de grote
krijtvreters zijn geïnstalleerd zullen ze
hun weg zoeken met een snelheid van
540 meter per maand. Vidal vergelijkt
de machines met een tandartsboor.
„Maar dan eentje met twee schrapers.
Ertussenin een lopende band waarop het
puin wordt afgevoerd".
Onafhankelijk
Volgens de Fransman is het door Euro
tunnel opgelegde tijdschema niet te krap.
„Bij zo'n groot project kun je je geen
fantasieën veroorloven. Er zit enorm
veel geld in (in totaal ongeveer twintig
miljard gulden, red.), dus het moet op
tijd klaar zijn". Bij tijdsoverschrijding
betaalt Eurotunnel (de opdrachtgever)
overigens slechts zestig procent van de
kosten aan de uitvoerders. Op een korte
re uitvoeringstermijn staan daarentegen
aantrekkelijke premies".
FOTO'S: PR
„Het grote voordeel van graven is dat je
niet afhankelijk bent van het weer en de
stromingen in het Kanaal", zegt Hugues
de Bazin de Jessey van Eurotunnel. „In
alle opzichten is ons plan het beste. Het
voorstel van een gecombineerde brug-
tunnel-brugverbinding, het plan van Eu
roroute, noemt hij onrealistisch. „Twee
keer zo duur als ons plan en vol risico's.
De bedoeling van Euroroute was dat
tunnelsegmenten zouden worden afge
zonken in een in de zeebodem gegraven
geul. EDF (het Franse staatselektrici-
teitsbedrijf) heeft desastreuze ervaringen
opgedaan bij het leggen van elektrici
teitskabels naar Engeland. Dat ging on
geveer volgens dezelfde techniek als
door Euroroute voorgesteld. Er ging van
alles mis en de uitvoering van het pro
ject duurde veel en veel langer dan ge
pland. met een geboorde tunnel heb je
geen last van de elementen. Of je nou
naar Engeland graaft of door een berg in
de Alpen, het gat blijft hetzelfde".
Lekkages worden straks uitgesloten ge
acht. Veertig meter onder de Kanaalbo
dem geeft Moeder Natuur een water
proof-garantie. Volgens een Franse jour
nalist die alle mogelijke risico's op een
rijtje heeft gezet, moet er een kleine
atoombom aan te pas komen, wil het
verkeerd gaan.
Onder de bevolking van de Franse en
Engelse Kanaalzones wordt niet onver
deeld gunstig over het „project van de
eeuw" gedacht. Met name wordt ge
vreesd voor ontslagen bij de veerboten
en in de havens.. De Engelsen zijn bo
vendien beducht voor aantasting van het
landelijke karakter van Kent door de
aanleg van wegen en een onvermijdelij
ke industrialisatie. Maar de tunnelbou
wers zijn ervan overtuigd dat niets hen
nog kan stoppen. Franse en Britse inge
nieurs zijn het voor een keertje helemaal
eens.
„Het parlement heeft eindelijk met de
plannen ingestemd. De vergunninger
zijn binnen en dan moet het er maa
eens van komen", zegt de Engelse pro
jectleider Bob Ibell. Onder de witte rot
sen van Shakespeare's Cliff toont hij
trots hoeveel werk sinds een paar weken
is verzet. Werkruimten zijn in record
tempo uit de grond gestampt en het ter
rein is verbreed voor de komst van
steeds meer bulldozers en graafmachi
nes. De Engelsen kunnen ondanks hun
achterstand door administratieve romp
slomp toch al bogen op enige honderden
meters tunnel. Het zijn de resten van de
vorige poging om de beide landen met
elkaar te verbinden. Vanwege budgettai
re moeilijkheden trokken de Engelsen
zich in 1975 van dat project terug. De
tunnel had zeven jaar geleden klaar
moeten zijn. Maar de goed geconserveer
de proeftunnels van toen lijken anno
1987 toch onbruikbaar. „De diameter is
niet goed en tegenwoordig gelden andere
veiligheidsmaatregelen. Aan het oude
materiaal hebben we feitelijk niets", al
dus Ibell.
De oude boorkoppen zijn inmiddels uit
de tunnel gehaald. Nauwelijks gebruikt,
maar toch versleten en waardeloos. Het
opbouwen van een nieuwe graafmachine
duurt drie maanden. Volgens Ibell is het
daarna een kwestie van ogen dicht en
recht vooruit. Oneffenheden in de bo
demlagen zijn er niet zodat het „all the
way nice and dry" zal zijn. Óp het
bouwterrein bij Shakespeare's Cliff wer
ken momenteel 350 mensen. Over een
jaar zullen dat er tweeduizend zijn.
Net zo min als bij de Fransen tunnelgra
vers heeft men hier aan de Engelse kant
de indruk te werken aan een Europese
zaak. „Een tunnel is een tunnel", relati
veert een ploegbaas uit Dover. „Voor
hetzelfde geld graven we er eentje naar
Schotland. Het werk blijft hetzelfde. Het
enige nadeel hier is dat we gewantrouwd
worden door de bevolking. In sommige
hotels worden we geweigerd. De mensen
zijn bang voor de havens. Daar werken
de meesten. In een bar waar ik kom, heb
ik daarover wel eens bonje. Maar je kunt
de vooruitgang niet tegenhouden. An
ders hadden we nog met postkoetsen
rondgereden".
BOB VAN HUËT
door Bert van Velzen
Ik heb de eer u uit te nodigen voor de
oprichtingsvergadering van het Denis
Thatcher Genootschap Nederland. Het
Genootschap zal te 's-Gravenhage
worden gevestigd, bij voorkeur in een
aangenaam pand aan het Lange
Voorhout, dat wel eens is bezongen als
een schilfer van de hemel. Juist, voordat
u uw geld stort wilt u natuurlijk weten
wat het Denis Thatcher genootschap
behelst. Welnu: het Genootshap wil een
trouwe dochter zijn van de enkele weken
geleden in Washington opgerichte Denis
Thatcher Society, aie opkomt voor de
belangen van mannen wiens vrouwen hel
aanmerkelijk verder hebben gebracht dan
zij. Mannen als Denis Thatcher, wiens
beminnelijke onbenulligheid even
spectaculair is als het politieke succes
van zijn vrouw. Zij is van ijzer, hij is van\
lucht. In Nederland zou het
lidmaatschap gezocht kunnen worden
van prins Claus, de heer Smit (van
Neelie), de heer Vos (van de
burgemeester van Utrecht), de
levensgezellen van een aantal turbo
trutten uit het parlementaire veld,
mannen van vrouwen die triomfen
oogsten op het toneel of het witte doek
enzovoort. Het gaat hier dus om een
categorie bewust achteroplopende
mannen (BAM), die zich tot dusver niet
duidelijk heeft gemanifesteerd.
Het is niet de bedoeling dat wij van het
Denis Thatcher Genootschap Nederland
op het Voorhout, in comfortabele clubjes
van 2999 gulden per stuk, gaan zitten
samenzweren met het doel de
maatschappelijke achterstand die wij op
onze vrouwen hebben opgelopen te
verkleinen. De hoogste achting in het
Genootshap geniet hij die nog aan de
eerste trede van de maatschappelijke
ladder staat, terwijl zijn vrouw reeds
boven het wolkendek is verdwenen. De
opmerkelijkste karakteristiek van het
Genootschap is echter dat er alleen over
triviale zaken gesproken mag worden.
Geen wereldpolitiek, geen sociaal-
economische beschouwingen, geen
filosofische projecten. Neen, het wordt
dan niet stil in huis. Kijk maar eens wat
ik omtrent alleen al het onderwerp dierer
uit Engelse krantjes heb weten te vissen.
In de Amerikaanse staat Indiana heeft
een lapjeskat, Jo Jo genaamd, een
pasgeboren muis geadopteerd die zijn j
moeder niet meer kon vinden. The
Guardian meldt dat professor Beverly
Halstead, van de Universiteit van
Reading, te Belfast nieuwe onthullingen
heeft gedaan omtrent het paringsritueel
van brontosaurussen, gevaarten van zo'n
160 ton. De mannetjes balanceren
volgens de professor bij de
voortplantingswerkzaamheden op één
been. In Colombo worden hasjhonden
(veelal Duitse herders) vervangen door
een op de bunzing gelijkende civetkat, de
mangoeste, die ook wel pharaokat wordt
genoemd. Ze zijn een stuk goedkoper j
dan honden, die bovendien in de koran J
met schande worden overladen. Als
honden volgens opdracht in de bagage
van moslims gaan snuffelen geraken
deze in een hoge graad van agitatie. De
pharaorat daarentegen staat bekend om j
zijn zindelijkheid en met de hond
vergelijkbaar snuffeltalent. Een driejarigel
dingo, genaamd Cyd, zal een hoofdrol
krijgen in de film „Evil Angels",
gebaseerd op het moordproces tegen de
Australische Limdy Chamberlain, die
haar 3-jarig dochtertje zou hebben
vermoord. Zij werd tot levenslang
veroordeeld, na drie jaar gevangenisstraf
vrijgelaten en zij houdt staande dat haar
kind door een dingo - een inheemse
hond die niet blaft - werd ontvoerd. Het j
bericht van het Poolse persagentschap
PAP dat sedert mei in de plaats
Ciechanow 1250 honden zijn ingeleverd j
bij een bedrijf dat er veertig bontjassen
van heeft gemaakt, mag ook in de serene
sfeer van net hoofdkwartier van ons
Genootschap worden becommentarieerd.
Wij, van het Denis Thatcher
Genootschap, vinden een uiteenzetting j
over de nuanceverschillen tussen de
vijftig woorden voor sneeuw in de taal
der Eskimo's boeiender dan de
verbetering en de verfijning van onze
samenleving. Op deze wijze hopen wij j
onze achterstand op aangename wijze te j
vergroten.
■CeidóeSouftcwit-
ADVERTENTIE
Abstracte schilderkunst in nieuw perspectief
Leidraad voor de tentoonstelling is de idee dat mystieke bronnen
een essentiële rol hebben gespeeld bij het ontstaan en de ontwikkeling vai
de abstracte schilderkunst. Spirituele idcecn brachten kunstenaars tot
verwijdering van de zichtbare werkelijkheid, op zoek naar een steeds
abstractere vormentaal.
Indrukwekkende internationale tentoonstelling
Een opzienbarende tentoonstelling die eerder in de VS een stormachtige
belangstelling kreeg. Voor 'The Spiritual in Art' is de gehele boven
verdieping van het Berlage-gebouw vrij gemaakt.
'The Spiritual in Art' werd mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van
Sijthoff Pers, uitgeefster van de Haagschc Courant, Dagblad Het Binnenhof,
Goudschc Courant en Leidsp Courant.
THE
SPIRITUAL
IN ART
1890 1985
2 SEP. - 22 NOV. 1987 HAAGS GEMEENTEMUSEUM
MYSTERIE VAN DE
ABSTRACTEN
Haags Gemeentemuseum
Stadhouderslaan 41
Den Haag
Bus- en tramlijnen: 4,10,14,65 e
Openingstijden:
di. t/m vrij. 10 - 17 uur
za. en zo. 12 - 17 uur
Ma. alleen voor groepen na
inlichtingen 070-514181
(educatieve dienst)
Toegang:
f7,50 per persoon
f 6,00 jonger dan 13 jr.,
ouder dan 65 jr.
afspraak;
Meer dan 250 schilderijen en tekeningen van bijna 100 kunstenaars uit Europa en de Verenigde Staten, waaronder:
Jean Arp, Joseph Beuys, Theo van Doesburg, Arthur Dove, Robert Delaunay, Marcel Duchamp, Helmut Fcdcrlc, Paul Gauguin, Marsden Hartley, Jacoba van Heemskerck, Jasper Johns, Wassily Kandmsky, Georgia O'Keeffe, Ellsworth Kelly, Paul Klcc, Hilma af Klint, FrantiSek Kupka, Kazimir Malevich,
Franz Mare, Brice Marden, Piet Mondriaan, Matt Mullican, Edvard Munch, Bruce Nauman, Francis Pïcabia, Sigmar Polke, Jackson Pollock, Mark Rothko, Kurt Schwitters, Johan Thorn Prikker, Jan Toorop, Georges Vantongerloo.
