Kennis spelregels bepalend
voor synoderesultaat
£eidóe©omo/nt'
GEESTELIIK LEVEN/OPINIE
Gehandicapt
kerk
wereld
Rendement van het onderwijs
Schoolwijzer
Discussie
niet voeren
in rechtzaal
CcidócScHvumt
ZATERDAG 3 OKTOBER 1987 PAGINA 2
door Joke Forceville-Van Rossum
Ik ben een mens als gij.
J. W. Schulte Nordholt
We constateren het in allerlei
situaties. Een mens kan zich
uiterst moeilijk verplaatsen in
het beleven van een ander.
We horen het dikwijls: je moet
het zelf hebben meegemaakt
om te weten hoe ik me voel.
Dat zegt een weduwe soms te
gen haar omgeving die er vol
gens haar „niets van be
grijpt". Dat horen we van een
moeder zeggen die haar kind
heeft verloren, een vader die
ontdekt dat zijn zoon aan de
drugs is, de jongen die zijn
ouders probeert duidelijk te
maken dat hij geen meisje
zoekt, omdat hij weet dat hij
homofiel is, de vrouw die gaat
scheiden omdat ze haar huwe
lijk als reddeloos verloren be
schouwt, de man wiens carriè
re op de klippen loopt, het
meisje dat aan haar rolstoel
gekluisterd is.
Allemaal mensen die zich ge
handicapt voelen tegenover
anderen. Die zich op hun
beurt gehandicapt voelen en
machteloos. Machteloos om
mee te beleven wat die ander
ervaart. Het is ook waar, geen
mens kan in de huid van een
ander kruipen, maar zou het
niet mogelijk zijn door wat
zorg en aandacht voor wie
daar behoefte aan heeft, doof
eens rustig te luisteren naar
andermans verhaal, meer be
grip op te brengen. Meer in
zicht te krijgen in de situatie
waar hij of zij in verkeert?
Onlangs heb ik met iemand
die gehandicapt is en die voor
elke afstand groter dan een
paar meter gebruik moet ma
ken van een rolstoel, weer
eens een museum bezocht.
Wat we samen hebben erva
ren? In ieder geval dat er
naast aandachtige, hulpvaar
dige lieden o zo veel haantjes-
de-voorste rondlopen. Men
sen die heel individualistisch,
zeg maar gerust egoïstisch,
voor zichzelf opkomen. Wie
voorzichtig met een rolstoel
manoeuvreert en een beetje
plek tracht te veroveren voor
degene die daarin zit, krijgt
soms steelse, soms onverho
len boze blikken. Als een gids
nog nadere uitleg geeft in de
ene zaal, zie je voortdurend
mensen vast verder hollen,
om aanstonds toch vooral
weer op de eerste rij te kun
nen staan. Gelukkig is in Ne
derland al een aantal openba
re gebouwen rolstoeltoegan
kelijk gemaakt. En museum
personeel is over het alge
meen uiterst bereidwillig om
rolstoelers toegang te ver
schaffen. In het buitenland
waar musea dikwijls zeer oude
gebouwen zijn en voorzienin
gen dan ook nog niet konden
worden aangebracht, worden
we wel eens geholpen via een
goederenlift. Het is een aardi
ge gedachte dat gehandicap
ten soms korting krijgen op
de toegangsprijs. Maar o, die
muur die hun het gezicht be
lemmert.
Het rolstoelembleem dat op
veel gebouwen met aanpas
singen is bevestigd, is er blijk
baar niet voor de minder-vali-
den alleen. De attentie van de
andere bezoekers moet er
ook door worden gewekt. Of
moet daar nu per se een be
richtje onder worden geprikt:
Mensen, heb begrip voor de
beperkingen van anderen. Na
tuurlijk kan een gehandicapte
zelf evengoed aandacht vesti
gen op zijn belemmeringen.
Dat lijkt wel heel vanzelfspre
kend, maar het moet duidelijk
zijn dat zoiets niet erg mee
valt. Ook rolstoelers gaan lie
ver niet extra-opvallend door
het leven. Mijn reisvriendin
suggereerde dat bij het begin
van elke rondleiding een gids
de bezoekers dan maar moet
attenderen op de voorrang die
een gehandicapte mag genie
ten. Vanuit een zithouding
naar schilderijen vlakbij kij
ken, valt niet mee. Heeft u dat
zelf al eens geprobeerd. Daar
heb je afstand voor nodig.
Daarzonder kan je niet onge
hinderd kijken naar het moois
waarvoor je bent gekomen.
Bovendien belemmert een
haag van mensen ook nog het
kunnen verstaan.
Buiten het'museum waren en
kele parkeerplaatsen beschik
baar voor gehandicapten. Om
je boos te maken als je ziet
dat één daarvan is ingenomen
door iemand zonder onthef-
fingskaart. Heetgebakerde
mensen rennen zichzelf ge
makkelijk voorbij. Dat doen ze
dan maar op eigen verant
woording. Maar wie als een
tornado door het leven snelt,
moet in zijn vaart niet ande
ren, vooral minder weerbaren,
meesleuren.
Ratzinger: universele catechismus komt in 1990
VATICAANSTAD De
rooms-katholieke Kerk zal in
1990 een universele catechis
mus publiceren die voor alle
kerkprovincies van kracht zal
zijn. Dit heeft kardinaal Rat
zinger, prefect van de congre
gatie voor de geloofsleer, giste
ren medegedeeld op de wereld
bisschoppensynode te Rome.
De bisschoppensynode van
1985 had het Vaticaan ge
vraagd duidelijke richtlijnen
voor de geloofs- en zedenleer
uit te werken. De universele
catechismus is bestemd voor
alle bisschoppen, rooms-katho
lieke theologen en degenen die
de nationale catechismus
moeten schrijven. De taal er
van zal eenvoudig zijn, terwijl
rekening wordt gehouden met
de huidige cultuur en met de
kerkelijke traditie, zo zei Rat
zinger. Zeven bisschoppen en
40 deskundigen uit de gehele
wereld zijn betrokken bij de
voorbereiding van deze cate
chismus. In december zullen ze
een eerste ontwerp presente
ren. Een laatste ontwerp wordt
begin 1989 aan alle bisschoppen
gezonden. De bisschoppensyno
de van 1990 zal de definitieve
tekst beoordelen. Het is de ver
wachting dat de paus ter gele
genheid van de vijfentwintigste
verjaardag van het Tweede Va
ticaanse Concilie de catechis
mus op 8 december van dat jaar
officieel bekend zal maken.
ROME Natuurlijk is
een bisschoppensynode
voor de rooms-katholieke
kerk in de hele wereld
een bloedserieuze zaak.
Maar in zijn afwikkeling
is het ook een spel dat ge
speeld wordt. Met spelre
gels waar zelfs de Heilige
Geest niet buiten om
werkt. Zeker niet wan
neer het spel gespeeld
wordt in het hart van de
kerk: Rome.
In de Synodehal wordt door
de leden van de synode - met
en zonder stemrecht - het of
ficiële spel gespeeld, dat zich
verder aan elke waarnéming
van de buitenwereld onttrekt.
Buiten de Synodehal wordt
een ander deel van het syno-
despel gespeeld door groten
deels andere, veelal onbeken
de spelers. De regels van dit
tweede spel liggen niet vast,
het doel wel: het officiële spel
zo effectief mogelijk beïnvloe
den. Zo'n bisschoppensynode
is dus als het ware een dub
belspel. Het is op het tweede
spelcircuit dat de journalistie
ke waarnemer in Rome al vrij
snel stuit. Dat komt omdat de
Sala Stampa, de voorlichtings
dienst van het Vaticaan, in dit
circuit een niet onbelangrijke
knechtenrol vervult. Ten be
hoeve van wie precies, wordt
nooit echt duidelijk, maar het
is ten behoeve van kringen in
hét Vaticaan. Daarbij hangt
over die Sala Stampa de geur
de „stem van de meester" te
zijn.
Het is de spelers in het twee
de spelcircuit te doen om het
kweken van een bepaalde
sfeer en atmosfeer rond zo'n
synode: ieder kweekt uiter
aard de sfeer die hij gewenst
acht en waardoor naar buiten
toe een bepaald beeld ontstaat
dat ook de officiële synodele
den niet onberoerd laat en on
der invloed waarvan bepaalde
wendingen in het synodever
loop als heel vanzelfsprekend
en juist ervaren zullen
worden. Daarom is het spel in
het tweede circuit veel meer
een kwestie van bespelen dan
van spelen.
Het bespelen van de publici
teit niet op de laatste plaats.
Hoe gaat dat? Bij het eerste
bezoek aan de Sala Stampa
viel bijna direct een geel
drukwerkje op, dat de aanbe
velingen voor de synode be
vat van een hoorzitting in de
Verenigde Staten over dit on
derwerp. Dan veronderstel je
dat er ook de aanbevelingen
van anderen zullen liggen. Zo
onder meer het Europese Le
kenforum en de Wereldunie
van Katholieke Vrouwen Or
ganisaties. Maar niets daar
van. In de Amerikaanse aan
bevelingen wordt met geen
woord gerept over taken en
werkzaamheden van de leken
in de kerk zelf. De Ameri
kaanse aanbevelingen zien
uitsluitend de wereld als het
domein van de gelovige le
ken. Deze stellingname moet
zeer welgevallig zijn geweest
in bepaalde (Vaticaanse) krin
gen die dat standpunt dan ook
een optimale bekendheid heb
ben willen geven. Dat andere
aanbevelingen, die uitdrukke
lijk wel wensen ten aanzien
van binnenkerkelijke taken
van de leken en met name
van vrouwen bevatten, niet
ter beschikking worden ge
steld door de voorlichtings
dienst, lijkt dan aan de bui
tenwacht het signaal af te
moeten geven dat ze voor de
synode van weinig of geen
betekenis zijn.
Tegenspel
Tegenspel wordt de krachten
die via de Sala Stampa spelen,
wel geleverd, maar de kracht
ervan is noodgedwongen min
der sterk omdat het particu
liere initiatieven zijn. Zo heeft
het Brusselse onderzoekscen
trum Pro Mundi Vita (PMV)
onder de rook van de St Pie-
ter een informatiecentrum in
gericht waar wel een brede
documentatie ter beschikking
staat. PMV organiseert ook,
zoals in de dagen van het con
cilie, gesprekken met mensen
binnen en buiten de synode
die iets te zeggen hebben.
Premier Lubbers had hier
voor ook toegezegd, maar hij
heeft zich weer teruggetrok
ken; naar verluidt onder de
gezamenlijke druk van mgr E
Cassidy, pauselijke pro-nunti
us in Den Haag, en kardinaal
Simonis. Het tegenspel van
PMV wordt derhalve door
sommigen in Rome niet erg
op prijs gesteld.
Een bisschoppensynode geeft
de paus advies en niets meer
FOTO: AP
dan dat. Heeft de paus zich
tijdens zijn preek bij de ope
ning van de synode donder
dag ietsje bloot gegeven? Iets
je wel. Hij gaf de synode de
opdracht het leven van de le
kengelovigen aan een onder
zoek te onderwerpen. Op de
synode staat niet ter discussie
hoe de leken zichzelf zien als
gelovigen, maar wat de her
ders van de kerk van hen
vinden, zei de paus met even
zovele woorden. Welnu, dan
kan dan nog een hele klaag
zang opleveren. Want nie
mand minder dan de secreta
ris-generaal van de bisschop
pensynode, mgr J Schotte,
heeft erop gewezen dat geloof
en leven steeds meer van el
kaar worden gescheiden
waardoor bijvoorbeeld de ka
tholieke moraal in de praktijk
aan de kant wordt geschoven.
Een waarnemer van Pro
Mundi Vita vatte zijn ver
wachting van de synode zo sa
men: het Vaticaan wil op deze
synode een heel duidelijk lijn
trekken tussen clerus en le
ken en het ,wil golfbrekers
plaatsen in de golvende bewe
gingen die sinds het concilie
onder de leken zijn ontstaan.
De grote vraag is of de synode
deze opzet zal weten te corri
geren.
Men leest steeds vaker, dat de
overheid het als haar taak ziet
de kwaliteit en het rendement
van het onderwijs te verbete
ren.
De vraag is dan wel wat men
daar onder verstaat: wat is de
kwaliteit, wat is het rende
ment van het onderwijs nu
precies? Zijn die te meten? En
mag je de financiering van een
school wel mede afhankelijk
maken van haar rendement?
Bijna 30 miljard gulden geven
we jaarlijks uit aan ons onder
wijs. Het is begrijpelijk dat,
vooral omdat er momenteel op
alle overheidsterreinen moet
worden bezuinigd, steeds va
ker de critische vraag klinkt:
wordt al dat geld wel goed be
steed?
Sommige mensen zijn geneigd
het antwoord op die vraag te
geven aan de hand van per
soonlijke waarnemingen. Als
ze weer eens een sollicitatie
brief hebben gelezen die stikt
van de taalfouten, hebben ze
hun oordeel al bijna klaar.
Maar, dat is in elk geval een
lichtvaardig oordeel.
Anderen wijzen erop, hoeveel
geld het de overheid elk jaar
kost, dat er steeds zoveel leer
lingen blijven zitten, een klas
over moeten doen.
Men schat de kosten daarvoor
op ongeveer één miljard gul
den per jaar. Weer anderen
wijzen erop, dat allerlei leer
lingen langer op school blijven
dan nodig is, bijvoorbeeld om
aanstaande werkloosheid te
ontlopen. Allerlei scholen
schijnen dat ook helemaal niet
erg te vinden: hoe meer leer
lingen, hoe meer geld, hoe
meer arbeidsplaatsen.
Rendement is in de eerste
plaats een economisch begrip,
namelijk de opbrengst van een
produktie-proces. Als men het
begrip op het onderwijs toe
past, is men in feite op een
economische wijze met het on
derwijs bezig. Men kan dan
bijvoorbeeld het percentage
geslaagde leerlingen per jaar
gaan meten, of nagaan hoeveel
f>rocent van de toegelaten
eerlingen binnen een gestelde
tijd een diploma behaalt.
Men kan ook proberen na te
gaan in hoeverre een afgestu
deerde bruikbaar is in het
bedrijfsleven.
Bij al de hier genoemde metin
gen gaat het echter om een zo
genaamd numeriek rende
ment. En dat is natuurlijk
maar één kant van de zaak.
Elke school, elk onderwijs,
heeft een groot aantal doelstel
lingen. Het gaat er dan steeds
om, zoveel mogelijk van die
doelstellingen te realiseren,
echter weer bij leerlingen die
allemaal verschillend zijn:
unieke mensen. En met zo'n
leerling gebeurt er heel wat
tijdens z'n schooltijd. De resul
taten ervan zijn maar zeer ten
dele te meten. Er zijn heel veel
zaken die men op school leert,
ppsteekt, verwerft, die nim
mer op een examen aan de
orde komen, laat staan, dat ze
in een cijfer uit te drukken
zijn.
Het is, dat moet worden ge
zegd, best te begrijpen wan
neer de overheid het onder
wijs aanspoort het aantal zit-
tenblijvers te beperken. Ook
een gesprek van een inspec
teur met een school met lage
eindexamenresultaten kan
geen kwaad. Zelfs is het wel te
begrijpen, dat de overheid hier
en daar de verblijfsduur op
school of universiteit van leer
lingen wil beperken.
Consequenties
Maar nu is de overheid mo
menteel bezig nog een stap
verder te gaan. Men wil aan
het numerieke rendement van
een school financiële conse
quenties verbinden. Bijvoor
beeld: men gaat na hoeveel
procent van alle 100 toegelate-
nen binnen een bepaalde tijd
een einddiploma hebben be
haald. En men stelt dan de
hoeveelheid geld die een
school krijgt méde afhankelijk
van dat percentage geslaagden.
In het hoger beroeps onderwijs
wordt deze regeling van
kracht, in het middelbaar be
roeps onderwijs zijn er voor
stellen.
Ik vind dit ronduit een ge
vaarlijke en slechte ontwikke
ling. Met alle begrip voor de
budgettair moeilijke positie
van de overheid constateer ik
hier toch een niet te verant
woorden overdreven econo
misch denken. Al eerder con
stateerde ik, dat het onderwijs
in het beleid van deze regering
veel te eenzijdig zich richt op
het bedrijfsleven, de arbeids
markt. Immers, een school wil
en moet toch wel veel meer
doen. Ook een school voor be
roepsonderwijs.
En wat moet een confessionele
school hier nu mee? Die heeft
zeker nog een aantal doelstel
lingen die geheel los staan van
wat de overheid van haar wil.
Moet ze die nu maar veron
achtzamen op straffe van een
lagere subsidie?
Ik hoop van harte dat het par-
lement de bewindslieden zal
afhouden van deze manier van
rendement-denken. Het gaat
hier niet alleen om een ontoe
laatbare verschraling van het
onderwijs, maar om een uiterst
bedenkelijke financiële opera
tie. Ik zou juridisch ook wel
eens uitgezocht willen zien, of
men onderwijssubsidies niet
alleen van de onderwijs vraag,
maar ook van het (eenzijdige)
onderwijs product afhankelijk
mag stellen.
Het begrip kwaliteit is breder
dan het rendement. Het richt
zich niet alleen op het product
(en dat is al veel meer dan iets
numerieks) maar op het proces
het geheel van onderwijs
activiteiten.
Volgens minister Deetman
dient de kwaliteitszorg van de
door drs. K. de Jong Ozn.
overheid zich in de eerste
plaats te richten op het pro
duct en niet op het proces.
Daarin heeft hij gelijk. Maar
in overheidsstukken komt
men helaas toch regelmatig te
gen een kwalitatieve benade
ring van het begrip kwaliteit,
net alsof men het daarmee kan
omvatten, het zou kunnen
vangen in numeriek rende
ment.
De afgelopen weken heb ik
veel oud-leerlingen gesproken
op reünies van scholen waar
ik heb gewerkt. Tijdens de ge
sprekken hoor je dan ook vaak
iets over wat die oud-leerlin
gen als waardevol ervoeren
van alles wat ze vroeger had
den geleerd. Je krijgt dan
soms zeer verrassende ant
woorden. Daarbij spelen de
personen van hun (oud)lera-
ren en leraressen een essentië
le rol. Ik verzeker u dat, als je
daar het begrip rendement op
zou willen toepassen je op heel
merkwaardige zaken komt. In
elk geval op een heel persoon
lijk rendement, niet in cijfers
uit te drukken, met niemand
anders te vergelijken. De per
soonlijke ontmoeting tussen le
raar en leerling bleek mij zo
belangrijk te zijn dat die door
mij nog altijd veel hoger wordt
gewaardeerd, dan welk ver
meend merkbaar rendement
dan ook.
De ware aard blijft vaak
verborgen, is soms onder
controle, maar is zelden
helemaal verdwenen.
JOODSE
KERKGENOOT
SCHAPPEN:
AMSTERDAM De dis
cussie tussen de joodse
kerkgenootschappen dient
binnen de eigen kring te
worden gehouden. Een
rechtszaal vormt daartoe
niet de aangewezen plaats.
Dit zeggen het Neder-
lands-Israëlietisch Kerk
genootschap en het Ver
bond van liberaal-reli
gieuze joden in een ge
meenschappelijke verkla
ring, die gisteren is uitge
geven aan de vooraivond
van Jom Kippoer (Grote
Verzoendag).
„De spanning rondom het toe
latingsbeleid van de Joodse
Scholengemeenschap Maimo-
nides heeft ertoe geleid dat de
ideologische verschillen tussen
de diverse joodse groeperingen
in Nederland worden geaccen
tueerd. De toenemende polari
satie neemt zeer verontrusten
de vormen aan." In de verkla
ring willen beide kerkgenoot
schappen de nadruk leggen op
wat hen bindt, de eenheid van
het Joodse Volk. Het meest
fundamentele probleem voor
beide kerkgenootschappen is
een levensvatbare joodse ge
meenschap in stand te houden
te midden van een meer en
meer seculier wordende sa
menleving. Het Nederlands-Is-
raëlietisch Kerkgenootschap
meldt dat het Opperrabbinaat
voor Nederland ook was uige-
nodigd de verklaring te onder
tekenen. Voorzitter rabbijn M.
Just liet echter weten dat het
Opperrabbinaat de voorkeur
geeft ajn een interne gedach-
tenwisseling. Het Portugees-Is-
raëlietisch Kerkgenootschap
zegt geen behoefte te hebben
aan het communiqué.
T. Horstman
oud-katholieke
bisschop van
Haarlem
HAARLEM De 60-jarige T.
Horstman, pastoor te Alk
maar, is gekozen tot oud-ka
tholieke bisschop van Haar
lem. Hij volgt mgr. G.A. van
Kleef op, die vorige maand
zijn ambt heeft neergelegd
wegens het bereiken van de
65-jarige leeftijd. Van Kleef
was 20 jaar bisschop van
Haarlem. De verkiezing ge
schiedde door het kathedraal
kapittel, waarin zowel geeste
lijken als leken zitting heb
ben. Horstman (gehuwd, vier
kinderen) ontving in 1951 de
priesterwijding. Hij is pastoor
geweest in onder meer Eg-
mond en Utrecht, waar hij lid
was van het metropolitaan
kapittel. De Oud-Katholieke
Kerk in Nederland kent twee
bisdommen, het aartsbisdom
Utrecht en het bisdom Haar
lem. De twee bisschoppen
hebben uit hoofde van hun
functie zitting in het Collegi
aal Bestuur, het centrale be
stuursorgaan van de Kerk,
waarvan zowel geestelijken
als leken lid zijn.
VRUGEMAAKTEN
WILLEN PRATEN MET
CHRISTELIJKE
GEREFORMEERDEN
SPAKENBURG De Gere
formeerde Kerken Vrijge
maakt willen gesprek openen
met de Christelijke Gerefor
meerde Kerken.
De generale synode van de
Vrijgemaakten heeft unaniem
een voorstel van het modera-
men aangenomen om hier
voor deputaten te benoemen
„in de hartelijke begeerte
deze kerken krachtens de
roeping van het evangelie nog
te zoeken". Het uiteindelijke
doel is te komen tot kerkelij
ke eenheid.
De vrijgemaakte synode rea
geert met dit besluit op een
brief van de Christelijke Ge
reformeerde Kerken van be
gin dit jaar waarin deze zeg
gen ten allen tijde bereid te
zijn met de Vrijgemaakten
over kerkelijke eenheid te
praten.
De gesprekken zullen gaan
over wat beide kerken ver
enigt en scheidt.
Tussen hoop en vrees
BlJNA twee maanden geleden, op 7 augustus, zetten de pre-1'
sidenten van vijf Middenamerikaanse landen hun handteke-
ning onder een vredesakkoord voor de door burgeroorlog en
armoede getroffen regio. De overeenkomst voorziet in een U
staakt-het-vuren, amnestie voor guerrillastrijders die de wa- |}e
pens neerleggen en herstel van de democratie. Over ruim jij
een maand, op 7 november, moet het plan in alle landen in h
werking zijn getreden. Of dat lukt is echter zeer twijfelach-
tig.
VOORALSNOG lijkt één land evenwel vastbesloten de ge
maakte afspraken na te komen. Dat is opvallend genoeg het
door de overige Middenamerikaanse landen met zoveel wan
trouwen bejegende Nicaragua. Sinds de ondertekening van r
het akkoord van 7 augustus zijn de Sandinisten bij de tenuit- r
voerlegging ijverig te werk gegaan. Zo is de verhouding tus
sen de Sandinisten en de katholieke kerk, de belangrijkste
binnenlandse oppositiegroep, aanmerkelijk verbeterd sinds
aartsbisschop kardinaal Obano Y Bravo is benoemd tot voor
zitter van de Nationale Verzoeningscommissie. Bovendien
kreeg het katholieke radiostation Catolica weer toestemming
om uit te zenden. Eergisteren verscheen het oppositie-dag
blad La Prensa weer op straat, ongecensureerd. Tegen de
monstranten die het afgelopen weekeinde door de hoofdstad
Managua trokken, werd niet opgetreden, ook al riepen zij
leuzen tegen de Sandinisten. En in een aantal delen van het
land geldt vanaf volgende week een eenzijdig staakt-het-vu
ren in de oorlog met de door de VS gesteunde rebellen, de
Contra's.
TEGENSTANDERS van het bewind in Managua zijn niet
erg onder de indruk van deze maatregelen. Waarschijnlijk
verrast door de stappen die de Sandinisten hebben gezet, zeg
gen zij dat de Nicaraguaanse leiders de wereld een rad voor
ogen draaien en niet écht van plan zijn water bij de wijn te
doen. Ofschoon een gezond wantrouwen nooit verkeerd is,
verdienen de initiatieven van de Sandinisten echter méér.
Managua wil niemand een voorwendsel verschaffen om het
eventueel mislukken van het vredesplan in Nicaraguaanse
schoenen te kunnen schuiven. Het resultaat daarvan is im
mers bij voorbaat bekend: méér hulp van de VS aan de Con
tra's, méér oorlog, een nog slechtere economische situatie en
in het uiterste geval een invasie door Amerikaanse troepen.
Maar het is van de andere kant ook raadzaam de Sandinisten
geen voorwendsel te geven om de schuld van een misluk
king op een van de andere landen te kunnen afschuiven.
In schril contrast met de ontwikkelingen in Nicaragua staat
het tempo van de hervormingen in de buurlanden. Costa
Rica speelt de rol van internationaal bemiddelaar, maar
heeft in werkelijkheid weinig in te brengen. Honduras wei
gert de hulp aan de Contra's stop te zetten. In Guatemala
remt het militair gezag een dialoog met de guerrilla's af. En
in El Salvador gaat het aanvankelijk voor morgen geplande
gesprek tussen de regering en het verzet waarschijnlijk niet
door, omdat president Duarte onder druk van de militairen
opeens extra eisen heeft gesteld. Langs de zijlijn lopen bo
vendien nog de Nicaraguaanse Contra's, die de indruk wek
ken dat zij vrede willen maar daarvan in de praktijk nog
niet veel hebben laten zien.
De oorzaak van de stagnatie in de vredesplannen ligt echter
niet alleen in Midden-Amerika, maar ook bij de machtige
noorderbuur, de Verenigde Staten. Enerzijds hebben de Mid
denamerikaanse landen op 7 augustus geprobeerd hun lot in
eigen handen te nemen. Maar anderzijds is de uitgestippelde
route naar vrede alleen mogelijk als ook de VS bereid zijn
die weg te gaan. Tot nu toe heeft de Amerikaanse regering,
wantrouwend als zij is jegens de Sandinisten en de linkse
verzetsbewegingen in de andere landen, zich zeer terughou
dend opgesteld. Dat is betreurenswaardig, want het Midden
amerikaanse akkoord zou met ruimhartige Amerikaanse
steun meer kans bieden op vrede en economische vooruit
gang. In dat geval zou president Reagan zijn steun aan de
Contra's altijd nog als stok achter de deur kunnen houden,
voor het geval de door Nicaragua ingezette hervormingen
toch een fictie zouden blijken te zijn.
Perioden met zon
DE BILT (KNMI) Vandaag
is het opnieuw de zon die in
het weerbeeld overheerst,
vooral in de noordelijke helft
van het land. De zuidelijke
provincies krijgen geleidelijk
met wat meer bewolking te
maken. Het blijft echter droog.
De temperatuur loopt vanmid
dag op tot ongeveer 17 graden.
De wind komt uit het zuidoos
ten en is in het binnenland
matig, rond kracht 4, aan de
kust en op het IJsselmeer af
en toe krachtig, 6.
Een hogedrukgebied boven de
Oostzee, dat voor dit vrij goede
najaarsweer zorgt, beweegt
langzaam in zuidoostelijke
richting en neemt daarbij wat
in betekenis af. Van het wes
ten uit naderende lagedruk
doet de bewolking langzaam
toenemen, terwijl na het
weekeinde de kans op regen
groter wordt.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, mede
gedeeld door het KNMI, geldig
voor morgen en maandag:
Zuid-Scandina vie: Geleidelijk
meer bewolking en vooral
maandag regen. Middagtempe-
ratuur rond 14 graden.
Groot-Brittannie en Ierland:
Perioden met regen of buien.
Middagtemperatuur van 14
graden in het noorden tot 18
in het zuiden.
Benelux: Wolkenvelden en
mogelijk wat lichte regen.
Middag- temperatuur rond 18
graden.
Frankrijk: Van het westen uit
af en toe regen of buien. Mid
dagtemperatuur van 18 graden
in het noorden tot 24 graden
in het midden en zuidoosten.
Duitsland: Af en toe zon en
vrijwel overal droog. Middag-
temperatuur rond 19 graden.
Alpengebied: Perioden met
zon en droog. Middagtempera
tuur circa 20 graden.
Spanje en Portugal: Wisselend
bewolkt en buien. Middagtem
peratuur van 19 graden in het
noordwesten tot 27 in het zui
den.
Italië en de Joegoslavische
kust Droog en overwegend
zonnig. Middagtemperatuur
rond 24 graden.
Weerrapporten 2 oktober 19 uur.
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Innsbruck
Klagenfurt
Mallorca
Malta
Moskou
:r..
Las Palm
Bayrul
Tel-Aviv
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZIEK
THEATER. RECREATIE.EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
